1. BÖLÜMSOSYAL TEORİDEKİ ÇATIŞMACI VE İŞLEVSELCİ TEORİLER BAĞLAMINDA İKTİDAR VE İKTİDAR ÖZNESİ OLARAK HALKLA İLİŞKİLER MODELLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
1.1. SOSYAL TEORİDEKİ İKTİDAR TARTIŞMALARI
21
1.1.1. Asimetrik İktidar ve Asimetrik İktidar Tartışmaları
27
1.1.1.1. Asimetrik İktidar Tartışmaları
28
1.1.1.1.2. Friedrich Nietzsche
32
1.1.1.1.4. Michel Foucault
38
1.1.1.1.5. Louis Althusser
41
1.1.1.1.6. Pierre Bourdieu
43
1.1.2. Simetrik İktidar ve Simetrik İktidar Tartışmaları
46
1.1.2.1. Simetrik İktidar Tartışmaları
47
1.1.2.1.1. Emile Durkheim
47
1.1.2.1.2. Hannah Arendt
49
1.1.2.1.3. Talcott Parsons
50
1.1.2.1.4. Niklas Luhmann
51
1.1.2.1.5. Anthony Giddens
54
1.1.3. İktidarın Araçları
55
1.3. HALKLA İLİŞKİLER VE İKTİDAR BAĞLANTISI
68
1.4. İKTİDAR ÇEŞİTLERİ BAĞLAMINDA HALKLA İLİŞKİLER MODELLERİNİN ANALİZİ
73
1.4.1. Asimetrik Halkla İlişkiler
73
1.4.2. Simetrik Halkla İlişkiler
77
2. BÖLÜMİKTİDAR KAVRAMI VE İKTİDAR ARAÇLARI BAĞLAMINDA CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM’DEN ÇOK PARTİLİ DÖNEM’E TÜRKİYE’DE HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARI
2.1. CUMHURİYET ÖNCESİ SİYÂSÎ, EKONOMİK VE SOSYAL DURUM GENEL DEĞERLENDİRME
83
2.2. Cumhuriyet Öncesi Halkla İlişkiler Uygulamaları
86
2.2.1. Eski Türk Devletleri’nde Halkla İlişkiler Uygulamaları
87
2.2.2. Osmanlı Dönemi Halkla İlişkiler Uygulamaları
89
2.2.2.1 Kamuda Halkla İlişkiler Uygulamaları
89
2.2.2.2. Özel Sektör Halkla İlişkiler Uygulamaları
97
2.2.3. Milli Mücadele Dönemi Halkla İlişkiler Uygulamaları
99
2.3. CUMHURİYET’İN İLANI’NDAN ÇOK PARTİLİ DÖNEM’E SİYÂSÎ, EKONOMİK VE SOSYAL DURUM GENEL DEĞERLENDİRME
102
2.3.1. Cumhuriyet’in İlanı’ndan Çok Partili Dönem’e (1923-1945) Halkla İlişkiler Uygulamaları
106
2.3.1.1. Kamuda Halkla İlişkiler Uygulamaları
107
2.3.1.1.1. Cumhuriyet Dönemi Devrimler
108
2.3.1.1.1.1. Saltanatın Kaldırılması
109
2.3.1.1.1.2. Cumhuriyet’in İlanı
109
2.3.1.1.1.3. Halifeliğin Kaldırılması
110
2.3.1.1.1.4. Şapka ve Kıyafet Devrimi
111
2.3.1.1.1.5. Harf Devrimi
114
2.3.1.1.1.6. Kadınlara Siyasal Hakların Tanınması
119
2.3.1.1.1.7. Halkevleri
121
2.3.1.1.2. Halkla İlişkiler Uygulamaları Olarak Kamu’nun Yaptığı ve Yönlendirdiği Sergi ve Kongreler
1 2 4
2.3.1.1.2.1. İzmir İktisat Kongresi (1923) ve Yerli Malları Sergisi
124
2.3.1.1.2.2. Uluslararası Ticaret Sergisi
12 5
2.3.1.1.2.3. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti ve Kampanyaları
126
2.3.1.1.2.3.1. 1930’lardaki Yerli Ürün Sergileri ve Kongreler
131
2.3.1.1.2.3.1.1. Milli Sanayi ve Numune Sergisi ve Sanayi Kongresi
132
2.3.1.1.2.3.1.2. Ziraat Teknik Sergisi
138
2.3.1.1.2.3.1.3. İkinci Milli Sanayi Sergisi
138
2.3.1.1.2.3.1.4. On Yıl İktisat Sergisi
138
2.3.1.1.3. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Halkla İlişkiler Uygulamaları
140
2.3.1.1.3.1. Sümerbank
140
2.3.1.1.3.2. Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası
141
2.3.1.1.3.3. Kayseri Pamuklu Sanayi Müessesi
142
2.3.1.1.3.4. Karabük Demir Çelik İşletmeleri
143
2.3.1.1.3.5. Eskişehir ve Sivas Cer Atölyeleri
144
2.3.1.1.4. Türk Seyyahin Cemiyeti
144
2.3.1.2. Özel Sektör Halkla İlişkiler Uygulamaları
145
2.3.1.2.1. İş Bankası
145
2.3.1.2.2. Singer Dikiş Makinesi
150
2.3.1.2.3. Hacı Bekir Lokumu
151
2.3.1.2.4. Kutulu ve Markalı İlk Zeytinyağı Kristal
151
2.3.1.2.5. Broderi Narin
152
2.3.1.2.7. Alevli Züccaciye
152
2.3.1.2.8. Necip Akar
153
3. BÖLÜMİKTİDAR KAVRAMI VE İKTİDAR ARAÇLARI BAĞLAMINDA ÇOK PARTİLİ DÖNEM’DEN 2000 YILI’NA TÜRKİYE’DE HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARI
3.1. 1946-1960 Yılları Siyâsî, Ekonomik ve Sosyal Durum Genel Değerlendirme
157
3.2. 1946-1960 Yılları Halkla İlişkiler Uygulamaları
160
3.2.1. Kamuda Halkla İlişkiler Uygulamaları
161
3.2.2. Özel Sektör Halkla İlişkiler Uygulamaları
162
3.2.2.1. Unilever (Sana)
162
3.2.2.4. Kazova Triko
165
3.3. 1961-1980 YILLARI SİYÂSÎ, EKONOMİK VE SOSYAL DURUM GENEL DEĞERLENDİRME
169
3.4. 1961-1980 Yılları Halkla İlişkiler Uygulamaları
170
3.4.1. Kamuda Halkla İlişkiler Uygulamaları
173
3.4.2. Özel Sektör Halkla İlişkiler Uygulamaları
178
3.4.2.1. Eczacıbaşı Spor Kulübü
178
3.4.2.1.1. İstanbul Kültür Sanat Vakfı
179
3.4.2.2.1. Vehbi Koç Vakfı
180
3.4.2.3. Sabancı Holding
182
3.4.2.3.1. Hacı Ömer Sabancı Vakfı
183
3.4.2.4. Alarko Holding
183
3.4.2.5. Zeki Başeskioğlu
184
3.4.2.6. Anadolu Grubu
184
3.4.2.6.1. Anadolu Grubu Vakfı
184
3.5. 1981-2000 Yılları Siyâsî, Ekonomik ve Sosyal Durum Genel Değerlendirme
190
3.6. 1981-2000 Yılları Halkla İlişkiler Uygulamaları
193
3.6.1. Kamuda Halkla İlişkiler Uygulamaları
195
3.6.1.1. Tarım Satış Kooperatifleri Birliği(TARİŞ)
198
3.6.1.2. Türk Eximbank 10.Yıl Kutlama Etkinlikleri
199
3.6.1.3. Aspendos Uluslar arası Opera ve Bale Festivali Projesi
200
3.6.2. Özel Sektör Halkla İlişkiler Uygulamaları
200
3.6.2.1. Philip Morris ve Sabancı Holding Kanuni Sultan Süleyman Çağı Sergisi
201
3.6.2.2. Borusan Otomotiv
201
3.6.2.3. Boyner Holding
202
3.6.2.4.Eczacıbaşı Holding Vitra Seramik Sanat Atölyesi
203
3.6.2.4.1. İstanbul Kültür Sanat Vakfı
203
3.6.2.5. Hacı Ömer Sabancı Vakfı
203
3.6.2.7. Zorlu Holding
205
3.6.2.8. Kartal Makarna
205
3.6.2.9. Çanakkale Seramik
206
3.6.2.10. Yaşar Holding
206
3.6.2.13. Elginkan Topluluğu
208
3.6.2.15. Mensucat Santral Anne Çocuk Eğitim Programı
209
3.6.2.16. Unilever/Becel Lansmanı
210
3.6.2.17. Unilever/ Rama Margarin/İzmir Kuş Cenneti Rama Cansuyu Projesi
212
3.6.2.18. Unilever/Komili ve Akdeniz Beslenme Kültürü
213
3.6.2.19. Unilever/Rama Lezzetin Öyküsü Sergisi
214
3.6.2.20. MarSa/Luna Margarin
215
3.6.2.21. Sabancı Holding Halka Açılma Kampanyası
216
3.6.2.21.1. Altın Harfler Sakıp Sabancı Koleksiyonu’ndan Osmanlı Hat Sanatı Amerika Sergileri
217
3.6.2.22. Stefanel Türkiye/ Yaşadığı Çevreyi Koruyan Stefanel Çocukları
218
3.6.2.23.Borusan Holding/ Borusan Kültür ve Sanat Merkezi
218
3.6.2.24. Opel Astra Kriz İletişimi
219
3.6.2.25. Besan Besin Sanayi Geleneksel Toptancılar Gecesi ve Ekspress Çorba Tanıtımı
219
3.6.2.26. HalkYaşam Sigorta/ İlk Yardım İçin İlk Adım Kampanyası
220
3.6.2.27. Şark Hayat Sigorta/Koç Allianz Hayat Sigorta
220
3.6.2.27.1. Şark Hayat Sigorta Büyüyen Galatasaraylı Projesi
221
3.6.2.28. Koç Allianz Hayat Sigorta Yaşlılar Kampanyası
221
3.6.2.30. Sweet’n Low Lansmanı
223
3.6.2.31. Nestle-Mis Süt
223
3.6.2.32. Öztiryakiler Festival Projesi
224
3.6.2.33. Visa İnternational Türkiye Sponsorluk Etkinliği
225
3.6.2.34. Gedik Menkul Değerler Denizli Basın Turu
225
3.6.2.35. Europay İnternational/Mastercard /Çağdaş Kart Projesi
225
3.6.2.35.1. Europay İnternational/Mastercard/Fransa 98 Dünya Kupası
226
3.6.2.36. Berdan Tekstil Sponsorluk Etkinliği
226
3.6.2.37. De Beers Aşkın Gücü Sergisi
227
3.6.2.37.1. De Beers Çağdaş Pırlanta Tasarım Yarışması ve Beyaz Düşler ve Pırlantalar Etkinliği
228
3.6.2.38. World Gold Council(WGC ), Gold Trends’99 Altın Takı ve Altında Tasarım Yarışması
228
3.6.2.39. İsrail Elmas Enstitüsü’nün Türk Kuyumcu Sektörü İle Tanıştırılması Etkinliği
229
3.6.2.40. Oriflame Türkiye’nin En Başarılı Kadınları Projesi
229
3.6.2.41. Unilever/ Cif Temizlik Treni Projesi
230
3.6.2.41.1. Unilever/ Cif Geçmişin Işıltısı Gelecekte de Parlasın Projesi
231
3.6.2.42. Sabancı/Mitsubishi Carisma Otomobilleri’nin Türkiye Lansmanı
231
3.6.2.43. Microsoft Türkiye Bilgiye Yolculuk Turu Projesi
231
3.6.2.44. List 2000 Bilişim Teknolojileri’nin Lansmanı
232
3.6.2.45. Chıvas Regal Başaran Türkiye Özel Ödülü Projesi
232
3.6.2.46. Alarko Holding
233
3.6.2.47. Swissotel-The Bosphorus Viyana Opera Balosu Projesi
234
3.6.2.48. İsviçre Ticaret Odası Derneği, İsviçre…İsviçre’97 Projesi
235
3.6.2.49. TEMA Erozyonla Mücadele Haftası Projesi
235
3.6.2.50. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Cumhuriyet Sergisi
236
3.6.2.51. Koç Holding/Aygaz Ev Kazalarına Karşı Uyarıyor Projesi
236
3.6.2.53. Dedeman Holding
239
3.6.2.57. Fa Fantastik Tour’98 Projesi
244
3.6.2.58. Viking Kağıt Lily ve Senso Temizlik Kağıtları Tüketici Kampanyası
244
3.6.2.59. Akzo Nobel Kemipol Yaz Kampanyası
245
4. BÖLÜMTÜRKİYE’DEKİ HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARININ TESPİTİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA
4.1. ARAŞTIRMA VE YÖNTEM
247
4.1.3.1. Araştırma Modeli
248
4.1.3.2. Evren ve Örneklem
249
4.1.3.3. Veriler ve Toplanması
250
4.1.3.4. Verilerin Çözümü ve Yorumlanması
254
4.2.1 Araştırma Sonuçları
256
4.2.1.1. Belge Tarama
256
4.2.1.2. İçerik Analizi
258
4.2.1.2.1.Kurum Haberleri İçerik Analizi
258
4.2.1.2.1.1. Gazete Haber Dağılımları
258
4.2.1.2.1.2. Yıllara Göre Haber Dağılımları
258
4.2.1.2.1.3. Yirmi Yıllık Periyotlarda Haber Dağılımları
259
4.2.1.2.1.4. Aylara Göre Haber Dağılımları
259
4.2.1.2.1.5. Sayfa Numaralarına Göre Haber Dağılımları
259
4.2.1.2.1.6. Ürün veya Hizmet Kategorisine Göre Haber Dağılımları
260
4.2.1.2.1.7. Sektörlere Göre Haber Dağılımları
260
4.2.1.2.1.8. Anakategorilere Göre Haber Dağılımları
261
4.2.1.2.1.9. Etkinlik Kategorisinin Unsurları
262
4.2.1.2.1.10. Toplantı Kategorisinin Unsurları
263
4.2.1.2.1.11. Açılış Kategorisinin Unsurları
264
4.2.1.2.1.12. Kutlama Kategorisinin Unsurları
265
4.2.1.2.1.13. Gelişme Kategorisinin Unsurları
265
4.2.1.2.1.14. Değişiklik Kategorisinin Unsurları
266
4.2.1.2.1.15. Ekonomik Kategorisinin Unsurları
266
4.2.1.2.1.16. Görüş Kategorisinin Unsurları
267
4.2.1.2.1.17. Ek Hizmet Kategorisinin Unsurları
267
4.2.1.2.1.18. Kampanya Kategorisinin Unsurları
268
4.2.1.2.1.19. Verilerin Çarpraz Karşılaştırılması
269
4.2.1.2.1.19.1. Yıllara Göre Sektörün Dağılımları
269
4.2.1.2.1.19.2. Yıllara Göre Ürün veya Hizmet Üreten Kurumların Dağılımları
272
4.2.1.2.1.19.3. Ürün veya Hizmete Göre Ana Kategorilerin Dağılımları
272
4.2.1.2.1.19.4. Ana Kategorilerin Yıllara Göre Dağılımları
274
4.2.1.2.1.19.5. Etkinlik Kategorilerinin Yıllara Göre Dağılımları
277
4.2.1.2.2. Kamu (Siyasal İktidar Aktörleri) Haberlerinin İçerik Analizi
279
4.2.1.2.2.1. Gazete Haber Dağılımları
280
4.2.1.2.2.2. Yirmi Yıllık Periyotlarda Haber Dağılımları
280
4.2.1.2.2.3. Aylara Göre Haber Dağılımları
280
4.2.1.2.2.4. Sayfa Numaralarına Göre Haber Dağılımları
280
4.2.1.2.2.5. Siyasal iktidar Aktörlerine Göre Haber Dağılımları
280
4.2.1.2.2.6. Anakategorilere Göre Haber Dağılımları
281
4.2.1.2.2.7. Etkinlik Kategorisinin Unsurları
281
4.2.1.2.2.8. Toplantı Kategorisinin Unsurları
282
4.2.1.2.2.9. Değişiklik Kategorisinin Unsurları
283
4.2.1.2.2.10. Ekonomik Kategorisinin Unsurları
283
4.2.1.2.2.11. Ek Hizmet Kategorisinin Unsurları
284
4.2.1.2.2.12. Yayın Kategorisinin Unsurları
284
4.2.1.2.2.13. İç ve Dış Uygulama Kategorisinin Unsurları
285
4.2.1.2.2.14. Personel ve Üye Kategorisinin Unsurları
285
4.2.1.2.2.15. Gezi Kategorisinin Unsurları
286
4.2.1.2.2.16. Verilerin Çarpraz Karşılaştırılması
286
4.2.1.2.2.16.1. Yıllara Göre Siyasal İktidar Aktörleri
286
4.2.1.2.2.16.2. Siyasal İktidar Aktörlerine Göre Ana Kategorilerin Dağılımları
287
4.2.1.2.2.16.3. Yıllara Göre Ana Kategorilerin Dağılımları
289
4.2.1.2.2.16.4. Yıllara Göre Etkinlik Kategorilerinin Dağılımları
291
4.2.1.2.2.16.5. Siyasal İktidar Aktörlerinin Etkinlik Kategorilerine Göre Dağılımları
292
4.2.1.3. Derinlemesine Görüşme
292
4.2.1.4. Genel Nitel Sonuç ve Tartışma
296
Ek 1: Basında Şapka Devrimi Örnek Haberler
313
EK 2: Kurumların Halkla İlişkiler Uygulamalarının Grunig ve Hunt’ın Ortaya Attığı Özellikler Üzerinden Tablolaştırılması
317