Hayat ve Sağlık Sigortası Sözleşmelerinde Genetik Test Sonuçlarının Kullanılması

Genetik bilginin işveren ve sigortacılar tarafından kullanılması 80’li yıllardan beri tartışılmaktadır. Genetik test sonuçlarının sigortacı tarafından riziko ile prim arasındaki dengeyi sağlamak amacıyla kullanıldığı örnekler daha çok Amerika’da rapor edilmiştir. Bu örneklerin artması, pek çok ülkede genetik test sonuçlarının sigortacı tarafından kullanılmasına ilişkin özel düzenlemeler yapılması sonucunu doğurmuştur. Son yıllarda Türkiye’de de genetik verilerin çeşitli alanlardaki kullanımının ortaya çıkardığı hukuki sorunlara ilişkin tartışmalar yürütülmektedir. Ancak sigorta hukuku alanındaki kullanımlara ilişkin tartışmalar aile hukuku, ceza hukuku ya da insan hakları hukukundaki tartışmalara oranla daha azdır. Çalışma, genetik test sonuçlarının sigorta hukukunda kullanılmasına odaklanmaktadır.

Sigorta hukuku alanında genetik test sonuçlarının kullanılması üç soruyu ortaya çıkarmaktadır. İlk soru sigortacı tarafından sözleşmenin ön şartı olarak genetik test talep edilmesine ilişkindir. İkinci soru, genetik test sonuçlarının sözleşmenin kurulması sırasında sigortacıya bildirilmesine ilişkindir. Bu iki konu sigorta ettirenin sözleşmenin kurulması sırasındaki beyan yükümlülüğü çerçevesinde incelenmiştir. Üçüncü soru ise olumsuz genetik test sonuçlarının riziko ağırlaşması olarak değerlendirilmesine ilişkindir.

Bu çalışma, anılan soruları Türk hukuk sistemi açısından incelemektedir. Çalışma, Türkiye’deki ilgili düzenlemeleri, Amerika, Avusturya, İsviçre ve Almanya’daki benzer düzenlemelerle karşılaştırmaktadır. Çalışmada ayrıca genetik test sonuçlarının Türkiye’deki sigorta şirketleri tarafından kullanılması konusunda özel bir düzenleme de önerilmektedir.