Öznel Gelişme Hakkı

Bu çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. İlki gelişme hakkı kavramını içermektedir. Bu kısımda gelişme hakkının tarihçesi, uluslararası belgelerdeki yeri, tanımı, boyutları, açıklanmasında etkili olan kavramlar, hak kuşakları içerisindeki yeri ve niteliği üzerinde durulmuştur. Gelişme hakkının halkların hakkı kategorisi içerisinde yer almasından dolayı sanılanın aksine sadece grup hakları olmadığı ve bireysel boyutuyla, insan hak ve özgürlükleri kategorisinde öznel açıdan da var olduğundan hareket edilmiştir. Çalışma konusunu, gelişme hakkının öznel boyutunun oluşturması sebebiyle öznel gelişme hakkı özneleri ise, çalışmanın ilk bölümünün ikinci kısmını oluşturmaktadır. Alt başlıkların cinsiyet, yaş, ortam, sağlık ve aidiyet ekseninde belirmesiyle öznel gelişme hakkı özneleri tasvir edilmiştir.

İkinci bölüm ise, 1982 Anayasası'nda devletin öznel gelişme hakkı ışığında temel amaç ve ödevleri başlığıyla adlandırılmıştır. Bir kişi hakkı olarak gelişme hakkı madde 17/1, öznel gelişme hakkının muhatabını belirlemek açısından madde 5'in 2. cümleciği, madde 17/1 ile madde 5'in 2. cümleciği ışığında madde 65'in içeriği ve ilgili Anayasa Mahkemesi kararları yer almıştır. Bu kısım ile ilk kısımda evrensel açıdan betimlenen gelişme hakkı, ulusal boyutu ile devletin temel amaç ve ödevleri ekseninde yaşar kılındığı için ele alınmıştır.