İdare Hukuku Bağlamında Haksız Fiyat ve Fahiş Fiyatla Mücadele Yöntemleri Dr. Mustafa Eken  - Kitap
İdare Hukuku Bağlamında

Haksız Fiyat ve Fahiş Fiyatla Mücadele Yöntemleri

1. Baskı, 
Ekim 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
303
Barkod:
9786256147485
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
450,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışma üç bölümden meydana gelmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde ekonomi bilimiyle bağlantılı olarak fiyat kavramının ve fiyatın oluşumu ile ilgili teorilere yer verilmiştir. Bu bakımdan öncelikle haksız fiyat kavramının tarihsel süreç içinde geçirdiği aşamalar Antik Dönem'den başlamak suretiyle önemli köşe taşlarına yer verilmek üzere incelenmiştir. Daha sonra İslâm Hukuku ve Osmanlı Devleti'nde fiyat uygulamalarıyla ilgili esaslara yer verilmiş, ikinci dünya savaşı sıralarında ülkemizde uygulanan Milli Koruma Kanunlarına yönelik açıklamalarda bulunulmuştur. Bu bölümde ayrıca haksız fiyatla yakın ilişkili olduğu düşünülen stokçuluk, asgari ve azami ücret tarifeleri gibi ekonomi kavramlarına yer verilmiştir. Ayrıca haksız fiyatla bağlantılı olan Anayasa hükümlerine, Türk Borçlar Kanunun'da düzenlenen hile ve gabin gibi kavramlara ve Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen fiyatları etkileme ve stokçuluk suçlarına ilişkin hususlara değinilmiş, bu kavramların konuyla bağlantıları ortaya konulmuştur.
İkinci bölümde haksız fiyatla ilgili uluslararası ve ulusal düzenlemelere yer verilmiştir. Bu bölümde öncelikle ABD ve AB'de yer alan düzenlemeler değerlendirilmiştir. Birleşik Krallık'ta uygulanan sistemin ve İsviçre Fiyat Denetimi Kanunu'nda yer alan esasların altı çizilmiştir. Daha sonra 7244 sayılı Kanunla Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'a eklenen fahiş fiyat artışı ve stokçuluğa ilişkin EK Madde 1 hükmü ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği kapsamında ülkemizdeki mevcut düzenleme ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bunun yanı sıra, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri kapsamında fahiş fiyat artışının rekabet hukuku ve tüketicinin korunması mevzuatı çerçevesindeki konumu belirlenmiştir.
Üçüncü bölümde ise haksız fiyat artışının denetimi ve yaptırımı ele alınmıştır. Bu bölümde öncelikle Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'nun yapısı ve işleyişi, Türk İdari Teşkilat Sistemi'ndeki konumuna yer verilmiştir. Müteakiben, fahiş fiyat artışlarıyla ilgili olarak uygulanacak idari para cezası yaptırımının niteliğiyle ilgili kapsamlı değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu kısımda ayrıca fahiş fiyat artışlarıyla etkin mücadelede uygulanabilecek yöntemlere yer verilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Haksız Fiyat Kavramı ve Kavramın Tarihsel Gelişimi
.
Haksız Fiyatla İlgili Uluslararası ve Ulusal Düzenlemeler
.
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu ve Haksız Fiyat Artışının Yaptırımı
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR 
15
GİRİŞ 
17
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ FİYAT KAVRAMI VE KAVRAMIN TARİHSEL GELİŞİMİ
I. FİYAT KAVRAMI 
23
A. Ürünlerin Fiyatlarının Belirlenmesi Açısından Ekonomi Modelleri 
23
B. Fiyatın Oluşması 
26
C. Fiyat Oluşumuyla İlgili Teoriler 
29
1. Emek Değer Teorisi 
29
2. Fayda–Değer Teorisi 
31
3. Teorilerin Karşılaştırılması 
33
II. HAKSIZ FİYAT ARTIŞI 
33
A. Haksız Fiyat – Fahiş Fiyat 
34
1. Fahiş Fiyat Artışı 
34
2. Haksız Fiyat 
37
3. Fahiş Fiyat Artışı ile Haksız Fiyatın Karşılaştırılması 
40
III. HAKSIZ FİYATIN TARİHSEL SÜREÇTEKİ UYGULAMALARI 
41
A. Haksız Fiyat Kavramının Ortaya Çıkması: Antik Dönem 
42
B. Roma Hukuku’nda Haksız Fiyat 
44
C. Skolastik Dönemde Haksız Fiyat 
46
D. İslâm Hukuku’nda Haksız Fiyat 
51
1. Genel Prensip: Serbest Ticaret 
51
2. Narh Uygulamaları 
54
3. Emeviler ve Abbasiler Dönemi: Hisbe Teşkilatı 
57
E. Osmanlı Devleti’nde Haksız Fiyat 
58
1. Genel Prensip: Kontrollü ve Denetimli Ticaret 
59
2. Narh Uygulaması 
60
3. Narh Uygulayan Teşkilat ve Narhın Kontrolü 
61
a. İdari Teşkilat Olarak Kaza Sistemi 
62
b. Narhın Tespiti 
63
c. Hisbe Teşkilatı 
65
4. Narh Uygulanan Ürünler ve Uygulama Zamanları 
66
5. Narh Uygulamalarının Sona Ermesi 
68
F. Cumhuriyet Dönemi ve Milli Koruma Kanunu 
69
1. Fiyat Tespiti Yapılması 
71
2. Haksız Olarak Fiyatların Yükseltilmesi 
73
3. Uygulanan Yaptırımlar 
74
IV. HAKSIZ FİYAT ARTIŞIYLA İLİŞKİLİ BAZI KAVRAMLAR 
75
A. Haksız Fiyat İle İlişkili Bazı Temel Ekonomi Kavramları 
75
1. Haksız Fiyat Artışının Stokçuluk ile İlişkisi 
76
2. Haksız Fiyat Artışı ile Tekel (Tröst ve Kartel) İlişkisi 
77
3. Haksız Fiyat Artışı ile Azami Ücret Tarifeleri Arasındaki İlişki 
79
4. Haksız Fiyat Artışı ile Asgari Ücret Tarifeleri/Taban Fiyat
Uygulamaları Arasındaki İlişki 
82
B. Bazı Temel Kanunlarda Yer Alan Haksız Fiyatla İlişkili Kavramlar 
84
1. Haksız Fiyatın Anayasal Hükümlerle İlişkisi 
84
2. Haksız Fiyat Artışı ile Türk Borçlar Kanunu Arasındaki İlişki 
85
3. Haksız Fiyat Artışının Haksız Rekabet ile İlişkisi 
88
4. Haksız Fiyat ile Fiyatları Etkileme ve Mal ve Hizmet Satımından
Kaçınma Suçları Arasındaki İlişki 
91
a. Fiyatları Etkileme Suçu 
91
b. Mal veya Hizmet Satımından Kaçınma Suçu 
93
İKİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ FİYATLA İLGİLİ ULUSLARARASI VE ULUSAL DÜZENLEMELER
I. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ FİYAT 
97
A. Amerikan Hukuku’nda Haksız Fiyat 
97
1. Amerika’daki Haksız Fiyat Düzenlemeleriyle İlgili Genel Bilgiler 
99
a. Amerika’da Fiyat Kontrolleriyle İlgili Tarihî Süreç 
100
b. Amerikan Hukuku’ndaki Genel Yaklaşım 
101
2. Eyaletlere Göre Haksız Fiyat Düzenlemelerinin İncelenmesi 
106
a. Kaliforniya’daki Düzenlemeler 
106
b. Teksas’taki Düzenlemeler 
108
c. New York’taki Düzenlemeler 
110
d. Illinois’deki Düzenlemeler 
112
e. Iowa’daki Düzenlemeler 
115
3. Amerikan Hukuku’nda Fahiş Fiyat Artışları Hakkında Yaptırım
Uygulanması İçin Gereken Şartlar 
116
B. Avrupa Birliği Hukuku’nda Haksız Fiyat 
117
1. Avrupa Birliği Rekabet Hukuku’ndaki Düzenlemeler 
117
2. Avrupa Birliği Tüketici Hukuku’ndaki Düzenlemeler 
123
a. 98/6/EC sayılı Fiyat Belirtme Direktifinde Düzenlenen Hususlar 
123
b. 2019/2161/EU sayılı Direktifle Getirilen Değişlikler 
124
3. Avrupa Birliği ile Amerikan Hukuku’ndaki Hükümlerin
Karşılaştırılması 
126
C. Birleşik Krallık Hukuku’nda Haksız Fiyat 
127
1. Birleşik Krallık’ta Haksız Fiyat Artışlarıyla İlgili İdari Otorite 
128
2. Covid– 19 Salgını Kapsamında Birleşik Krallık’ta Haksız Fiyat
Artışlarıyla İlgili Uygulamalar 
129
D. İsviçre Fiyat Gözetimi Kanunu 
131
II. HAKSIZ FİYAT İLE İLGİLİ TEMEL DÜZENLEMELER 
132
A. Perakende Ticaret Kanunu Kapsamında Haksız Fiyat 
134
1. Perakende Ticaret Kanunu’nun Genel Yaklaşımı 
135
2. Fahiş Fiyat Artışı Tanımında Kanunilik Problemi 
137
3. Olağanüstü Dönemler ve Acil Durumlar 
138
4. Fahiş Fiyat Artışı Yapabilecek Birim ve Kişiler 
143
5. Fahiş Fiyat Artışına Konu Olabilecek Mal ve Hizmetler 
144
6. Fiyat Artışında Haklı Sebepler: Kurtuluş Beyyinesi 
147
7. Fiyat Artışının Aşırı Olması ve Adil Olmaması 
149
B. Rekabet Kanunu Kapsamında Haksız Fiyat 
151
1. Rekabet Hukuku İle İlgili Temel Kavramlar 
152
2. Rekabeti Bozucu Anlaşma, Karar ve Uyumlu Davranışlar 
154
a. Rekabeti Bozan Anlaşma Türleri 
156
(1) Yatay Anlaşmalar 
156
(2) Dikey Anlaşmalar 
157
b. Rekabet Kanunu’nda Anlaşma Çeşitleri 
158
(1) Fiyatların ve Diğer Ticari Koşulların Tespiti 
159
(2) Pazar Paylaşmak ve Üretim Sınırlaması 
160
(3) Pazara Yeni Girişlerin Engellenmesi ve Ayrımcılık 
161
(4) Ek Yükümlülük Koymak 
163
3. Rekabet Hukukunda Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması 
163
a. Hâkim Durumun Unsurları 
164
b. Hâkim Durumun Tespiti 
165
c. Hâkim Durumun Rekabeti İhlâl Eden Kötüye Kullanma Halleri 
167
4. Rekabet Kurulu Kararları Çerçevesinde Aşırı Fiyat Artışı 
167
5. Danıştay Kararları Çerçevesinde Aşırı Fiyat Artışı Uygulamaları 
170
6. Rekabet Kanunu ve Haksız Fiyat Artışı 
173
7. Yaptırımların Karşılaştırılması 
177
C. Tüketici Kanunu Kapsamında Haksız Fiyat 
179
1. Türkiye’de Tüketici Hukuku ve Tüketici İşlemleri 
180
2. Tüketici Kanunu’nun Haksız Fiyat Artışı İle İlişkisi 
182
a. Tüketici Kanunu Kapsamında Haksız Ticari Uygulamalar 
184
(1) Mesleki Özenin Gereklerine Uymama 
186
(2) Ekonomik Davranış Biçiminin Bozulması 
187
b. Aldatıcı ve Saldırgan Uygulamalar 
188
3. Tüketici Kanunu ve Haksız Fiyat Artışı 
192
4. Yaptırımların Karşılaştırılması 
193
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU VE HAKSIZ FİYAT ARTIŞININ YAPTIRIMI
I. İDARENİN EKONOMİK KOLLUK FAALİYETİ 
200
A. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların İşlevleri 
201
B. Türkiye’deki Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 
203
II. HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU 
204
A. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu ve Toplantı Usulü 
206
B. Görev ve Yetkileri 
207
1. Düzenleme Yapma Yetkisi 
209
2. Tedbir Alma Yetkisi 
210
3. İdari Para Cezası Uygulama Yetkisi 
213
C. Fahiş Fiyat Artışlarıyla İlgili Olarak İnceleme Yapma Usulü 
214
1. Şikâyet veya Başvuru Yapılması 
215
2. İlgililerin Savunmasının Alınması 
215
3. Toplantı ve Karar Verme Usulü 
218
4. Kararların Uygulanması ve Açıklanması 
219
D. Yaptırım Uygulanması 
220
III. HAKSIZ FİYAT ARTIŞININ YAPTIRIMI 
222
A. Fahiş Fiyat Artışı Nedeniyle İdari Para Cezası Tesis Edilmesine İlişkin
İdari İşlemin Unsurları Bakımından İncelenmesi 
223
1. Yetki Unsuru 
225
2. Şekil Unsuru 
227
3. Sebep Unsuru 
229
4. Konu Unsuru 
230
5. Amaç (Maksat) Unsuru 
232
B. Haksız Fiyata İlişkin Yaptırımın Kabahatler Kanunu Çerçevesinde
Değerlendirilmesi 
233
1. Suçlar ve Kabahatler Arasındaki Temel Farklılıklar 
236
2. İdari Para Cezalarına İlişkin Genel İlkeler 
238
a. Kabahatlerde Kanunilik (Tipiklik) İlkesi 
238
b. Kabahatlerde Şahsilik İlkesi 
240
c. Tek Fiile Tek Ceza (Non Bis İn İdem) İlkesi 
244
3. Zaman Bakımından Uygulama 
245
4. Kabahatin Unsurları 
247
a. Kabahatin Maddi Unsuru 
247
(1) Tek Fiille Birden Fazla Kabahat İşlenmesi 
248
(2) Aynı Kabahatin Birden Fazla İşlenmesi 
250
(3) Kabahati Oluşturan Fiilin Ani veya Kesintisiz Olması 
251
b. Kabahatlerde Manevi Unsur 
252
c. Hukuka Aykırılık Unsuru 
254
(1) Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Bulunmaması 
254
(2) Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Nedenlerin Bulunmaması 
255
(3) Soruşturma Zamanaşımının Dolmuş Olmaması 
256
d. Yerine Getirme Zamanaşımı 
258
C. Fahiş Fiyat Artışı Sebebiyle Uygulanacak İdari Para Cezaları 
258
1. Perakende Ticaret Kanunu’nun Hükümleri 
259
2. İdari Para Cezası Tutarının Belirlenmesi 
260
a. Genel İlkeler 
261
b. Kabahatler Kanunu Uyarınca Dikkate Alınacak Ölçütler 
264
(1) Kabahatin Haksızlık İçeriği 
265
(2) Failin Kusuru 
265
(3) Failin Ekonomik Durumu 
266
(4) İdari Para Cezası Tutarının Belirlenmesinde Diğer Hususlar 
266
c. Perakende Ticaret Kanunu Kapsamındaki Ölçütler 
268
(1) Elde Edilen Menfaatin veya Verilen Zararın Büyüklüğü 
269
(2) İşlenen Kabahatin Tekrarı ve Sayısı 
272
3. İdari Para Cezasının Üst Sınırı 
275
4. İdari Para Cezalarına Karşı Başvuru Yolları 
280
IV. HAKSIZ FİYAT ARTIŞLARIYLA MÜCADELEYLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME VE
ÖNERİLER 
283
ve Öneriler 
284
B. Etkin Denetim Sorunu ve Öneriler 
287
C. İdari Tedbir Uygulanması Sorunu ve Öneriler 
290
D. İdari Para Cezasının Niteliği Sorunu ve Öneriler 
291
E. TCK’da Suç İhdası Sorunu ve Öneriler 
293
KAYNAKLAR 
295