DOKUZUNCU BASKIYA ÖNSÖZ
5
CEZA HUKUKUNDA KAVRAMLAR,
CEZA HUKUKUNUN AMACI, GÖREVİ, KAYNAKLARI, YORUM
A. Ceza Hukuku Teriminin Tanımı
39
B. Suç Teriminin Tanımı
40
C. Ceza Normu (Ceza Kuralı)
40
1. Bağımsız – Bağımlı Ceza Normları
40
2. Tam Ceza Normu – Eksik Ceza Normu – Açık Ceza Normu
41
D. Davranış Normları (Davranış Kuralları)
42
E. Ceza Teriminin Tanımı
43
II. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ (İŞLEVİ) VE AMACI
44
III. TÜRK CEZA HUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
44
1. Osmanlı Devleti Dönemi
45
IV. CEZA HUKUKUNDA KAYNAKLAR
46
3. Uluslararası Sözleşmeler
46
B. Ceza Hukukunun Tamamlayıcı Kaynakları
46
1. Gelenek (Örf ve Adet) Kuralları
46
4. Mahkeme İçtihatları
48
6. Hukukun Genel İlkeleri
49
V. CEZA HUKUKU KAYNAKLARININ YORUMU
50
1. Lâfzî Yorum / Sözel Yorum / Gramatik Yorum Yöntemi
50
2. Mantıki Yorum Yöntemi
51
3. Sistematik Yorum Yöntemi
52
4. Kanun Hükmünün Konulma Nedenini Belirleme Yöntemi
52
5. Amaçsal Yorum Yöntemi
52
a) Kanunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü (Objektif)
53
b) Kanun Koyucunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü
c) Birleştirici Görüş:
54
6. Tarihsel Yorum Yöntemi
55
7. Hukukun Genel İlkeleri
55
8. Karşılaştırmalı Hukuk
55
1. Yapana Göre Yorum Çeşitleri
56
2. Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri
56
VI. CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ
60
C. Ceza Muhakemesi Hukuku
61
TEMEL İLKELER VE CEZAİ SORUMLULUK
VII. CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ VE CEZAİ SORUMLULUĞUN ESASI
65
A. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri
65
1. Hukuk Devleti İlkesi
65
4. Kanunilik İlkesi (Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi/Ceza Hukukunun
c) İlkeye Yöneltilen Eleştiriler ve Verilen Cevaplar
73
(2) Eleştiriye Cevaplar
73
d) İlkeyi Kabul Etmeyen Kanunlar
74
e) Türk Hukukunda Kanunilik İlkesi
74
f) Kanunilik İlkesinin Sonuçları
74
(1) Suç ve Cezaların Kanun ile Konulması
74
(3) Aleyhte Kanunun Geçmişe Etkili Olmaması/Geçmişe Yürüme
(4) Lehe Hükmün geçmişe yürümesi ilkesi
78
(5) Suçta ve Cezada Belirlilik İlkesi (Lex Certa)
79
(6) Örf ve Adet Kuralları İle Suç ve Ceza Oluşturulamaması
81
(7) Kanunilik İlkesi ve İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç
5. Orantılılık/Adalet İlkesi
85
6. Kanun Önünde Eşitlik İlkesi
86
7. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi
86
j) Anlamı Belirsiz (Muğlâk) Kavramlar Şüpheli Lehine
VIII. CEZA HUKUKUNDA OKULLAR
90
IX. TCK’NIN 5. MADDESİNİN UYGULANMASI VE GENEL KANUN – ÖZEL KANUN
X. SUÇLARIN TASNİFİ VE KABAHATLERİN SUÇ OLMAKTAN ÇIKARILMASI
96
A. Suç ve Kabahat Kavramları
96
B. Suç ve Kabahat Ayrımının Sonuçları
97
CEZA HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI
XI. CEZA KANUNLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
99
B. Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması
99
C. Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları
100
D. Ceza Kanununun Zaman Bakımından Uygulanması
101
1. Zaman Bakımından Uygulanmaya İlişkin İlkeler
101
a) Derhal Uygulanma (Hemen Uygulanma) İlkesi
101
b) Aleyhe Hükmün Geriye Yürümemesi İlkesi
103
c) Lehe Hükmün Geriye Yürümesi İlkesi
104
d) İnfaz Hükümleri ve Lehe Kanun Uygulaması
110
e) Güvenlik Tedbirleri ve Lehe Kanun Uygulaması
112
f) Kabahatler Kanunu’ndaki Yaptırımlar ve Lehe Kanun Uygulaması
113
2. Kanunların İleriye Yürümesi
114
3. Suçun İşlendiği Zaman
116
4. Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi Bakımından Suç Türleri
117
b) Sırf Hareket Suçları
118
h) Teşebbüs Aşamasında Kalan Hareketler
119
i) İştirak Halinde İşlenen Suçlar
120
XII. CEZA KANUNLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI
120
A. Suçun İşlendiği Yerin Tespitine İlişkin Görüşler
121
4. Türk Hukukunda Kabul Edilen Görüş
124
B. Suç Türleri Bakımından Suçun İşlendiği Yer
125
2. Mesafeli/Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar
125
5. İştirak Halinde İşlenen Suçlar
127
7. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç
128
8. Sınır Aşan (Transit) Suç
128
10. Objektif Cezalandırılma Koşulu Olan Suç
129
11. Seçimlik Hareketli Suç
129
C. TCK’nın Suçun İşlendiği Yere İlişkin Kabul Ettiği İlkeler
130
1. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi (TCK m. 8, 9)
130
2. Şahsilik (Kişisellik) İlkesi
134
a) Faile Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 10, 11)
135
b) Mağdura Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 12/1 –2)
140
3. Koruma (Gerçeklik) İlkesi (TCK m. 13/1–b).
144
4. Evrensellik (Adalet) İlkesi (TCK m. 12/3 / TCK m. 13/1–a/TCK m. 13/1–
a) TCK m. 12/3’e Göre Evrensellik İlkesi
146
b) TCK m. 13/1–a’ya Göre Evrensellik İlkesi
147
c) TCK m. 13/1–c,d,e,f,g,h,ı’ya Göre Evrensellik İlkesi
148
D. Faile ve Mağdura Göre Şahsilik İlkesi Kapsamında Suçların Seçimlik Ceza
Gerektirmesi Durumunda Soruşturma
149
E. Yabancı Ülkede İşlenen Suçların Türkiye’de Yargılanması İçin Soruşturma
Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması
149
F. Yabancı Ülkede Geçirilen Hürriyetten Yoksunluk Hallerinin Türkiye’deki
Yargılama Sonucu Verilen Mahkûmiyet Hükmünden mahsup Edilmesi
149
G. Yabancı Ülkede Verilen Mahkeme Kararlarının TCK’daki Hak
Yoksunluklarına Etkisi
149
XIII. SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ
151
B. Geri Vermenin Sınır Dışı Etmeden Farkları
154
C. Geri Verme Kurumunun Kaynakları
154
D. Geri Vermeye Neden Olan Suçların Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen
E. Geri Vermenin Koşulları (Fail veya Hükümlünün Yabancı Ülkeye
1. 6706 sayılı Kanuna Göre Geri Vermenin Koşulları
156
a) Yabancı Bir Ülkede Yabancı Ülke Vatandaşı Hakkında Ceza
Soruşturması veya Kovuşturması Başlatılmış Ya Da Mahkûmiyet
Kararı Verilmiş Olmalıdır
156
b) Geri Vermeye Konu Suçun Cezasının Üst Sınırı, Bir Yıl veya Daha
Fazla Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı Gerektirmelidir
156
c) Mahkûmiyetin İnfazı Bakımından Hükmolunan Cezanın En Az Dört
Ay Hürriyeti Bağlayıcı Ceza Olmalıdır
157
d) Geri Vermeye Konu Fiilin Her İki Devletin (Talep Eden Devlet ile
Türkiye’nin) Kanunlarına Göre De Suç Olmalıdır
157
2. 6706 Sayılı Kanuna Göre Geri Vermemenin Koşulları
160
a) Yabancı Bir Ülkede İşlenen Suçun Düşünce Suçu, Siyasî Suç veya
Siyasî Suçla Bağlantılı Bir Suç Niteliğinde Olması
160
(a) Siyasi Suçu Tanımlayan Kuramlar
162
aa) Nesnel (Objektif) Kuram
162
bb) Öznel (Sübjektif) Kuram
162
(b) Siyasi Suçun İstisnaları
163
cc) Uluslararası Suçlar
163
(c) Siyasi Suç Çeşitleri
163
b) Sırf Askerî Suç Niteliğinde Olması
165
c) Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir
Türk Vatandaşının Ya Da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel
Kişinin Zararına İşlenmesi
166
d) Türkiye'nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olması
166
e) Zamanaşımına veya Affa Uğramış Olması
166
f) İadesi Talep Edilen Kişinin Türk Vatandaşı Olması
169
g) İadesi Talep Edilen Kişinin Kanunda Belirtilen Nedenlere Dayalı
Olarak Soruşturma veya Kovuşturmaya Maruz Bırakılacağına veya
Cezalandırılacağına ya da İşkence veya Kötü Muameleye Maruz
Kalacağına Dair Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Bulunması
169
h) İadesi Talep Edilen Kişi Hakkında, Talebe Konu Fiil Nedeniyle Daha
Önce Türkiye’de Beraat veya Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olması
170
i) İade Talebinin, Ölüm Cezası veya İnsan Onuru ile Bağdaşmayan Bir
Ceza Gerektiren Suçlara İlişkin Olması
171
(1) 6706 sayılı Kanunda Açıkça Düzenlenmeyen ve Fakat Geri
Vermeme Kapsamı Dışında Tutulan Diğer Suçlar (Geri
(a) Uçak Kaçırma Suçları
172
(b) Diplomatlara ve Uluslararası Korunan Kişilere Karşı
(c) Terörün Finansmanı
172
3. Geri Vermenin Takdire Bağlı Olduğu Durum
173
F. Geri Vermede Özellik Kuralı = İadede Hususilik İlkesi
173
1. Geri Vermede Özellik İlkesinin İstisnaları
175
G. Geri Vermede Görev ve Yetki (Usul)
175
H. Aynı Kişi Hakkında Birden Fazla Devlet Tarafından İade Talebinde
İ. Geri Vermede Sürecinde Tutuklama İşlemleri
176
J. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (Yabancı Ülke Ceza
XIV. CEZA KANUNUNUN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI
178
B. Türk Ceza Kanunu’nun İç Hukuk Bakımından Uygulanmasında İstisnalar
178
1. Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu
178
a) Cumhurbaşkanının Kişisel Suçlarından Dolayı Sorumluluğu
178
b) Cumhurbaşkanı’nın Görevi İle İlgili İşlediği Suçlardan Sorumluluğu
180
2. Yasama Sorumsuzluğu
185
a) Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık)
185
(1) Anayasa m. 83/1’e Göre Sorumsuzluğun Koşulları
186
(2) Yasama Sorumsuzluğunun Sonuçları
187
b) Geçici Dokunulmazlık (Kovuşturma Yasağı)
188
(1) Kovuşturma Yasağının İstisnaları
188
(2) Sorumsuzluk İle Dokunulmazlık Arasındaki Farklar
190
(3) Dokunulmazlık Kapsamındaki Suçlarda Zamanaşımı Sorunu
190
C. Ceza Kanunun Devletler Hukuku Bakımından Uygulanmasında İstisnalar
191
a) Dokunulmazlığın Kabul Edildiği Durumlar
193
b) Diplomat Dokunulmazlığı ile Konsolosların Dokunulmazlığı Farklıdır
193
a) Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler
194
(1) Mutlak (Kesin) Yargı Yetkisi
195
(2) Öncelikli Yargı Yetkisi
195
c) Gönderen Devletin Yargı Yetkisi
195
(1) Gönderen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi
195
(2) Gönderen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi
195
d) Gönderilen (Kabul eden) Devletin Yargı Yetkisi
196
(1) Gönderilen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi
196
(2) Gönderilen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi
196
SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN UNSURLARI
A. Suçun Yapısını Açıklayan Kuramlar
200
a) Klasik Suç Kuramında Hareket
201
b) Klasik Suç Kuramında Netice
201
c) Klasik Suç Kuramında Nedensellik Bağı
201
d) Klasik Suç Kuramında Fiil
201
e) Klasik Suç Kuramına Göre Suçun Unsurları
202
(1) Klasik Suç Kuramına Göre Tipiklik
202
(2) Klasik Suç Kuramına Göre Hukuka Aykırılık
202
(3) Klasik Suç Kuramına Göre Kusurluluk
202
2. Yeni Klasik (Teleolojik / Neo Klasik) Klasik Suç Kuramı
203
a) Yeni Klasik Suç Kuramında Hareket
204
b) Yeni Klasik Suç kuramında Suçun Unsurları
204
(1) Yeni Klasik Kurama Göre Tipiklik
204
(2) Yeni Klasik Kurama Göre Hukuka Aykırılık
205
(3) Yeni Klasik Kurama Göre Kusurluluk
205
3. Amaççı (Gai / Finalist) Suç Kuramı
206
a) Amaççı Suç Kuramına Göre Tipiklik
206
b) Amaççı Suç Kuramına Göre Kusur
207
c) Amaççı Suç Kuramına Göre Kast
207
d) Amaççı Suç Kuramına Göre Taksir
208
e) Amaççı Suç Kuramına Göre Hata
208
4. Sentezci (Teleolojik) Kuram
209
a) Sentezci Kurama Göre Suçun Unsurları
209
(a) Sentezci Kurama Göre Kast
210
(b) Sentezci Kurama Göre Taksir
210
B. Tipiklik (Suçun Yasallık Unsuru)
213
1. Tipiklik ve Hukuka Aykırılık
215
2. Tipiklik ve Hukuki Hata
215
3. Tipiklik ve Hayal (Mefruz/Varsayılan/Sözde) Suç
215
4. Tipiklik ve Kuruntu Suç
216
5. Tipiklik ve İşlenemez Suç
218
C. Tipiklikte Yer Alan Unsurlar
218
1. Tipikliğin Maddi Unsurları
220
1) Hareketi Açıklayan Kuramlar
225
(i) Hareketi Hukuki Anlamın Dışında Ele Alan Kuramlar
(ii) Doğal (Nedensel) Hareket Kuramı
226
(iii) Amaççı (Gai – Final) Hareket Kuramı
228
(iv) Sosyal Hareket Kuramı
230
2) Hareketi Hukuki Anlamın İçinde Ele Alan Kuramlar
232
(a) Normativist Hareket Kuramı
232
(b) Hareket Kuramlarının Değerlendirilmesi
233
(1) Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılmayan Durumlar
233
(2) Hareketin Sayısına Göre Suçların Sınıflandırılması
236
(a) Tek Hareketli Suçlar
236
(b) Birden Çok Hareketli Suçlar
236
aa) Birleşmiş (Birleşik) Hareketli Suçlar
236
bb) Bölünebilen veya Kesintili Suçlar/Amaç Suç – Araç Suç
237
cc) Seçimlik Hareketli Suçlar
237
(3) Hareketin Şekline Göre Suçların Sınıflandırılması
241
(a) İcrai (Etken Hareketle İşlenen) Suçlar
241
(b) İhmali (Edilgen Hareketle İşlenen Suçlar) Suçlar
242
(4) Hareketin Önemine Göre Suçlar
252
(a) Serbest Hareketli Suçlar
252
(b) Bağlı Hareketli Suçlar
253
(5) Hareketin Devamının Gerekip Gerekmediğine Göre Suçların
(b) Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar
254
(6) Hareketin Aşamasına Göre Suçların Sınıflandırılması
258
a) Neticenin Esasını Açıklayan Kuramlar
260
b) Neticeye Göre Suçların Tasnifi
262
(1) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz suçlar, Şekli suçlar,
Sırf Hareket Suçları)–Neticeli suçlar (Maddi neticeli suçlar)
262
(a) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz Suçlar/Sırf
Hareket Suçları/Soyut Neticeli Suçlar)
262
(b) Neticeli Suçlar (Maddi Neticeli Suçlar)
262
(c) Seçimlik Neticeli Suçlar – Tek Neticeli Suçlar
264
(1) Koşul Kuramı (Şart Teorisi) = Tabii Nedensellik Düşüncesi =
Eşdeğerlik Kuramı = Koşulların Eşitliği
266
(2) Uygun Sebep Kuramı
268
(3) Etkin Sebep Kuramı
270
(4) En Etkin Sebep Kuramı
271
(5) Son Koşul Kuramı (Son Şart Teorisi)
271
(6) Beşeri Nedensellik Kuramı
271
(7) Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Kuramı
272
(8) Bazı Nedensellik Durumları
274
(a) Normal Nedensellik (Tek Hareket, Tek Netice)
275
(b) Çifte Nedensellik (Birden Çok Hareket, Tek Netice)
275
(c) Tamamlayan (Atipik/Toplam) Nedensellik
276
(d) Hareketten Önce Var Olan Nedenin Eklenmesi
277
(e) Hareketten Sonra Meydana Gelen Bir Nedenin Eklenmesi
277
(f) Hareketten Sonra Meydana Gelen ve Mağdurun Kusuru ile Bir
(g) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Durumlar
279
(h) Sollayan Nedensellik (Öne Geçen Nedensellik/Nedensellik
(ı) Varsayılan Nedensellik
279
(i) Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması
280
(j) Neticenin Kişinin Egemenlik Alanı Dışında Olması
280
(k) Sosyal Nedensellik
281
(m) Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması
282
(o) Kişinin Üzerine Düşen Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne
Uymasına Rağmen Neticenin Gerçekleşmesi
284
(ö) İhmali Hareketle İşlenen Suçlarda Nedensellik
285
b) Tüzel Kişilerin Suçun Faili Olup Olamayacağı Sorunu
291
(1) Tüze Kişilik Kavramı
291
(2) Tüzel Kişiliğin Esasını Açıklayan Kuramlar
291
(3) TCK Açısından Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu ve Faillik
(4) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırım
294
(5) Kabahatler ve Tüzel Kişilerin Sorumluluğu
295
a) Suçun Maddi Konusu
305
b) Suçun Hukuki Konusu
306
c) Suçun Konusuna Göre Suçların Sınıflandırılması
308
(1) Zarar Suçu – Tehlike Suçu Ayrımı
308
(i) Somut Tehlike Suçu
310
(ii) Soyut Tehlike Suçu
311
D. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları
312
a) Suçun Manevi Unsuru, Kusurluluk ve Kusur Kavramları Arasındaki
b) Hareket Yeteneği ile Kusur Yeteneği Kavramları Arasındaki İlişki
313
c) Suçun Manevi Unsuru ile Kast ve Taksir Kelimeleri Arasındaki İlişki
314
d) Kast ve Taksir ile Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki
315
a) Kastı Açıklayan Kuramlar
317
(3) Bilinç ve İrade Kuramı
318
(1) Kastın Bilme Unsuru
320
(2) Kastın İsteme Unsuru
326
(a) Doğrudan Kast (Birinci Dereceden Kast)
327
(b) Doğrudan Kast (İkinci Dereceden Kast)
327
(i) Olası Kastı Belirlemek İçin Ortaya Atılan Kuramlar
332
(ii) Olası Kasta İlişkin TCK m. 21/2’de Yer Alan Düzenleme
337
(iii) Olası Kastta Kusurluluğun Derecesi veya Yoğunluğu
339
(iv) Olası Kastta Sorumluluk
339
(3) Kastın Aranacağı Zaman
342
(a) Genel Kast (Doğrudan Kast/Dolus Directus)
343
(b) Doğrudan Kast (Dolus Directus)
343
(c) Olası Kast (Dolus Eventualis)
343
(f) Tasarlama (Taammüt) Kastı
345
b) Taksirin Hukuki Esasını Açıklayan Kuramlar
347
(1) Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Kuramı
347
(2) Etkin Sebep Kuramı
347
(3) Önleyebilme Kuramı
348
(5) Öngörebilme Kuramı
348
c) Taksirin Unsurları
349
(1) Hareketin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması
349
(2) Hareketin İradiliği
350
(3) Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık
350
(4) Neticenin Öngörülebilir Olması
353
(5) Neticenin İstenmemiş Olması
355
(6) Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması
357
d) Taksirli Suçlarda Kişilerin Cezai Sorumluluğu
357
(1) Üçüncü Kişinin Hareketi
357
(a) Üçüncü kişinin hareketi kusursuzdur
357
(b) Üçüncü kişinin hareketi kusurludur
357
(i) Üçüncü kişi kasten kusurludur.
357
(ii) Üçüncü kişi taksir ile kusurludur
358
(c) Üçüncü Kişi Tamamen Kusurludur
358
(2) Mağdurun Hareketi
358
(a) Mağdurun hareketi kusurlu değildir
358
(b) Mağdurun hareketi normal değil ancak kusurlu ve hukuka
(c) Mağdurun hareketi kusurludur
359
(i) Meydana gelen netice tamamen mağdurun kusurlu
hareketinden meydana gelmiştir
359
(ii) Meydana gelen netice bakımından hem fail hem de
e) Taksirin Gerçekleştirilme Şekilleri (Taksir Kalıpları/Taksirin Görünüş
(2) Özensizlik (Tedbirsizlik)
360
f) Taksirin Derecelendirilmesi
362
g) Taksir Türleri (Çeşitleri)
363
(1) Bilinçsiz Taksir (Basit Taksir/Tam Taksir)=Niteliksiz Taksir
363
(2) Bilinçli Taksir (Öngörülü/Şuurlu Taksir)=Nitelikli Taksir
364
(3) Bilinçsiz Taksir – Bilinçli Taksir Ayrımı
365
(4) Bilinçsiz Taksir – Bilinçli Taksir Ayrımının Hukuki Sonuçları
367
h) Olası Kast/ Bilinçli Taksir Ayrımı
367
i) Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi veveya Cezada İndirim
Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep (TCK m. 22/6)
368
j) Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi
374
k) Taksir ve Teşebbüs
375
p) Taksir ve Kusursuz Sorumluluk
380
4. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç
381
a) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçun Oluşum Şekilleri
384
b) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç Şekilleri
385
(1) Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç
385
(2) Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç
385
c) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Kast–Taksir Bileşimi
d) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Teşebbüs
392
e) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak
393
f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç ve Kusursuz Sorumluluk
394
E. Hukuka Aykırılığın Bulunması/Hukuka Uygunluk Nedenlerinin
F. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Ortak Özellikleri
398
G. Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sınıflandırılması
H. Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri
402
1. Kanun Hükmünü Yerine Getirme/Görevi İfa
402
a) Kanun Teriminin Anlamı
403
b) Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi
407
(1) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinin Kapsamı
407
(2) Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları
407
(b) Bedeni Kuvvet Kullanma
407
(c) Maddi Güç Kullanma
408
(3) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinde Orantılılık İlkesi
410
(4) Zor Kullanma Yetkisinde Takdir Yetkisi
411
c) Müdafilik Görevinin Yerine Getirilmesi
411
a) Meşru Savunmanın Hukuki Niteliği
413
b) Meşru Savunmanın Koşulları
413
(1) Saldırıya İlişkin Koşullar
414
(a) Bir Saldırı Olmalıdır
414
(b) Bu Saldırı Haksız Olmalıdır
416
(c) Bu Saldırı Gerçekleşmiş veya Gerçekleşmesi veya Tekrarı
(d) Saldırı Herhangi Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır
420
(e) Saldırı, Meşru Savunmada Bulunana Karşı Olabileceği Gibi,
Üçüncü Bir Kişiye De Yönelebilir
421
(f) Saldırı Mutlaka Bir İnsandan Kaynaklanmalıdır
422
(2) Savunmaya İlişkin Koşullar
423
(a) Savunmada Zorunluluk Olmalıdır
423
(b) Savunma İle Haksız Saldırı Arasında Oran Bulunmalıdır
424
(i) Konu Bakımından Orantı/Haklar Arasında Orantı
424
(ii) Araç Bakımından Orantı
424
(c) Savunma, Mutlaka Haksız Saldırıda Bulunan Kişiye Karşı
c) Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma
426
d) Haksız Saldırı Başlamadan Önce Alınan ve Kendiliğinden Harekete
Geçen Önlem/Offendicula
427
e) Meşru Savunmada Sınırın Aşılması
428
(1) Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Bir Heyecan,
Korku veya Telaş ile Aşılması
428
(2) Meşru savunmada Oranın/Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması
(Taksir ile Aşılması)
428
(3) Meşru Savunmada Sınırın Kast (Doğrudan veya Olası Kast) ile
(4) Meşru Savunmada Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması
430
f) Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar Görmesi
430
g) Meşru Savunma – Haksız Tahrik ilişkisi
430
h) Meşru Savunma ve Hata
431
3. Hakkın Kullanılması
431
a) Hakların Çatışması ve Neminem Laedere İlkesi
432
b) Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Bazı Önemli Hakkın Kullanılması
(1) Hekimlik Mesleğinin İcrası/Tıbbi Müdahale
433
(a) Hekimlik Mesleğini İcra Edecek Kişinin Yetkili Kişi Olması
(b) Hastanın Tıbbi Müdahalenin İçeriği ve Muhtemel Sonuçları
Bakımından Aydınlatılmış Olması Gerekir
435
(c) Hastanın Rızasının Bulunması/Aydınlatılmış veya
Bilgilendirilmiş Onam–Hastanın Hukuken Geçerli Rızası
436
(d) Tıbbi Müdahalenin Zorunluluğu (Endikasyon)
437
(e) Hekimlik Mesleğinin Mesleğin Gereklerine Uygun İcra Edilmiş
Olması/Hekimlik Mesleğinin (Tıbbi Müdahalenin) Kanunda
Öngörülen Usullere Uygun Bir şekilde İcra Edilmiş Olunması
(f) Tıbbi Müdahalenin Teşhis ve Tedavi Amacı İle Yapılmış
(2) Düşünce Özgürlüğü ve Eleştiri Hakkı
438
(3) Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilimin İcrası
440
(4) Ticari ve Sınaî Faaliyetlerin İcrası
440
(5) Haber Verme ve Haberleşme Hakkının İcrası/Gazetecilik
(6) İddia ve Savunma Hakkının Kullanılması
442
(7) Spor Faaliyetleri
442
(9) İhbar ve Şikâyet Hakkı
445
(10) Organ ve Doku Nakli
446
(1) Tipikliği Kaldıran Rıza
448
(2) Hukuka Aykırılığı Kaldıran Rıza
448
b) Rızanın Hukuki Esası
449
c) Rızanın Hukuka Uygunluk Nedeni Sayılabilmesi İçin Gereken
(1) Kişinin Üzerinde Mutlak Surette Tasarrufta Bulunabileceği Bir
(a) Uluslararası Suçlar (TCK m. 76 – 80)
450
(b) Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 80 – 169)
450
(i) Hayata Karşı Suçlar (TCK m. 81 – 85)
450
(ii) Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar (TCK m. 86 – 98)
451
(iii) Çocuk Düşürtme, Düşürme veya Kısırlaştırma (TCK m.
(iv) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (TCK m. 102 – 105)
453
(v) Hürriyete Karşı Suçlar (TCK m. 106 – 124)
453
(vi) Şerefe Karşı Suçlar (TCK m. 115 – 131)
454
(vii) Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar (TCK
(viii) Malvarlığına Karşı Suçlar (TCK m. 141 – 169)
454
(c) Topluma Karşı Suçlar (TCK m. 170 –246)
455
(i) Genel Tehlike Yaratan Suçlar (TCK m. 170 – 180)
455
(ii) Çevreye Karşı Suçlar (TCK m. 180 – 184)
455
(iii) Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar (TCK m. 185 – 196)
455
(iv) Kamu Güvenine Karşı Suçlar (TCK m. 197 – 212)
455
(v) Kamu Barışına Karşı Suçlar (TCK m. 213 – 222)
455
(vi) Ulaşım Araçlarına veya Sabit Platformlara Karşı Suçlar
(vii) Genel Ahlâka Karşı Suçlar (TCK m.225 – 229)
455
(viii) Aile Düzenine Karşı Suçlar (TCK m. 230 – 234)
455
(ix) Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar
(x) Bilişim Alanında Suçlar (TCK m. 242 – 246)
455
(d) Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler (TCK m.
(i) Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı
Suçlar (TCK m. 247 – 266)
455
(ii) Adliyeye Karşı Suçlar (TCK m. 267 – 298)
455
(iii) Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının
Saygınlığına Karşı Suçlar (TCK m. 299 – 301)
455
(iv) Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (TCK m.302 – 308)
455
(v) Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar
(vi) Millî Savunmaya Karşı Suçlar (TCK m.317 – 325)
456
(vii) Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (TCK m. 326 –
(viii) Yabancı Devletlerle Olan İlişkilere Karşı Suçlar (TCK m.
5. TCK’da Yer Almayan Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Yükümlülüklerin
a) Yükümlülüklerin Çatışmasının Gerçekleşebileceği Şekiller
460
b) Eşit Olmayan İki Değerin Korunması Aşamasında Yükümlülüklerin
İ. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması
461
1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kasten Aşılması
462
2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Taksir İle Aşılması
462
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Korku, Panik veya Heyecan ile
4. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması
464
5. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Hata İle Aşılması
464
A. Haksızlık ve Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki
466
B. Kusurluluk ile Kusur Kavramları Arasındaki İlişki
467
C. Kusurluluğu Açıklayan Kuramlar
468
D. Kusurluluğun Kapsamı
469
E. Kusurluluk ile Kast ve Taksir Kavramları Arasındaki İlişki
470
F. Taksir ile Kusursuz Sorumluluk Kavramları Arasındaki İlişki
470
G. Kusurluluğun Unsurları
471
1. Kusur Yeteneğine Sahip Olmak
471
a) Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman
473
b) Kusur Yeteneği ile Kusurluluğu Etkileyen Kavramları Arasındaki
2. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerden Birinin Bulunmaması
474
a) Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller
474
(a) 0 – 12 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/1)
476
(b) 13 – 15 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/2)
476
(c) 16 – 18 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/3)
478
(d) Kusur Yeteneği Bulunmayan Çocuklara Uygulanacak
(e) Kusur Yeteneği Bulunan Yaş Sınıfında Olan Çocuklara İlişkin
TCK ve CMK’da Öngörülen Özel Düzenlemeler
478
(2) Sağır – Dilsizlik=(TCK m. 33)
480
(3) Akıl Hastalığı=(TCK m. 32)
480
(a) Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi Bakımından Kabul
(ii) Psikolojik Sistem
481
(b) Akıl Hastalığının Kişinin Kusur Yeteneğine Etki Eden
(4) Geçici (Arızi) Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde
Etkisinde Olma (TCK m. 34)
484
(b) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma
486
(i) İstemeyerek (İrade Dışı) Alkol veya Uyuşturucu Madde
(ii) İsteyerek (İrade İle) Alkol veya Uyuşturucu Madde
(iii) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Olmak
491
H. Kusurluluğu Kaldıran Haller (Nedenler)
492
1. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi/Yetkili
a) Yetkili Amirin Emrini İfasının Uygulanma Koşulları
495
(1) Bir Emir Bulunmalıdır
495
(a) Emir Hukuka Uygundur
496
(i) Şekli Anlamda Hukuka Uygunluk Emri Verenin
Hukuken Emir Vermeye Yetkili Olması
496
(ii) Maddi Anlamda Hukuka Uygunluk
498
(b) Emir Hukuka Aykırıdır
499
(c) Emrin Konusu Suçtur
502
(2) Emri Veren Emri Vermeye Yetkili Olmalıdır
506
(3) Emrin Yerine Getirilmesi Zorunlu Olmalıdır (Emir Bağlayıcı
a) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği
509
(1) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliğini Açıklayan Kuramlar
509
(a) Koruma İçgüdüsü Kuramı
509
(b) Manevi Cebir Kuramı
510
(c) Saiklerin Sosyalliği Kuramı
510
(e) Hakların Çatışması Kuramı
510
(2) Zorunluluk Halinin Sınıflandırılmasına İlişkin Kuramlar
511
(a) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi Olduğu Kuramı
511
(b) Zorunluluk Halinin Mazeret Sebebi (Kusurluluğu Kaldıran
(c) Fark Gözetme Kuramı
511
(3) TCK Bakımından Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği
513
(4) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi İle Kusurluluğu
Kaldıran Sebep Olması Arasındaki Farklar
515
b) Zorunluluk Halinin Koşulları
515
(1) Tehlikeye İlişkin Koşullar
516
(a) Bir Tehlike Bulunmalıdır
516
(b) Bu Tehlike Ağır ve Muhakkak Olmalıdır
518
(c) Tehlike Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır
519
(d) Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemiş Olunmalıdır
519
(2) Korunmaya İlişkin Koşullar
520
(a) Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması
520
(b) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket
Arasında Nedensellik Bağının Bulunması
521
(c) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket
Arasında Orantı Bulunması
521
(d) Tehlikeye Karşı Koyma Yükümlülüğünün Bulunmaması
522
c) Zorunluluk Hali ile Meşru Savunmanın Karşılaştırılması
523
4. Korkutma veya Tehdit
526
b) Suçun Maddi Unsurlarında Hata: (Fiili/Maddi Hata / Unsur
(1) Suçun Konusunda Hata
534
(2) Şahısta Hata (Mağdurda Hata)
536
(3) Nedensellik Bağında Hata ve Sapma
539
c) Suçun Nitelikli Unsurlarında/Hallerinde Hata
544
(5) Cezayı Artıran Nitelikli Unsurlarda Hata
544
(6) Cezayı Azaltan Nitelikli Unsurlarda Hata
545
(7) Şahsa, Fiile ve Mağdurun Sıfatına Bağlı Nitelikli Haller ve Bu
d) Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait
Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hata
548
(1) Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata
548
(2) Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Hata
552
e) Hukuki Hata (Haksızlık Bilincinde Hata, Yasaklık Hatası, Tipiklik
6. Kaza ve Tesadüf (Öngörülememe/Beklenememe)
558
7. Mücbir Sebep (Kaçınamama/Karşı Koyamama)
560
İ. Kusurluluğu Azaltan Haller
561
b) Haksız Tahrik Durumlarında Daha Az Ceza Verilmesinin Hukuki
Sebebi/Haksız Tahrik Kurumunun Hukuki Niteliği
563
(1) Öznel (Sübjektif) Görüş
563
(2) Nesnel (Objektif) Görüş
563
c) Haksız Tahrik Kurumunun Düzenlenişi Bakımından ETCK ile TCK
d) Haksız Tahrikin Koşulları
564
(1) Tahrik Oluşturan Bir Hareket Bulunmalıdır
564
(2) Hareket Haksız Olmalıdır
566
(3) Haksız Hareket Sonucunda Failde Sinirlenme, Acı Duyma,
Öfkelenme (Hiddet veya Şiddetli Elem) Meydana Gelmelidir
568
(4) Suç, Haksız Hareketin Doğurduğu Sinirlenme, Acı Duyma,
Öfkelenmenin Etkisiyle İşlenmelidir (Nedensellik Bağı)
568
(5) Karşı Hareket Mutlaka Haksız Hareketin Kaynağına Yönelmiş
e) Haksız Tahrik ile Bazı Ceza Hukuku Kurumları Arasındaki İlişki
571
(1) Haksız Tahrik ile Tasarlama Arasındaki İlişki
571
(2) Haksız Tahrik ile Taksirli Suç Arasındaki ilişki
572
(3) Haksız Tahrik ile Kan Gütme Saiki/Özel Kast Arasındaki İlişki
572
(4) Haksız Tahrik ile Meşru Savunma Arasındaki ilişki
573
(5) Haksız Tahrik ile Hata Arasındaki İlişki
574
(6) Haksız Tahrik ile Takdiri Hafifletici Nedenler Arasındaki İlişki
575
(7) Haksız Tahrik ile İştirak Arasındaki İlişki
575
XVIII. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ
576
A. Nitelikli Hallerin Sınıflandırılması
579
1. Cezayı Artıran ve Azaltan Nitelikli Haller
579
2. Şahsa, Fiile ve Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller
579
a) Şahsa Bağlı Nitelikli Haller
579
(1) Failin Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller
579
(2) Mağdurun Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller
580
(3) Fail ile Mağdur Arasındaki İlişki Bakımından Nitelikli Haller
580
(4) Failin Amaç ve Saiki Bakımından Nitelikli Haller
580
b) Fiile Bağlı Nitelikli Haller
580
(1) Fiilin İşleniş Şekline Göre Nitelikli Haller
580
(2) Fiilin İşlendiği Yer ve Zaman Bakımından Nitelikli Haller
584
c) Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller
584
XIX. SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR
585
A. Nesnel (Objektif) Cezalandırılma Koşulları
585
C. Ceza Muhakemesi Koşulları
593
D. Şahsi Cezasızlık Sebepleri
595
1. TCK’daki Şahsi Cezasızlık Sebepleri
596
2. TCK’ndaki Cezada Şahsi İndirim Nedenleri
597
3. TCK’ndaki Hem Şahsi Cezasızlık Hem De Cezada Şahsi İndirim
E. Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler/Cezayı Azaltan veya Kaldıran Şahsi Sebep
Olarak Etkin Pişmanlık
598
XX. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
601
2. ETCK ile TCK’nın Karşılaştırılması
601
3. Teşebbüsün Cezalandırılma Sebebi
603
a) Öznel (Sübjektif) Görüş
603
b) Nesnel (Objektif) Görüş
603
4. Teşebbüsün Hukuki Niteliği
605
5. Teşebbüsün Koşulları/Unsurları
606
a) Suç İşleme Kastının Varlığı Bulunmalıdır
606
b) İşlenmek İstenen Suç Ancak Kasten İşlenebilen Bir Suç Olmalıdır
609
c) Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak
610
(1) Elverişli Hareketin Anlamı
610
(2) Doğrudan Doğruya İcraya Başlama
613
d) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin
Tamamlanamaması veya Neticenin Gerçekleştirilememesi
619
(1) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin
(2) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Neticenin
Gerçekleştirilememesi
622
a) Gönüllü Vazgeçmenin Hukuki Niteliği
625
b) Gönüllü Vazgeçmenin Cezalandırılmamasını Açıklayan Görüşler
625
c) Gönüllü Vazgeçmenin Uygulanma Aşamaları
627
d) Gönüllü Vazgeçmenin Tespiti
631
e) İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme ve Şeriklere
f) Gönüllü Vazgeçme ile Teşebbüs Arasındaki İlişki
637
7. Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık
638
8. İşlenemez Suç/Elverişsiz Teşebbüs
639
a) İşlenemez Suçta Kişiye Ceza Verilmemesini Açıklayan Görüşler
639
9. Teşebbüs Bakımından Bazı Özel Durumlar
642
10. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi
648
B. İştirakın Hukuki Esası
653
C. İştirakte Suç Sayısı
653
1. Suç Birliği Görüşü
653
2. Suç Ayrılığı Görüşü
653
D. İştirakın Hukuki Niteliği
654
1. İştirake İlişkin Hükümlerin Tipikliği Sınırlandırdığı Görüşü
654
2. İştirake İlişkin Hükümlerin Cezai Sorumluluğu Alanı ve Tipikliği
E. İştirakte Suça Katılanların Cezai Sorumluluğu Konusunda Kabul Edilen
1. Eşitlik (Teklik) Sistemi
656
3. Cezanın Faile Göre Belirlenmesi Sistemi
657
F. İştirak Şekilleri/Türleri
658
a) Müstakil (Tek Başına Faillik/Doğrudan Faillik)
661
b) Müşterek Faillik/Birlikte Faillik
661
1) Müşterek Failliğin Unsurları
662
(a) Suçun İşlenişi Üzerinde Müşterek Hâkimiyet
Kurma/Hareketin Birlikte İcra Edilmesi
662
(b) Birlikte Suç İşleme Kararının Bulunması
667
2) Özgü Suçlarda Müşterek Faillik
670
3) İhmali Suçlarda Müşterek Faillik
671
4) Taksirli Suçlarda Müşterek Faillik
672
5) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Müşterek Faillik
672
2. Şeriklik (Suç Ortaklığı/Suça İştirak Şekilleri)
679
3. Suça İştirakın (Suç Ortaklığı/İştirak/Şerikliğin) Koşulları
680
a) Birden Çok Failin Birden Çok Hareketinin Bulunması
680
b) Her Bir Failin Suça Katılma (İştirak İradesi) Kastının Bulunması
681
c) İşlenmek İstenen Ortak Suçun En Azından Teşebbüs Aşamasına
Varmış Olması (İcra Hareketlerine Başlanmış Olunması)
688
d) İşlenen Suçun Bütün Şerikler İçin Aynı Olması
689
e) Hareketlerin Nedensel Değerinin Bulunması
694
4. Şeriklik Şekilleri
695
5. Cezayı Artıran veya Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması (Sirayeti)
712
a) Cezayı Artıran Nedenlerin Şeriklere Yansıması
712
(1) Cezayı Artıran Şahsi Nedenler
712
(2) Cezayı Artıran Fiili Nedenler
716
b) Cezayı Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması
716
c) Cezayı Kaldıran Nedenlerin Şeriklere Uygulanması
717
6. Suça İştirakte Gönüllü Vazgeçme
717
XXII. SUÇLARIN İÇTİMAI
722
2. Bileşik Suçun Oluşum Şekilleri
725
a) Tam (Gerçek) Bileşik Suç
725
b) Görünüşte (Şekli/Eksik) Bileşik Suç
727
3. Bileşik Suçta Manevi Unsur
729
4. Bileşik Suçta Zamanaşımı
729
5. Bileşik Suçta İştirak
729
6. Bileşik Suçta Uzlaşma ve Şikâyet
729
7. Bileşik Suçta Teşebbüs
730
8. Bileşik Suçta Gönüllü Vazgeçme
730
9. Bileşik Suçun Bölünmezliği İlkesi
731
C. Zincirleme Suç (Müteselsil Suç)
731
2. Zincirleme Suçun Hukuki Esasını/Niteliğini Açıklayan Görüşler
732
a) Tek Suçun Varlığı Görüşü
732
b) Çok Suçun Varlığı Görüşü
733
3. Zincirleme Suçun Koşulları
733
a) Suç İşleme Kararında Birlik
733
b) Aynı Olan Birden Çok Suçun İşlenmesi
736
c) Suçların Farklı Zamanlarda İşlenmesi
746
d) Mağdurun Aynı Olması
747
4. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Durumlar
753
5. Zincirleme Suçta Yaptırım
754
1. Fikri İçtimanın Hukuki Esasını Açıklayan Görüşler
758
a) Suç Tekliği Görüşü
758
b) Suç Çokluğu Görüşü
758
2. Fikri İçtimanın Koşulları
758
a) Tek Fiilin Bulunması
758
(1) Fiil Kelimesinden Hareketi Anlayan Görüş
759
(2) Fiil Kelimesinden Neticeyi Anlayan Görüş
764
(3) Tek Fiil kelimesinden Suç İşleme Kastının Tekliğini Anlayan
b) Birden Fazla Farklı Suçun İşlenmesi
767
3. Fikri İçtimada Uygulanacak Cezanın Belirlenmesi
774
4. Fikri İçtima İle İlgili Bazı Özel Durumlar
775
e) Zamanaşımı, Af, Şikâyet, Uzlaşma, Dava ve Ceza İlişkisini Düşüren
f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima
778
g) Kesintisiz suç – Ani suç ve Fikri İçtima
779
h) Non Bis İn İdem İlkesi ve Fikri İçtima
781
i) Kabahatlerde İçtima
781
XXIII. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI/ YASALARIN TEKLİĞİ)
782
A. Normların Görünüşte İçtimaı Şekilleri ve Bu Durumlarda Tek Bir Normun
Uygulanmasının Gerekçeleri
783
1. Özel Norm – Genel Norm İlişkisi
783
2. Asli Norm – Tali (İkincil) Norm İlişkisi/Asli Normun Önceliği – Yardımcı
Normun Sonralığı İlkesi
786
3. Tüketen Norm – Tüketilen Norm İlişkisi
789
4. Normlardan Birinin Seçilmesi İlkesi
789
CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIM VE TÜRLERİ
XXIV. YAPTIRIM KURAMI
793
B. TCK’nda Öngörülen Yaptırım Şekilleri
793
(a) Cezanın Ödetme/Kefaret Amacı
794
(b) Cezanın Adalet Amacı
794
(3) Karma/Uzlaştırıcı/Birleştirici Görüş
797
2. Cezanın Özellikleri/Nitelikleri
797
(1) Müebbet Hapis Cezası
799
(2) Süreli Hapis Cezası
799
b) Süreli Hapis Cezalarına İlişkin Öngörülen Seçenek İmkânlar
799
(1) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
799
ii) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımların
aa) Nesnel (Objektif) Koşullar
801
bb) Öznel (Sübjektif) Koşul:
803
iii) TCK m. 50/1’de Öngörülen Seçenek Yaptırımlar
803
iv) Suç Tanımında Hapis Cezası ile Adlî Para Cezasının Seçenek
Olarak Öngörüldüğü Hâllerde, Hapis Cezasına
Hükmedilmişse; Bu Ceza Artık Adlî Para Cezasına Çevrilmez.
v) Daha Önce Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olmak
Koşuluyla, Mahkûm Olunan Otuz Gün ve Daha Az Süreli
Hapis Cezası ile Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşını
Doldurmamış veya Altmışbeş Yaşını Bitirmiş Bulunanların
Mahkûm Edildiği Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası,
Birinci Fıkrada Yazılı Seçenek Yaptırımlardan Birine Çevrilir.
vi) Taksirli Suçlardan Dolayı Hükmolunan Hapis Cezası Uzun
Süreli De Olsa; Bu Ceza, Diğer Koşulların Varlığı Hâlinde,
Birinci Fıkranın (a) Bendine Göre Adlî Para Cezasına
Çevrilebilir. Ancak, Bu Hüküm, Bilinçli Taksir Hâlinde
Uygulanmaz. (TCK m. 50/4)
812
vii) Uygulamada Asıl Mahkûmiyet, Bu Madde Hükümlerine
Göre Çevrilen Adlî Para Cezası veya Tedbirdir. (TCK m.
viii) Hüküm Kesinleştikten Sonra Cumhuriyet Savcılığınca Yapılan
Tebligata Rağmen Otuz Gün İçinde Seçenek Tedbirin
Gereklerinin Yerine Getirilmesine Başlanmaması veya
Başlanıp da Devam Edilmemesi Hâlinde, Hükmü Veren
Mahkeme Kısa Süreli Hapis Cezasının Tamamen veya Kısmen
İnfazına Karar Verir ve Bu Karar Derhâl İnfaz Edilir. Bu
Durumda, Beşinci Fıkra Hükmü Uygulanmaz. (TCK m. 50/6).
813
ix) Hükmedilen Seçenek Tedbirin Hükümlünün Elinde
Olmayan Nedenlerle Yerine Getirilememesi Durumunda,
Hükmü Veren Mahkemece Tedbir Değiştirilir. (TCK m.
(2) Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi
817
ii) Ertelemenin Hukuki Niteliği
818
iii) Erteleme Kurumunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen
aa) Lehte İleri Sürülen Görüşler
818
bb) Aleyhte İleri Sürülen Görüşler
818
iv) Ertelemenin Koşulları
819
aa) Nesnel/Objektif) Koşul (TCK m. 51/1).
819
bb) Öznel/Sübjektif Koşul (TCK m. 51/1–b) Mahkûmun
Suçu İşledikten Sonra Yargılama Sürecinde Gösterdiği
Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç İşlemeyeceği
Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması
827
cc) Erteleme Kararı Verilebilmesi İçin Ek Seçimlik Koşullar
830
vi) Denetim Süresi (TCK m. 51/3)
833
vii) Erteleme Süresi İçinde Mahkûmun Yükümlülükleri
835
viii) Denetim Süresi İçinde Hükümlünün Yükümlülüklerini
ix) Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmesi, Kasıtlı Bir Suç
İşlenmemesi veya Yükümlülüklere Uyulması
839
(3) Hapis Cezasının Sakıncalarını Giderme Amacıyla Kabul Edilen
(b) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
840
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
840
(1) Adli Para Cezasının Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen
(b) Gün Para Cezası Sistemi
844
(c) TCK m. 52’de Öngörülen Adli Para Cezası Sistemi
845
i) Gün Para Cezasının Belirlenmesi
845
ii) Belirlenen Adli Para Cezasının Uygulanması
849
iii) Belirlenen Adli Para Cezasının Yerine Getirilmemesi
849
iv) Adli Para Cezasında Erteleme, Zamanaşımı
851
4. Güvenlik Tedbirleri
852
b) Güvenlik Tedbirinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli Olan Koşullar
853
c) Güvenlik Tedbirinin Hukuki Niteliği
855
d) Güvenlik Tedbirinin Amacı
855
e) Güvenlik Tedbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Farklar
855
f) Güvenlik Tekbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Ortak Noktalar
857
g) TCK’da Öngörülen Güvenlik Tedbiri Türleri
857
(1) Belli Haklardan Yoksun Bırakılma (TCK m. 53)
857
(a) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin
(b) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin
(c) Hak Yoksunluğunun İnfaz Süresinden Sonra Belirli Bir Süre
(d) TCK m. 53/1’de Yer Alan Hak Yoksunlukları
866
(e) TCK m. 53/6’da Yer Alan Hak Yoksunlukları
868
(b) Müsaderenin Hukuki Niteliği
871
ii) Kazanç Müsaderesi
882
(3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri
888
(4) Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri
888
(5) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Kişiler Hakkında Uygulanaca
(6) Sınır Dışı Etme Güvenlik Tedbiri
889
(7) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri
889
(a) TCK m. 60’ta Yer Alan Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanma
(i) Bir Kamu Kurumunun Verdiği İzne Dayalı Olarak
Faaliyette Bulunan Bir Özel Hukuk Tüzel Kişisi
(ii) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Organ veya Temsilcilerinin
İştirakiyle ve Bu İznin Verdiği Yetkinin Kötüye
Kullanılması Suretiyle Kasten Bir Suç İşlenmelidir
891
(iii) Kasten İşlenen Bu Suç Özel Hukuk Tüzel Kişisinin
Yararına İşlenmelidir.
892
(iv) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Yararına Olarak Kasten
İşlenen Suçtan Dolayı Mahkûmiyet Kararı Verilmelidir.
892
(v) Kanunda İlgili Suç Tipine İlişkin Olarak Güvenlik
Tedbirinin Uygulanacağına Yönelik Açık Hüküm
(b) Hâkim veya Mahkemenin Takdir Yetkisi/Orantılılık İlkesi
893
(c) Uygulanacak Tedbirler
894
XXV. SUÇ İŞLEMEDE TEKERRÜR
895
B. Tekerrürün Hukuki Niteliği
895
D. Tekerrüre İlişkin Hükümlerin Uygulanma Koşulları
898
1. Daha Önce Bir Suç İşlenmiş ve Bu Suçtan Dolayı Verilen Mahkûmiyet
Kararı Kesinleşmiş Olmalı
898
2. Yeni Bir Suçun İşlenmesi
902
E. Tekerrür yasakları
906
F. Tekerrürün Sonuçları
907
CEZANIN BELİRLENMESİ VE MAHSUP
XXVI. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
909
B. Temel Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirleme Yapılırken Esas Alınan
C. Suçun Olası Kast veya Bilinçli Taksirle İşlenmesi
919
D. Mükerrer (Çifte) Değerlendirme Yasağı
919
E. Suçun Nitelikli Unsurlarının Cezanın Belirlenmesinde Uygulanması
920
1. Cezayı Artıran Nitelikli Haller
924
2. Cezayı Azaltan Nitelikli Haller
924
F. Sonuç Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirlemede Uyulacak Usuller
925
4. Yaş Küçüklükleri ile Akıl Hastalıkları
926
5. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler
926
6. Takdiri İndirim Nedenleri (TCK m. 62)
926
a) TCK’da Öngörülen Takdir İndirim Nedenleri
927
b) TCK m. 62/2’de Öngörülen Takdiri İndirim Nedenleri
929
G. Cezanın hesaplanması
933
1. Hapis Cezasının Hesaplanması
933
2. Adli Para Cezasının Hesaplanması
933
H. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırının Aşılmaması
936
1. Mahsubun Hukuki Esası
939
2. Mahsubun Uygulanma Koşulları
939
a) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Mahkûm Olmalıdır
939
b) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Dolayı Hüküm Kesinleşmeden
Önce Hürriyetinden Yoksun Kalmış Olmalıdır
940
c) Mahsup İçin Hükümlünün Talebi Gerekmemektedir
942
d) Mahsup Kararını Yargılamayı Yapan Mahkeme Vermelidir
942
DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ SONA ERDİREN NEDENLER
XXVIII. SANIĞIN ÖLÜMÜ
944
XXIX. HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ
945
B. Ceza Hukukunda Zamanaşımının Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler
951
1. Ceza Hukukunda Zamanaşımı Lehinde İleri Sürülen Görüşler
951
a) Manevi Yönden Acı Çekme Görüşü
951
b) Suç İşleyen ve Kaçak Durumda Olan Kişinin Uslanmış Olduğu
c) Kamuoyunun İlgisinin Azalması ve Suçun Delillerinin Kaybolması
Görüşü/Sosyal Fayda Görüşü
951
d) Cezanın Önleme İşlevinin Ortadan Kalkması Görüşü
951
e) Soruşturmanın Terki ve Failin Cezalandırılmama Hakkını Kazanması
f) Failin Manevi Dünyasının Değiştiği Görüşü
952
2. Ceza Hukukunda Zamanaşımı Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler
952
a) Beccaria’nın Görüşü
952
C. Zamanaşımının Hukuki Niteliği
953
1. Zamanaşımını Ceza Muhakemesi Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş
953
2. Zamanaşımını Ceza Hukuku Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş
954
3. Zamanaşımını Karma Nitelikte Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş
954
1. Dava Zamanaşımı ile Benzerlik Gösteren Kurumlar
955
2. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar
956
3. Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar
956
a) Dava Zamanaşımının Kabul Edildiği Suçlarda Süre
956
b) Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar Bakımından ETCK İle TCK’nın
c) Dava Zamanaşımı Sürelerinin Özel Hukuktaki Etkisi
957
d) Dava Zamanaşımının Süresinin Belirlenmesinde Esas Alınacak Ceza
957
e) Dava Zamanaşımında Sürenin İşlemeye Başladığı Anın Tespiti
959
(2) Bazı Suç Türleri, Suçun Özel Görünüş Şekilleri ve Mağdurun
(b) Teşebbüs Halinde Kalan Suç
961
(e) Çocuklara Karşı İşlenen Suç
961
(f) İştirak Halinde İşlenen Suç
961
(g) Objektif Cezalandırma Koşulunun Arandığı Suç
962
f) Dava Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi
962
(1) Dava Zamanaşımının Durması
962
(c) Bekletici Meselenin Çözümü
965
(2) Dava Zamanaşımınının Kesilmesi
967
(a) Dava zamanaşımının kesilme nedenleri:
968
(i) Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda
İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi
968
(ii) Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama
(iii) Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi
971
(iv) Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da Olsa, Mahkûmiyet
(b) Dava Zamanaşımının Kesilmesi Üzerine Dava
Zamanaşımının Uzaması
973
1. Ceza Zamanaşımında Öngörülen Süreler
979
2. Ceza Zamanaşımında Sürenin Başlama Anı
980
3. Ceza Zamanaşımının Durması
981
4. Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Etkisi
983
5. Ceza Zamanaşımının Sonuçları
983
6. Ceza Zamanaşımının Hak Yoksunluklarına (Güvenlik Tedbirlerine) Etkisi
983
7. Müsaderede Zamanaşımı
983
8. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması
983
B. Şikâyet Kurumunun Hukuki Niteliği
984
C. Şikâyetin Koşulları
985
1. Şikâyete Tabi Bir Suçun İşlenmiş Olması Gerekir
985
2. Şikâyet Hakkına Sahip Olan Kişi veya Kişilerin Şikâyet Hakkını
3. Şikâyet Hakkının Kanunda Öngörülen Süre İçinde Yapılmış Olması
4. Şikâyetin İlgili Mercilere Yapılması Gerekir
988
5. Şikâyetin Yazılı veya Sözlü Olarak Yapılması Gerekir
989
D. Şikâyet İle İlgili Bazı Özel Durumlar
989
1. Şikâyet Hakkının Kullanılmasından Feragat (Vazgeçme)
989
2. Yapılan Şikâyetin Geri Alınması
992
a) Şikâyetin Yapılmasında ve Geri Alınmasında Sirayette Mutlak ve
Nisbi Şikayete Tabi Suç Ayrımı
996
b) Şikâyetin Geri Alınmasında Sirayet
996
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği
998
1. Önödeme Kapsamına Giren Bir Suç İşlenmiş Olmalıdır
999
a) Sadece Adli Para Cezası Öngörülmüş Olabilir
1000
b) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Seçimlik Olarak Öngörülmüş
c) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Birlikte Öngörülmüş Olabilir
1000
2. Belli Bir Miktar Paranın Devlet Hazinesine Ödenmesi
1001
a) Ödenmesi Gereken Miktar Adli Para Cezasıdır
1001
b) Ödenmesi Gereken Hapis Cezasıdır
1001
c) Ödenmesi Gereken Hapis ve Adli Para Cezasıdır
1001
3. Önödeme Usulü ve Sonuçları
1001
a) Soruşturma Evresi Bakımından
1001
b) Kovuşturma Evresi Bakımından
1002
4. Önödeme Kabul Edilmeyen Suçlar/Önödeme Yasağı
1003
5. Önödemede Süreye Bağlı Ceza Artırım Durumu
1003
6. Önödemenin Sonuçları
1003
7. Önödemenin Etkileri
1003