İDARENİN MALİ SORUMLULUĞUNUN KABULÜ VE
I. MALİ SORUMLULUK KAVRAMI
19
A. ETİMOLOJİK OLARAK SORUMLULUK KAVRAMI
19
B. HUKUKİ BİR KAVRAM OLARAK MALİ SORUMLULUK
21
C. MALİ SORUMLULUK SİSTEMLERİ
29
2. Teminat (Güvence) Sistemi
33
a. Kanuni (Yasal) Teminat Sistemi
38
b. Yargısal (Kazai) Teminat Sistemi
42
Ç. İDARENİN MALİ SORUMLULUĞUNUN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ
43
1. İdarenin Sorumsuzluğunun Geçerli Olduğu Dönem
43
2. İdarenin Özel Hukuk Kurallarına Göre Sorumlu Tutulduğu Dönem
44
3. İdarenin Kamu Hukuku Kurallarına Göre Sorumlu Tutulduğu
4. Karşılaştırmalı Hukukta İdarenin ve Kamu Görevlilerinin Mali
Sorumluluğunun Kısa Tarihi
49
ç. Anglo Sakson Hukukunda
68
e. Genel Değerlendirme
83
II. KİŞİSEL KUSUR TEORİSİ VE MALİ SORUMLULUKTA YERİ
88
A. HUKUKİ BİR KAVRAM OLARAK KUSUR
88
1. Kusur Kavramının Ceza ve Medeni Hukukundaki Kısaca Anlamı
89
2. Kusur Kavramının İdare Hukukundaki Anlamı: İdari Kusur
94
a. Hukuka Aykırılık, Kusur ve Sorumluluk Arasındaki İlişki
104
b. Kusurun Atıf ve İzafesi
111
ç. Kusurun Ortaya Çıkma Biçimi
122
i. Kusurun Kasten Ortaya Çıkması
123
ii. Kusurun İhmalen Ortaya Çıkması
124
B. KAMU GÖREVLİLERİNİN İDARİ KUSURU
125
1. Kusur Kavramına İlişkin Terminoloji Sorunu
125
a. “Hizmet Kusuru [Faute de Service]” – “Hizmetin Kusuru [Faute
b. Kişisel (Şahsi) Kusur – Görev (Görevsel) Kusuru
131
i. Kişisel Kusurun İlk Anlamı
131
ii. Kişisel Kusurun Olması Gereken Gerçek Anlamı
136
iii. Kişisel Kusurdan Hareketle Görev (Görevsel) Kusuru
138
c. Kusur Derecesi Açısından Yapılan Ayrımlar
141
ç. Birleşmiş Kusurlar
141
2. Kamu Görevlisinin Kusuruna İlişkin Tanımlamalar
142
a. Kişisel Kusurun Tespitinde Kullanılan Fransız Hukukunun İlk
b. Türk Hukuk Doktrininde Kişisel Kusur Tanımlamaları
147
c. İçtihadi Görüş ve Vaka Örnekleri
153
ii. Uyuşmazlık Mahkemesi
161
v. (Kapatılan) Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
206
III. TÜM YAKLAŞIMLARI İÇEREN YÖNÜYLE KİŞİSEL KUSUR
210
A. HİZMET İÇİNDE KİŞİSEL KUSURUN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ
214
a. Ceza Normu İçeren Kanunlara Aykırılık
218
b. Suçun Manevi Unsuru Açısından Yapılan Değerlendirme
230
c. Özel Bir Hüküm ile Düzenlenen Yargı Kararlarına Uyulmaması
2. Kamu Görevlisinin Ağır Kusurlu Davranışları
254
3. Kamu Görevlisinin Kasti Ve Kötüniyetli Davranışları
265
B. HİZMET DIŞINDA KİŞİSEL KUSURUN GÖRÜNÜM BİÇİMİ: GÖREV
1. Alman Görev Sorumluluğu Kıyaslamasıyla Türk Hukukuna Özgü
2. Hizmet Dışında İşlenen Kusurlarda Hizmetle Kurulan Rabıta
KAMU GÖREVLİLERİNİN KİŞİSEL KUSUR SORUMLULUĞU
I. KİŞİSEL KUSUR SÜJESİ OLARAK KAMU GÖREVLİSİ
297
A. Anayasa’da Kamu Görevlisi Tanımı
297
1. Yürütülen Hizmet Devletin, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin ya da
Diğer Kamu Tüzel Kişilerinin Yürütmekle Yükümlü Oldukları Bir
2. Bu Hizmet Genel İdare Esaslarına Göre Yürütülmelidir
302
3. Genel İdare Esaslarına Göre Yürütülen Bu Hizmet Bir Kamu
4. Bu Hizmetlerin Gerektirdiği Görevler Asli ve Sürekli Bir Nitelik
B. Türk Ceza Kanunu’nda Kamu Görevlisi Tanımı
307
C. Devlet Memurları Kanunu’nda Ve Diğer Kanunlarda Kamu Görevlisi
Ç. İdare Hukuku Doktrininde Kamu Görevlisi Tanımı ve Diğer Kamu
Görevlisi Kavramının Anlamı
313
1. Geniş Anlamda Kamu Görevlisi
314
2. Dar Anlamda Kamu Görevlileri
316
3. Diğer Kamu Görevlileri Kavramının Anlamı
317
4. Kamu İktisadi Teşebbüsü Çalışanlarının Durumu
319
D. Yargı Kararlarında Kamu Görevlisi Kavramı
321
II. KİŞİSEL KUSUR SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
332
A. Devlet Memurları Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler
333
1. 12. Madde: Memurun İdareye Doğrudan Zarar Vermesi
334
2. 13. Madde: Kamu Hukukuna Tabi Görevleri Yerine Getiren
Personelin Üçüncü Kişilere Zarar Vermesi
340
3. Kanun’un 12. ve 13. Maddelerinin Kıyası
365
C. Anayasal Düzenlemeler
381
1. Anayasa’nın 125/7 ve 137. Maddelerinin Konuyla İlgili Kısa İzahı
381
2. Anayasa’nın 40/3 ve 129/5 Maddelerinin Karşılaştırmalı Analizi
385
a. Zarar Verenin Sıfatı Açısından: [Resmî Görevliler (m. 40/3) –
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri (m. 129/5)]
390
b. Fiilin Niteliği Açısından: [Haksız İşlemler Sonucu (m. 40/3) –
Kusurlardan Doğan (m. 129/5)]
393
c. Fiilin Zamanı Açısından: [Sınırlama/Belirleme Yok (m. 40/3) –
Yetkilerini Kullanırken (m. 129/5)]
400
ç. Tazmin Yükümlüsü Açısından: [Devletçe
Tazmin Edilir (m.
40/3) – Ancak İdare Aleyhine Açılabilir (m. 129/5)]
406
d. Zarar Gören Açısından: [Kişinin,
Uğradığı Zarar (m. 40/3) –
Tazminat Davaları (m. 129/5)]
408
e. Tazmin Hükmü Açısından: [Kanuna Göre
Tazmin Edilir (m.
40/3) – Kanunun Gösterdiği Şekil ve Şartlara Uygun
Olarak Açılabilir (m. 129/5)]
410
f. Diğer Karşılaştırmalar
412
A. RÜCUNUN TEMELİNİ OLUŞTURAN BİLEŞENLER
414
1. Kusurların Birleşmesi
416
2. Sorumlulukların Birleşmesi
424
1. Rücu Hakkında Genel Bilgiler
434
c. Rücunun Ortaya Çıktığı Sorumluluk Esası
439
d. Kamu Zararı Kavramı ve Rücu Mekanizması Arasındaki İlişki
445
2. Rücunun “Genel Hükümler”e Tabi Olmasından Kasıt
448
a. Borçlar Hukukunun Anlaşılması Gerektiğini Savunan Görüş
449
b. İdare Hukukunun Anlaşılması Gerektiğini Savunan Görüş
451
3. Savunma Hakkı Penceresinden Rücunun Muhatabı
456
a. Kamu Görevlisinin Esas Davanın Tarafı Olmaması Durumu
456
b. İdari Yargının Kamu Görevlisinin Sorumlu Tutulacağı Oranı
Belirlemeye Muktedir Olduğu Görüşü
458
4. İdarenin Rücu Yetkisinin Niteliği
460
a. İdare Rücu Konusunda Yetkisi: Takdir Yetkisi mi? Bağlı Yetki
b. Yargının Rücu Konusunda Tutumu ve İdareyi
Yönlendirmesinin Anlamı
473
c. İdarenin Rücuya Zorlanması
479
ç. Rücu Etmeyen Kamu Görevlisinin Sorumluluğu
487
5. Rücu Mekanizmasına İlişkin Öneriler
488