Hukuk Yargılamasında Süreler

3. Baskıya Önsöz 

Önsöz 

GİRİŞ 

1. MEVZUATTA SÜRELER 

2. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU'NA GÖRE SÜRELERİN SINIFLANDIRILMASI 

2.1. Kanun Tarafından Verilen Süreler ve Özellikleri 

2.1.1. Kanun Tarafından Verilen Süreler Kural Olarak Tebliğ ile Başlar (HMK m. 91/1) 

2.1.2. Kanun Tarafından Verilen Süreler Kesindir (HMK m. 94/1) 

2.1.3. Kanun Tarafından Verilen Süreler Hâkim Tarafından Azaltılıp Çoğaltılamaz (HMK m. 90/1, 2. Cümle) 

2.2. Hâkim Tarafından Verilen Süreler ve Özellikleri 

2.2.1. Hâkim Tarafından Verilen Süreler Kural Olarak Tebliğ ile Başlar (HMK m. 91/1) 

2.2.2. Hâkim Tarafından Verilen Süreler Kural Olarak Kesin Değildir (HMK m. 94/2) 

2.2.3. Hâkim Verdiği Süre İçinde Yapılması Gereken İşi ve Süreye Uymamanın Yaptırımını Kararında Açıkça Belirtmelidir 

2.2.4. Hâkimin Verdiği Süre Yapılacak İşin Mahiyetine Göre Makul Bir Süre Olmalı 

2.2.5. Hâkimin Verdiği Süre Haklı Sebeplerle Azaltılıp Çoğaltılabilir (HMK m. 90/2) 

2.3. Kesin Süre ve Özellikleri 

2.3.1. Kesin Süre ya Kanunda Düzenlenir ya da Hâkim Tarafından Tayin Edilir (HMK m. 94/1, 2) 

2.3.2. Kesin Sürenin Amacı Usul Ekonomisine Uygun Yargılamadır 

2.3.3. Kesin Sürede İşlem Yapmayan İlgilinin Bu Hakkı Ortadan Kalkar (HMK m. 94/3) 

2.3.4. Kesin Süreye Bağlanan Yaptırımlar ve Yapılması Gereken İşler Açıkça Gösterilmeli ve İlgiliye Tebliğ Edilmelidir 

2.4. Kesin Olmayan Süre ve Özellikleri 

2.4.1. Kesin Olmayan Süreye Uymamanın Bir Yaptırımı Yoktur 

2.5. Tebliğ ile Başlayan Süreler ve Özellikleri 

2.6. Tefhim ile Başlayan Süreler ve Özellikleri 

3. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU'NA GÖRE SÜRELERİN BAŞLAMASI, HESAPLANMASI VE SONA ERMESİ 

3.1. Sürelerin Başlaması (HMK m. 91/1) 

3.2. Sürelerin Hesaplanması (HMK m. 92/1, 2) 

3.3. Sürelerin Sona Ermesi (HMK m. 92/1, 2) 

3.4. Resmi Tatillerin Sürelere Etkisi (HMK m. 93) 

3.5. Adli Tatilin Sürelere Etkisi (HMK m. 102–104) 

4. ESKİ HALE GETİRME (HMK m. 95–101) 

4.1. Genel Olarak 

4.2. Eski Hale Getirme Yolunda Başvuru Süresi (HMK m. 96/1) 

4.3. Eski Hale Getirme Başvurusu 

4.4. Eski Hale Getirme Talebinin Hükmün İcrasına Etkisi (HMK m. 99/1) 

5. GÖREV VE YETKİYE İLİŞKİN SÜRELER (HMK m. 1– 23) 

5.1. Yetki İtirazının İleri Sürülmesinde Süre (HMK m. 19) 

5.2. Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararından Sonra Dosyanın Yetkili veya Görevli Mahkemeye Gönderilmesinde Süre (HMK m. 20) 

6. HÂKİMİN YASAKLILIĞINA VE REDDİNE İLİŞKİN SÜRELER (HMK M. 34–45) 

6.1. Hâkimin Yasaklılık Sebebiyle Çekilmesinde Süre (HMK m. 34/1) 

6.2. Hâkimin Reddini İstemede Süre (HMK m. 38/1) 

6.3. Hâkimin Reddinde Karşı Tarafın Cevap Süresi (HMK m. 38/5) 

6.4. Hâkimin Reddi Taleplerinde Verilen Kararlara Karşı Kanun Yoluna Başvurmada Süre (HMK m. 43, 44) 

7. TARAFLARA VE DAVAYA KATILAN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE İLİŞKİN SÜRELER (HMK M. 50–83) 

7.1. Dava Açmak İçin İzin Belgesi Olmayan Kanuni Temsilciye İzin Belgesi Almak İçin Verilen Süre (HMK m. 54/2) 

7.2. Davanın İhbar Edileceği Süre (HMK m. 61/1) 

7.3. Asli Müdahalede Süre (HMK m. 65/1) 

7.4. Fer'i Müdahalede Süre (HMK m. 66/1) 

7.5. Vekâletname Olmadan Dava Açan Avukata Vekâletname İbrazı İçin Verilecek Süre (HMK m. 77/1) 

7.6. Dosyayı İlk Defa Alan Vekile Dosyayı İncelemesi İçin Verilecek Süre (HMK m. 77/4) 

7.7. İstifa Eden Vekilin Görevinin Devam Edeceği Süre (HMK m. 82/1) 

8. TEMİNATA İLİŞKİN SÜRELER (HMK m. 84–89) 

9. DAVA ŞARTLARINA VE İLK İTİRAZLARA İLİŞKİN SÜRELER (HMK m. 114–117) 

9.1. Dava Şartlarının İncelenme Süresi (HMK m. 115/1) 

9.2. Eksik Dava Şartının Sağlanması İçin Verilen Süre (HMK m. 115/2) 

9.3. İlk İtirazların İleri Sürülmesinde Süre (HMK m. 117/1) 

9.4. İlk İtirazların İncelenme Süresi (HMK m. 117/2) 

1. GENEL OLARAK (HMK m. 118–136) 

1.1. Dava Açma Süresi (HMK m. 118/1) 

1.3. Eksik Gider Avansını Yatırmak İçin Verilen Süre (HMK m. 120/2) 

1.4. Davanın Geri Alınmasında Süre (HMK m. 123/1) 

1.5. Davaya Cevap Verme Süresi (HMK m. 127/1) 

1.7. Karşı Davanın Açılmasında Süre (HMK m. 133/1, 2) 

1.8. Cevaba Cevap (Replik) Dilekçesi Verme Süresi (HMK m. 136/1) 

1.9. İkinci Cevap (Düplik) Dilekçesi Verme Süresi (HMK m. 136/1) 

2. ÖN İNCELEME AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 137–142) 

2.1. Ön İnceleme Aşamasının Başlangıcı ve Bitişi 

2.2. Ön İnceleme Duruşmasının Yapılma Zamanı (HMK m. 139/1) 

2.3. Tarafların Dayandıkları Belgeleri İbraz Etmeleri veya Başka Yerlerden Getirilecek Belgelerle İlgili Açıklama Yapmaları İçin Verilen Süre (HMK m. 139/1–ç, m.140/5) 

2.4. İddia ve Savunmayı Genişletme veya Değiştirme Zamanı (HMK m. 141/1) 

2.5. Hak Düşürücü Süreler ve Zamanaşımı ile İlgili Def'i ve İtirazların İncelenme Süresi (HMK m. 142/1) 

3. TAHKİKAT AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 143–186) 

3.1. Tarafların Dinlenmek Üzere Mahkemeye Çağrılmasında Süre (HMK m. 144/2) 

3.2. Mahkemelerin Çalışma Zamanı (HMK m.148/1) 

3.3. Dosyanın İşlemden Kaldırılmasında Süreler (HMK m. 150) 

3.4. Ön Sorunun İleri Sürülme Süresi (HMK m. 163/1) 

3.5. Ön Sorun Talebinde Karşı Tarafın Beyanını Almak İçin Gereken Süre (HMK m. 164/1) 

3.6. Bekletici Meselenin Çözümü Başka Bir Davaya veya İdari Makamın İşlemine Bağlı Olduğunda İlgiliye Verilecek Süre (HMK m.165/2) 

3.7. Davaların Birleştirilmesinde Süre (HMK m. 166/1) 

3.8. Davaların Ayrılmasında Süre (HMK m. 167/1) 

3.9. İsticvabın Yapılmasında Süre (HMK m. 169/1) 

3.10. Islahın Yapılma Zamanı (HMK m. 177/1) 

3.11. Islahın Etki Edeceği Süre (HMK m. 179/1) 

3.12. Davayı Tamamen Islah Eden Tarafın Dava Dilekçesi Verme Süresi (HMK m. 180/1) 

3.13. Davayı Kısmen Islah Eden Tarafın Islah Ettiği Usuli İşlemi Yapma Süresi (HMK m. 181/1) 

3.14. Dava Dosyasında Bulunan Belgelerdeki Maddi Hataların Düzeltilme Süresi (HMK m. 183/1) 

4. DELİLLER AÇISINDAN SÜRELER (HMK m. 187–293) 

4.1. Genel Olarak Delillerin İleri Sürülme Süresi 

4.2. Senet Deliline İlişkin Süreler (HMK m. 199–224) 

4.2.1. Yazı veya İmza İnkârının Yapılabileceği Süre (HMK m. 208/1–3) 

4.2.2. Sahtelik Davası Açmak İçin İlgiliye Verilecek Süre (HMK m. 208/4) 

4.2.4. Ticari Defterlerin Delil Olarak İbrazına Karar Vermede Süre (HMK m. 222/1) 

4.3. Yemin Deliline İlişkin Süreler (HMK m. 225–239) 

4.3.1. Yemin Teklifinden Vazgeçme Süresi (HMK m. 227/2) 

4.4. Tanık Deliline İlişkin Süreler (HMK m. 240–265) 

4.4.1. Tanık Listesi Sunma Süresi (HMK m. 240/2, 3) 

4.4.2. Tanığa Çıkarılacak Davetiyede Süre (HMK m. 243/2) 

(HMK m. 246/1) 

4.4.4. Tanıklıktan Çekinme Zamanı (HMK m. 252/1) 

4.4.5. Çekinme Talebi Kabul Edilmeyen Tanığa Verilecek Disiplin Hapsinin Süresi (HMK m. 253/2) 

4.4.6. Tanığın Yemin Etme Zamanı (HMK m. 258/1) 

4.5. Bilirkişi Deliline İlişkin Süreler (HMK m. 266–287) 

4.5.1. Bilirkişinin Yasaklılık Sebebiyle Görevden Alınabileceği Süre (HMK m. 272/2) 

4.5.2. Bilirkişinin Ret Sebebiyle Görevden Alınabileceği Süre (HMK m. 272/3) 

4.5.3. Bilirkişinin Görev Süresi (HMK m. 274/1) 

4.5.4. Bilirkişinin Uzmanlık Alanı ile İlgili Konularda Mahkemeye Haber Verme Süresi (HMK m. 275/1) 

(HMK m. 278/2) 

4.5.6. Bilirkişi Raporuna İtiraz Süresi (HMK m. 281/1) 

4.6. Keşif Deliline İlişkin Süreler (HMK m. 288–292) 

4.6.1. Keşfe Karar Verme Süresi (HMK m. 288/2) 

4.7. Uzman Görüşü Deliline İlişkin Süreler (HMK m. 293) 

5. HÜKÜM AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 294–306) 

5.1. Gerekçeli Kararın Yazılma Süresi (HMK m. 294/4) 

5.2. İlamın Taraflarca Alınmasında Süre (HMK m. 302/1) 

5.3. Hükmün Tashihini Talep Etme Süresi (HMK m. 304/1) 

5.4. Hükmün Tavzihini Talep Etme Süresi (HMK m. 305/1) 

5.5. Hükmün Tamamlanmasını Talep Etme Süresi (HMK m. 305/A) 

5.6. Tavzih ve Tamamlama Talebine Cevap Verme Süresi (HMK m. 306/1) 

6. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ AÇISINDAN SÜRELER (HMK M. 307–315) 

6.1. Davadan Feragat Süresi (HMK m. 310/1) 

6.2. Davayı Kabul Süresi (HMK m. 310/1) 

6.3. Davada Sulh Süresi (HMK m. 314/1) 

1. GENEL OLARAK (HMK m. 316–319) 

1.1. Dava Açma Süresi 

1.3. Eksik Gider Avansını Yatırmak İçin Verilen Süre (HMK m. 322/1, 120/2) 

1.4. Davanın Geri Alınmasında Süre (HMK m. 322/1, 123/1) 

1.5. Davaya Cevap Verme Süresi (HMK m. 317/2) 

1.7. Karşı Davanın Açılmasında Süre (HMK m. 322/1, 133/1, 2) 

1.8. Cevaba Cevap (Replik) Dilekçesi Verme Süresi (HMK m. 317/3) 

1.9. İkinci Cevap (Düplik) Dilekçesi Verme Süresi (HMK m. 317/3) 

2. ÖN İNCELEME AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 320/2) 

2.1. Ön İnceleme Aşamasının Başlangıcı ve Bitişi 

2.2. Ön İnceleme Duruşmasının Yapılma Zamanı (HMK m. 320, 322/1, 139/1) 

2.3. Tarafların Dayandıkları Belgeleri İbraz Etmeleri veya Başka Yerlerden Getirilecek Belgelerle İlgili Açıklama Yapmaları İçin Verilen Süre (HMK m. 320, 322/1, 140/5) 

2.4. İddia ve Savunmayı Genişletme veya Değiştirme Zamanı (HMK m. 319/1, 322/1, 141/1) 

2.5. Hak Düşürücü Süreler ve Zamanaşımı ile İlgili Def'i ve İtirazların İncelenme Süresi (HMK m. 322/1, 142/1) 

3. TAHKİKAT AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 320/3, 4) 

3.1. Basit Yargılama Usulünde Duruşmalar Arasındaki Süre (HMK m. 320/3) 

3.2. Tarafların Dinlenmek Üzere Mahkemeye Çağrılmasında Süre (HMK m. 322/1, 144/2) 

3.3. Mahkemelerin Çalışma Zamanı (HMK m. 322/1, 148/1) 

3.4. Dosyanın İşlemden Kaldırılmasında Süreler (HMK m. 320/4, 322/1, 150) 

3.5. Ön Sorunun İleri Sürülme Süresi (HMK m. 322/1, 163/1) 

3.6. Ön Sorun Talebinde Karşı Tarafın Beyanını Almak İçin Gereken Süre (HMK m. 322/1, 164/1) 

3.7. Bekletici Meselenin Çözümü Başka Bir Davaya veya İdari Makamın İşlemine Bağlı Olduğunda İlgiliye Verilecek Süre (HMK m. 322/1, 165/2) 

3.8. Davaların Birleştirilmesinde Süre (HMK m. 322/1, 166/1) 

3.9. Davaların Ayrılmasında Süre (HMK m. 322/1, 167/1) 

3.10. İsticvabın Yapılmasında Süre (HMK m. 322/1, 169/1) 

3.11. Islahın Yapılma Zamanı (HMK m. 322/1, 177/1) 

3.12. Islahın Etki Edeceği Süre (HMK m. 322/1, 179/1) 

3.13. Davayı Tamamen Islah Eden Tarafın Dava Dilekçesi Verme Süresi (HMK m. 322/1, 180/1) 

3.14. Davayı Kısmen Islah Eden Tarafın Islah Ettiği Usuli İşlemi Yapma Süresi (HMK m. 322/1, 181/1) 

3.15. Dava Dosyasında Bulunan Belgelerdeki Maddi Hataların Düzeltilme Süresi (HMK m. 322/1, 183/1) 

4. DELİLLER AÇISINDAN SÜRELER (HMK m. 322/1) 

4.1. Genel Olarak Delillerin İleri Sürülme Süresi 

4.2. Senet, Yemin, Tanık, Bilirkişi, Keşif ve Uzman Görüşü Delilleri ile İlgili Süreler 

5. HÜKÜM AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 321, 322/1, 294–306) 

5.1. Gerekçeli Kararın Yazılma Süresi (HMK m. 321/2, 322/1) 

5.2. İlamın Taraflarca Alınmasında Süre (HMK m. 322/1, 302/1) 

5.3. Hükmün Tashihini Talep Etme Süresi (HMK m. 322/1, 304/1) 

5.4. Hükmün Tavzihini Talep Etme Süresi (HMK m. 322/1, 305/1) 

5.5. Hükmün Tamamlanmasını Talep Etme Süresi (HMK m. 322/1, 305/A) 

5.6. Tavzih ve Tamamlama Talebine Cevap Verme Süresi (HMK m. 322/1, 306/1) 

6. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ AÇISINDAN SÜRELER (HMK m. 322/1, 307–315) 

1. GENEL OLARAK 

2. İSTİNAF AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 341–360) 

2.1. Genel Olarak İstinaf Kanun Yolu 

2.2. İstinaf Kanun Yolunda Süreler 

2.2.1. İstinaf Kanun Yolunda Eksik Harç ve Giderlerin Ödenme Süresi (HMK m. 344/1) 

2.2.2. Eksik Harç ve Giderin Verilen Kesin Süre İçinde Yatırılmaması Halinde İstinafa Başvurunun Yapılmamış Sayılmasına İlişkin Verilen Karara Karşı İstinaf Yoluna Başvuru Süresi (HMK m. 344/1, 346/2) 

2.2.3. İstinaf Kanun Yoluna Başvuru Süresi (HMK m. 345/1) 

2.2.4. İstinaf Dilekçesinin Ret Kararına Karşı İstinafa Başvuru Süresi (HMK m. 346/2) 

2.2.5. Cevap Verme Süresi (HMK m. 347/2) 

2.2.6. İstinafa Katılma Yolu ile Başvurma Süresi (HMK m. 348/1) 

2.2.7. Katılma Yolu ile İstinafa Cevap Süresi (HMK m. 348/1) 

2.2.8. İstinaf Yoluna Başvurma Hakkından Feragat Süresi (HMK m. 349/1) 

2.2.9. İstinaf Tahkikatı İçin Gereken Gider Avansının Yatırılma Süresi (HMK m. 358/1) 

3. TEMYİZ AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 361–373) 

3.1. Genel Olarak Temyiz Kanun Yolu 

3.2. Temyiz Süresi (HMK m. 361/1) 

3.3. Kanun Yararına Temyizde Başvuru Süresi (HMK m. 363/1) 

3.4. Temyiz Yoluna Başvurma Hakkından Feragat Süresi (HMK m. 366/1) 

3.5. Temyizde Duruşma Günü (HMK m. 369/2) 

3.6. Temyizde Duruşma Giderlerinin Yatırılma Süresi (HMK m. 369/2) 

3.7. Duruşma Günü Karar Verilmeyen Durumlarda Kararın Verilme Süresi (HMK m. 369/6) 

3.8. Temyiz Yolunda Tebligat Giderlerinin Ödenme Süresi (HMK m. 372/2, 344/1) 

3.9. Tebligat Giderinin Verilen Kesin Süre İçinde Yatırılmaması Halinde Temyize Başvurunun Yapılmamış Sayılmasına İlişkin Verilen Karara Karşı Temyiz Yoluna Başvuru Süresi (HMK m. 372/2, 344/1, 346/2) 

3.10. Yargıtay Bozma İlamına Uyup Uymamaya Karar Verme Süresi (HMK m. 373/3) 

4. YARGILAMANIN İADESİ AŞAMASINDA SÜRELER (HMK m. 374–381) 

4.1. Genel Olarak 

4.2. Yargılamanın İadesi Sebepleri (HMK m. 375/1) 

4.3. Mahkemenin Usulüne Uygun Teşekkül Etmemiş Olması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–a) 

4.4. Yasaklı veya Kesin Olarak Reddedilmiş Hâkimin Davaya Bakması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–b) 

4.5. Vekil veya Temsilci Olmayanların Huzurunda Davaya Devam Edilmiş ve Karar Verilmiş Olması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–b) 

4.6. Yeni Belgenin Elde Edilmesi Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–c) 

4.7. Karara Etki Eden Bir Hilenin Bulunması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–c) 

4.8. Karara Etki Eden Senedin Sahteliği Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–ç) 

4.9. Karara Etki Eden Tanığın Yalan Tanıklık Yaptığının Tespiti Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–ç) 

4.10. Karara Etki Eden Bilirkişi veya Tercümanın Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunduğunun Sabit Olması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–ç) 

4.11. Lehine Karar Verilen Tarafın Yalan Yere Yemin Ettiğinin Sabit Olması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–ç) 

4.12. Karara Esas Alınan Bir Hükmün Kesinleşmiş Başka Bir Hükümle Ortadan Kalkması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–d) 

4.13. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Kesinleşmiş Kararının Bulunması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/1–e) 

4.14. İki Ayrı Kesinleşmiş Hükmün Bulunması Halinde Yargılamanın İadesini Talep Etme Süresi (HMK m. 377/2) 

1. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUĞA İLİŞKİN SÜRELER (HMK m. 323–333) 

1.1. Genel Olarak 

1.2. Delil İkamesi İçin Avans Yatırma Süresi (HMK m. 324/1) 

1.3. Resen Başvurulan Deliller İçini Avans Yatırma Süresi (HMK m. 325/1) 

1.4. Yargılama Sonunda Artan Avansın İade Süresi (HMK m. 333/1) 

(HMK m. 387/1) 

3. İHTİYATİ TEDBİRE İLİŞKİN SÜRELER (HMK m. 389–399) 

3.1. Genel Olarak 

3.2. İhtiyati Tedbir Talep Etme Süresi (HMK m. 390/1) 

3.3. İhtiyati Tedbir Talebinin Reddi Halinde Kanun Yoluna Başvurma Süresi (HMK m.391/3) 

3.4. Karış Tarafın Yüzüne Karşı Verilen İhtiyati Tedbir Kararına Karşı Kanun Yoluna Başvuru Süresi (HMK m.391/3) 

3.5. İhtiyati Tedbir Kararına İtiraz Süresi (HMK m.394/2) 

3.6. İtiraz Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna Başvuru Süresi (HMK m. 394/5) 

3.7. Lehine İhtiyati Tedbir Kararı Verilen Tarafın Haksız Çıkması veya Tedbirin Kalkması Halinde Teminatın İade Süresi (HMK m. 392/2) 

3.8. İhtiyati Tedbirin Uygulanmasını Talep Etme Süresi (HMK m. 393/1) 

3.9. Davadan Önce Verilen İhtiyati Tedbir Kararlarında Esas Davanın Açılma Süresi (HMK m. 397/1) 

3.10. İhtiyati Tedbir Nedeniyle Uğranılan Zararın Tazminini Talep Süresi (HMK m. 399/3) 

4. DELİL TESPİTİNE İLİŞKİN SÜRELER (HMK m. 400–405) 

4.1. Genel Olarak 

4.2. Delil Tespitinde Gider Avansı Ödenme Süresi (HMK m. 402/2, 324/1) 

4.3. Delil Tespiti Kararına İtiraz Süresi (HMK m. 402/3) 

(HMK m. 403/1) 

5. ELEKTRONİK İŞLEMLERDE SÜRELER (HMK m. 445/4) 

SONUÇ 

Kavram Dizini