İdare Hukukunda Haklı Beklentinin Korunması Dr. Selman Sacit Boz  - Kitap

İdare Hukukunda Haklı Beklentinin Korunması

1. Baskı, 
Mayıs 2017
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
600
Barkod:
9789750242991
Kapak Türü:
Ciltli
Kitabın Fiyatı:
1.025,00
İndirimli (%84):
160,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Hukuk devleti ilkesinin 1970'li yıllarda fark edilmiş unsuru olan haklı beklentinin korunması, günümüzde bağımsız bir ilke olarak kabul edilmektedir. Haklı beklentinin korunması, diğer ilkelerle bazı hususlar açısından benzerlik göstermekle birlikte başkaca korumaları da içermektedir.
Alman hukukunda "vertrauensschutz", Fransız hukukunda "confiance légitime" ve diğer ülkelerde "legitimate expectation" kavramıyla ifade edilen haklı beklenti, bireylerin hukuka, dolayısıyla da devlete olan güvenlerinin güvencesini oluşturur. Diğer taraftan haklı beklentinin korunması gerekliliğinin dayanakları arasında iyiniyet, tabiî adalet, hukuk devleti, istikrar, kazanılmış haklara saygı, hukuki güvenlik, hukuki kesinlik, ölçülülük, eşitlik, özerklik, iyi idare, temel hak ve hürriyetlerin korunması, nesafet, yetkinin kötüye kullanılmaması, adalet ve adil davranma gibi ilkeler bulunmaktadır. Bu ilkeler haklı beklentinin idare hukukunda korunmasının ne denli önemli olduğunun en temel göstergeleridir.
İlkenin temel fikri, öngörülebilir bir hukuki çerçevede hayatlarını idame ettirme hakları bulunan her bir bireyin, yanlış yönlendirilmesi sonucunda oluşan güvensizliklerinin giderilmesidir. Bu açıdan haklı beklenti, idarenin belirli yönde hareket edeceği hususunda idareden sadır bir tasarruf sonucunda oluşan, bireyin idareye olan güveninin, bazı durumlarda uygun bir görüşme ortamında usuli bir korumayla, bazı durumlarda ilgilisine idareye karşı kendi lehinde bir tasarrufta bulunulmayı talep etme imkânının tanındığı esas korumayla sağlanan, bazı durumlar da ise tazminat yoluyla karşılanan bir fayda, rahatlama ya da çare bulma beklentisidir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Haklı Beklenti (Legitimate Expectation–Vertrauensschutz–Confiance Légitime) Kavramı
.
Haklı Beklentinin Korunması İlkesinin Teorisi
.
Haklı Beklenti İlkesinin Usul ve Esasları
.
Karşılaştırmalı Hukukta Haklı Beklentinin Korunması
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Takriz 
7
Önsöz 
9
Kısaltmalar 
17
GİRİŞ
I. KONUNUN TAKDİMİ VE YÖNTEM 
21
II. KONUNUN AMACI VE ÖNEMİ 
23
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 
24
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKLI BEKLENTİNİN KORUNMASI İLKESİNİN TEORİSİ
I. HAKLI BEKLENTİNİN TANIMI, AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE BENZER KAVRAMLARDAN AYRILMASI 
27
A. Yeni Bir İlkenin Doğuşu: Haklı Beklenti 
27
B. Haklı Beklenti Kavramı ve Özellikleri 
30
1. Haklı Beklenti Kavramı 
30
2. Mahkeme İçtihadında Haklı Beklenti İlkesinin Tanımı 
37
3. Doktrinde Haklı Beklenti İlkesinin Tanımı 
39
4. Haklı Beklenti İlkesinin Özellikleri 
42
C. Haklı Beklenti İlkesinin Amacı 
45
Ç. Haklı Beklenti İlkesinin Hukuki Niteliği 
50
1. Haklardan Beklentilere: Haklı Beklenti Bir Hak Mıdır? 
50
2. Haklı Beklenti İlkesi Hukukun Genel Bir İlkesi Midir? 
54
3. Haklı Beklenti İlkesinin Hukuki Niteliğinin Sonuçları 
59
D. Haklı Beklenti İlkesinin Benzer Kavramlardan Ayrılması 
65
1. Kazanılmış (Müktesep) Hak 
65
a. Kazanılmış (Müktesep) Hak ile Haklı Beklenti Arasındaki Benzerlikler 
68
b. Kazanılmış (Müktesep) Hak ile Haklı Beklenti Arasındaki Farklılıklar 
70
2. Müesses (Yerleşmiş) Durum 
72
3. İdari İstikrar 
78
4. Estoppel (Önceki Beyanlarına Aykırı Davranış Yasağı) 
80
5. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik (Fedakârlığın Denkleştirilmesi) 
88
6. Beklenen Hak (Beklemece–Kazanılması Ümit Edilen Hak–Bekleme Vaziyeti) 
90
7. Makul–Meşru–Yasal–Hukuki–Yerleşmiş–Temelli–Doğal Beklenti 
92
II. HAKLI BEKLENTİ İLKESİNİN TEMELLENDİRİLMESİ 
97
A. Hakkı Beklentinin Korunması Gerekliliğinin Dayanakları 
97
1. İyiniyet İlkesi 
97
2. Tabiî (Doğal) Adalet İlkesi 
99
3. Hukuk Devleti (Hukukun Üstünlüğü) İlkesi 
100
4. İdari İstikrar (Tutarlılık) İlkesi 
104
5. Kazanılmış Hakların Korunmasına Saygı İlkesi 
106
6. Hukuki Güvenlik İlkesi 
107
7. Hukuki Kesinlik–Belirlilik (Düzenli İdare) İlkesi 
114
8. Ölçülülük İlkesi 
118
9. Eşitlik İlkesi 
121
10. Özerklik İlkesi 
125
11. İyi İdare İlkesi 
125
12. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması 
128
13. Nesafet (Hakkaniyet–Nısfet) Kuramı 
130
14. Yetkinin Kötüye Kullanılmaması Ödevi 
134
15. Adalet İlkesi ve Adil Davranma Ödevi 
137
16. Yasal Geçişme Teorisi (Osmosis Theory) 
140
B. Haklı Beklentinin Reddine İlişkin İtirazlar 
141
1. Mevcut İtirazlar 
142
a. Toplum Kaynaklarının Tazminat Ödemeye Aktarılması 
142
b. İdarenin Takdir Yetkisinin Sınırlanması 
143
c. Yargı Organlarının Yerindelik Denetimi Yapması 
149
ç. Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin İhlal Edilmesi 
154
d. Korumanın İmtiyaz Sayılması 
156
e. İdarenin Düzenleme Yapma Yetkisinin Daralması 
158
f. Kamu Hizmetlerinde Uyarlama ve Değişkenlik İlkesinin Kısıtlanması 
160
g. Dava ve İdari İş Yükünün Artması 
163
ğ. Belirsizliğin ve Karışıklığın Ortaya Çıkması 
164
h. Soğutma Etkisi 
165
ı. Demokrasinin Zarar Görme İhtimali 
166
2. Muhtemel İtirazlar 
167
a. İdare Hukukunun Statüler Bir Hukuk Dalı Olması Özelliğinin Kaybolması 
167
b. İdari İşlem ve Eylem Niteliğinde Yargı Kararı Verilmesi 
171
c. İdarenin Tutum ve Davranışlarının Yargısal Denetime Tabi Olması 
172
ç. İdarenin Yetkilerinin Hukuka Aykırı Olarak Genişlemesi 
173
İKİNCİ BÖLÜM
HAKLI BEKLENTİNİN KORUNMASI İLKESİNİN
USUL VE ESASLARI
I. HAKLI BEKLENTİ İLKESİNİN KORUNMA YÖNTEMİNE GÖRE TÜRLERİ 
177
A. Haklı Beklenti İlkesinin Şekli (Usul–Prosedürel) Açıdan Korunması 
179
B. Haklı Beklenti İlkesinin Maddi (Esas–İçerik–Asli) Açıdan Korunması 
192
1. Lehteki Görüşler 
194
2. Aleyhteki Görüşler 
197
C. Haklı Beklenti İlkesinin Telafi (Tazmin) Edici Korunması 
202
1. Hukuka Aykırı Kararların Sebep Olduğu Zararın Tazmini 
207
a. İngiliz Hukuku 
208
b. Avrupa Birliği Hukuku 
210
c. Fransız Hukuku 
212
2. Hukuka Uygun Kararların Sebep Olduğu Zararın Tazmini 
216
a. İngiliz Hukuku 
216
b. Avrupa Birliği Hukuku 
217
c. Fransız Hukuku 
218
II. HAKLI BEKLENTİNİN KORUNMASI İLKESİNİN ŞARTLARI 
219
A. Beklenti İdareye Atfedilebilir Bir Davranış Neticesinde Oluşmalıdır. 
220
B. Beklenti Hukuken Korunmaya Değer Aşamaya Gelmiş Olmalıdır. 
222
C. Beklentinin Objektif Bir Güven Temeline Dayanması Gerekir. 
225
Ç. Zarar Doğması veya Bir Menfaatin (Çıkar) İhlal Edilmesi Gerekir. 
233
D. Beklentinin Hukuka Uygunluğu Şarttır. 
236
E. Baskın Kamu Yararının Bulunmaması Gerekir 
252
F. Beklentiden Dürüstlük İlkesine Uygun Olarak Faydalanılmalıdır. 
260
G. Beklentide Kanuna Karşı Hilenin Bulunmaması Gerekir. 
264
Ğ. Beklenti Sahibinin İyiniyetli Olması Gerekir. 
265
H. Haklı Beklenti Doğuran Durumların Varlığı Gerekir. 
272
1. İdarenin Uzun Süreden Beri İzlediği Bir Davranışı Ansızın Değiştirmesi–(İdari Teamül–Uygulama–Tatbikat Kurallarına Aykırılık) 
277
2. Politika Tercihlerinin Değişmesi 
286
3. İdarenin Yanıltıcı Beyanları 
292
a. Resmi Beyanlar 
294
b. Gayriresmi Beyanlar 
298
4. İdarenin Açık Bir Şekilde Verdiği Taahhüdü, Teminatı, Güvenceyi veya Sözü Yerine Getirmemesi 
302
5. Düzenleyici İşlemlerin Beklenmedik Değişimi 
310
6. İdari İşlemin Çelişkili (Tutarsız–Muğlak) Hükümler İçermesi 
315
7. Alınan Bir Karardan Geçerli Bir Sebep Olmaksızın Vazgeçilmesi 
318
8. Uluslararası Sözleşmelere Aykırılık 
320
9. Örf ve Adet (Gelenek ve Görenek) Kurallarına Aykırılık 
321
10. İdari Makamların Hukuk Yaratma Yetkisinin Hatalı Kullanımı 
323
11. Emsal İdari Tasarruflara Aykırılık 
325
12. Geçmişe Etkili İdari İşlemlerde Kazanılmamış Hak ve Durumların Gözetilmemesi 
327
III. HAKLI BEKLENTİ İLKESİNİN KORUNMAYACAĞI ALANLAR 
332
A. Haklı Beklentinin Şartlarında Eksiklik 
333
B. Belirli Bir Süreye Tabi Durumlar 
334
C. Baskın Kamu Yararının Bulunduğu Durumlar 
341
Ç. Temenni, Görüş ve Düşünce İçeren İşlemler 
342
D. Hak Kazandırıcı Niteliği Haiz Olmayan İşlemler 
343
E. İrade Sakatlığı Durumlarında Yapılan Bazı İşlemler 
344
1. Hile ve İkrah Kaynaklı Tesis Edilen İşlemler 
345
2. Açık Hata Sebebiyle Yapılan İşlemler 
347
F. Yok Hükmünde Olan Bazı İşlemler 
348
G. Kanuna Aykırı Durumlar 
350
Ğ. Diğer Durumlar 
351
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKLI BEKLENTİNİN
KORUNMASI İLKESİ, ÇIKARIMLAR VE ÖNERİLER
I. HAKLI BEKLENTİ İLKESİNİN ORTAYA ÇIKIŞI, GELİŞİMİ VE FARKLI HUKUK SİSTEMLERİNDEKİ GÖRÜNÜMÜ 
359
A. Doktrinel Temelin Ortaya Çıktığı Hukuk Sistemleri 
361
1. Alman Hukuk Sisteminde "Vertrauensschutz" Kavramı ve Temel İçtihat 
362
a. Prusya Yüksek İdare Mahkemesinin 1892 tarihli Kararı 
365
b. Berlin Yüksek İdare Mahkemesinin 1956 tarih ve DVB I. S. 503 sayılı Kararı 
366
c. Federal Yüksek İdare Mahkemesinin 28.06.1957 tarih ve BVerwG IV C 235.56 sayılı Kararı 
368
ç. Federal Yüksek İdare Mahkemesinin 25.10.1957 tarih ve BVerwG III C 370.56 sayılı Kararı 
370
d. Federal İdare Mahkemesinin 28.10.1959 tarih ve Az. VI C 88.57 sayılı Kararı 
372
e. Greifswald Yüksek İdare Mahkemesinin 06.08.2008 tarih ve Az. 2 L 100/07 sayılı Kararı 
374
f. Baden–Württemberg Eyalet Sosyal Mahkemesinin 05.10.2011 tarih ve Az. L 12 AS 3830/11 ER–B sayılı Kararı 
375
g. Alman Federal Anayasa Mahkemesi 10.10.2012 tarih ve Az. 1 BvL 6/07 sayılı Kararı 
376
ğ. Hamm Eyalet İş Mahkemesinin, 14.01.2015 tarih ve Az. 4 Sa 1176/14 sayılı Kararı 
378
2. İngiliz Hukukunda "Legitimate Expectation" Kavramı ve Temel İçtihat 
379
a. "Schmidt v. Secretary of State for Home Affairs" Kararı 
380
b. "R. v. Liverpool Corporation, ex parte Taxi Fleet Operators' Association" Kararı 
384
c. "Attorney–General of Hong Kong v. Ng Yuen Shiu" Kararı 
386
ç. "Mc. Innes v. Onslow Fane" Kararı 
387
d. "R. v. Secretary of State for the Home Department, ex parte Kahn" Kararı 
388
e. "CCSU v. Minister for the Civil Service" Kararı 
389
f. "R. v. Secretary of State for the Home Department, ex parte Ruddock" Kararı 
391
g. "R. v. Devon Heufth Authority, ex parte Coughlan" Kararı 
392
ğ. "R. v. Secretary of State for the Home Department, ex parte Hargreaves" Kararı 
395
h. "R. (Bibi) v. London Borough of Newham" Kararı 
396
3. Fransız Hukuk Sisteminde "Confiance Légitime–Attentes Légitimes" Kavramı ve Temel İçtihat 
397
a. "Fédération Départementale des Syndicats d'Exploitants Agricoles des Cotes–du–Nord c. Ministre de l'Agriculture" Kararı 
404
b. "French Data Network" Kararı 
404
c. "Métropole Télévision (M6) c. Le Conseil Supérieur de l'Audiovisuel (CSA)" Kararı 
405
ç. "La Société Ti Fonds c. Odéadom (l'Office de Développement de l'Economie Agricole d'
Outre–mer)" Kararı 
405
d. "Société d'Editions et de Protection Route (SEPR)" Kararı 
406
B. Diğer Ülke Uygulamaları 
407
1. Avustralya Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
408
a. "Salemi v. Minister for Immigration and Ethnic Affairs" Kararı 
409
b. "Attorney–General (NSW) v. Quin" Kararı 
410
c. "Haj–Ismail (H. and M.) v. Minister for Immigration and Ethnic Affairs" Kararı 
411
ç. "Heatley v. Tasmanian Racing and Gaming Commission" Kararı 
413
2. Kanada Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
414
3. Hollanda Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
415
4. Güney Afrika Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
417
5. Yeni Zelanda Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
420
6. Hindistan Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
423
7. Pakistan Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
428
8. Singapur Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
430
9. Bangladeş Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
432
10. Macaristan Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
434
11. İspanya Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
435
12. Avusturya Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
437
13. Sri Lanka Hukuk Sisteminde Haklı Beklenti ve İçtihadi Yaklaşım 
440
C. Uluslararası Yargı Organlarının Konuya Bakışı 
442
1. Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararlarında Haklı Beklenti ve Temel İçtihat 
443
a. "Lemmerz–Werke GmbH" Kararı 
447
b. "Re Civil Service Salaries: E.C. Commission v. E.C. Council" Kararı 
449
c. "Comptoir National Technique Agricole SA v. Commission (CNTA)" Kararı 
451
ç. "J. Mulder v. Minister van Landbouw en Visserij" Kararı 
452
d. "Spagl v. Hauptzollamt Rosenheim" Kararı 
453
e. "Dürberk v. Hauptzollamt Frankfurt" Kararı 
454
f. "Dieckmann and Hansen GmbH v. Commission" Kararı 
454
g. "Hamble Fisheries" Kararı 
455
ğ. "Branco v. Commission" Kararı 
457
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Haklı Beklenti ve Temel İçtihat 
457
a. "Öneryıldız v. Turkey" Kararı 
459
b. "Hamer v. Belgium" Kararı 
460
c. "Mürsel Eren v. Turkey" Kararı 
462
ç. "Dursun v. Turkey" Kararı 
463
d. "Altunay v. Turkey" Kararı 
465
e. "Kopecký v. Slovakia" Kararı 
466
e. "Béláné Nagy v. Hungary" Kararı 
467
II. TÜRK YÜKSEK MAHKEME KARARLARINDA HAKLI BEKLENTİNİN KORUNMASI İLKESİ 
468
A. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Haklı Beklenti 
468
B. Danıştay Kararlarında Haklı Beklenti 
475
C. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararlarında Haklı Beklenti 
493
Ç. Yargıtay Kararlarında Haklı Beklenti 
497
III. HAKLI BEKLENTİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN ÇIKARIMLAR VE ÖNERİLER 
498
A. Haklı Beklenti İhlal Edilmeden İdare Tarafından Alınabilecek Önlemler 
498
1. Düzenleyici İdari İşlemlerde Haklı Beklentinin Önlenmesi 
499
a. Düzenleyici İdari İşlem Değişikliğinin Değişiklikten Makul Bir Süre Önce Duyurulması 
499
b. İdarenin Yeni Düzenleyici İşlemlerinde Beklentileri Karşılayacak Geçiş Hükümlerinin Konması 
500
c. İdarenin Düzenleyici İşlemlerinde Belirli Süre Değişiklik Yapmasının Kanunla Yasaklanması 
509
ç. Düzenleyici İdari İşlemin Yürürlüğe Girmesinden Önce Önleyici [A Priori] Denetim Yapılması 
509
2. Bireysel İdari İşlemlerde Haklı Beklentinin Önlenmesi 
511
B. Haklı Beklenti İhlal Edildikten Sonra İdarenin Yaklaşımı 
512
VI. BİREYİN HAKLI BEKLENTİSİNİN KORUNMASI İSTEMİ 
514
A. İdarenin Hareketsizliğinin Haklı Beklenti Doğurduğu Gerekçesiyle İdareye Yapılan Başvuru 
514
B. İdarenin Bir Tasarrufu Sonunda Yapılan Başvuru 
516
C. Yargısal Başvuru Yolları 
518
1. Haklı Beklentinin Korunması Talepli İptal Davası 
522
a. Haklı Beklentinin Korunmasına İlişkin Düzenleyici İdari İşlemlerin İptali 
523
b. Haklı Beklentinin Korunmasına İlişkin Bireysel İdari İşlemlerin İptali 
525
2. Haklı Beklentinin Korunması Talepli Tam Yargı Davası 
525
SONUÇ 
529
Kaynaklar 
535
Kararlar Listesi 
563
Kavram Dizini 
597