2. NEOLİBERALİZM VE LİBERALİZASYON SÜRECİ
37
2.1. Neoliberal Ekonomi ve Değerlendirilmesi
38
2.1.1. Neoliberalizmin Ekonomi Anlayışı
38
2.1.2. Neoliberalizme İlişkin Değerlendirmeler
41
2.1.3. Neoliberalizme İlişkin Güncel Tartışmalar
43
2.2. Neoliberal Uygulamalar
48
2.2.1. Washington Mutabakatı
48
2.2.2. Post Washington Mutabakatı
49
2.2.3. Hizmet Ticareti Genel Antlaşması (GATS)
53
2.3. Liberalizasyon ve Türleri
57
2.3.1. Liberalizasyon Kavramı ve Süreci
57
2.3.1.1. Liberalizasyon kavramı
57
2.3.1.2. Liberalizasyon süreci
58
2.3.2. Liberalizasyon Türleri
58
2.3.2.1. Ticari liberalizasyon
58
2.3.2.2. Finansal liberalizasyon
60
2.3.2.3. Siyasal ve yönetsel liberalizasyon
61
2.4. Türkiye’de Yaşanan Liberalizasyon Süreci
62
2.4.1. Türkiye’de Ticari Liberalizasyon
62
2.4.2. Türkiye’de Finansal Liberalizasyon
65
2.4.3. Türkiye’de Siyasal ve Yönetsel Liberalizasyon
68
3. SİVİL HAVA TAŞIMACILIĞI SEKTÖRÜ
73
3.1. Sivil Havacılığın Kapsamı
74
3.1.1.1. Havacılık faaliyetleri
74
3.1.2. Sivil Hava Taşımacılığı–Temel Kavramlar ve Sivil Havacılığın Gelişimi
79
3.1.2.1. Sivil hava taşımacılığına ilişkin temel kavramlar
79
3.1.2.2. Dünya’da sivil havacılığın gelişimi
81
3.2. Uluslararası Sivil Havacılık Düzenlemelerinin Hukuki Çerçevesi
89
3.2.1. Çok Taraflı Anlaşmalar
91
3.2.1.1. 1919 Paris konvansiyonu
91
3.2.1.2. 1944 Chicago konvansiyonu
95
3.2.2. İkili Anlaşmalar
99
3.2.3. İkili Anlaşmaların Yapısı ve İmzalanması Usulü
107
3.2.4. İkili Anlaşmalara İlişkin Önemli Hususlar
109
3.3. Uluslararası Sivil Havacılığı Düzenleyen Kuruluşlar
110
3.3.1. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)
110
3.3.2. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)
112
3.3.3. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA)
114
3.3.4. Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC)
115
3.3.5. Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyet Teşkilatı (EUROCONTROL)
116
3.4. Sivil Hava Taşımacılığına İlişkin Ekonomik Düzenlemeler
119
3.4.4. Havacılık Şirketlerinin Belirlenmesi
124
3.4.5. Hava Trafik Hakları
127
3.4.6. Sahiplik ve Etkin Kontrol
129
3.4.7. Kapasite/Frekans
135
3.4.8. Fiyat Tarifesi
140
3.5. Sivil Havayolu Şirketlerine İlişkin Düzenlemeler
148
3.5.1. Havayolu Kargo Taşımacılığı
148
3.5.2. Tarifesiz Havayolu Taşımacılığı
149
3.5.3. Havayolları İşbirliği Faaliyetleri
152
3.5.3.1. Havayolu ittifakları
153
3.5.3.2. Kod paylaşım anlaşmaları
154
3.5.3.4. Blok koltuk satışı
159
3.5.4. Düşük Maliyetli Havayolu Şirketleri (Low Cost Carrier–LCC)
159
3.6. Havaalanlarına İlişkin Düzenlemeler
161
3.6.1. Yer Hizmetleri
162
3.6.3. Havaalanlarının Özelleştirilmesi
168
3.7. Hava Trafik Yönetimine İlişkin Düzenlemeler
171
3.8. Dünyada Sivil Havacılığın Liberalizasyonu
174
3.8.1. ABD Deregülasyon ve Liberalizasyon Politikası
177
3.8.1.1. Açık semalar anlaşması (Open skies agreement–OSA)
182
3.8.1.2. ABD Open skies politikası
183
3.8.1.3. ABD–Hollanda Açık Semalar Anlaşması
185
3.8.1.4. ABD–İngiltere Açık Semalar Anlaşması
186
3.8.1.5. ABD yabancı sahiplik ve kontrol kısıtlaması
187
3.8.1.6. Kabotaj kısıtlamaları
193
3.8.2. AB Deregülasyon ve Liberalizasyon Çabaları
195
3.8.3. Diğer Liberalizasyon Çabaları
204
3.8.4. Havayolu Taşımacılığında Liberalizasyonun Etkileri
206
4. TÜRKİYE’DE SİVİL HAVACILIĞIN LİBERALİZASYONU
211
4.1. Türkiye’de Havacılığın Başlangıcı
211
4.1.1. Cumhuriyet’in İlanına Kadar
211
4.1.2. Cumhuriyetin İlanından 2920 Sayılı Kanuna Kadar
216
4.1.3. 2920 Sayılı Kanundan 2003 İç Hatlarda Liberalizasyona Kadar
232
4.1.4. 2003 İç Hatlarda Liberalizasyondan Bugüne
240
4.1.5. COVID–19’un Türkiye’de Sivil Havacılığa Etkileri
247
4.2. Türkiye’de Sivil Havacılık Kuruluşları
252
4.2.1. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM)
254
4.2.2. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ)
258
4.3. Türkiye’nin Üyesi Olduğu Uluslararası Sivil Havacılık Kuruluşları
261
4.4. Türkiye’de Sivil Havacılığın Hukuki Altyapısı
262
4.4.1. Ulusal Düzenlemeler
263
4.4.1.1. 2920 sayılı Türk sivil havacılık kanunu
264
4.4.1.2. Ticari hava taşıma işletmeleri yönetmeliği (SHY–6A)
267
4.4.2. Türkiye’nin Dâhil Olduğu Uluslararası Çok Taraflı Anlaşmalar
270
4.4.3. İkili Hava Ulaştırma Anlaşmaları
272
4.4.3.1. Genel olarak ikili anlaşmalar
272
4.4.3.2. Türkiye’nin imzaladığı ikili hava ulaştırma anlaşmaları
274
4.4.3.3. Türkiye–ABD açık semalar anlaşması
280
4.4.3.4. Türkiye–AB sivil havacılık anlaşması (Yatay anlaşma)
285
4.4.3.5. Türkiye–AB kapsamlı havacılık anlaşması
291
4.5. İkili Hava Ulaştırma Anlaşmalarının Liberalizasyon Düzeyi
293
4.5.1. Rekabet Gücü–Liberalizasyon Düzeyi İlişkisi
296
4.5.2. Türkiye’nin İmzaladığı Anlaşmaların Liberalizasyon Düzeyi
297
4.6. Türk Sivil Havacılık Sistemi
299
4.7. Türk Sivil Havacılık Sektörüne İlişkin Değerlendirme
301
4.8. Türk Sivil Havacılık Sektörüne İlişkin Öneriler
305