BİRİNCİ KİTAP CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI Birinci BölümCEZA HUKUKU TERİMİ – TANIM – KAVRAM – CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ VE İŞLEVİ
§1. CEZA HUKUKU TERİMİ-TANIM VE KAVRAM
35
§2. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ, İŞLEVİ VE AMACI
37
§3. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ, DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ VE CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER
39
II. Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi ve Ceza Hukukuna Yardımcı Disiplinler
40
A. Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi
40
1. Medeni Hukuk ile Arasındaki İlişki
40
2. Anayasa Hukuku ile İlişkisi
41
3. İdare Hukuku ile İlişkisi
41
a. İdari Ceza Hukuku Kavramı ve Kabahatlerin Suç Olmaktan Çıkarılması
42
bb. Kanunilik İlkesi ve Kabahatler Kanunu
43
cc. Lehe Kanunun Geçmişe Yürümesi Kuralı
43
dd. Kabahat Fiilinin İşlendiği Zaman
43
ee. Kabahat Fiilinin İşlendiği Yer
44
ff. Kabahat Fiilinde Hareket
44
gg. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran Haller
44
hh. Kabahat Fiilinde Kusur Yeteneği ve Kusurluluk
44
ll. Tüzel Kişilerin, Temsil Edilenin ve İş Sahibinin Sorumluluğu
46
oo. Yaptırıma Karar Verme Yetkisi
47
aaa. Başvuru Yolu (KK m.27)
47
bbb. İtiraz Yolu (KK m.29)
48
rr. Vazgeçme ve Kabul (KK m.30)
48
ss. Kabahatler ile Suçların Karşılaştırılması
48
c. Disiplin Ceza Hukuku Kavramı
49
4. Devletler Genel Hukuku ile İlişkisi
50
5. Ceza Muhakemesi Hukuku ile İlişkisi
51
6. İnfaz Hukuku ile İlişkisi
51
§4. CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER
52
İkinci Bölüm DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİNDE CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ
§1. KANUNİLİK İLKESİ (CEZA KANUNLARININ GÜVENCE İŞLEVİ)
55
II. İlkeye Yönelik Eleştiriler
56
III. İlkenin Zorunlu Sonuçları
56
A. Örf ve Adet Kuralları ile Suç ve Ceza Yaratılamaz
56
C. Ceza Kanunları Belirli ve Açık Olmalıdır
58
D. Ceza Kanunları Geçmişe Yürümez
58
E. İdarenin Düzenleyici İşlemlerle Suç Yaratabilip Yaratamayacağı Sorunu
58
§2. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ
61
§3. KUSURSUZ SUÇ VE CEZA OLMAZ İLKESİ
61
§4. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN ÖNEMLİ DİĞER İLKELER
62
I. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı
62
III. Oranlılık ve İkincillik İlkeleri ile Aşırılık Yasağı
63
§5. CEZA HUKUKU İLKELERİNİN SOMUTLAŞTIRILMASI: CEZA HUKUKU DOGMATİĞİ
64
Üçüncü Bölüm CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ
§1. İLKEL CEZA HUKUKU DÖNEMİ
67
I. İlkel Topluluklarda
67
II. Eski Hukuk Düzenlerinde
68
I. Eski Yunan Hukuku'nda
68
VI. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi
72
I. İslamiyet Öncesi Dönemde
73
II. İslamiyet’ten Sonraki Dönemde
74
1. Tanzimata Kadarki Dönemde
76
a. 1840 Tarihli Kanunname-i Ceza
77
b. 1851 Tarihli Kanun-u Cedit
77
c. 1858 Ceza Kanunname-i Humayunu
77
B. Cumhuriyet Türkiyesi'nde
78
§4. CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİNİN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ
78
IV. Toplumsal Savunma Akımı
80
Dördüncü Bölüm CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI
§1. KAYNAK KAVRAMI VE KAYNAKLARIN ÖZELLİKLERİ
83
B. Uluslararası Sözleşmeler
83
2. TCK ve Diğer Ceza Kanunları Arasındaki İlişki
85
II. Yardımcı Kaynaklar
86
A. Örf ve Adet (Gelenek) Kuralları
86
B. Ahlak ve Din Kuralları
87
C. Mahkeme İçtihatları
87
§3. KAYNAKLARIN YORUMU
88
I. Yorum Kavramı ve Kıyastan Farkı
88
A. Gramatik ya da Sözel Yorum Yöntemi
89
B. Sistematik Yorum Yöntemi
89
C. Tarihsel Yorum Yöntemi
90
D. Amaçsal (Teleolojik) Yorum Yöntemi
90
C. Hukukun Genel İlkeleri
92
D. Karşılaştırmalı Hukuk
92
E. Örf ve Adet Kuralları
92
Beşinci Bölüm CEZA HUKUKU KURALLARININ UYGULAMA ALANI
§1. CEZA HUKUKU KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
95
I. Zaman Bakımından Uygulamaya İlişkin İlkeler
95
B. Lehe Kanunun Uygulanması: Lehe Kanunun Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu-Geriye Yürüme Yasağı
96
1. Lehe Yasanın Geriye Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
97
2. Lehe Kanunun Tespiti
97
3. Mahkeme İçtihatlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
99
4. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
100
5. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
100
II. Ceza Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi, Yürürlükten Çıkması ve Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları
101
III. Suçun İşlendiği An
102
C. Kesintisiz (Mütemadi) ve Zincirleme (Müteselsil) Suçlar
103
§2. CEZA HUKUKU KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
103
I. Mülkilik İlkesi (Sistemi)
104
C. Suçun İşlendiği Yer Sorunu
109
D. Yabancı Ülkede Hüküm Verilmesi (TCK m.9)
111
II. Şahsilik İlkesi (Sistemi)
112
A. Faile Göre Şahsilik İlkesi
112
1. Görev Suçları (TCK m.10)
113
2. Vatandaş Tarafından İşlenen Suç (TCK m.11)
113
B. Mağdura Göre Şahsilik
115
1. Türkiye’nin Zararına İşlenen Suçlar (TCK m. 12/1)
115
2. Vatandaşın Zararına İşlenen Suçlar (Vatandaşı Koruma İlkesi ya da Mağdura Göre Şahsilik İlkesi) (TCK m. 12/2)
116
III. Evrensellik İlkesi (TCK m. 12/3)
117
IV. Koruma İlkesi (TCK m.13)
117
V. Yer Bakımından Uygulamada Özellik Gösteren Haller
118
A. Seçimlik Cezalarda Soruşturma (TCK m.14)
118
B. Soruşturma Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması (TCK m.15)
119
C. Cezadan Mahsup (TCK m.16)
119
D. Hak Yoksunlukları (TCK m.17)
120
VI. Geri Verme (İade)
120
A. Geri Verme Kavramı
120
B. Geri Vermenin Kaynakları
121
C. Geri Verme Koşulları
121
1. Fiile İlişkin Koşullar
121
a. Fiil Her İki Devlet Kanununa Göre De Suç Sayılmalı ve Belli Ağırlıkta Olmalıdır
121
b. Suç Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir Türk Vatandaşının ya da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel Kişinin Zararına İşlenmiş Olmamalıdır
122
c. Suç Zamanaşımına veya Affa Uğramamış Olmalıdır
122
d. Geri Vermeye Konu Olan Suçun Talep Eden Ülke Yasasına Göre Ölüm Cezasını Gerektirmesi Halinde Bu Cezanın İnfaz Edilmeyeceği Konusunda Güvence Verilmiş Olmalıdır
122
e. Suç, Türkiye’nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olmamalıdır
122
f. Suçun Düşünce Suçu veya Siyasi ya da Askeri Suç Olmaması Gerekir
122
aaa. Siyasi Suçun Tanımı
123
bbb. Çeşitleri: Tam ve Nisbi Siyasi Suç
123
ccc. Siyasal Suç Kapsamında Görülmeyen Eylemler
123
2. Faile İlişkin Koşul
124
D. Geri Verme Yöntemi
125
E. Geri Verme İsteminin Reddi
126
F. Geri Vermede Hususilik Kuralı [Sözl. m. 14; TCK m. 18/8]
127
VII. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (TCK m.19)
127
A. Bir Türk veya Yabancının Yabancı Ülkede İşlediği Suç Bakımından Türkiye'de Yapılacak Yargılamada Uygulanacak Kanunun Belirlenmesi
127
B. Hükmün Uygulanması
127
§3. CEZA KANUNLARININ KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI
128
II. Ceza Kanununun Uygulanmasında Özellik Gösteren Kişiler
128
2. Sorumsuzluğun Koşulları
131
4. Dokunulmazlık ile Sorumsuzluk Arasındaki Farklar
132
D. NATO Mensupları (Yabancı Asker Kişiler)
133
2. Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler
134
3. Gönderen ve Kabul Eden Devletlerin Yargı Yetkileri
134
a. Mutlak Yargı Yetkisi
135
b. Öncelikli Yargı Yetkisi
135
İKİNCİ KİTAP SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI, SUÇUN TANIMI VE KAVRAMI, SUÇUN YAPISAL UNSURLARI VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ, SUÇLULARIN VE SUÇLARIN ÇOKLUĞU Birinci Bölüm SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI, SUÇUN TANIMI, SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN YAPISAL UNSURLARI, UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VECEZALANDIRMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI
137
II. Suç Genel Teorisinin Yararı
138
§2. SUÇUN TANIMI VE SUÇ KAVRAMI
138
§3. SUÇUN YAPISAL UNSURLARI
139
1. Objektif Nitelikteki Unsurlar
141
aaa. Hareket Teorileri
142
a1. Hareketin Temelini Hukuk Dışında Arayan Teoriler
142
aa1. Nedensel (Doğal) Hareket Teorisi
142
aa2. Amaççı Hareket Teorisi
143
aa3. Sosyal Hareket Teorisi
144
a2. Hareketin Temelini Hukuk İçinde Arayan Teori: Normativist Teori
144
bbb. Hareket Yeteneği ve Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
145
a2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
145
aa1. Tüzel Kişi Kavramı
145
aa2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
146
ccc. Hareketin Niteliğinin Suçların Sınıflandırılmasına Etkisi
148
a1. Hareketin Sayısına Göre Suçlar
148
aa1. Tek Hareketli Suçlar
148
aa2. Birden Fazla Hareketli Suçlar
148
aaa1. Birleşmiş Hareketli Suçlar
148
aaa2. Bölünebilen ya da Kesintili Suçlar
149
aa3. Seçimlik Hareketli Suçlar
149
a2. Hareketin Şekline Göre Suçlar
149
a3. Hareketin Önemine Göre Suçlar
151
bbb. Neticeye Göre Suçların Tasnifi
153
a1. Şekli Suç-Maddi Suç (Neticesiz- Neticeli Suçlar- Neticesi Harekete Bitişik Suçlar)
153
a2. Zarar Suçu-Tehlike Suçu
153
a3. Ani Suç-Kesintisiz (Mütemadi) Suç
154
cc. Nedensellik Bağı ve Fiilin Objektif Yüklenebilirliği (İsnad Edilebilirliği)
157
bbb. Nedensellik Bağlantısını Ortaya Koymaya Çalışan Teoriler
157
a2. Uygunluk (Uygun sebep) Teorileri
158
ccc. Nedensellik Bağlantısı Konusunda Çıkabilecek Bazı Sorunlar
159
a1. Nedensellik Bağının Kesilmesi Sorunu
159
a2. Atipik Nedensel Gelişme
160
a3. Failce Bilinmeyen Sebeplerin Neticeye Etkisi
160
a4. Mağdurda Mevcut Bir Halin Tipik Neticenin Meydana Gelmesinde Etkili Olması
161
a6. Alternatif Nedensellik (Çift Nedensellik)
162
a7. Kümülatif Nedensellik (Neticenin Sebeplerin Toplamından Meydana Gelmesi)
163
a8. Rezerv Sebebin Önemsizliği (Varsayıma Dayalı Nedensellik)
164
ddd. Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Teorisi
165
a1. Hakim Olabilirlik (Hükmedebilirlik)
166
a2. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması (Hukuka Aykırılık İlişkisi ya da Hukuka Uygun Alternatif Hareketler)
170
a3. Neticenin Normun Koruma Alanı (ya da Amacı) Dışında Kalması (Risk Bağlantısının (İlişkisinin) Bulunmaması)
171
a4. Hukuken Önemli Riskin ya da Tehlikenin Bulunmaması, İzin Verilmiş Bir Riskin Varlığı ya da Riskin Azaltılması
172
a5. Varsayıma Dayalı Nedensellik
173
e. Tipte Yer Alan Diğer Objektif Nitelikteki Unsurlar
173
2. Sübjektif Nitelikteki Unsurlar
174
aaa. Bilme Unsuru: (Düşünme ve Öngörme)
175
bbb. İstemek (İrade Etmek)
177
cc. Kastın Aranacağı Zaman- Eklenen Kast
179
aaa. Genel Kast-Özel Kast
181
a2. Özel Kast (Amaç, maksat, niyet, saik)
181
aa2. Özel Kastın İşlevi
182
bbb. Ani Kast-Tasarlama (Taammüt-Düşünce) Kastı
182
ccc. Doğrudan Kast-Dolaylı (Olası) Kast
184
ee. Olası Kast (Dolaylı-Gayrı Muayyen Kast)-Bilinçli Taksir
184
bbb. Olası Kastın Sonuçları (Sorumluluğun Kapsamı)
185
ccc. Olası Kastın Uygulanamayacağı Suç Tipleri
187
4. Tipin İncelenmesinden Çıkan Sonuçlar (Tipin Sentezi)
188
a. Suçun Temel ve Türemiş Biçimi
188
b. Suçun Birleşik Şekli
188
B. Hukuka Aykırılık ve Kusur Ayrımı
189
C. Hukuka Uygunluk Sebepleri
189
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Niteliği
190
a. Kanun Hükmünü Yerine Getirme
192
bb. “Kanun” Teriminin Anlamı
192
cc. Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi
193
ccc. Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları
194
bb. Meşru Savunmanın Koşulları
197
aaa. Saldırıya İlişkin Koşullar
197
a1. Bir Saldırı Bulunmalı
197
a2. Saldırı Haksız Olmalı
198
a3. Saldırı Bir Hakka Yönelmiş Olmalı
200
a4. Saldırı Halen Mevcut, Gerçekleşmesi ya da Tekrarı Muhakkak Olmalı (765 s. TCK’ya Göre, Filhal Def’i Zarureti)
201
bbb. Savunmaya İlişkin Koşullar
201
a1. Savunmada Zorunluluk Bulunmalı
201
a2. Savunma Saldırıya ve Saldırana Karşı Yapılmalı (Saldırı ile Savunma Arasında Nedensellik Bağlantısı Bulunmalı)
202
a3. Saldırı ile Oranlı (=Ölçülü) Olmalı
202
cc. Haksız Tahrik-Meşru Savunma İlişkisi
203
c. Hakkın Kullanılması
204
cc. Hakkın Kullanılması (İcrası) Durumları
204
aaa. Hekimlik Mesleğinin İcrası
205
bbb. Eleştiri Amacıyla Yapılan Düşünce Açıklamaları
206
ccc. Gazetecilik Mesleğinin İcrası
208
ddd. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı
209
aaa. Mağdurun Üzerinde Serbestçe Tasarrufta Bulunabileceği Bir Hakkın Varlığı
211
ccc. Rızanın Açıklanması
214
e. Yükümlülüklerin Çatışması
214
5. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması (TCK m. 27)
217
a. Sınırın Kasten Aşılması
217
b. Sınırın Taksirle Aşılması
218
c. Meşru Savunmada Sınırın Korku, Panik ya da Heyecan Gibi Nedenlerle Aşılması
218
d. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata ve Sınırın Aşılması
219
A. Kusurluluğun Koşulları
219
1. Kusur Yeteneğinin Varlığı
219
a. Kusur Yeteneği Kavramı
219
b. Kusur Yeteneğinin Bulunması Gereken Zaman
220
c. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller
221
bbb. Yaşla İlgili Bazı Ön Sorunlar
223
ccc. Yaş Küçüklüğü ve Akıl Hastalığının Aynı Kişide Birleşmesi
223
ddd. Yaş Küçüklüğü Halleri
223
a1. 12 Yaşını Doldurmamış Çocuklar (TCK m.31/1)
223
a2. 13-15 Yaş Arasında Kalan Küçükler (TCK m. 31/2)
225
a3. 16-18 Yaş Grubu (TCK m. 31/3)
227
aaa. Akıl Hastalığı Nedeniyle, İşlenen Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarının Algılanamaması veya Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalması
228
bbb. Algılama Yeteneğinin Tümüyle Ortadan Kalkmaması ve Fakat İşlenen Fiille İlgili Olarak Önemli Derecede Olmamakla Birlikte Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Azalması
230
cc. Sağır ve Dilsizlik
231
dd. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma
231
bbb. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma
232
2. Mazeret Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Hallerin Bulunmaması
234
aa. Zorunluluk (Zaruret) Hali (m. 25/2)
235
aaa. Zorunluluk Halinin Koşulları
236
a1. Tehlikeye İlişkin Koşullar
236
aa1. Ağır ve Muhakkak Bir Tehlikenin Varlığı
236
aa2. Tehlikenin Bir “Hakka” Yönelik Olması
237
aa3. Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemesi
237
a2. Korunmaya İlişkin Koşullar
238
aa1. Tehlike ile Korunma Hareketi Arasında Nedensellik Bağının Olması
238
aa2. Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkanının Bulunmaması
238
aa3. İşlenen Fiil ile Tehlike Arasında Oran Bulunması
239
aa4. Tehlikeye Göğüs Germe Yükümlülüğünün Bulunmaması
239
bbb. Zorunluluk Hali ve Meşru Savunma Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Karşılaştırılması
240
bb. Amirin Emrini İfa (m. 24/2, 3, 4)
240
a1. Bir Emir Bulunmalıdır
242
a2. Emir Meşru (Bağlayıcı) Olmalıdır
242
a3. Kanuna Aykırı Emir- Konusu Suç Olan Emir
243
cc. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaş Nedeniyle Aşılması (m.27/2)
246
b. Kusurluluğu Etkileyen (Kaldıran ya da Azaltan) Haller
248
aa. Cebir-Şiddet-Tehdit
248
bb. Kusurluluğu Azaltan Neden: Haksız Tahrik
251
bbb. Haksız Tahrikin Uygulama Koşulları
251
a1. Tahrik Teşkil Eden Haksız Bir Fiil Olmalıdır
251
a2. Haksız Fiil Failde Hiddet veya Şiddetli Elem Etkisi Meydana Getirmelidir
252
a3. Suç Bu Hiddet ve Şiddetli Elem Etkisi Altında İşlenmelidir
252
a4. Suç Tahriki Oluşturan Haksız Eylemi İşleyen Kimseye Karşı İşlenmelidir
253
ccc. Haksız Tahrikle İlgili Olarak Ortaya Çıkabilecek Sorunlar
253
bb. Suçun Maddi Unsurlarında Hata
254
aaa. Suçun Konusunda Hata
255
bbb. Nedensellik Bağında Hata
256
ccc. Suçun Maddi Unsurlarında Hatanın Sonuçları
257
cc. Suçun Nitelikli Unsurlarında (Ağırlatıcı ve Hafifletici Sebeplerde) Hata
259
dd. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait Koşulların Varlığında Hata
261
bbb. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata
261
a1. Hukuka Uygunluk Sebebinin Varlığında Hata
261
a2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Koşullarında Hata
262
ccc. Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Nedenlerde Hata
265
gg. Haksızlık Bilinci (Yasaklılık Yanılması)
270
§4. UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRILMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR (TİPİKLİK DIŞINDA BULUNAN HUSUSLAR)
272
III. Cezalandırılabilme Şartları
273
IV. Muhakeme Şartları
275
İkinci Bölüm SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
§1. TEŞEBBÜS AŞAMASINDA KALMIŞ SUÇLAR
283
II. Teşebbüsün Şartları
284
A. Ön Şart: Suç Tipinin Teşebbüse Elverişli Olması
284
B. Suç İşleme Kastının Varlığı (Suç, Kasten İşlenen Suçlardan Olmalıdır)
285
C. Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak
285
D. Failin İşlemeyi Kastettiği Suçu Elinde Olmayan Nedenlerle Tamamlayamaması
288
2. Suçun Tamamlanması Kavramı
288
3. Suçun Bitmesi Kavramı ve Teşebbüs ile İlişkisi
289
III. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi
290
IV. İşlenemez Suça Teşebbüs (Elverişsiz Teşebbüs)
291
C. Yeni Objektif Teori (Tehlike Teorisi)
292
V. Teşebbüste Özellik Gösteren Diğer Bazı Haller
293
III. Taksirin Unsurları
297
A. Fiilin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması
298
B. Hareketin İradi Olması-Neticenin İstenmemiş Bulunması
298
C. Özen Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemiş Olması
298
D. Neticenin Öngörülebilir Olması
299
E. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Varlığı
300
V. Bilinçli Taksir-Bilinçsiz Taksir
302
VI. Taksirli Suçlara İştirak
304
VII. Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi
305
VIII. Ceza Sorumluluğunun Kalkması
306
§3. İHMALİ HAREKETLE İŞLENEN SUÇLAR
307
II. Gerçek İhmali Suçlar
307
III. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar
308
§4. NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ SUÇLAR
309
II. Tanım-Çeşitleri-Koşulları
309
III. Temel Suç ile Ağır veya Başka Netice Arasındaki Bağlantı
311
Üçüncü Bölüm SUÇLULARIN ÇOKLUĞU: FAİLLİK VE İŞTİRAK
§2. SUÇA KATILANLARIN SORUMLULUĞU KONUSUNDAKİ SİSTEMLER
314
§3. TCK’NIN KABUL ETTİĞİ SİSTEM
315
A. Birlikte (Müşterek) Faillik
315
2. TCK Anlamında Birlikte (Müşterek) Faillik
318
B. Dolayısıyla Faillik (TCK. m. 37/2)
319
III. Suç Ortaklığı (Şeriklik)
321
A. Suç Ortaklığının Koşulları
321
1. Birden Çok Kişi (Fail) Tarafından Yapılan ve Aralarında Nedensel Bağlantı Bulunan Birden Çok Hareketin Varlığı (Objektif Koşul)
321
2. Suça Katılma Kastı (İştirak İradesi) (Sübjektif Koşul)
321
3. Karar Verilen Suçun İşlenmesi (Bağlılık Kuralı)
322
B. Suç Ortaklığı Halleri
326
b. Azmettirmede Ağırlatıcı Sebep
327
c. Muhbir Suç Ortağı (TCK m. 38/3)
327
a. Suç İşlemeye Teşvik Etmek
328
b. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek
329
c. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek
329
d. Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Göstermek
329
e. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak
329
f. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak
330
IV. Özgü Suçlarda İştirak
330
V. İştirak Hâlinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme
331
Dördüncü Bölüm SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI)- YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA)
§1. SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI) HALLERİ
333
B. Bileşik Suç Olarak Kabul Edilmeyen Haller
334
1. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi
335
2. Aynı Suçun Değişik Zamanlarda İşlenmesi
337
3. Bir (Aynı) Suç İşleme Kararı
337
4. Mağdurun Aynı (Tek) Kişi Olması
338
C. Zincirleme Suçun Varlığının Sonucu
338
D. Zincirleme Suç Hükmünün Uygulanamayacağı Suçlar
339
E. Aynı Suçun Birden Fazla Kişiye Karşı Tek Bir Fiille İşlenmesi
339
2. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması (Kanunun Değişik Hükümlerinin İhlali)
342
§2. YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA)
344
ÜÇÜNCÜ KİTAP CEZA HUKUKUNUN YAPTIRIMLARI, BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
§1. CEZA KAVRAMI VE CEZANIN (CEZALANDIRMANIN) AMAÇLARI
348
§2. CEZANIN NİTELİKLERİ
348
§4. TCK’DA YAPTIRIMLAR
350
1. Ağırlaştırılmış Hapis Cezası
351
2. Müebbet Hapis Cezası
352
3. Süreli Hapis Cezası
352
b. Kısa Süreli Hapis Cezası ve Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
353
aa. Kısa Süreli Hapis Cezası
353
bb. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
353
aaa. Çevirmenin Koşulları
353
bbb. Çevirme Zorunluluğu
354
ddd. TCK m. 5 ve m. 50
356
ggg. Çevirmeye Konu Yaptırımlar
357
a1. Adli Para Cezasına Çevirme
357
aa1. Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle Tamamen Giderme
357
aa2. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme
358
aa3. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma
358
aa4. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma
358
aa5. Gönüllü Olarak Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma
358
aa6. Çevrilen Ceza ve Tedbirlere Uymamanın Yaptırımı
359
aa7. Önlemin Değiştirilmesi
359
cc. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Özel İnfaz Usulleri
360
2. Para Cezasına İlişkin Sistemler
361
3. TCK’da Para Cezası
362
4. Adli Para Cezasının İnfazı
362
II. Güvenlik Tedbirleri
363
B. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma
364
3. Müsaderenin Çeşitleri
370
a. Eşya Müsaderesi ve Koşulları (TCK m. 54/1, 3)
371
b. Eşdeğer Müsaderenin Koşulları (TCK m. 54/2)
373
c. TCK m. 54/4 Anlamında Müsaderenin Koşulları
374
c. Kazanç Müsaderesinin Koşulları
374
d. Kaim Değerlerin Müsaderesinin Koşulları
375
D. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri
376
E. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri
377
F. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular
377
a. Önceden İşlenen Suçtan Dolayı Verilen Hükmün Kesinleşmiş Olması
378
b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi
379
4. Tekerrürün Sonuçları
381
5. Özel Tehlikeli Suçlular
382
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri
386
3. Hakimin Takdir Yetkisi
388
§5. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
389
I. Cezanın Belirlenmesi
390
B. Ceza Türünün Belirlenmesi
391
C. Temel Cezanın Belirlenmesi
391
2. Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar
392
a. Suçun İşleniş Biçimi
392
b. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar
393
c. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer
393
d. Suçun Konusunun Önem ve Değeri
393
e. Meydana Gelen Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı
394
f. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı
395
g. Failin Güttüğü Amaç ve Saiki
395
3. Olası Kast ve Bilinçli Taksirin Dikkate Alınması
396
4. Nitelikli Hallerin Varlığı
396
D. Sonuç Cezanın Belirlenmesi
399
E. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırlarının Aşılmaması
400
F. Cezanın Hesaplanması
401
2. Adli Para Cezalarının Hesaplanması
401
3. Cezaların İçtimaı (Birleştirilmesi)
402
b. Cezaların İçtimaı Sistemleri
403
c. Cezaların İçtimaı Kuralları
403
d. İçtima Kurallarını Uygulama Yetkisi
404
II. Cezanın Bireyselleştirilmesi
404
A. Cezanın Bireyselleştirilmesi Kavramı
404
B. Cezanın Bireyselleştirilmesi Araçları
405
1. Takdiri İndirim Nedenleri
405
c. Mahsup Hükümlerinin Uygulanış Şekli
408
d. Adli Kontrol ve Mahsup
409
e. Yurtdışında Geçen Sürenin Mahsubu
409
3. Hapis Cezasının Ertelenmesi
409
aa. İşlenen Suçtan Dolayı Verilecek Cezanın Belli Ağırlıkta Olması
411
bb. Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olmak
412
cc. Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması
413
d. Ertelemenin Koşula Bağlanması
415
e. Ertelemenin Denetime Tabi Tutulması: Denetimli Serbestlik
415
bb. Denetim Süresince Öngörülebilecek Yükümlülükler
416
cc. Uzman Kişinin Görevlendirilmesi ve Görevleri
416
f. Ertelemenin Sonucu
417
g. Ertelemenin Düşmesi
417
DÖRDÜNCÜ KİTAP DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER
§2. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER
420
I. Sanığın veya Hükümlünün Ölümü
420
3. Cumhurbaşkanınca Af
423
1. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar
425
2. Dava Zamanaşımı Süreleri
426
3. Dava Zamanaşımı Süresinin Kısalması
426
4. Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi
427
5. Dava Zamanaşımı Süresinin Başlaması
427
b. Bazı Suçlar Bakımından Dava Zamanaşımı Sürelerinin Başlamasına İlişkin Özel Düzenlemeler
427
aa. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçu (TCK m.230/1, 2, 3)
427
bb. İftira Suçu (TCK m.267)
428
6. Dava Zamanaşımının Durması
428
d. TCK Dışındaki Bazı Kanunlarda Zamanaşımının Durmasına İlişkin Hükümler
429
aa. Uzlaşma (CMK m.253 – 255)
429
bb. Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi (CMK m.171/2 vd.)
429
cc. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (CMK. m.231/5 vd.)
430
dd. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Çocuk Hakkında Açılacak Kamu Davasının Ertelenmesi (ÇKK m.19)
430
ee. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (ÇKK m.23)
430
ff. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu Bakımından Geri Bırakma (m.20)
430
gg. Bankacılık Kanunu Bakımından Dosyanın Bilirkişiye Tevdii (m.165)
431
7. Dava Zamanaşımının Kesilmesi
431
a. Kesilme Halinde Dava Zamanaşımının Uzaması
432
b. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Şeriklere Etkisi
432
2. Ceza Zamanaşımı Süreleri
433
3. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Adli Para Cezasına Çevrilmesi Halinde Ceza Zamanaşımı Süresinin Tespiti
433
4. Farklı Türde Cezalar İçeren Hükümlerde Ceza Zamanaşımı Süresinin Değerlendirilmesi
434
5. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kısalması
434
6. Ceza Zamanaşımı Süresinin Başlaması
434
a. Hükmün Kesinleşmesi
435
b. İnfazın Herhangi Bir Sebeple Kesilmesi
435
7. Ceza Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar
436
8. Ceza Zamanaşımının Durması
436
9. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları
436
10. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi
437
11. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kesilme Nedenleri
437
12. Kesilmenin Etkisi
438
13. Ceza Zamanaşımının Sonuçları
438
D. Müsadere Zamanaşımı
438
E. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması
439
B. Önödeme Usulünün Uygulanacağı Suçlar
440
§3. DAVA VEYA CEZANIN DÜŞMESİNİN ETKİSİ
442
BEŞİNCİ KİTAP KOŞULLU SALIVERİLME - ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ
§1. KOŞULLU SALIVERİLME (ŞARTLA SALIVERME-MEŞRUTEN TAHLİYE)
443
A. Hükmedilmiş Cezanın Bir Süre Çekilmiş Olması
443
III. Koşullu Salıverilmeye Karar Verecek Mahkeme
445
IV. Koşullu Salıverilme Yasağı
446
V. Denetim Süresi-Denetimli Serbestlik
446
A. Koşullu Salıverilmenin Geri Alınması
448
1. Geri Alınmayı Gerektiren Haller
448
2. Geri Alınmanın Sonucu
448
3. Geri Almaya Karar Verecek Makam
449
B. Koşullu Salıverilmenin Sonucu
449
§2. ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ
449