YAPI DENETİMİ KAVRAMI, DOĞUŞU VE GELİŞİMİ,
HUKUKİ KAYNAKLAR, SÜJELER VE SÜJELERİN BİRBİRLERİ İLE İLİŞKİLERİ
I. YAPI DENETİMİ KAVRAMI
23
A. Yapı Denetiminin Tanımı
23
a. Ceza Hukukunda Yapı
24
b. Medeni Hukukta Yapı
25
c. Vergi Hukukunda Yapı
25
d. Borçlar Hukukunda Yapı
26
e. İmar Hukukunda Yapı
27
a. Dar Anlamda Yapı Denetimi
31
b. Geniş Anlamda Yapı Denetimi
32
B. Yapı Denetiminin Amacı
33
1. Toplumun Can ve Mal Güvenliğini Temin Etme
33
2. İmar Planlarına Uygun Yapı Tesis Etme
34
3. Fen, Sanat ve Sağlık Kurallarına Uygun Yapı Tesis Etme
34
C. Yapı Denetiminin Kapsamı
35
II. YAPI DENETİMİ KAVRAMININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ
39
A. Türkiye’de Yapı Denetimi Kavramının Doğuşu ve Gelişimi
39
B. Diğer Ülkelerde Yapı Denetiminin Gelişimi
44
1. Almanya’da Yapı Denetiminin Gelişimi
44
2. Fransa’da Yapı Denetiminin Gelişimi
48
3. ABD’de Yapı Denetiminin Gelişimi
50
4. Belçika’da Yapı Denetiminin Gelişimi
52
5. Hollanda’da Yapı Denetiminin Gelişimi
53
6. Japonya’da Yapı Denetiminin Gelişimi
55
7. İngiltere’de Yapı Denetiminin Gelişimi
57
8. Avrupa Birliğinde Yapı Denetiminin Gelişimi
58
III. YAPI DENETİMİ İLE İLGİLİ TEMEL HUKUKİ KAYNAKLAR
60
A. Doğrudan Yapı Denetimi ile İlgili Hukuki Kaynaklar
60
1. 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun
60
2. 3194 Sayılı İmar Kanunu
61
3. Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği
62
4. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği
63
B. Dolaylı Olarak Yapı Denetimi ile İlgili Hukuki Kaynaklar
64
1. 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu
64
2. 5393 Sayılı Belediye Kanunu
66
3. 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu
66
4. 2985 Sayılı Toplu Konut Kanunu
67
5. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu
67
6. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
69
IV. YAPI DENETİMİNİN SÜJELERİ VE BİRBİRLERİ İLE İLİŞKİLERİ
71
A. Yapı Denetiminin Süjeleri
71
1. Teknik Denetimi Yürüten Yapı Denetim Kuruluşu
71
a. Yapı Denetim Kuruluşlarının Oluşumu
71
3. Yapı Denetim Kuruluşunun Teknik Denetimine Göre Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdare
81
a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde
82
aa. Büyükşehir Belediyesi
82
ab. Büyükşehir Sınırlarındaki İlçe Belediyesi
84
ac. Büyükşehir Belediyesi Kanunu Kapsamı Dışındaki Belediye
85
b. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında
85
bba. Organize Sanayi Bölgesi Tüzel Kişiliği
87
bbb. Serbest Bölge Müdürlükleri
88
bbc. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
88
4. Yapı Denetim Kuruluşu Üzerinde Denetim Yetkisini Kullanan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
90
a. Merkez Yapı Denetim Komisyonu
91
b. İl Yapı Denetim Komisyonu
91
c. Yapı Denetimi Çalışma Birimi
92
B. Yapı Denetimi Süjelerinin Birbirleri ile İlişkisi
92
a. Yapı Sahibi ile Proje Müellifi
92
b. Yapı Sahibi ve Proje Müellifi ile Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdare
94
c. Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili İdare ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
95
d. Yapı Sahibi ile Yapı Denetim Kuruluşu
96
e. Yapı Denetim Kuruluşu ile Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdare
96
a. Yapı Denetim Kuruluşu ile Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdare
97
b. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdare ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
98
c. Yapı Denetim Kuruluşu ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
99
d. Yapı Denetim Kuruluşu ile Yapı Sahibi
100
YAPI DENETİM KURULUŞLARI TARAFINDAN
YAPI DENETİM FAALİYETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ
I. YAPI DENETİM KURULUŞUNUN GÖREVLERİ
103
A. Proje Denetimi Safhasındaki Görevler
103
1. Yapının İnşa Edileceği Parsele İlişkin Belgeleri Kontrol ve Muhafaza Etmek
103
2. Proje Müelliflerince Hazırlanan Uygulama Projesi ve Hesaplarını Kontrol Etmek ve Yapı Ruhsatı veya Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdareye Uygunluk Görüşünü Bildirmek
103
3. Proje Müelliflerine İlişkin Hususları Kontrol Etmek
104
4. Elektrik, Telefon ve Doğalgaz Tesisat Projelerini İncelemek ve İlgili Kurum Tarafından Onaylanmasını Temin Etmek
105
5. Yapının İnşa Edileceği Arsa veya Arazinin Zemin ve Temel Raporları ile Uygulama Projelerini İlgili Mevzuata Göre İncelemek
106
B. Yapı Ruhsatı Alınması Safhasındaki Görevler
107
1. Yapıya İlişkin Bilgileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Bildirilmek
107
2. Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili İdareye Gerekli Belgeleri Vermek
107
a. Yapıya İlişkin Bilgi Formunu Vermek
107
b. Yapı Denetiminin Üstlenildiğine Dair Taahhütname Vermek
108
c. Yapı Sahibi ile İmzalanan Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesini Vermek
108
d. Projelerdeki Eksikliklerin Giderildiğini Gösterir Proje Kontrol Formunu Vermek
109
e. Elektrik, Telefon ve Doğalgaz Tesisat Projelerinin İlgili Kurumlar Tarafından Onaylandığına İlişkin Belgeyi Vermek
109
C. Yapım Safhasındaki Yükümlülükler
110
1. İşyeri Teslim Tutanağını İlgili İdarenin Onayına Sunmak
110
2. İşin Gerektirdiği Malzeme ve İmalatın Uygunluğunu Kontrol Etmek
110
3. Beton Kalıbı, Demir Teçhizatı ve Gerekli Diğer Tesisatı Kontrol Etmek
111
4. Beton Döküm İşlemlerine Nezaret Etmek ve İşlemleri Kontrol Etmek
111
5. Yapılan İmalatların, Proje Eki Mahal Listesine ve Yapı Sahibi ile Yapı Müteahhidi Arasında Akdedilen Sözleşmede Belirtilen Niteliklere Uygunluğunu Denetlemek
112
6. Yapım İşinin, İşçi ve Ustalar Tarafından, Yapı Ruhsat ve Eklerine Uygun Yapılmasını Sağlamak
113
7. Yapının Elektrik Aboneliği Sırasında Düzenlenecek Belgeleri Kontrol Etmek
113
8. Yapı Denetleme Defterini Takip Etmek
114
9. Yapım İşlerinde Kullanılacak Malzemeleri Kontrol Etmek
114
10. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirlerini Kontrol Etmek
115
11. Çevre Sağlığı ve Güvenliğinin Korunması Tedbirlerini Kontrol Etmek
117
12. Denetim Görevlisi Personelin Mesleki Yetkinliklerini Artırmak
119
13. Yapıya İlişkin Seviye Tespit Tutanağını Tanzim ve Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili İdareye Teslim Etmek
120
14. Ruhsata ve Eklerine Aykırı İmalatı Tespit Etmek ve Giderilmesi İçin Gereken İşlemleri Yapmak
120
15. Denetim İşlerine Ait Hakedişlerin Tahakkuk Tarihinde Düzenlenecek Faturanın Bir Örneğini Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili İdareye Vermek
121
16. İş Bitirme Tutanağını Düzenlemek ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdareye Vermek
121
17. Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili İdareye; Mevzuatta Belirtilen Rapor, Tutanak ve Belgeleri Temin Etmek
122
II. YAPI DENETİM USULÜ
123
A. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Yapılması
123
1. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Konusu
125
2. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Tarafları
126
b. Yapı Denetim Kuruluşu
129
B. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
131
2. Diğer İşgörme Sözleşmeleri ile Karşılaştırılması
139
a. Genel Hizmet Sözleşmesi ile Karşılaştırma
140
b. Eser (İstisna) Sözleşmesi ile Karşılaştırma
143
c. Vekâlet Sözleşmesi ile Karşılaştırma
145
C. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Süresi
148
D. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi
149
1. Borcun İfası Sebebiyle Sözleşmenin Sona Ermesi
149
2. Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi
151
3. Taraflardan Kaynaklanan Sebeplerle Sözleşmenin Sona Ermesi
152
a. Yapı Denetim Kuruluşundan Kaynaklanan Sebeplerle Sona Ermesi
152
aa. Yapı Denetim Kuruluşunun Tüzel Kişiliğini Kaybetmesi
152
ab. Yapı Denetim Kuruluşunun İflası
154
ac. Yapı Denetim Kuruluşunun Denetim Yetkisini Kaybetmesi
155
aca. Yapı Denetim Kuruluşunun Yeni İş Almaktan Men Edilmesi
156
acb. Yapı Denetim Kuruluşunun İzin Belgesinin İptal Edilmesi
157
acc. Yapı Denetim Kuruluşunun İzin Belgesinin Vizesiz Olması
158
acd. Yapı Denetim Kuruluşunun İzin Belgesinin Geçici Olarak Geri Alınması
158
ace. Yapı Denetim Kuruluşunun Görevlendirmesinin Kaldırılması
159
b. Yapı Sahibinden Kaynaklanan Sebeplerle Sona Ermesi
159
ba. Yapı Sahibinin Ölümü
160
bb. Yapı Sahibinin Hukuksal İşlem Ehliyetini Kaybetmesi
161
bc. Tüzel Kişi Olan Yapı Sahibinin Tüzel Kişiliğinin Sona Ermesi
163
bd. Yapı Sahibinin İflası
165
be. Yapı Sahibinin Değişmesi
165
bf. Yapı Sahibinin Belirtilen Süre İçerisinde Yapı Ruhsatı Almaması ve Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili İdareye Vazgeçme Bildiriminde Bulunması
166
4. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin Feshi
166
a. Sözleşmenin Taraflarının Sözleşme Hükümlerine Uymaması
168
b. Yapı Müteahhidinin Ruhsat ve Ekleri ile Mevzuata Aykırı Faaliyetleri
169
c. Yapı İnşasının Durması
169
d. Yapı Denetim Kuruluşunun Yapıda Görev Yapacak Denetim Personelinin Eksikliği
170
e. Yapı Ruhsatının İptal Edilmesi
171
III. YAPI DENETİM KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN YAPI DENETİMİ FAALİYETİNİN ÖZELLİKLERİ
172
A. Yapı Denetim Hizmetlerinin Dayanağının Yasa Oluşu
172
B. Yapı Denetim Hizmetlerinin Sürekliliği
173
C. Yapı Denetim Hizmetlerinin Değişkenliği
176
D. Yapı Denetim Hizmetlerinin Eşitliği
177
IV. YAPI DENETİM SÜRECİNE EGEMEN OLAN İLKELER
178
A. Kamu Düzeninin Korunması İlkesi
178
B. Planlama Esasları ve Şehircilik Kurallarına Uygunluğu Sağlama İlkesi
179
C. Kalite ve Maliyet Uygunluğu İlkesi
180
D. Denetimin Tarafsız ve Objektif Bir Şekilde Teknik Esaslara Göre Yürütülmesi İlkesi
181
E. Yapı Denetim Hizmetinin Kanunda Belirtilen Hizmet Bedelinden Farklı Bir Bedel ile Görülememesi İlkesi
184
F. Denetim Faaliyetinin Kanuna Uygunluğu İlkesi
185
V. YAPI DENETİM KURULUŞLARINCA İCRA EDİLEN YAPI DENETİMİ FAALİYETİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ
186
VI. YAPI DENETİM KURULUŞLARININ HAKLARI
190
A. Merkezi Yönetim Karşısındaki Hakları
191
B. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdare Karşısındaki Hakları
193
C. Yapı Sahibi Bireyler Karşısındaki Hakları
195
YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUĞU
I. YAPI DENETİM KURULUŞUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
197
A. Fenni Mesuliyeti Yapı Ruhsatı veya Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdareye Karşı Üstlenme Yükümlülüğü
197
B. Risk Bazlı Denetim Yapma Yükümlülüğü
200
C. Yapı Hasarından Doğacak Sorumluluğu Üstlenme Yükümlülüğü
201
D. Yapı Denetim Faaliyeti Dışında Başka Ticari Faaliyette Bulunmama Yükümlülüğü
202
E. Kanunda Belirlenen Yapı Denetim Hizmet Bedeli Dışında Yapı Sahibinden Hiçbir Bedel Talebinde Bulunmama Yükümlülüğü
203
II. YAPI DENETİM KURULUŞLARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU
204
A. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzni Vermeye Yetkili İdareye Karşı Sorumluluğu
205
B. Yapı Sahibine Karşı Sorumluluğu
212
C. Sorumluluk Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
214
D. Yapı Denetim Kuruluşunun Sorumluluktan Kurtulması
215
1. Yapı Denetim Kuruluşunun Denetim Faaliyetine İlişkin Gerekli Özeni Göstermiş Olması
215
2. Yapı Denetim Kuruluşunun Faaliyeti ile Yapı Hasarı Arasındaki Nedensellik Bağının Yokluğu
216
b. Yapı Hasarının Yapı Sahibinin Kusurlu Eylemi Sonucunda Oluşması
217
c. Üçüncü Kişinin Kusuru
218
III. YAPI DENETİM KURULUŞUNUN İDAREYE KARŞI SORUMLULUĞU
219
A. Yapı Denetim Kuruluşuna İdari Para Cezası Verilmesi
220
B. Yapı Denetim Kuruluşuna Yeni İş Almaktan Men Cezası Verilmesi
223
C. Yapı Denetim Kuruluşuna Faaliyete Son Verme Cezası Verilmesi
225
IV. YAPI DENETİM KURULUŞUNUN CEZAİ SORUMLULUĞU
226
A. Yapı Denetim Kuruluşunun Görevini Kötüye Kullanan Ortaklarının, Yöneticilerinin, Mimar ve Mühendislerinin Cezai Sorumluluğu
227
B. Yapı Denetim Kuruluşunun Gerçeğe Aykırı Belge Düzenleyen Ortaklarının, Yöneticilerinin, Mimar ve Mühendislerinin Cezai Sorumluluğu
232
C. İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu Bakımından Yapı Denetim Kuruluşu Bünyesinde Görev Yapan Kontrol ve Denetimle Görevli Kişilerin Cezai Sorumluluğunun Değerlendirilmesi
235