HAKSIZ FİYAT KAVRAMI VE KAVRAMIN TARİHSEL GELİŞİMİ
A. Ürünlerin Fiyatlarının Belirlenmesi Açısından Ekonomi Modelleri
23
C. Fiyat Oluşumuyla İlgili Teoriler
29
2. Fayda–Değer Teorisi
31
3. Teorilerin Karşılaştırılması
33
II. HAKSIZ FİYAT ARTIŞI
33
A. Haksız Fiyat – Fahiş Fiyat
34
3. Fahiş Fiyat Artışı ile Haksız Fiyatın Karşılaştırılması
40
III. HAKSIZ FİYATIN TARİHSEL SÜREÇTEKİ UYGULAMALARI
41
A. Haksız Fiyat Kavramının Ortaya Çıkması: Antik Dönem
42
B. Roma Hukuku’nda Haksız Fiyat
44
C. Skolastik Dönemde Haksız Fiyat
46
D. İslâm Hukuku’nda Haksız Fiyat
51
1. Genel Prensip: Serbest Ticaret
51
3. Emeviler ve Abbasiler Dönemi: Hisbe Teşkilatı
57
E. Osmanlı Devleti’nde Haksız Fiyat
58
1. Genel Prensip: Kontrollü ve Denetimli Ticaret
59
3. Narh Uygulayan Teşkilat ve Narhın Kontrolü
61
a. İdari Teşkilat Olarak Kaza Sistemi
62
4. Narh Uygulanan Ürünler ve Uygulama Zamanları
66
5. Narh Uygulamalarının Sona Ermesi
68
F. Cumhuriyet Dönemi ve Milli Koruma Kanunu
69
1. Fiyat Tespiti Yapılması
71
2. Haksız Olarak Fiyatların Yükseltilmesi
73
3. Uygulanan Yaptırımlar
74
IV. HAKSIZ FİYAT ARTIŞIYLA İLİŞKİLİ BAZI KAVRAMLAR
75
A. Haksız Fiyat İle İlişkili Bazı Temel Ekonomi Kavramları
75
1. Haksız Fiyat Artışının Stokçuluk ile İlişkisi
76
2. Haksız Fiyat Artışı ile Tekel (Tröst ve Kartel) İlişkisi
77
3. Haksız Fiyat Artışı ile Azami Ücret Tarifeleri Arasındaki İlişki
79
4. Haksız Fiyat Artışı ile Asgari Ücret Tarifeleri/Taban Fiyat
Uygulamaları Arasındaki İlişki
82
B. Bazı Temel Kanunlarda Yer Alan Haksız Fiyatla İlişkili Kavramlar
84
1. Haksız Fiyatın Anayasal Hükümlerle İlişkisi
84
2. Haksız Fiyat Artışı ile Türk Borçlar Kanunu Arasındaki İlişki
85
3. Haksız Fiyat Artışının Haksız Rekabet ile İlişkisi
88
4. Haksız Fiyat ile Fiyatları Etkileme ve Mal ve Hizmet Satımından
Kaçınma Suçları Arasındaki İlişki
91
a. Fiyatları Etkileme Suçu
91
b. Mal veya Hizmet Satımından Kaçınma Suçu
93
HAKSIZ FİYATLA İLGİLİ ULUSLARARASI VE ULUSAL DÜZENLEMELER
I. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ FİYAT
97
A. Amerikan Hukuku’nda Haksız Fiyat
97
1. Amerika’daki Haksız Fiyat Düzenlemeleriyle İlgili Genel Bilgiler
99
a. Amerika’da Fiyat Kontrolleriyle İlgili Tarihî Süreç
100
b. Amerikan Hukuku’ndaki Genel Yaklaşım
101
2. Eyaletlere Göre Haksız Fiyat Düzenlemelerinin İncelenmesi
106
a. Kaliforniya’daki Düzenlemeler
106
b. Teksas’taki Düzenlemeler
108
c. New York’taki Düzenlemeler
110
d. Illinois’deki Düzenlemeler
112
e. Iowa’daki Düzenlemeler
115
3. Amerikan Hukuku’nda Fahiş Fiyat Artışları Hakkında Yaptırım
Uygulanması İçin Gereken Şartlar
116
B. Avrupa Birliği Hukuku’nda Haksız Fiyat
117
1. Avrupa Birliği Rekabet Hukuku’ndaki Düzenlemeler
117
2. Avrupa Birliği Tüketici Hukuku’ndaki Düzenlemeler
123
a. 98/6/EC sayılı Fiyat Belirtme Direktifinde Düzenlenen Hususlar
123
b. 2019/2161/EU sayılı Direktifle Getirilen Değişlikler
124
3. Avrupa Birliği ile Amerikan Hukuku’ndaki Hükümlerin
C. Birleşik Krallık Hukuku’nda Haksız Fiyat
127
1. Birleşik Krallık’ta Haksız Fiyat Artışlarıyla İlgili İdari Otorite
128
2. Covid– 19 Salgını Kapsamında Birleşik Krallık’ta Haksız Fiyat
Artışlarıyla İlgili Uygulamalar
129
D. İsviçre Fiyat Gözetimi Kanunu
131
II. HAKSIZ FİYAT İLE İLGİLİ TEMEL DÜZENLEMELER
132
A. Perakende Ticaret Kanunu Kapsamında Haksız Fiyat
134
1. Perakende Ticaret Kanunu’nun Genel Yaklaşımı
135
2. Fahiş Fiyat Artışı Tanımında Kanunilik Problemi
137
3. Olağanüstü Dönemler ve Acil Durumlar
138
4. Fahiş Fiyat Artışı Yapabilecek Birim ve Kişiler
143
5. Fahiş Fiyat Artışına Konu Olabilecek Mal ve Hizmetler
144
6. Fiyat Artışında Haklı Sebepler: Kurtuluş Beyyinesi
147
7. Fiyat Artışının Aşırı Olması ve Adil Olmaması
149
B. Rekabet Kanunu Kapsamında Haksız Fiyat
151
1. Rekabet Hukuku İle İlgili Temel Kavramlar
152
2. Rekabeti Bozucu Anlaşma, Karar ve Uyumlu Davranışlar
154
a. Rekabeti Bozan Anlaşma Türleri
156
b. Rekabet Kanunu’nda Anlaşma Çeşitleri
158
(1) Fiyatların ve Diğer Ticari Koşulların Tespiti
159
(2) Pazar Paylaşmak ve Üretim Sınırlaması
160
(3) Pazara Yeni Girişlerin Engellenmesi ve Ayrımcılık
161
(4) Ek Yükümlülük Koymak
163
3. Rekabet Hukukunda Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması
163
a. Hâkim Durumun Unsurları
164
b. Hâkim Durumun Tespiti
165
c. Hâkim Durumun Rekabeti İhlâl Eden Kötüye Kullanma Halleri
167
4. Rekabet Kurulu Kararları Çerçevesinde Aşırı Fiyat Artışı
167
5. Danıştay Kararları Çerçevesinde Aşırı Fiyat Artışı Uygulamaları
170
6. Rekabet Kanunu ve Haksız Fiyat Artışı
173
7. Yaptırımların Karşılaştırılması
177
C. Tüketici Kanunu Kapsamında Haksız Fiyat
179
1. Türkiye’de Tüketici Hukuku ve Tüketici İşlemleri
180
2. Tüketici Kanunu’nun Haksız Fiyat Artışı İle İlişkisi
182
a. Tüketici Kanunu Kapsamında Haksız Ticari Uygulamalar
184
(1) Mesleki Özenin Gereklerine Uymama
186
(2) Ekonomik Davranış Biçiminin Bozulması
187
b. Aldatıcı ve Saldırgan Uygulamalar
188
3. Tüketici Kanunu ve Haksız Fiyat Artışı
192
4. Yaptırımların Karşılaştırılması
193
HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU VE HAKSIZ FİYAT ARTIŞININ YAPTIRIMI
I. İDARENİN EKONOMİK KOLLUK FAALİYETİ
200
A. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların İşlevleri
201
B. Türkiye’deki Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar
203
II. HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU
204
A. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu ve Toplantı Usulü
206
B. Görev ve Yetkileri
207
1. Düzenleme Yapma Yetkisi
209
2. Tedbir Alma Yetkisi
210
3. İdari Para Cezası Uygulama Yetkisi
213
C. Fahiş Fiyat Artışlarıyla İlgili Olarak İnceleme Yapma Usulü
214
1. Şikâyet veya Başvuru Yapılması
215
2. İlgililerin Savunmasının Alınması
215
3. Toplantı ve Karar Verme Usulü
218
4. Kararların Uygulanması ve Açıklanması
219
D. Yaptırım Uygulanması
220
III. HAKSIZ FİYAT ARTIŞININ YAPTIRIMI
222
A. Fahiş Fiyat Artışı Nedeniyle İdari Para Cezası Tesis Edilmesine İlişkin
İdari İşlemin Unsurları Bakımından İncelenmesi
223
5. Amaç (Maksat) Unsuru
232
B. Haksız Fiyata İlişkin Yaptırımın Kabahatler Kanunu Çerçevesinde
1. Suçlar ve Kabahatler Arasındaki Temel Farklılıklar
236
2. İdari Para Cezalarına İlişkin Genel İlkeler
238
a. Kabahatlerde Kanunilik (Tipiklik) İlkesi
238
b. Kabahatlerde Şahsilik İlkesi
240
c. Tek Fiile Tek Ceza (Non Bis İn İdem) İlkesi
244
3. Zaman Bakımından Uygulama
245
4. Kabahatin Unsurları
247
a. Kabahatin Maddi Unsuru
247
(1) Tek Fiille Birden Fazla Kabahat İşlenmesi
248
(2) Aynı Kabahatin Birden Fazla İşlenmesi
250
(3) Kabahati Oluşturan Fiilin Ani veya Kesintisiz Olması
251
b. Kabahatlerde Manevi Unsur
252
c. Hukuka Aykırılık Unsuru
254
(1) Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Bulunmaması
254
(2) Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Nedenlerin Bulunmaması
255
(3) Soruşturma Zamanaşımının Dolmuş Olmaması
256
d. Yerine Getirme Zamanaşımı
258
C. Fahiş Fiyat Artışı Sebebiyle Uygulanacak İdari Para Cezaları
258
1. Perakende Ticaret Kanunu’nun Hükümleri
259
2. İdari Para Cezası Tutarının Belirlenmesi
260
b. Kabahatler Kanunu Uyarınca Dikkate Alınacak Ölçütler
264
(1) Kabahatin Haksızlık İçeriği
265
(3) Failin Ekonomik Durumu
266
(4) İdari Para Cezası Tutarının Belirlenmesinde Diğer Hususlar
266
c. Perakende Ticaret Kanunu Kapsamındaki Ölçütler
268
(1) Elde Edilen Menfaatin veya Verilen Zararın Büyüklüğü
269
(2) İşlenen Kabahatin Tekrarı ve Sayısı
272
3. İdari Para Cezasının Üst Sınırı
275
4. İdari Para Cezalarına Karşı Başvuru Yolları
280
IV. HAKSIZ FİYAT ARTIŞLARIYLA MÜCADELEYLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME VE
B. Etkin Denetim Sorunu ve Öneriler
287
C. İdari Tedbir Uygulanması Sorunu ve Öneriler
290
D. İdari Para Cezasının Niteliği Sorunu ve Öneriler
291
E. TCK’da Suç İhdası Sorunu ve Öneriler
293