GENEL OLARAK OMBUDSMANLIĞIN TANIMI
I. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN TANIMI
5
II. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN TARİHÇESİ
7
III. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN NİTELİKLERİ
11
IV. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN GENEL OLARAK
GÖREVLERİ VE YETKİLERİ
12
V. AVRUPA BİRLİĞİ OMBUDSMANLIK KURUMU
13
A. Avrupa Ombudsmanlık Kurumu Fikrinin Gelişimi ve
B. Avrupa Ombudsmanlık Kurumunun Görevleri
14
C. Avrupa Ombudsmanının Amacı
16
Ç. Avrupa Ombudsmanı Seçilebilmek İçin Gereken Şartlar
D. Avrupa Ombudsmanına Başvurma Hakkına Sahip Olanlar
17
E. Avrupa Ombudsmanının Çalışma Usulü
17
VI. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN GELİŞTİRİLMESİNE
İLİŞKİN AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİNİN
1985 YILINDA KABÛL ETTİĞİ CM/REC (85) 13 SAYILI
VII. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN 15 – 16 MART 2019
TARİHLİ VENEDİK İLKELERİ
18
A. Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik
B. Venedik Komisyonunun Kabûl Ettiği İlkeler
18
VIII. AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİNİN 16 EKİM
2019 TARİHLİ VE CM/REC (2019) 6 SAYILI TAVSİYE
A. 16 Ekim 2019 Tarihli ve CM/Rec (2019) 6 Sayılı Tavsiye
B. 16 Ekim 2019 Tarihli ve CM/Rec (2019) 6 Sayılı Tavsiye
Kararının Eki’nde Yer Alan Ombudsmanlık Kurumunun
Geliştirilmesine Dair İlkeler
31
1. Ombudsmanlık kurumlarının kuruluşu ve temel
b. Özgürlüklerinden mahrum bırakılmış kişiler
33
2. Ombudsmanlık kurumlarının temel görevleri
37
3. İşbirliği ve diyalog
39
IX. AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARI YÜRÜTME
KOMİTESİ (THE COUNCIL OF EUROPE STEERING
COMMITTE FOR HUMAN RIGHTS – CDDH)
ÜYELERİNİN KATKILARI İLE SEÇİLEN “ULUSAL İYİ
A. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yürütme Komitesine Göre
Ombudsmanlık Kurumunun Kuruluş Şekli ve Temel
Özellikleriyle İlgili İlkeler
40
1. Doğrudan ve kolay erişilebilir ombudsmanlık
2. Ombudsmanlık kurumu için yasal dayanak
42
3. Ombudsmanın seçilmesi ve atanması
42
4. Bağımsız işlem başlatılabilmesi için elverişli bir ortam
5. Ombudsmanlığın kurumsal yeterliliği ve idarî
6. Uygun ve yeterli kaynaklar
45
7. Ombudsmanlık kurumunun korunması
46
B. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yürütme Komitesine Göre
Ombudsmanlık Kurumlarının Temel Görevleri
46
1. Ombudsmanlık kurumlarının şikâyetler üzerine ve
kendi inisiyatifiyle yaptığı işlemler
46
2. İnsan haklarının ve temel özgürlüklerin korunması ve
3. Tavsiyelerde bulunmak, idarî veya kanunî reformlar
4. Tavsiyelerin muhataplarının kanunî olarak
ombudsmanlığa cevap verme zorunluluğu
50
5. Ombudsmanlık kurumuna özel görevler verilmesi
50
C. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yürütme Komitesine Göre
1. Eşdeğer kurumlarla işbirliği
50
2. Sivil toplumların ombudsmanlık kurumuna erişimi
51
3. Diğer ulusal insan hakları yapılarıyla işbirliği
52
4. Uluslararası işbirliği
52
5. Ulusal düzeyde ombudsmanlık kurumları arasında
koordinasyon ve işbirliği
53
6. Uluslararası standartların uygulanmasını teşvik etmek
53
X. GENEL DEĞERLENDİRME VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
55
OMBUDSMANLIK KURUMU VE TÜRKİYE
I. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN CUMHURİYET
A. Cumhuriyet Yurttaşı Kavramı
57
B. Ombudsmanın Sağladığı Katılma Ortamı
59
1. Bağımsız ve güvenilir bir makam
60
2. İdarenin içinde olmamakla birlikte ona yakın olan ve
onu etkileyebilen bir makam
62
3. Şekilci olmayan bir makam
62
4. Halka açık, gerektiğinde halkla birlikte harekete geçen
II. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN DİĞER
KURUMLARDAN FARKI ve TÜRKİYE BAKIMINDAN
A. Türkiye’de Güçlü Bir İdarî Yargı Rejiminin Varlığı ve
1. İdarî yargı denetiminin kapsamı
65
a. Genel olarak idarî yargı denetimi
65
aa. Kavram ve tarihsel süreç
66
bb. Türk pozitif hukukunda durum
66
aaa. Anayasa gereğince yargı denetimi dışında
i. Yüksek Askerî Şûra kararları
66
ii. Hâkimler ve Savcılar Kurulu kararları
68
iii. Türk Silâhlı Kuvvetleri kararları
68
iv. Spor Federasyonları ile ilgili Tahkim
v. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz
şartlaşma ve sözleşmelerine ilişkin
tahkim kurulu kararları
70
bbb. Kanunlar gereğince yargı denetimi dışında
i. 6413 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri
ii. Yargıtay Başkanlar Kurulu kararları
73
iii. Danıştay Başkanlar Kurulu kararları
74
c. Yargı kısıntıları (Siyasal tasarruflar, hükümet
2. İdarî yargı denetiminin sınırları
77
aa. İdarî yargı denetimi “hukuka uygunluk”
denetimi ile sınırlıdır
78
bb. İdarî yargı denetimi yürütme görevinin yerine
getirilmesini kısıtlayamaz
78
cc. İdarî eylem veya işlem niteliğinde ya da idarenin
takdir yetkisini kaldıracak şekilde yargı kararı
b. Bağlı yetki ve takdir yetkisi
81
bbb. İdarenin kullandığı takdir yetkisinin
i. Eşitlik ilkesine uygunluk
86
ii. Kamu yararı ve hizmet gereklerine
iii. Kanunlara ve Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerine uygunluk
88
iv. Maddî olaya uygunluk (Gerekçenin
ccc. İdarenin kullandığı takdir yetkisinin idarî
yargı tarafından denetlenmesinin sınırları
91
3. İdarî yargı yerlerinin görevleri
92
a. İdarî işlem kavramı
93
b. İdarî eylem kavramı
93
4. İdarî yargının görev alanı dışında kalanlar
94
a. İdarenin idarî nitelikte olmayan işlemleri
94
b. İdarenin idarî nitelikte olmayan eylemleri
94
c. İdarenin tutum ve davranışları
95
5. İdarî yargı denetiminin Kamu Denetçiliği Kurumu ile
a. Amaç bakımından fark
97
b. Kapsam bakımından fark
97
B. Türkiye’de Devlet Denetleme Kurulunun Varlığı ve İşlevi
97
1. Devlet Denetleme Kurulunun kuruluşu ve yapısı
97
2. Devlet Denetleme Kurulunun görevleri ve yetkileri
99
b. Devlet Denetleme Kurulunun görevleri
99
c. Devlet Denetleme Kurulunun yetkileri
100
3. Devlet Denetleme Kuruluna 2018 yılında getirilen
5. Devlet Denetleme Kurulunun Kamu Denetçiliği
Kurumu ile karşılaştırılması
102
a. Amaç bakımından fark
102
b. Kapsam bakımından fark
103
c. Üyelerinin göreve geliş şekli bakımından fark
104
ç. Yetkileri bakımından fark
104
C. Türkiye’de Teftiş Kurullarının Varlığı ve İşlevi
106
Ç. Türkiye’de Kamu Görevlileri Etik Kurulunun Varlığı ve
1. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun tanıtılması
106
2. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun görev alanına giren
3. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun görev alanının
dışında kalan kurumlar ve personel
107
4. Kamu Görevlileri Etik Kurulu üyelerinin seçimi
107
5. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun görevleri
107
6. Kamu Görevlileri Etik Kuruluna başvuru usulü
108
a. Kurula aleyhinde başvuru yapılacak merciiler
108
b. Başvuru hakkına sahip olanlar
108
c. Başvuru yapılamayacak konular
108
7. Kamu Görevlileri Etik Kurulunda yapılan inceleme ve
8. Kamu Görevlileri Etik Kurulu kararlarının yaptırımı
109
9. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu Denetçiliği
Kurumunun karşılaştırılması
109
a. Amaç bakımından fark
109
b. Kapsam bakımından fark
110
c. Görev alanına giren kişiler bakımından fark
110
ç. Görev bakımından fark
111
d. Harekete geçme şekli bakımından fark
111
e. İncelenecek konular bakımından fark
111
f. Üyelerin göreve getiriliş şekli bakımından fark
112
D. Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonunun
1. Dilekçe Komisyonunun görevleri
113
2. Dilekçe Komisyonu tarafından görüşülemeyecek
3. Dilekçe Komisyonunun kararlarının niteliği
115
4. Dilekçe Komisyonu ile Kamu Denetçiliği Kurumunun
E. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Varlığı ve İşlevi
117
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görevleri
117
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulu ile Kamu Denetçiliği
Kurumunun karşılaştırılması
118
F. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun Varlığı ve
1. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun amacı
120
2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun görevleri
120
3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile Kamu
Denetçiliği Kurumunun karşılaştırılması
121
a. Amaç bakımından fark
121
b. Harekete geçme şekli bakımından fark
121
c. Şikâyet konusu edilenler bakımından fark
122
ç. Başvuru konuları bakımından fark
122
G. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER) Varlığı
1. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER)
2. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER)
3. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER)
4. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezine (CİMER)
5. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) ile
Kamu Denetçiliği Kurumunun karşılaştırılması
130
III. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TÜRKİYE İÇİN
A. Toplumun İdare ile İlişkileri Düzelecektir
134
B. İdarî Yargının Yükü Azalacaktır
134
C. Siyasetçilerin, Milletvekillerinin Yükü Azalacaktır
134
Ç. Dilekçe Komisyonunun Yükü Azalacaktır
134
E. Kurum, Hakkaniyet İlkesine Başvurulacak Durumlarda
Kamuoyu Desteğini Harekete Geçirecektir
135
F. Kurum Kararları Yargı Yerleri İçin Tamamlayıcı
Niteliğinde Olacaktır
136
G. Kurum Temel Hak Ve Özgürlüklerin Ulusal Düzeyde
Korunmasına Katkı Sunacaktır
136
IV. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUN TASLAĞINI
HAZIRLAYAN KOMİSYONLARIN GÖZÖNÜNDE
BULUNDURDUKLARI İLKELER
138
A. Komisyonların Çalışmaları ve Faaliyetleri
138
B. Hazırlanan Önceki Çalışmaların Âkıbeti
144
C. Anayasa Mahkemesinin Kamu Denetçiliği Kurumu
Kanunu’nu iptal eden 25.12.2008 Tarihli ve E.2006/140,
K.2008/185 Sayılı Kararı
145
1. İptal davasının konusu
145
2. Dava dilekçesinde öne sürülen hususlar
145
3. Esasa ilişkin inceleme
146
Ç. 2010 Yılında 1982 Anayasası’nda Yapılan Değişiklik
148
1. 1982 Anayasası’nın 74. maddesinin ilk hali
148
2. 1982 Anayasası’nın 74. maddesinin 2010 yılındaki
değişiklikten sonraki hali
150
V. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TÜRK HUKUK
SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ
152
A. İdarenin Yargı Yoluyla Denetlenmesi
153
1. İdarenin iç hukukta yargı yoluyla denetlenmesi
153
2. İdarenin uluslararası hukukta yargı yoluyla
B. İdarenin Yargı Dışı Yollarla Denetlenmesi
153
4. Kamu Denetçiliği Kurumunun yaptığı denetim
156
29 HAZİRAN 2012 TARİHLİ ve 6328 SAYILI KAMU DENETÇİLİĞİ
KURUMU KANUNUNUN AÇIKLANMASI ve DEĞERLENDİRİLMESİ
I. KANUN’UN “AMAÇ” BAŞLIKLI 1. MADDESİ
160
B. “Amaç” Başlıklı 1. Madde Hakkında Genel Açıklama
161
1. Kuruma başvuracak kişiler
164
2. Kamu hizmetlerinin işleyişi kavramı
168
3. Bağımsız ve etkin mekanizma kavramı
172
a. “Bağımsızlık” kavramı
172
4. Şikâyet mekanizması kavramı
174
5. İdarenin her türlü eylem ve işlemleri kavramı
174
aa. İdarenin idarî olmayan eylemleri
174
aa. İdarenin işlemleri
176
6. İdarenin tutum ve davranışları
179
a. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun
Uygulanmasına İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önceki
eylem ve işlemler ile tutum ve davranışlar
hakkında şikâyet başvurusunu düzenleyen geçici
b. Bir tutum ve davranış biçimi olarak “Mobbing”
181
a. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak verdiği
aa. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak
verdiği “tavsiye” kararları
186
bb. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak
verdiği “kısmen tavsiye kısmen ret” kararları
196
cc. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak
verdiği “ret” kararları
201
7. İnsan haklarına dayalı adalet anlayışı
209
8. Hukuka ve hakkaniyete uygunluk
211
a. Hak, hakkaniyet, nısfet, nasafet kavramları
212
b. Kamu Denetçiliği Kurumunun “hakkaniyet” ile
ilgili kararlarından örnekler
216
9. İnceleme, araştırma ve önerilerde bulunma kavramı
228
C. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 1. Maddesinde
Bulunmayan “İyi İdare” Kavramı
229
1. “İyi idare” kavramının tanımı
230
2. İyi idare edilme hakkının gelişmesi ve düzenlendiği
uluslararası belgeler
233
a. 2000 tarihli Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı
237
aa. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın hazırlık
bb. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın “İyi İdare
Edilme Hakkı” başlıklı 41., “Belgelere Erişim
Hakkı” başlıklı 42. ve “Ombudsman” başlıklı
b. 2001 tarihli Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu
aa. Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu’nun
bb. Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu’nun
c. 2007 Tarihli Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesinin CM/Rec(2007)7 Sayılı Tavsiye
Kararına Ek İyi İdare Kanunu
242
aa. Tavsiye Kararına Ek İyi İdare Kanununun
bb. Tavsiye Kararına Ek İyi İdare Kanununun
ç. Avrupa Birliği memurlarına yol gösterecek olan
“Kamu Hizmeti İlkeleri”
244
aa. Kamu hizmeti ilkelerinin hazırlanış süresi
244
bb. Kamu hizmeti ilkelerinin incelenmesi
244
aaa. Avrupa Birliğine ve onun vatandaşlarına
ccc. Tarafsızlık (Nesnellik)
245
ççç. Diğerlerine saygı
246
3. İyi idare edilme hakkının kapsamı
246
4. İyi idare edilme hakkının tarafları
247
5. İyi idare ilkeleri
248
Ç. Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu’nun “Meşrû
beklentiler, tutarlılık ve bilgilendirme” başlıklı 10.
maddesi ve “Hukukî Belirlilik İlkesi”
248
1. Hukukî belirlilik ilkesinin (hukukî kesinlik ilkesi)
2. Hukukî belirlilik ilkesi ve benzeri kavramlar
259
a. Hukukî güvenlik ilkesi
259
b. Hukukî öngörülebilirlik ilkesi
268
ç. Hukukî istikrar ilkesi
275
d. İdarî istikrar ilkesi
275
e. İdareye güven ilkesi
281
f. Meşrû amaç (güven) ilkesi
283
g. Kazanılmış hakların korunması ilkesi
283
ğ. Haklı beklentilerin korunması ilkesi
287
D. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına
İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte “İyi İdare
İlkesi”nin Düzenleniş Şekli (Yön. md. 1 ve 6)
294
E. Yönetmeliğin 1. Maddesinde Yer Alan “İyi Yönetim (İyi
1. Kanunlara uygunluk (Kanunî idare ilkesi)
295
a. Kanuna saygı ilkesi
296
b. İdarenin kuruluş ve örgütlenmesinde aslî yetkinin
yasama organına ait olması
296
c. Kanunî dayanak ilkesi
297
2. Ayırımcılığın önlenmesi
299
4. İdarenin yetkisini kötüye kullanmaması
307
6. İdarenin tarafsızlığı ilkesi
321
7. İdarenin dürüstlüğü ilkesi
328
10. Hesap verebilirlik ilkesi
341
11. Haklı beklenti ilkesi
348
12. Kazanılmış hakların korunması ilkesi
350
15.Bilgi edinme hakkı
355
16.İdarenin makûl sürede karar vermesi
364
17.İdarenin kararlarının gerekçeli olması
367
18. Karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi
371
19.İdare tarafından verilen kararların geciktirilmeksizin
20. Kişisel verilerin korunması (Mahremiyete saygı) ilkesi
377
F. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına
İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte
Sayılmayan İyi İdare İlkeleri
381
2. Tazmin yükümlülüğü
384
3. Mahkemeye erişim hakkı
386
4. Mahkeme kararlarının yerine getirilmesi
391
G. İyi İdare Edilme Hakkının Türkiye’de Mevzuata ve
Mahkeme Kararlarına Yansıması
400
Ğ. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nda Bulunmayan
“Uzlaşmaya Dâvet Etme İmkânı”nın Kuruma Verilmesi
411
1. “İyi idare ilkesi”nin Kamu Denetçiliği Kurumu
Kanunu’na eklenmesi gerekmektedir
412
a. Kamu Denetçiliği Kurumunun amacı daha iyi
ifade edilmiş olacaktır
412
b. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumunun arasındaki farklar
ortaya konmuş olacaktır
413
aa. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumu arasında amaç
bb. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumu arasında kurumların
işleyişi bakımından fark
414
cc. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumu arasında kapsam
c. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumunun arasındaki fark ortaya
aa. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumu arasında amaç bakımından
bb. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumu arasında kurumların işleyişi
cc. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumu arasında kapsam
2. Kurum kararlarında “İyi İdare (İyi Yönetim)
İlkesi”nin yer alış şekli
420
II. KANUNUN “KAPSAM” BAŞLIKLI 2. MADDESİ
422
B. Kurumun Görev ve Çalışma Usûllerine İlişkin İlkeler
422
C. Başdenetçi ve Denetçilerin Niteliklerine, Seçilmelerine,
Özlük Haklarına İlişkin Hükümler
423
Ç. Kurum Personelinin Atanmaları ile Özlük Haklarına
D. 2. Madde ile İlgili Uygulama Şemaları
423
1. Kurum Kanunu’na göre organizasyon şeması
423
2. Kurumun “Kamu Denetçiliği Kurumu Teşkilât
Yapısının Oluşturulmasına ve Personelin Çalışma
Usûl ve Esaslarına İlişkin Yönergesi” kapsamında
düzenlenen Kamu Denetçiliği Kurumunun ayrıntılı
III. KANUNUN “TANIMLAR” BAŞLIKLI 3. MADDESİ
426
A. Kanunun 3. Maddesinin Birinci Fıkrası
426
1. Bentlerin açıklanması
427
aa. Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri
431
bb. Sosyal güvenlik kurumları
433
çç. Mahallî idarelerin bağlı idareleri
436
dd. Mahallî idare birlikleri
437
ee. Döner sermayeli kuruluşlar
438
ff. Kanunlarla kurulan fonlar
440
gg. Kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar
442
ğğ. Kamu iktisadî teşebbüsleri
445
aaa. Kamu iktisadî kuruluşları
446
bbb. İktisadî devlet teşekkülleri
447
ççç. Bağlı ortaklıklar
449
hh. Diğer kamu işletmeleri
451
ii. Kamu hizmeti yürüten özel hukuk tüzel kişileri
456
aaa. Ruhsat (İzin) usulü
458
bbb. Müşterek emanet usulü
459
2. 3. maddenin birinci fıkrası ile ilgili karar örnekleri
463
B. Kanunun 3. Maddesinin İkinci Fıkrası
463
C. Kanunun “Tanımlar” Başlıklı 3. Maddesi ile Kamu
Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin
Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar”
Başlıklı 3. Maddesinin Karşılaştırılması
464
1. Kanunda olup Yönetmelikte bulunmayan kavramlar
464
2. Kanunda olmayıp Yönetmelikte bulunan kavramlar
465
KURULUŞ, GÖREV ve ÇALIŞMA İLKELERİ
I. KANUNUN “KURULUŞ” BAŞLIKLI 4. MADDESİ
468
A. 4. Maddenin “Kuruluş”u Düzenleyen Birinci Fıkrası
469
1. Birinci fıkranın cümleciklerinin açıklanması
469
a. Kurumun Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına bağlı olması hükmünün açıklanması
b. “Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı ….”
ibaresinin Paris Prensipleriyle çelişip
çelişmediğinin incelenmesi
470
aa. Paris Prensipleri
470
bb. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve Paris
c. Kurumun kamu tüzel kişiliğini haiz olması
475
ç. Kurumun özel bütçeli olması
475
d. Kurumun merkezinin Ankara’da olması
475
2. 4. maddenin birinci fıkrası ile ilgili uygulamalardan
B. 4. Maddenin Kurumun Başdenetçilik ve Genel
Sekreterlikten Oluştuğunu Düzenleyen İkinci Fıkrası
476
C. 4. Maddenin Kurumda Görev Yapanları Sayan Üçüncü
Ç. 4. Maddenin “…Büro Açılması” ile İlgili Dördüncü
D. 4. Madde ile İlgili Uygulamalardan Örnekler
479
E. Anayasa Mahkemesinin 27.12.2012 tarihinde verdiği
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun iptali isteminin
II. KANUNUN “KURUMUN GÖREVİ” BAŞLIKLI 5.
A. Kanunun 5. Maddesinin Kurumun Görev Alanını
Düzenleyen Birinci Fıkrası
485
1. Yönetmeliğin “Kurumun Görevi”ni düzenleyen 4.
maddesinin birinci fıkrası
485
2. Kurumun görevli olduğu konuların açıklanması
486
b. “İdarenin işleyişi” kavramı
488
c. Kurumun şikâyet üzerine harekete geçmesi
489
ç. İdarenin eylem, işlem, tutum ve davranışları
490
aa. Disiplin cezaları
490
bb. Disiplin cezalarının Kamu Denetçiliği Kurumu
tarafından denetlenmesi
491
d. İnsan haklarına dayalı adalet anlayışı kavramı
497
e. Hukuka ve hakkaniyete uygunluk kavramı
498
f. Kurumun incelemesi, araştırması ve “öneriler”de
3. Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrası ile ilgili karar
B. Kanunun 5. Maddesinin Kurumun Görev Alanı Dışında
Kalan Alanları Düzenleyen İkinci Fıkrası
501
1. Bentlerin açıklanması
503
a. (Mülga: 2.7.2008 – KHK /703/110 md.)
503
b. Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler
503
bb. Yasama organının idarî işlemleri
507
c. Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar
515
ç. Türk Silâhlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikli
2. Yönetmeliğin; Kurumun görev alanı dışında kalan
alanları düzenleyen 4. maddesinin ikinci fıkrası
519
3. Kanunun 5. maddesinin ikinci fıkrası ile ilgili karar
a. Yasama yetkisinin kullanılmasıyla ilgili karar
b. Türk Silâhlı Kuvvetlerinin faaliyetleri ile ilgili
III. ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE OMBUDSMANLIK KURUMUNUN
A. Yargı Ombudsmanlığının Bulunduğu Ülkeler
520
B. Yargı Ombudsmanlığının Bulunmadığı, Ancak
Ombudsmanın Yargının Üzerinde Bazı Konular
Bakımından Yetkisinin Bulunduğu Ülkeler
521
C. Ombudsmanın Yargının Üzerinde Yetkisinin
IV. TÜRK HUKUKUNDA YARGI YETKİSİNİN
KULLANILMASI İLE İLGİLİ OLUP KAMU DENETÇİLİĞİ
KURUMUNUN GÖREV ALANINA GİREN KONULAR
523
A. Yargı Organlarının İdarî İşlemleri
526
1. Yargı organlarında çalışan idarî personele ilişkin
2. Yüksek hâkimlerin disiplin işlemleri
530
3. Yargı organlarının iç düzenine ilişkin işlemler
530
4. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun vermiş olduğu
5. Kamu görevlileri hakkında verilen soruşturma izni
6. Avukatlar hakkında Adalet Bakanı tarafından verilen
soruşturma izni kararları
541
7. Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı kararları
542
8. Sayıştay kararları
544
9. Uzun süren yargılama ve uzun tutukluluk halleri
546
10.İcra mahkemelerinin idarî nitelikteki kararları
546
1. Yargı kararlarından önce ve sonra yapılan işlemler
548
b. Yargı kararlarının yerine getirilmesi konusundaki
aa. Yargı kararlarının “idare” tarafından yerine
getirilmesi ile ilgili olarak çıkabilecek
bb. Ayrılabilir işlemler
564
2. Adlî hizmetlerin örgütlenmesi ve işleyişi konusundaki
C. Yargı Organlarının Tutum ve Davranışları
568
1. Yargı organlarının kötü muamele etmeleri
568
2. Süre ile ilgili durumlar
569
3. İdare ve etik davranış
572
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI YETKİSİNİN
KULLANILMASI İLE İLGİLİ OLUP KAMU DENETÇİLİĞİ
KURUMUNUN GÖREV ALANINA GİRMEYEN
A. Yargı Fonksiyonuna İlişkin İşlemler
577
1. Çekişmesiz yargı işleri
578
2. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması alanında
hâkim tarafından verilen kararlar ve gecikmesinde
sakınca bulunan hallerde yetkili merciin vermiş
olduğu kararın hâkim tarafından onaylanmasına ilişkin
3. Yargı işlemlerinin hazırlayıcısı niteliğinde olan
4. Adlî yargı kararlarının yerine getirilmesine ilişkin olan
B. Yargı Fonksiyonuna İlişkin Olmakla Birlikte Her Kararın
Yargısal Nitelikte Sayılamayacağı Durumlar
583
1. Uzun süren yargılama ve tutukluluk halleri
583
3. İcra–iflâs dairelerinin işlemleri ve icra mahkemesi
584
C. Yüksek Seçim Kurulu Kararları
584
1. 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun'a göre Yüksek Seçim
Kurulunun idarî nitelikteki işlemleri
587
2. 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’na göre
Yüksek Seçim Kurulunun idarî nitelikteki işlemleri
590
VI. KANUNUN “BAŞDENETÇİLİK” BAŞLIKLI 6. MADDESİ
601
A. Kanunun 6. Maddesinin Başdenetçiliğin Oluşumunu
Düzenleyen Birinci Fıkrası
601
B. Kanunun 6. Maddesinin Kurumun Yönetim ve Temsilini
Düzenleyen İkinci Fıkrası
602
1. Kurumun yönetilmesi
602
2. Kurumun temsil edilmesi
602
C. 6. Madde ile İlgili Uygulamalardan Örnekler
602
VII. KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN
GÖREVLERİ” BAŞLIKLI 7. MADDESİ
604
A. Kanunun 7. Maddesinin “Başdenetçinin Görevleri”ni
Düzenleyen Birinci Fıkrası
604
1. Bentlerin Açıklaması
604
a. Kanunun ve Yönetmeliğin ortak olan maddeleri
604
aa. Kuruma gelen şikâyetleri incelemek, araştırmak
ve idareye önerilerde bulunmak (KDKK. md.
7/f.1/a bendi, Yön. md. 40/f.1/b bendi)
604
bb. Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin
yönetmelikleri hazırlamak (KDKK. md. 7/f.1/b
bendi, Yön. md. 40/f.1/f bendi)
605
cc. Yıllık raporu hazırlamak (KDKK. md. 7/f.1/c
bendi, Yön. md. 40/f.1/g bendi)
606
çç. Yıllık raporu beklemeksizin gerek gördüğü
konularda özel rapor hazırlamak (KDKK. md.
7/f.1/ç bendi, Yön. md. 40/f.1/ğ bendi)
606
dd. Raporları kamuoyuna duyurmak (KDKK. md.
7/f.1/d bendi, Yön. md. 40/f.1/h bendi)
607
ee. Yokluğunda kendisine vekâlet edecek denetçiyi
belirlemek (KDKK. md. 7/f.1/e bendi, Yön. md.
ff. Birisi kadın ve çocuk hakları alanında
görevlendirilmek üzere, denetçiler arasında
işbölümünü düzenlemek (KDKK. md. 7/f.1/f
bendi, Yön. md. 40/f.1/d bendi)
608
gg. Genel sekreteri ve diğer personeli atamak
(KDKK. md. 7/f.1/g bendi, Yön. md. 40/f.1/j
ğğ. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak
(KDKK. md. 7/f.1/ğ bendi, Yön. md. 40/f.1/ş
b. Kanunda olmayıp Yönetmeliğin “Başdenetçinin
görev ve yetkileri”ni düzenleyen 40. maddesinde
aa. Kurumu yönetmek ve temsil etmek (Yön. md.
bb. Denetçiler arasında işbirliğini sağlamak ve
uyumlu çalışmalarını gözetmek (Yön. md.
cc. Denetçilerin görev alanına ilişkin olarak ortaya
çıkan tereddütleri gidermek (Yön. md. 40/f.1/ç
çç. Gerek gördüğünde şikâyet başvurusunu bizzat
sonuçlandırmak (Yön. md. 40/f.1/e bendi)
611
dd. Kurumun faaliyetleri hakkında açıklama yapmak
(Yön. md. 40/f.1/ı bendi)
612
ee. Bilirkişi görevlendirmek ve tanık ya da ilgili
kişileri dinlemek (Yön. md. 40/f.1/l bendi)
612
ff. İhtiyaç duyulan iş ve konularla ilgili olarak
kamu kurum ve kuruluşlarındaki personelin
geçici olarak görevlendirilmesini istemek (Yön.
gg. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak
idareden bilgi ve belge istemek (Yön. md.
ğğ. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olan
yerinde incelemek veya görevlendireceği
denetçiye inceletmek (Yön. md. 40/f.1/o bendi)
613
hh. 22. madde kapsamında yerinde inceleme ve
araştırma yapmak (Yön. md. 40/f.1/ö bendi)
614
ıı. İstenen bilgi ve belgeleri vermeyenler hakkında
ilgili merciden soruşturma açılmasını istemek
(Yön. md. 40/f.1/p bendi)
614
ii. Gerekli görülen yerlerde büro açılmasına karar
vermek (Yön. md. 40/f.1/r bendi)
616
jj. Kurumun görev alanıyla ilgili olarak uluslararası
işbirliğine ilişkin çalışmaları yürütmek (Yön.
2. Yönetmeliğin “Uluslararası İşbirliği” başlıklı 50.
3. Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrasının
a. Başdenetçinin re’sen inceleme başlatma
yetkisinin bulunmaması
617
aa. Başdenetçiye re’sen inceleme yetkisi verilmesi
zorunluluğunun sebepleri
618
bb. Kişisel menfaat ilişkisinin aranmayacağı
b. Başdenetçinin dava açma ve açılan davaya
katılma yetkisinin bulunmaması
621
c. Başdenetçinin tarafları uzlaşmaya davet etme
yetkisinin bulunmaması
621
ç. Kurumun kadın ve çocuk hakları ile ilgili
çalışmalarının ve uygulamalarının
aa. Kadın haklarıyla ilgili yapılan çalışmalar
622
bb. Çocuk haklarıyla ilgili yapılan çalışmalar
625
4. Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrası ile ilgili
Kurumun kararlarından ve uygulamalardan örnekler
627
aa. Kurumun kadın hakları alanında verdiği
bb. Kurumun çocuk hakları alanında verdiği
cc. Kurumun “yoksulluk nafakası” konusunda
yaptığı çalışmalar ve verdiği kararlardan
B. Kanunun 7. Maddesinin “Denetçilerin Görevleri”ni
Düzenleyen İkinci Fıkrası
644
1. Bentlerin açıklanması
645
a. Kanunun ve Yönetmeliğin ortak olan maddeleri
645
aa. Bu Kanunda verilen görevlerin yapılmasında
başdenetçiye yardımcı olmak (KDKK. md.
7/f.2/a bendi, Yön. md. 41/f.1/h bendi)
645
bb. Başdenetçi tarafından verilen görevleri yapmak
(KDKK. md. 7/f.2/b bendi, Yön. md. 41/f.1/ı
b. Kanunda olmayıp Yönetmeliğin “Denetçilerin
görev ve yetkileri”ni düzenleyen 41. maddesinde
aa. Görevlendirildikleri konu veya alanlara ilişkin
şikâyetleri incelemek, araştırmak ve
başdenetçiye önerilerde bulunmak (Yön. md.
bb. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak
idareden bilgi ve belge istemek (Yön. md.
cc. İstenen bilgi ve belgeleri vermeyenler hakkında
ilgili merciden soruşturma açılmasını istemek
(Yön. md. 41/f.1/c bendi)
646
çç. Gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlamak
ve başdenetçiye sunmak (Yön. md. 41/f.1/ç
dd. Başdenetçi tarafından görevlendirilmesi halinde
Kurumun faaliyetleri hakkında açıklama yapmak
(Yön. md. 41/f.1/d bendi)
647
ee. Bilirkişi görevlendirmek ve tanık ya da ilgili
kişileri dinlemek (Yön. md. 41/f.1/e bendi)
647
ff. Başdenetçi tarafından görevlendirilmesi halinde
yerinde incelemek (KDKK. md. 18/f.2, Yön.
gg. Yönetmeliğin 22. maddesi kapsamında yerinde
inceleme ve araştırma yapmak
648
ğğ. Başdenetçiye yokluğunda vekâlet etmek
649
2. 7. maddenin ikinci fıkrası ile ilgili uygulamalardan
VIII. KANUNUN “ÇALIŞMA İLKELERİ” BAŞLIKLI 8.
A. Kanunun 8. Maddesinin Başdenetçinin İşbirliğini ve
Uyumu Sağlaması ile İlgili Birinci Fıkrası
652
2. Başdenetçinin yardımcılarını kendisinin seçmesi
halinde sorun çözülebilir mi?
659
B. 8. Maddenin Denetçilerin Tek Başlarına Çalışacaklarını
Öngören İkinci Fıkrası
661
C. 8. Maddenin Elektronik Ortam ve İletişim Araçlarının
Kullanılmasıyla İlgili Üçüncü Fıkrası
663
Ç. 8. Maddenin Yönetmeliklerle Belirlenecek Konuları
Düzenleyen Dördüncü Fıkrası
665
D. İşbölümüne Esas Olan Konu veya Alanlar (Yön. md. 44)
665
1. Yönetmeliğin 44. maddesinin birinci fıkrası
665
2. Yönetmeliğin 44. maddesinin ikinci fıkrası
666
3. Yönetmeliğin 44. maddesinin üçüncü fıkrası
667
E. İşbölümüne İlişkin İlkeler (Yön. md. 45)
667
F. Başdenetçi ve Denetçilerin Çalışma Esasları (Yön. md.
1. Yönetmeliğin 46. maddesinin denetçilerin tek
başlarına çalışmalarıyla ilgili birinci fıkrası
667
2. Yönetmeliğin 46. maddesinin ikinci fıkrası
668
3. Yönetmeliğin 46. maddesinin üçüncü fıkrası
668
4. Yönetmeliğin 46. maddesinin dördüncü fıkrası
669
5. Yönetmeliğin 46. maddesinin beşinci fıkrası
670
6. Yönetmeliğin 46. maddesinin altıncı fıkrası
670
IX. KANUNUN “GENEL SEKRETERLİĞİN OLUŞUMU VE
GÖREVLERİ” BAŞLIKLI 9. MADDESİ
672
A. Kanunun 9. Maddesinin Genel Sekreterliğin Hizmetleri
ile Oluşumunu Düzenleyen Birinci Fıkrası (Yön. md.
B. Kanunun 9. Maddesinin Genel Sekreterliğin Görevlerini
Düzenleyen İkinci Fıkrası (Yön. md. 42/f.2)
673
1. Bentlerin açıklanması
673
a. Genel sekreterliğin Yönetmelikte sayılmayan
yalnızca Kanunda yer alan görevleri
673
b. Genel sekreterliğin Kanunda ve Yönetmelikte
aynı şekilde düzenlenmiş görevleri
673
aa. Kurumun büro işlerini yürütmek (KDKK. md.
9/f.2/a bendi, Yön. md. 42/f.2/a bendi)
673
bb. Kurumun arşiv hizmetlerini yürütmek (KDKK.
md. 9/f.2/b bendi, Yön. md. 42/f.2/h bendi)
673
cc. 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî
Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 22.12.2005
tarihli ve 5436 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve
Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanunun 15. maddesi ve
diğer mevzuatla malî hizmetler birimi ve strateji
geliştirme birimlerine verilen görevleri yapmak
(KDKK. md. 9/f.2/ç bendi, Yön. md. 42/f.2/j
çç. Personelin izin ve emeklilik işlemlerini
yürütmek (KDKK. md. 9/f.2/d bendi, Yön. md.
dd. Kurumda çalışan personelin özlük işleriyle
sağlık ve sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek
(KDKK. md. 9/f.2/e bendi, Yön. md. 42/f.2/d
ee. Kurumun görev alanıyla ilgili hususlarda bilişim
sisteminin kurulmasını sağlamak (KDKK. md.
9/f.2/f bendi, Yön. md. 42/f.2/m bendi)
675
ff. Kanunlarla verilen veya başdenetçilik tarafından
verilen diğer işleri yapmak (KDKK. md. 9/f.2/g
bendi, Yön. md. 42/f.2/s bendi)
675
c. Genel sekreterliğin Kanunda sayılmayan yalnızca
Yönetmelikte yer alan görevleri (Yön. md.
aa. Şikâyet başvurularının kayıt işlerini yürütmek
675
bb. Kurumun insan gücü plânlaması ve personel
politikası ile ilgili çalışmaları yapmak, personel
sisteminin geliştirilmesi için başdenetçiye
teklifte bulunmak (Yön. md. 42/f.2/c bendi)
676
cc. Genel sekreterlikte görev yapan personelin sevk
ve idaresini sağlamak (Yön. md. 42/f.2/ç bendi)
676
çç. Kurum personelinin atama, nakil ve terfi
işlemlerini yürütmek (Yön. md. 42/f.2/e bendi)
676
dd. Kurumun eğitim plânını hazırlamak, uygulamak
ve değerlendirmek (Yön. md. 42/f.2/f bendi)
676
ee. Hizmetiçi eğitim, kurs ve benzeri yerlere
katılacak Kurum personelini görevlendirmek ve
malî haklarının ödenmesine ilişkin işlemlerini
yürütmek (Yön. md. 42/f.2/g bendi)
676
ff. Genel evrak faaliyetlerini düzenlemek ve
yürütmek (Yön. md. 42/f.2/ı bendi)
676
gg. Kararların ve raporların otomasyonunu sağlamak
ve bunları arşivlemek (Yön. md. 42/f.2/i bendi)
677
ğğ. Kurumun taşınır ve taşınmazlarına ilişkin
işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek
(Yön. md. 42/f.2/k bendi)
677
hh. Bütçenin harcanması konusunda başdenetçiye
bilgi vermek (Yön. md. 42/f.2/l bendi)
677
ıı. Kurum bilgi mimarîsinin hazırlanması, veri
tabanlarının kurulması, güncellenmesi ve
arşivlenmesi çalışmalarını yapmak (Yön. md.
ii. Kurumun sivil savunma ve seferberlik
hizmetlerini plânlamak ve yürütmek (Yön. md.
jj. Kurumun basın ve halkla ilişkiler ile tanıtım
faaliyetlerini yürütmek (Yön. md. 42/f.2/ö
kk. Protokol işlerini düzenlemek (Yön. md. 42/f.2/p
ll. Kurumun idarî, malî ve teknik işlerini yürütmek
(Yön. md. 42/f.2/r bendi)
678
2. 9. maddenin ikinci fıkrasıyla ilgili uygulamalar
678
X. KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN
NİTELİKLERİ” BAŞLIKLI 10. MADDESİ
679
A. 10. Maddenin “Başdenetçi veya Denetçi Seçilebilmek
İçin Aranan Şartlar”ı Düzenleyen Birinci Fıkrası
679
1. Bentlerin açıklanması
679
a. Türk vatandaşı olmak (KDKK. md. 10/f.1/a
b. Başdenetçi ve denetçiler için “yaş” şartını
düzenleyen birinci fıkranın (b) bendi (KDKK. md.
bb. Azamî yaş şartı yoktur
683
cc. Yaş konusunun “Emeklilik” başlıklı 33. madde
ile birlikte incelenmesi
685
c. Başdenetçi ve denetçiler için “eğitim” şartını
düzenleyen birinci fıkranın (c) bendi
687
ç. Adayın belli yerlerde ve en az on yıl çalışmış
olması şartını koyan birinci fıkranın (ç) bendi
689
aa. Adayın çalışmış olduğu sektör
689
bb. Mesleği ile ilgili çalışmış olmak şartının
eklenmesi gerekliliği
690
d. Kamu haklarından yasaklı olmamak şartını koyan
birinci fıkranın (d) bendi
691
e. Başvuru sırasında “herhangi bir siyasî partiye üye
olmamak” şartını düzenleyen birinci fıkranın (e)
f. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş bulunan bazı
suçlardan mahkûm olmamak şartını düzenleyen
birinci fıkranın (f) bendi
695
aa. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ikinci
kitabının birinci kısmının bir ve ikinci
bb. Devletin güvenliğine karşı suçlardan mahkûm
cc. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı
suçlardan mahkûm olmamak
700
çç. Millî savunmaya karşı suçlardan mahkûm
dd. Devlet sırlarına karşı suçlardan ve casusluk
suçlarından mahkûm olmamak
702
ee. Yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı
suçlardan mahkûm olmamak
703
ff. Zimmet suçundan mahkûm olmamak
704
gg. İrtikâp suçundan mahkûm olmamak
706
ğğ. Rüşvet suçundan mahkûm olmamak
707
hh. Hırsızlık suçundan mahkûm olmamak
709
ıı. Dolandırıcılık suçundan mahkûm olmamak
712
jj. Güveni kötüye kullanma suçundan mahkûm
kk. Hileli iflâs suçundan mahkûm olmamak
715
ll. İhaleye fesat karıştırma suçundan mahkûm
mm. Edimin ifasına fesat karıştırma suçundan
nn. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini
aklama suçundan mahkûm olmamak
719
oo. Kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak
720
XI. KANUNUN “ADAYLIK VE SEÇİM” BAŞLIKLI 11.
A. Görev Süresinin Bitmesiyle İlgili Birinci Fıkra
727
B. Aday Adaylarının Başvuru Usulünü Düzenleyen İkinci
C. Karma Komisyonun Başdenetçi Aday Adayı Olmak
İsteyenler Arasından Başdenetçi Adaylarını Seçmesini
Düzenleyen Üçüncü Fıkra
728
Ç. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genelkurulunun
Başdenetçiyi Seçmesini Düzenleyen Dördüncü Fıkra
729
D. Başdenetçinin Seçilme Usulünü Düzenleyen Beşinci
E. Denetçilerin Seçimini Düzenleyen Altıncı Fıkra
730
1. Denetçilerin seçilme şekli (oy oranları)
730
2. “Başdenetçi yardımcılarını kendisi seçmelidir” görüşü
732
F. Seçimlerin Süreleriyle İlgili Yedinci ve Sekizinci Fıkralar
733
XII. KANUNUN “BAĞIMSIZLIK VE TARAFSIZLIK”
A. Kanunun 12. Maddesinin Bağımsızlığı Düzenleyen
B. 12. Maddenin Tarafsızlığı Düzenleyen İkinci Fıkrası
744
C. Yönetmeliğin “Bağımsızlık ve tarafsızlık” başlıklı 47.
Ç. Yönetmeliğin Şikâyetlerinin İncelenmeyeceği Kişileri
Sayan 47. Maddesinin Üçüncü Fıkrası
746
D. Yönetmeliğin 47. Maddesinin Siyasî Partilere Üye
Olunamayacağına Dair Dördüncü Fıkrası
746
E. Kamu Denetçiliği Kurumunun Denetlenebilirliği ve
1. Kurumun Malî Açıdan Denetlenmesi
747
2. Kurumun Kararlarının Denetlenmesi
747
a. Kurumun Kararlarının, Bir Üst Makam
Tarafından Denetlenmesi
747
b. Kurumun Kararlarının, Yine Kurum Tarafından
c. Kurumun Kararlarının, Yargı Organı Tarafından
XIII. KANUNUN “ANDİÇME” BAŞLIKLI 13. MADDESİ
750
XIV.KANUNUN “GÖREV SÜRESİ” BAŞLIKLI 14. MADDESİ
753
A. 14. Maddenin “Görev Süresi”ni Düzenleyen Birinci
B. 14. Maddenin “Süresi Bitmeden Görevden Ayrılma”yı
Düzenleyen İkinci Fıkrası
755
C. 14. Maddenin İkinci Kez Seçilebilmeyi Düzenleyen
Ç. 14. Maddenin Başdenetçi veya Denetçiliğe Seçilenlerin
Eski Görevleriyle İlişiklerinin Kesilmesini Düzenleyen
1. Kamu görevlilerinin durumu
756
2. Yüksek mahkeme üyesiyken seçilenlerin durumu
756
3. Hâkim sınıfından olup da yüksek hâkimlik tazminatını
almaya başladıktan sonra seçilenlerin durumu
756
4. Üniversiteden gelen personelin durumu
757
XV. KANUNUN “GÖREVDEN ALINMA VE GÖREVİN SONA
ERMESİ” BAŞLIKLI 15. MADDESİ
758
A. 15. Maddenin Seçilme Niteliklerini Kaybeden Başdenetçi
ve Denetçilerin Görevlerinin Sona Ermesi Usulünü
Düzenleyen Birinci Fıkrası
758
B. 15. Maddenin Seçilmeye Engel Suç Nedeniyle Başdenetçi
ve Denetçiler İçin Uygulanacak Usulü Düzenleyen İkinci
XVI.KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN MALÎ VE
SOSYAL HAKLARI” BAŞLIKLI 16. MADDESİ
761
A. Başdenetçinin Malî ve Sosyal Hakları
761
B. Denetçilerin Malî ve Sosyal Hakları
762
KURUMA BAŞVURU ve YAPILACAK İŞLEMLER
I. KANUNUN “BAŞVURU VE USULÜ” BAŞLIKLI 17.
A. Kurum Kanunu’nun 17. Maddesinin Gerçek ve Tüzel
Kişilerin Başvuracağını Düzenleyen Birinci Fıkrası
767
1. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun
Uygulanmasına İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik’in “menfaat ihlâli”nin aranacağı halleri
belirten 7. maddesinin birinci cümlesi
767
2. Yönetmeliğin “menfaat ihlâli”nin aranmayacağı
halleri sayan 7. maddesinin ikinci cümlesi
771
a. İnsan hakları, temel hak ve özgürlükler
771
b. Kadın hakları ve çocuk hakları
776
c. Kamuyu ilgilendiren genel konular
778
3. Şikâyet başvurusunun gizliliği (KDKK. md. 17/f.1,
B. 17. Maddenin Başvuru Usulünü Düzenleyen İkinci
1. Şikâyet başvurusunun yapılış şekli
783
a. Kurum Kanunu (md. 17/f.2) başvuru dilekçesinde
bakımından şöyle belirlemiştir:
783
aa. Gerçek kişilerin dilekçelerinde bulunması
bb. Tüzel kişilerin dilekçelerinde bulunması gereken
b. Yönetmeliğe göre şikâyet başvurusu formunda
bulunması gereken hususlar
784
aa. Şikâyetçinin gerçek kişi olması halinde başvuru
formunda bulunması gereken hususlar (Yön. md.
bb. Şikâyetçinin tüzel kişi olması halinde başvuru
formunda bulunması gereken hususlar (Yön. md.
2. Kuruma yapılacak başvurunun dili
785
a. Kanuna göre başvuru Türkçe dilekçe ile yapılır
785
b. Yönetmeliğe göre başka bir dildeki başvuru kabûl
edilebilir (Yön. md. 8/f.1)
786
3. Kanuna ve Yönetmeliğe göre şikâyet dilekçesinin
verileceği yerler ve gönderiliş usulü (KDKK. md.
17/f.2 ve 5, Yön. md. 8/f.2 ve 3)
787
a. Şikâyet dilekçelerinin verileceği, gönderileceği
b. Elektronik ortamda şikâyet (Yön. md. 10)
788
c. Şikâyetin kanunî temsilci veya vekil aracılığıyla
yapılması (Yön. md. 11)
788
ç. Yönetmeliğin “bilgilendirme ve tanıtım” başlıklı
4. Engellilerin şikâyet başvurusu (Yön. md. 15)
789
C. 17. Maddenin “İncelenmeyecek Olan Başvurular”ı
Düzenleyen Üçüncü Fıkrası
791
1. Bentlerin açıklanması
791
a. Şikâyet başvurusunda belli bir konuyu
içermeyenler incelenmez
791
b. Şikâyet başvurusunda yargı organlarında
görülmekte olan veya yargı organlarınca karara
bağlanmış uyuşmazlıklara ilişkin olanlar
aa. Yargı organlarında görülmekte olan
bb. Yargı organları tarafından karara bağlanmış
c. İkinci fıkrada belirtilen şartları taşımayan
başvurular incelenemez
799
ç. Sebepleri, konusu ve tarafları aynı olanlar ile daha
önce sonuçlandırılanlar incelenmez
800
aa. Sebepleri, konusu ve tarafları aynı olan şikâyet
başvuruları (Yön. md. 19/f.1/c bendi)
801
bb. Daha önce sonuçlandırılmış uyuşmazlıklar (Yön.
2. Yönetmeliğin “Şikâyet başvuru bürosu ve dağıtım
bürosu” başlıklı 18. maddesi
802
a. Şikâyet başvuru bürosu ve görevleri (Yön. md.
b. Dağıtım bürosu (Yön. md. 18/f.3,4)
802
3. Yönetmeliğin “ön inceleme yapılması” başlıklı 19.
a. Kanunda ve Yönetmelikte aynı şekilde sayılanlar
803
b. Kanunda sayılmayıp Yönetmelikte düzenlenen
“incelenmeyecek başvurular”
804
4. Ön incelemede aranacak hususlar (Yön. md. 19)
805
a. Şikâyet başvurusunun Kurumun görev alanına
girip girmediği hususu (Yön. md. 19/f.1/a bendi)
805
b. Şikâyet başvurusunun süresi içinde yapılıp
yapılmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/b bendi)
806
c. Kurumda incelenmekte ve araştırılmakta olan bir
şikâyet başvurusuyla sebepleri, konusu ve
taraflarının aynı olup olmadığı hususu (Yön. md.
ç. Kurum tarafından daha önce sonuçlandırılan bir
şikâyetle sebepleri, konusu ve taraflarının aynı
olup olmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/ç bendi)
807
d. Yargı organlarında görülmekte olan veya yargı
organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklara
ilişkin olup olmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/d
e. İdarî başvuru yollarının tüketilip tüketilmediği
hususu (Yön. md. 19/f.1/e bendi)
809
f. Şikâyet başvurusunun Yönetmeliğin 8.
maddesinin birinci fıkrasına göre yapılıp
yapılmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/f bendi)
810
g. Şikâyet başvurusunun belli bir konuyu içerip
içermediği hususu (Yön. md. 19/f.1/g bendi)
811
ğ. Kanuna göre şikâyet başvurusunda bulunması
gereken bilgilerin başvuruda yer alıp almadığı
hususu (Yön. md. 19/f.1/ğ bendi)
811
aa. Gerçek kişiler bakımından aranan şartlar
811
bb. Tüzel kişiler bakımından aranan şartlar
811
h. Şikâyet başvurusunun “menfaat ihlâli” içerip
içermediği hususu (Yön. md. 19/f.1/h bendi)
812
5. Ön inceleme üzerine yapılacak işlemler ve verilecek
kararlar (Yön. md. 20)
812
a. İncelenemezlik kararı verilecek durumlar (Yön.
b. “İdareye gönderme kararı” verilecek durum (Yön.
c. Başvuru sahibinin şikâyet edilen idareyi yanlış
göstermesi durumu (Yön. md. 20/f.3)
815
ç. İncelenemezlik kararı verildikten sonra Kuruma
yeniden şikâyet başvurusu yapılması durumu
d. Kurumun inceleme ve araştırma aşamasına geçme
zamanı (Yön. md. 20/f.5)
815
e. Ön inceleme şartlarının bulunmadığının sonradan
anlaşılması hali (Yön. md. 20/f.6)
816
aa. “İncelenemezlik” kararı verilmesi
816
bb. “Gönderme” kararı
816
6. İncelenemezlik ve gönderme kararlarında bulunması
gereken hususlar (Yön. md. 21)
817
Ç. 17. Maddenin “İdarî Başvuru Yollarının Tüketilmesi
Zorunluluğu”nu Belirten Dördüncü Fıkrası
817
1. İdarî başvuru yollarının tüketilmesi şartının Kamu
Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun amacı açısından
2. İdarî Yargılama Usulü Kanunu
822
4. Telâfisi güç ve imkânsız zararların doğması ihtimali
bulunan hallerde idarî başvuru yollarının tüketilmesi
5. İdarî başvuru yollarının tüketilmesi şartının Kanunun
Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ve İdarî Yargılama
Usulü Kanunu açısından incelenmesi
828
a. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
b. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
c. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
ç. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
d. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
f. Yönetmeliğin 12. maddesinin üçüncü fıkrası
831
g. Yönetmeliğin 12. maddesinin dördüncü fıkrası
831
ğ. Yönetmeliğin 12. maddesinin beşinci fıkrası
832
h. Yönetmeliğin 12. maddesinin altıncı fıkrası
832
ı. Yönetmeliğin 12. maddesinin beşinci ve altıncı
fıkralarının değerlendirilmesi
832
D. Kanunun 17. Maddesinin Kuruma Valilikler ve
Kaymakamlıklar Aracılığıyla Başvurulabilineceğini
Belirten Beşinci Fıkrası
836
E. Kanunun 17. Maddesinin Başvurulardan Ücret
Alınmayacağını Düzenleyen Altıncı Fıkrası
837
F. Kanunun 17. Maddesinin “Kuruma Başvuru Süresi”ni
Düzenleyen Yedinci Fıkrası
838
G. Kanunun 17. Maddesinin “Dava Açma Süresinin
Durması” ile İlgili Sekizinci Fıkrası (Yön. md. 17)
840
2. 1998 tarihli Danıştay Raporu
842
II. KANUNUN “BİLGİ VE BELGE İSTENMESİ” BAŞLIKLI
A. Kanunun 18. Maddesinin Kurum Tarafından İstenilen
Bilgi ve Belgelerin Verilme Süresini Belirleyen Birinci
Fıkrasının Birinci Cümlesi (Yön. md. 23/f.1)
852
B. Kanunun 18. Maddesinin Birinci Fıkrasının Bilgi ve
Belgeleri Vermeyenler Hakkında Soruşturma Açılmasını
Belirten İkinci Cümlesi (Yön. md. 23/f.1)
854
C. Kanunun 18. Maddesinin “Devlet Sırrı veya Ticarî Sır”
III. KANUNUN “BİLİRKİŞİ GÖREVLENDİRİLMESİ VE
TANIK DİNLENMESİ” BAŞLIKLI 19. MADDESİ
861
A. Kanunun 19. Maddesinin “Bilirkişi Görevlendirmesi” ile
İlgili Birinci Fıkrası
862
B. Kanunun 19. Maddesinin Bilirkişi Ücreti ile İlgili İkinci
C. Yönetmeliğin Bilirkişi Görevlendirilmesi ile İlgili 24.
1. Bilirkişi isimlerinin tespit edileceği listeler (Yön. md.
2. Bilirkişi olarak görevlendirilecek kişilerde aranacak
şartlar (Yön. md. 24/f.2)
866
a. Mesleklerinde en az beş yıllık deneyim sahibi
olmaları hususu (Yön. md. 24/f.2/a bendi)
866
b. Affa uğramış veya ertelenmiş olsa bile bazı
suçlardan hükümlü bulunmamaları hususu (Yön.
c. Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten
çıkarılmamış veya sanat icrasından geçici olarak
yasaklanmamış olmaları hususu (Yön. md.
3. Bilirkişilik yapamayacak olanlar (Yön. md. 24/f.3)
867
4. Bilirkişinin yükümlülükleri (Yön. md. 24/f.4)
868
a. Yemin etme yükümlülüğü
868
b. Raporu belli sürede hazırlama yükümlülüğü
c. Sır saklama yükümlülüğü (Yön. md. 24/f.6)
869
5. Bilirkişiye yapılacak ödeme (Yön. md. 24/f.7)
869
Ç. Kanunun 19. Maddesinin “Tanık” ve “İlgili Kişiler” ile
İlgili Üçüncü Fıkrası
869
D. Yönetmeliğin Tanık veya İlgili Kişilerin Dinlenilmesi ile
1. Tanık veya ilgili kişilerin dinlenilmesine karar verecek
olanlar (Yön. md. 25/f.1)
872
2. Tanık veya ilgili kişileri dinleme şekli (Yön. md.
3. Dinleme yeri (Yön. md. 25/f.3)
872
4. Yemin etme yükümlülüğü (Yön. md. 25/f.4)
872
5. Beyanın tutanağa geçirilmesi (Yön. md. 25/f.5)
873
6. Tanık veya ilgili kişilere ödeme yapılması (Yön. md.
IV. KANUNUN “İNCELEME VE ARAŞTIRMA” BAŞLIKLI 20.
A. Kurum Kanunu’nun 20. Maddesinin Kurumun İnceleme
ve Araştırmasını Sonuçlandıracağı Süreyi Belirleyen
B. 20. Maddenin Kurumun İnceleme ve Araştırmasının
Sonucunu Başvurana Bildirme Şeklini Düzenleyen İkinci
C. 20. Maddenin İlgili Mercinin Kuruma Cevabını ve
Süresini Düzenleyen Üçüncü Fıkrası
877
Ç. Yönetmeliğin “İnceleme ve Araştırma Usulü” Başlıklı 22.
1. Başvurunun hangi yönlerden inceleneceği hususu
2. Başvuruyu inceleyecek olanlar (Yön. md. 22/f.2)
879
3. Konusu ve sebebi aynı olan başvuruların
birleştirilmesi (Yön. md. 22/f.3)
879
4. “Yerinde” inceleme yapılabilecek konular (Yön. md.
a. Kurum kararıyla “yerinde” inceleme (Yön. md.
b. Şikâyetçi veya şikâyet edilen idarenin talebi
üzerine “yerinde” inceleme (Yön. md. 22/f.4)
881
D. Yönetmeliğin Şikâyetçinin Şikâyetinden Vazgeçmesini
Düzenleyen 26. Maddesi
881
E. Şikâyete Konu Talebin İdare Tarafından Yerine
Getirilmesi ve “Dostane Çözüm” (Yön. md. 27)
882
F. Şikâyetçinin Ölümü veya Tüzel Kişiliğinin Sona Ermesi
G. İncelenmekte Olan Şikâyet Hakkında Dava Açılması Hali
H. İnceleme ve Araştırma Sonucunda Verilecek Kararlar
a. Tavsiye kararı (Yön. md. 32)
886
aa. Hatalı davranıldığının kabulü (Yön. md. 32/f.1/a
bb. Zararın tazmini (Yön. md. 32/f.1/b bendi)
888
cc. İşlem yapılması veya eylemde bulunulması
(Yön. md. 32/f.1/c bendi)
889
çç. Mevzuat değişikliğinin yapılması (Yön. md.
dd. İşlemin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi
veya düzeltilmesi (Yön. md. 32/f.1/d bendi)
893
aaa. Geri alma (Yön. md. 32/f.1/d bendi)
893
i. Disiplin suçları ve cezaları
895
ii. Kamu Denetçiliği Kurumunun disiplin
bbb. Kaldırma (Yön. md. 32/f.1/d bendi)
898
ccc. Değiştirme (Yön. md. 32/f.1/d bendi)
899
ççç. Düzeltme (Yön. md. 32/f.1/d bendi)
899
ee. Uygulamanın düzeltilmesi (Yön. md. 32/f.1/e
ff. Uzlaşmaya gidilmesi (Yön. md. 32/f.1/f bendi)
901
gg. Tedbir alınması (Yön. md. 32/f.1/g bendi)
902
ğğ. Başka tavsiye kararı (Yön. md. 32/f.2)
902
b. Ret kararı (Yön. md. 33)
906
aa. İncelenemezlik sebebiyle verilen ret kararı
906
bb. Esastan ret kararı
913
c. Dostane çözüm (Yön. md. 33/A)
913
aa. İdarenin şikâyet konusu talebi Kurum kararından
önce yerine getirmesi hali
913
bb. Tarafların Kurum kararından önce kendi
aralarında anlaşmaları hali
915
cc. Kurumun tarafları bizzat dostane çözüme davet
ç. Karar verilmesine yer olmadığına dair karar (Yön.
dışında başvurusundan vazgeçmesi (Yön. md.
bb. Şikâyetçinin gerçek kişi ise ölümü, tüzel kişi ise
tüzel kişiliğinin sona ermesi hali (Yön. md.
cc. Mülga: 2 Mart 2017 tarihli ve 29995 sayılı
Resmî Gazete (Yön. md. 34/f.1/c bendi)
917
çç. İnceleme ve araştırma devam ederken şikâyet
konusu hakkında dava açılması (Yön. md.
d. Kurumun verdiği diğer kararlar
918
aa. Başvurunun geçersiz sayılması kararı (Yön. md.
bb. Birleştirme kararı (Yön. md. 22/f.3)
918
çç. Kısmen tavsiye kısmen ret kararı
920
2. Kurumun verdiği kararlara karşı yargı yerlerine
a. Kurumun esasa ilişkin kararları bakımından yargı
yerine başvurulabilir mi?
920
aa. Şikâyet başvurusunda bulunan yargı yerine
bb. Şikâyete konu edilen kurum, kuruluş, kamu
görevlisi veya virtüel özel hukuk kişisi yargı
yerine başvuruda bulunabilir mi?
922
b. Kurumun “incelenemezlik kararları” bakımından
yargı yerine başvurulabilir mi?
923
3. Kamu Denetçiliği Kurumu kararları için başvurulan
4. Kararlarda yer alacak hususlar (Yön. md. 35)
925
5. Karar verme süresi (Yön. md. 36)
925
6. Kararın tebliği (Yön. md. 37)
926
7. Yeniden inceleme ve araştırma (Yön. md. 39)
927
a. Şikâyet sahibinin başvurması
927
b. Şikâyete konu edilen mercinin başvurması
927
c. Kurumun kendi kararıyla yeniden inceleme ve
I. 20. Maddenin İlgili Mercinin Kurumu Bilgilendirmesini
Düzenleyen Üçüncü Fıkrası
928
1. İlgili merci 30 gün içinde işlem tesis etmek veya
eylemde bulunmak zorundadır
928
2. İlgili merci Kurumun önerisini uygulamayacağı
takdirde gerekçesini 30 gün içinde bildirmek
V. KANUNUN “DAVA AÇMA SÜRESİNİN YENİDEN
İŞLEMEYE BAŞLAMASI” BAŞLIKLI 21. MADDESİ
931
A. Kanunun 21. Maddesinin “Başvurunun Kurum Tarafından
Reddedilmesi” Halini Düzenleyen Birinci Fıkrası
931
B. Kanunun 21. Maddesinin “İlgili Merciin Kurumun
Önerisi Doğrultusunda Hareket Etmemesi” Halini
Düzenleyen İkinci Fıkrası
934
C. Kanunun 21. Maddesinin “Kurumun İnceleme ve
Araştırmasını Altı Ay İçinde Sonuçlandıramaması” Halini
Düzenleyen Üçüncü Fıkrası
935
Ç. Yönetmeliğin “Dava Açma Süresinin Yeniden İşlemeye
Başlaması” Başlıklı 38. Maddesi
936
VI. KANUNUN “RAPORLAR” BAŞLIKLI 22. MADDESİ
938
A. Kanunun 22. Maddesinin “Yıllık Rapor” ile İlgili Süreci
Düzenleyen Birinci Fıkrası
939
1. Raporların etkinliği
939
2. Raporların Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuluş
B. 22. Maddenin Yıllık Raporun Kamuoyuna Duyurulması
ile İlgili İkinci Fıkrası
941
C. 22. Maddenin Kurumun Yıllık Rapor Dışındaki
Duyurularını Düzenleyen Üçüncü Fıkrası
941
Ç. Yönetmeliğin “Raporlar” Başlıklı 48. Maddesi
941
D. Yönetmeliğin Kurum Kararlarının ve Raporların
Yayınlanması ile İlgili 52. Maddesi
942
E. Kurumun 22. Madde ile İlgili Uygulamalarından Örnekler
943
VII. KANUNUN “AÇIKLAMA YAPMA YETKİSİ” BAŞLIKLI
PERSONELE İLİŞKİN HÜKÜMLER
I. KANUNUN “PERSONELİN ATANMASI” BAŞLIKLI 24.
A. 24. Maddenin “Genel Sekreter” ile İlgili Birinci Fıkrası
951
1. Genel Sekreter olarak atanabilmek için gereken şartlar
951
2. Genel sekreteri atayacak makam
953
B. 24. Maddenin “Diğer Personel” ile İlgili İkinci Fıkrası
953
II. KANUNUN “KAMU DENETÇİLİĞİ UZMAN
YARDIMCILIĞI” İLE İLGİLİ 25. MADDESİ
955
A. Devlet Memurları Kanunu’nun 48. Maddesinde Sayılan
B. 25. Maddede Sayılan Özel Şartlar
955
1. 25. maddenin birinci fıkrasındaki bentlerin
a. Yükseköğretim kurumlarından mezun olmak
955
b. Giriş sınavlarında başarılı olmak
956
c. 35 yaşını bitirmemiş olmak
956
2. Kamu denetçiliği uzman yardımcılarının statüsü
957
a. Uzman yardımcılarının görev ve yetkileri (Kamu
Denetçiliği Uzmanlığı Yönetmeliği md. 32/f.2)
957
b. Uzman yardımcılarının çalışma usûl ve esasları
958
3. Kamu denetçiliği uzman yardımcılığından uzmanlığa
III. KANUNUN “KAMU DENETÇİLİĞİ UZMANLIĞI”
A. Kurum Kanunu’nun 26. Maddesinin Kamu Denetçiliği
Uzmanlığı Sürecini Düzenleyen Birinci Fıkrası (Yön. md.
B. Kurum Kanunu’nun 26. Maddesinin Kamu Denetçiliği
Uzman ve Uzman Yardımcılarının Yönetmelikle
Düzenlenecek Esaslarını Belirleyen İkinci Fıkrası (Yön.
C. Kamu Denetçiliği Uzmanlarının Statüsü
961
1. Kamu denetçiliği uzmanlarının görev ve yetkileri
961
2. Kamu denetçiliği uzmanlarının çalışma usûl ve
IV. KANUNUN “PERSONELE UYGULANACAK HÜKÜMLER
İLE PERSONELİN MALÎ ve SOSYAL HAKLARI”
A. 27. Maddenin Devlet Memurları Kanunu’nun
Uygulanacağı Durumları Belirten Birinci Fıkrası
964
B. Kanunun 27. Maddesinin Genel Sekreterin Malî ve Sosyal
Hakları ile İlgili İkinci Fıkrası
965
1. İkinci fıkranın ilk hali
965
2. İkinci fıkranın 02.07.2018 tarihli değişiklikten sonraki
C. Kanunun 27. Maddesinin Kamu Denetçiliği Uzmanları ile
Kamu Denetçiliği Uzman Yardımcılarının Malî ve Sosyal
Hakları ile İlgili Üçüncü Fıkrası
965
1. Üçüncü fıkranın ilk hali
966
2. Üçüncü fıkranın 02.07.2018 tarihli değişiklikten
V. KANUNUN “KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDAKİ
PERSONELİN GÖREVLENDİRİLMESİ” İLE İLGİLİ 28.
A. 28. Maddenin İlk Hali
969
1. Geçici görevlendirme ile personel
görevlendirilebilecek kurum ve kuruluşlar
969
2. 28. maddenin ilk haline göre geçici görevlendirme
B. 28. Maddenin 2013 Yılındaki Değişiklikten Sonraki Hali
970
1. 12.07.2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunla yapılan
değişiklikten sonra geçici görevlendirme ile personel
görevlendirilebilecek kurum ve kuruluşlar
970
2. 12.07.2013 tarihli değişiklikten sonra görevlendirme
I. KANUNUN “BÜTÇE” BAŞLIKLI 29. MADDESİ
973
A. 29. Maddenin Kurumun Gelirleri ile İlgili Birinci Fıkrası
973
1. Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden alınacak
B. 29. Maddenin Kurumun Giderleri ile İlgili İkinci Fıkrası
975
II. KANUNUN “YASAKLAR” BAŞLIKLI 30. MADDESİ
977
A. Kanunun 30. Maddesinin Yasaklılık Hallerini Düzenleyen
1. Yasak kapsamına girenler
977
2. Yasak sayılan durumlar
978
a. Siyasî partilere üye olma yasağı
978
b. Herhangi bir siyasî parti, kişi veya zümrenin
yararını veya zararını hedef alan bir davranışta
c. Ayırımcılık yapma yasağı
979
ç. Meslekî veya ticarî sırları açıklama yasağı
980
B. Kanunun 30. Maddesinin; Şikâyetlerinin İncelenmeyeceği
Şahısları Düzenleyen İkinci Fıkrası
980
1. Bu kapsama girenler
980
2. Şikâyetleri incelenemeyecek olanlar
980
C. Kanunun 30. Maddesinin Kurum Görevlilerinin
Yapamayacakları Görevleri Sayan Üçüncü Fıkrası
981
1. Yasak kapsamına girenler
981
2. Yapılamayacak görevler
981
3. Bu yasakların uygulanmayacağı durumlar
981
III. KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLER
HAKKINDA CEZA SORUŞTURMASI VE
KOVUŞTURMASI USULÜ” BAŞLIKLI 31. MADDESİ
983
A. 31. Maddenin İzin Verecek Merciyi Düzenleyen Birinci
B. 31. Maddenin Soruşturma Yapacak Makamı Düzenleyen
C. 31. Maddenin 4483 Sayılı Kanun’a Gönderme Yapan
Ç. 31. Maddenin Genel Hükümlere Gönderme Yapan
IV. KANUNUN “GENEL SEKRETER VE PERSONEL
HAKKINDA CEZA SORUŞTURMASI ve
KOVUŞTURMASI USULÜ” BAŞLIKLI 32. MADDESİ
986
A. 32. Maddenin İzin Verecek Merciyi Düzenleyen Birinci
B. 32. Maddenin Soruşturma Yapacak Makamı Düzenleyen
C. 32. Maddenin 4483 Sayılı Kanun’a Gönderme Yapan
Ç. 32. Maddenin Genel Hükümlere Gönderme Yapan
V. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNU’NDA HÜKÜM
BULUNMAYAN BİR KONU: KAMU BAŞDENETÇİSİ VE
KAMU DENETÇİLERİ HAKKINDA DİSİPLİN
SORUŞTURMASI AÇILMASI USULÜ
988
A. Disiplin Soruşturması Konusunun İncelenmesinin
B. Kamu Denetçiliği Statüsü ile Disiplin Soruşturmasının
Bağdaşıp Bağdaşmayacağı Hususu
989
C. Çeşitli Ülkelerin Ombudsmanlık Kurumlarını Düzenleyen
1. Ombudsman hakkında disiplin soruşturması
yapılmasına ilişkin hüküm içermeyen kanunlar
991
2. Ombudsman hakkında disiplin soruşturması
yapılmasına ilişkin hüküm içeren kanun
993
Ç. Türk Hukukunda Başvurulabilecek Kanunlar
993
1. Disiplin soruşturması açısından 14.06.2012 tarihli ve
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu
993
2. Disiplin soruşturması açısından 14.07.1965 tarihli ve
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
994
3. Alternatif bir yol olarak etik denetim için 25.05.2004
tarihli ve 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu
Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
VI. KANUNUN “EMEKLİLİK” BAŞLIKLI 33. MADDESİ
1003
A. 33. Maddenin Birinci Fıkrasının İlk Hali
1006
B. 33. Maddenin Birinci Fıkrasının Sigortalılıkla İlgili
Değişiklikten Sonraki Hali
1007
C. 33. Maddenin Emekli Aylıkları ile İlgili İkinci Fıkrası
1007
Ç. 33. Maddenin Yaş Haddi İle İlgili Üçüncü Fıkrası
1008
VII. KANUNUN “KADROLAR” BAŞLIKLI 34. MADDESİ
1010
VIII. KANUNUN “DEĞİŞİKLİK YAPILAN HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI 35. MADDESİ
1010
A. 14.07.1965 Tarihli ve 657 Sayılı Devlet Memurları
Kanunu’nda Yapılan Değişiklik
1011
B. 10.12.2003 Tarihli ve 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi
ve Kontrol Kanunu’nda Yapılan Değişiklik
1011
C. 05.01.1961 Tarihli ve 237 Sayılı Taşıt Kanunu’nda
IX. KANUNUN “GEÇİŞ HÜKÜMLERİ” BAŞLIKLI GEÇİCİ 1.
A. Geçici 1. Maddenin Seçim ile İlgili Birinci Fıkrası
1013
B. Geçici 1. Maddenin Aday Adaylığı Başvuru Süresi ile
İlgili İkinci Fıkrası
1014
C. Geçici 1. Maddenin “Yönetmelikler” İle İlgili Üçüncü
Ç. Geçici 1. Maddenin Kamu Denetçiliği Uzmanı Unvanı İle
Atanma Sürecini Düzenleyen Dördüncü Fıkrası
1015
D. Geçici 1. Maddenin “Mahallî İdareler” ile İlgili Beşinci
X. KANUNUN “YÜRÜRLÜK” BAŞLIKLI 36. MADDESİ
1018
XI. KANUNUN “YÜRÜTME” BAŞLIKLI 37. MADDESİ
1018
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TERCİH EDİLME SEBEPLERİ,
ÖNERİLER VE İLGİLİ YÖNETMELİKLER
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TERCİH EDİLMESİNİN
I. KURUMA BAŞVURUNUN TERCİH EDİLME NEDENİ
OLARAK USULÎ SEBEPLER
1022
A. Kuruma başvuru ekonomik sebeplerden dolayı daha
1. Kuruma başvuru ücretsiz olup, harca tâbi değildir
1022
2. Kurumun başvuruyu esastan inceleme aşamasında
ücretsiz olarak bilirkişi incelemesi yapılmakta ve tanık
3. Başvurunun reddi halinde başvuran Kuruma herhangi
bir ödeme yapmamaktadır
1023
B. Kuruma başvurulduğunda hızlı bir şekilde sonuç
C. Dava açma süresinin geçmiş olma ihtimali
1024
1. Telâfisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali
1024
2. Kuruma başvuru süresi
1024
Ç. İdarî başvuru yollarının tüketilmesi
1024
D. Kamu Denetçiliği Kurumunun görev alanı; idarenin
işlem, eylem, tutum ve davranışları ile yasama
kısıntılarını da kapsamaktadır
1026
1. Yasama kısıntısının olduğu durumlar
1026
2. İdarenin her türlü eylem ve işlemleri
1027
E. Menfaat ihlâlinin olmadığı bazı konularda da Kuruma
başvuru imkânı bulunmaktadır
1027
II. KURUMA BAŞVURUNUN TERCİH EDİLMESİ NEDENİ
OLARAK ESASA İLİŞKİN SEBEPLER
1028
sebebiyle bazen öngörülememektedir
1028
B. Kamu Denetçiliği Kurumu denetiminin kapsamı “hukuka
uygunluk” ile sınırlı olmayıp bu alana “hakkaniyete uygunluk”
denetimi ile ihtiyaca uygunluk (yerindelik) denetimi de
C. Kamu Denetçiliği Kurumu “iyi idare ilkeleri” yönünden
denetim yapan tek kurumdur
1029
Ç. Uyuşmazlığın karmaşık olması halinde verilecek Kamu
Denetçiliği Kurumu kararı başvuruda bulunan kişiye fikir
oluşturma süreci kazandırmaktadır
1029
D. Kamu Denetçiliği Kurumu yargı yerlerinin veremeyeceği
karar türlerine sahip olup, bu karar türleri mevzuatla
E. Yargı kararının verilmesinden sonra elde edilemeyen
sonucun Kurumun uzlaştırıcı rolünden faydalanılarak
çözülme ihtimali bulunmaktadır
1030
F. Kamu Denetçiliği Kurumunun kararları “tavsiye” niteliğinde
olmasına rağmen, bu kararlara uyma oranı %70’lerin
G. Kurumun yaptığı denetim, idarî yargı denetiminden
Ğ. Başvuru konusuyla ilgili olarak Kurum personeliyle
iletişim kurma imkânı
1032
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU İÇİN ÖNERİLERİMİZ
I. KANUN DEĞİŞİKLİĞİNİ GEREKTİREN ÖNERİLERİMİZ
1033
A. Zorunlu idarî başvuru usulünün kaldırılması hususu
1033
B. Yargısal süreçle Kuruma başvuru sürecinin eşzamanlı
yürütülebilmesinin sağlanması hususu
1033
C. Başvuru süresinin geçirilmiş olması
1034
Ç. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve İdarî Yargılama
Usulü Kanunu’ndaki zımnî ret süre farkının düzeltilmesi
D. Kurumun bilgi ve belge istediği idarenin gerekenleri
gerekçesiz olarak göndermemesi halinde o görevli
hakkında disiplin soruşturması açılması talebinin takip
edilmesi ve yasal yaptırım getirilmesi hususu
1035
E. Kuruma yürütmeyi durdurma yetkisinin verilmesi hususu
1038
1. Kurumun idarî işlem hakkında yürütmeyi durdurma
yetkisinin olup olmadığu hususu
1038
2. İdarî yargı yerinin verdiği yürütmeyi durdurma
kararını uygulamayan idarî makama karşı Kurumun
F. Kurumun altı ayda karar verememesi durumunda
sonradan gelen Kamu Denetçiliği Kurumu kararı üzerine
başvuru sahibinin yeniden süre kazanarak dava
G. Kurumun belli yerleri ziyaret etmesi hususu
1039
Ğ. Kuruma Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
kanun teklifi sunma yetkisi verilmesi ve Kurumun
kanunların hazırlanma sürecine katılması hususu
1040
H. Kamu başdenetçisine Türkiye Büyük Millet Meclisine
sunulan kanun tekliflerine görüş bildirme yetkisi
I. Kuruma dava açma yetkisi verilmesi hususu
1041
İ. Kurumun bir davaya “müdahil” olup olmaması hususu
1041
J. Yerine getirilmeyen yargı kararları için Kuruma
K. Kurumun tavsiye kararlarını uygulayan yöneticilere
sorumluluk yüklenmeyeceğine dair kanunî düzenleme
L. Anayasa Mahkemesine kanunların iptali için dava açma
yetkisi verilmesi hususu
1042
M. Kuruma Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda
bulunma yetkisi verilmesi hususu
1044
N. Türkiye Büyük Milet Meclisi Başkanlığına veya Karma
Komisyona Kurum kararlarının yerine getirilmesi
yönünde bir usûl geliştirilmesi doğrultusunda yetki
verilmesinin gerekip gerekmediği hususu
1044
O. Kurum Kanunu’nda ve yönetmeliklerde güncelleme
1. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve İdarî Yargılama
Usulü Kanunu’ndaki zımnî ret süre farkının
ibaresinin Yönetmelikten kaldırılması hususu
1045
3. Yönetmelikte adı geçen Devlet Personel Başkanlığının
Ö. Kuruma re’sen hareket etme yetkisi verilmesi hususu
1046
II. UYGULAMA İLE İLGİLİ ÖNERİLERİMİZ
1047
A. “Tavsiye” kararına uymanın etik idare davranışı olduğu
B. İnternetteki başvuru sürecine ilişkin sistemin düzeltilmesi
C. Kurum; verdiği tavsiye kararlarının uygulanma durumunu
görüşmek ve bu süreçte karşılaşılan zorlukların veya
engellerin çözülmesi için bakanlıklarla, diğer idarî
mercilerle toplantılar düzenlemelidir
1047
Ç. Kurum; hürriyetinden yoksun bırakılmış kişilerle
yazışmalar yapmalıdır
1048
D. Vergi ombudsmanlığı ile ilgili öneriler
1049
E. Kurumun tanıtımı çok iyi yapılmalıdır
1049
1. Avukatlar için tanıtım
1049
2. Hâkim ve savcılar için tanıtım
1049
a. Kuruma süresi içinde başvuru yapılmadan yargı
yoluna gidilmesi durumu
1050
b. Uyuşmazlığın ilgilisinin Kuruma süreyi
geçirdikten sonra gittiği için başvurusunun
c. Kurumun tavsiye kararına rağmen gereğini
yapmayan şikâyet edilen aleyhine dava açılması
ç. Kurumun ret kararına rağmen başvuru sahibinin
3. Hukuk fakültesi öğrencileri
1051
a. Hukuk fakültesi lisans öğrencileri
1051
b. Yüksek lisans öğrencileri
1051
4. Halka yapılacak tanıtım
1051
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNUNUN UYGULANMASINA
İLİŞKİN USÛL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
I. YÖNETMELİĞİN “AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE
TANIMLAR” BAŞLIKLI BİRİNCİ BÖLÜMÜ
1053
II. YÖNETMELİĞİN “KURUMUN GÖREV ALANI VE İYİ
YÖNETİM İLKELERİ” BAŞLIKLI İKİNCİ BÖLÜMÜ
1053
III. YÖNETMELİĞİN “KURUMA ŞİKÂYET BAŞVURUSU”
BAŞLIKLI ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜ
1053
IV. YÖNETMELİĞİN “ÖN İNCELEME” BAŞLIKLI
V. YÖNETMELİĞİN “İNCELEME VE ARAŞTIRMA”
BAŞLIKLI BEŞİNCİ BÖLÜMÜ
1055
VI. YÖNETMELİĞİN “İNCELEME VE ARAŞTIRMA
SONUCUNDA VERİLECEK KARARLAR” BAŞLIKLI
VII. YÖNETMELİĞİN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN
GÖREV VE YETKİLERİ İLE İŞBÖLÜMÜ VE ÇALIŞMA
ESASLARI” BAŞLIKLI YEDİNCİ BÖLÜMÜ
1056
VIII. YÖNETMELİĞİN “ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI SEKİZİNCİ BÖLÜMÜ
1056
KAMU DENETÇİLİĞİ UZMANLIĞI YÖNETMELİĞİ
I. YÖNETMELİĞİN “AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK ve
TANIMLAR” BAŞLIKLI BİRİNCİ BÖLÜMÜ
1057
II. YÖNETMELİĞİN “UZMAN YARDIMCILIĞI GİRİŞ
SINAVINA İLİŞKİN ESASLAR” BAŞLIKLI İKİNCİ
III. YÖNETMELİĞİN “UZMAN YARDIMCILIĞINA ATANMA
VE UZMAN YARDIMCILARININ YETİŞTİRİLMESİ”
BAŞLIKLI ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜ
1057
IV. YÖNETMELİĞİN “TEZ DEĞERLENDİRME VE
YETERLİK SINAVI” BAŞLIKLI DÖRDÜNCÜ BÖLÜMÜ
1058
V. YÖNETMELİĞİN “UZMANLIĞA ATANMA VE EĞİTİM”
BAŞLIKLI BEŞİNCİ BÖLÜMÜ
1058
VI. YÖNETMELİĞİN “UZMAN VE UZMAN
YARDIMCILARININ GÖREV VE YETKİLERİ İLE
ÇALIŞMA USÛL VE ESASLARI” BAŞLIKLI ALTINCI
VII. YÖNETMELİĞİN “ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI YEDİNCİ BÖLÜMÜ
1058
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU PERSONELİ GÖREVDE YÜKSELME VE
UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ YÖNETMELİĞİ
I. YÖNETMELİĞİN “AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE
TANIMLAR” BAŞLIKLI BİRİNCİ BÖLÜMÜ
1059
II. YÖNETMELİĞİN “GÖREVDE YÜKSELME VE UNVAN
DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN ESASLAR” BAŞLIKLI İKİNCİ
III. YÖNETMELİĞİN “ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜ
1059
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU DİSİPLİN ÂMİRLERİ YÖNETMELİĞİ
I. YÖNETMELİĞİN MADDELERİ
1060
II. DİSİPLİN ÂMİRLERİ LİSTESİ
1060
A) Kamu Denetçiliği Kurumu Kararları
1121
B. Anayasa Mahkemesi Kararları
1142
C. Danıştay Kararları
1148
Ç. Yargıtay Kararları
1150
A. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu
1151
B. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına
İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
1169
C. Kamu Denetçiliği Uzmanlığı Yönetmeliği
1198
Ç. Kamu Denetçiliği Kurumu Personeli Görevde Yükselme
ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği
1216
D. Kamu Denetçiliği Kurumu Disiplin Âmirleri Yönetmeliği
1234