HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI – TARİHİ GELİŞİM
§ 1. HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI
23
A. Genel Anlamda Tahrik
23
C. Haksız Tahrik Tanımı
24
B. Ceza Hukuku Dönemleri
25
I. İlkel Ceza Hukuku Dönemi
25
2. Eski Yunan Ceza Hukuku
25
II. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi
27
III. Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Dönemi
30
IV. Modern Ceza Hukuku Dönemi
31
C. Türk Ceza Hukuku Tarihinde
32
III. Osmanlı Devleti Kanunları
33
HAKSIZ TAHRİKİN PSİKOLOJİK VE HUKUKİ ESASI
§ 1. HAKSIZ TAHRİK VE PSİKOLOJİ
35
C. Ceza Psikolojisi Yönünden Suçluların Sınıflandırılması
38
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN HUKUKİ ESASI
40
B. Haksız Tahrikin Hukuki Esası Konusunda İleri Sürülen Görüşler
41
I. Takas Teorisi (Ausgleichsteorie)
41
II. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusura Dayandıran Görüşler
41
2. Subjektif Kusur Belirtileri (Die subjektive Schuldmerkmale) Görüşü
42
3. Objektif Kusur Belirtileri (Die objektive Schuldmerkmale) Görüşü
43
III. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusurun ve Hukuka Aykırılığın Kapsamının Azalmasında Gören Görüş
45
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ TAHRİK
B. Kısmi İsnat Yeteneği
50
C. Cezanın Hesaplanması
51
D. Kasten Öldürmenin Hafif Hali (§ 213)
53
II. Haksız Tahrik Üzerine Öldürme (Birinci İhtimal)
54
1. Kötü Davranış veya Ağır Hakaret
54
2. Failin Kusuru Olmaksızın Tahrik Yapılmalıdır
55
3. Haksız Tahrike Hemen Mukabelede Bulunulmalıdır
56
III. Hafif Hal (İkinci İhtimal)
56
IV. Öldürmenin Hafif Halinde Kısmi İsnat Yeteneğinin Uygulama Alanı
57
1. Birinci İhtimalin Varlığında
57
2. İkinci İhtimalin Varlığında
57
E. Karşılıklı İşlenen Tahkirler (§ 199)
57
F. Askeri Ceza Kanununda Haksız Tahrik
58
B. Genel Haksız Tahrik (m. 48)
60
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (m. 113)
61
D. Uygunsuz Davranış Üzerine Hakaret ve Hakarete Karşılık Verme (m. 177/2, 3)
62
B. Genel Haksız Tahrik (§ 34/1,b. 8)
64
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (§ 76)
64
D. Haksız Davranışa Karşılık Verme (§ 115/3)
65
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARI
70
A. Tahriki Teşkil Eden Bir Fiil Olmalıdır
70
B. Bu Fiil Haksız Olmalıdır
76
III. Hakkın Kullanılması
79
IV. İlk Haksız Hareketi Yapan ve Haksız Tahrik
81
V. Kusur Yeteneğine Sahip Olmayanların Hareketi
84
VI. Kişisel Cezasızlık
84
VII. Kültürel Algının Etkisi
85
VIII. Tahrike Neden Olan Haksız Fiilin Bağışlanması
86
C. Fail, Bu Fiil Sebebiyle Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmelidir
87
D. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır
90
III. Tepki ile Tahriki Doğuran Hareket Arasında Oran
92
IV. Suç Tahriki Yapana Karşı İşlenmelidir
93
V. Mefruz (Farazi) Tahrik
94
VI. Taksirli Suçlarda Tahrik
97
§ 3. HAKSIZ TAHRİKİN DERECESİ
98
§ 4. HAKSIZ TAHRİKİN DİĞER HALLERLE BİR ARADA BULUNABİLMESİ
101
B. Kısmi Akıl Hastalığı
102
I. Soğukkanlılık Teorisi
103
II. Plân Kurma Teorisi
104
IV. Teorilerin Değerlendirilmesi ve Haksız tahrik
104
F. Haksız Tahrike İlişkin Bazı Özel Durumlar
107
II. Takdiri Hafifletici Neden
107
TÜRK CEZA KANUNUNDA VE ASKERİ CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
§ 1. TÜRK CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
115
B. HAKARET SUÇLARINDA HAKSIZ TAHRİK HALLERİ (TCK m. 129)
116
II. Kendi Haksız Hareketi ile Hakarete Sebebiyet Verme (TCK m. 129/1)
117
1. Tahrike Neden Olan Haksız Bir Fiilin Varlığı
117
2. Haksız Fiil, Faili Öfke Veya Şiddetli Elem Durumuna Sürüklemelidir
119
3. Failin, Haksız Tahrikin Neden Olduğu Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olarak İşlediği Suç Hakaret Olmalıdır
120
III. Hakaretin Kasden Yaralama Suçuna Tepki Olarak İşlenmesi (TCK m. 129/2)
122
2. TCK m. 129/2’nin Uygulanma Şartları
124
a. Faile Karşı Kasten Yaralama Suçu İşlenmiş Olmalıdır
124
b. Fail, Öfke Veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır
125
c. Failin Tepkisi Hakaret Şeklinde Olmalıdır
126
3. Mahkemenin Yetkisi
127
IV. Karşılıklı Tahkir (TCK m. 129/3)
129
a. Takas Teorisine Dayanan Görüş
129
b. Meşru Savunmaya Dayanan Görüş
129
c. Şikâyet veya Davadan Zımnen Vazgeçmeye Dayanan Görüş
130
d. Cezalandırılabilme Unsurunun Bulunmamasına Dayanan Görüş
131
e. Kusurun Azalmasına Dayanan Görüş
131
f. Hukuka Aykırılığın ve Kusurun Kapsamının Daralmasına Dayanan Görüş
131
2. TCK m. 129/3’ün Uygulanma Şartları
132
a. İlk Tahkir Haksız Olmalıdır
132
b. Fail, Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır
133
c. Tahkirler Karşılıklı Olmalıdır
135
aa. Faillerin Çokluğu
137
d. Karşılıklı Olarak İşlenen Fiiller, TCK m. 125’de Düzenlenen Hakaret Suçu Olmalıdırlar
139
aa. İlk Failin Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından
140
bb. İkinci Failin (Karşılıkta Bulunan) Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından
141
3. Muhakeme Hukukuna İlişkin Sorunlar
143
a. Karşılıklı Tahkir Fiillerinin İspatı TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şart Değildir
143
b. TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şikâyet Gerekli Değildir
145
c. Mahkemenin Yetkisi
147
d. Muhakeme Masrafları
148
V. TCK m. 129’un Değerlendirilmesi
150
§ 2. ASKERİ CEZA KANUNUNDA HAKSIZ TAHRİK
150
Yararlanılan Kaynaklar
225