Dördüncü Baskıya Önsözü
7
Şekiller, Tablolar ve Resimler Listesi
21
1.1. Çimentodan Numune Alma ve Hazırlama Metotları (TS 23EN 196-7)
27
1.1.1. Çimentodan Numune Almanın Amacı
27
1.1.2. Numune Almada Kullanılan Aletler
27
1.1.3. Numune Alma Metotları
28
1.1.4. Numune Büyüklüğü ve Hazırlanması
28
1.2. Çimentonun Priz Süresi ve Genleşmesi (TS EN 196-3)
31
1.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
31
1.2.3. Kıvam Deneyinin Yapılışı
33
1.2.4. Priz Başlama ve Sona Erme Süresinin Tayini, Deneyinin Yapılışı
35
1.2.5. Genleşme (Çimento Hacim Genleşme) Deneyinin Yapılışı
36
1.3. Dayanım Tayini Deneyleri (TS EN 196-1)
39
1.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
39
1.3.3. Numune Üretiminde Kullanılan Malzemeler ve Karışım Oranları
42
1.3.4. Harcın Hazırlanması
43
1.3.5. Eğilmede Çekme Mukavemeti
45
1.3.6. Basınç Mukavemeti
45
1.4. Çimentoda Kalıntı Tayini (TS EN 196-6)
47
1.4.2. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
47
1.4.3. Deneyin Yapılışı
47
1.5. Çimentoda Hava Geçirgenlik (Blaine Metodu) Tayini (TS EN 196-6)
49
1.5.3. Deneyde Kullanılan Aletler
49
1.5.4. Deneyin Yapılışı
51
2.1. Agregadan Numune Alma Metotları
59
2.1.1. Numune Almanın Amacı
59
2.1.2. Numune Almada Kullanılan Aletler
59
2.1.3. Numune Alma İşleminin Yapılması
59
2.1.4.1. Toplam Agrega Numunesinden Laboratuvar Numunesi Hazırlama Metotları
62
2.1.4.2. Lâboratuvar Numunelerinin Azaltılması ile Deney Numunesi Hazırlama Metotları (TS EN 932-2)
64
2.2. Agrega Tane Büyüklüğü Dağılımı (TS 3530 EN 933-1)
70
2.2.3. Deneyde Kullanılan Aletler
73
2.2.4. Deneyin Yapılışı
74
2.3. Gevşek Yığın Yoğunluğunun ve Boşluk Hacminin Tayini (TS EN 1097-3)
79
2.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
79
2.3.3. Deneyin Yapılışı
79
2.3.4. Ölçü Kabının Kalibrasyonu
81
2.4. Çok İnce(filler) Malzemenin Görünür (yığın) Yoğunluğunun Gaz Yağında Belirlenmesi (TS EN 1097-3)
82
2.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
82
2.4.3. Deneyin Yapılışı
82
2.5. Agrega da Gevşek ve Sıkışık Birim Ağırlık Tayini (TS 3529)
85
2.5.2. Deneyde Kullanılan Aletler
85
2.5.3. Deneyin Yapılışı
85
2.6. Agregada Organik Madde Tayini Deneyi (TS EN 1744-1, ASTM C 40 ve C 87)
88
2.6.2. Deneyde Kullanılan Aletler
88
2.6.3. Deneyin Yapılışı
89
2.7. Agregada İnce Madde Oranı Tayini (TS 3527, ASTM C 177)
91
2.7.2. Deneyde Kullanılan Aletler
91
2.7.3. Deneyin Yapılışı
91
2.8. Agregaların Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi (TS EN 1744-1, DIN 4226 BS 812)
94
2.8.2. Kimyasllarla İlğili Genel Bilğiler
94
2.8.3. Deneyde Kullanılan Aletler
94
2.8.4. Klorür Miktarı Tayini Deneyinin Yapılışı
96
2.8.5. Sülfat Miktarı Tayini Deneyin Yapılışı
97
2.9. Agregaların Magnezyum Sülfat Deneyi (TS EN 1367-2, BS 812)
99
2.9.2. Deneyde Kullanılan Aletler
99
2.9.3. Deneyde Kullanılan Reaktifler
99
2.9.4. Deney Numunesinin Hazırlanması ve Deneyin Yapılışı
99
2.10. Agregalarının Yüzey Nemi Oranının Tayini (TS 3523, DIN 4226)
102
2.10.1. Deneyin Amacı
102
2.10.2 Deneyde Kullanılan Aletler
102
2.10.3. Deneyin Yapılışı
102
2.11. Agregalarda Hafif Madde Oranı Tayini (TS 3528, ASTM C 123)
104
2.11.1. Deneyin Amacı
104
2.11.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Malzemeler
104
2.11.3. Deneyin Yapılışı
105
2.12. Agregaların Donma-Çözülmeye Karşı Direncinin Tayini (TS EN 1367-1)
106
2.12.1. Deneyin Amacı
106
2.12.2. Genel Bilgi TS 706 EN 12620‘e Göre
106
2.12.3. Deneyde Kullanılan Aletler
110
2.12.4. Deneyin Yapılışı
111
2.13. Agregaların Tane Şekli Sınıfı (TS 3814 EN 933-4)
114
2.13.1. Deneyin Amacı
114
2.13.3. Deneyde Kullanılan Aletler
114
2.13.4. Deneyin Yapılışı
115
2.14.1. Deneyin Amacı
118
2.14.2. İri Agregaların Tane Şeklileri ile İlğili Genel Bilğiler(TS 706 EN 12620)
118
2.14.3. Deneyde Kullanılan Aletler
118
2.14.4. Deneyin Yapılışı
119
2.15. Agrega Parçalanma Direncinin Tayini İçin Los Angeles Metodu (TS EN 1097-2 ASTM C 131)
123
2.15.1. Deneyin Amacı
123
2.15.3. Deneyde Kullanılan Aletler
123
2.15.4. Deneyin Yapılışı
124
2.16. Tane Yoğunluğu ve Su Emme Oranının Tayini (TS EN 1097-6)
126
2.16.1. Deneyin Amacı
126
2.16.2. Genel Bilgi ve Tanımlar
126
2.16.3. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
127
2.16.4. Deney Metodları
128
2.16.4.1. Tel sepet metodu 31,5-63mm tane boyutu için
128
2.16.4.2. Piknometre Metodu 4-31,5mm Tane Boyutu İçin
131
2.16.4.3 Piknometre Metodu 0,063-4 mm Tane Boyutu İçin
134
2.16.5. Agregaların Kuru Tane Yoğunluğunun Tayini
136
2.16. 5.1. Genel Bilgiler
136
2.16.5.2. Tel sepet Metodu, 31,5 - 63 mm Arasındaki Tane İçin
137
2.16.5.3. Piknometre Metodu, 0,063 - 31,5 mm Arasındaki Agregalar İçin
138
2.16.6. Sabit Kütleye Kadar Doygun Hale Getirilmiş İri Agregaların Tane Yoğunluğunun ve Su Emme Oranının Tayini
140
2.16.6.2. Deneyin Yapılışı
140
2.17. İnce Tanelerin Tayini - Metilen Mavisi Deneyi (TS EN 933-9)
143
2.17.1. Deneyin Amacı
143
2.17.2. Genel Bilgiler TS 706 EN 12620’den
143
2.17.3. Deneyde Kullanılan Alet, Malzeme ve Özellikleri
144
2.17.4. Deney İçin Malzemelerin Hazırlanması
145
2.17.5. Deneyin Yapılışı
148
2.17.6. Deney Sonucu Lekenin İrdelenmesi
149
2.17.8. Deney Raporunda Olması Gereken Bilgiler
150
2.18. İnce Tanelerin Tayini - Kum Eşdeğeri Deneyi (TS EN 933-8, EN 933-8; BS EN933-8)
152
2.18.1. Deneyin Amacı
152
2.18.2. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
152
2.18.3. Deneyin Yapılışı
155
3.1. Hazır Beton Hazırlanma Parametreleri (TS EN 206-1, BS 5328: Part 2)
159
3.2. Beton Karışımı Tasarım Kriterleri
163
3.2.1. İşlenebilme Özelliği
163
3.2.5. Birim Hacim Kütle
163
3.2.6. Çimento Hidratasyon Isısı
163
3.3. Beton Karışım Hesabı (TS 802/2009)
164
3.3.1. Karışım Hesabının Amacı
164
3.3.2. En Büyük Tane Büyüklüğünün Seçilmesi
164
3.3.3. Tane Dağılımının Seçilmesi
165
3.3.4. Pompa ile İletilen Betonlar İçin İnce Agrega Tane Dağılımı
167
3.3.5. Pompa ile Dökülecek Betonda Karışık (Tüvenan) Veya Farklı Agrega Sınıflarının Belirli Oranlarda Birleşmesi İle Oluşturulan Agrega Tane Dağılım Eğrilerine Ait Sınırlar
168
3.3.6. Tane Sınıfının Seçilmesi
169
3.3.7. Su/ Çimento Oranı Seçimi
170
3.3.8. Hava Miktarının Seçilmesi
174
3.3.9. Kıvamın Seçilmesi
175
3.3.10. Örnek karışım hesapları
176
4. TAZE BETON DENEYLERİ
193
4.1. Taze Betondan Numune Alma Metodları (TS EN 12350-1, BS 1881-1)
193
4.1.1. Numune Almanın Amacı
193
4.1.2. Numune Alınmasında Kullanılan Aletler
193
4.1.3. Numune Alma İşleminin Yapılışı
193
4.1.4. Numune Alma Yeri ve Metotları
194
4.1.5. Taze Beton Uygunluk Kontrolü
195
4.2. Basınç Dayanımı İçin Deney Numunelerinin Yapımı ve Bakımı (Kürü) (TS EN 12390-2, BS 1881-2)
197
4.2.1. Numunelerin Hazırlanması ve Bakımının Amacı
197
4.2.2. Kullanılan Aletler ve Özellikleri
197
4.2.3. Kalıpların Hazırlanması ve Betonun Kalıplara Doldurulması
199
4.2.4. Betonun Sıkıştırılması
199
4.2.5. Mekanik Titreşim
200
4.2.6. Yüzey Tesviyesi
202
4.2.8. Deney Numunelerinin Kürü
202
4.2.9. Deney Numunelerin Nakliyesi
203
4.3. Taze Beton Kıvam Deneyi-Çökme Hunisi Metodu (TS EN 12350-2, ASTM C 143)
204
4.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Özellikleri
204
4.3.3. Deneyin Yapılışı
205
4.4. Taze Beton Kıvam Deneyi-Vebe Metodu (TS EN 12350-3, BS 1881)
209
4.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
209
4.4.4. Deneyin Yapılışı
211
4.5. Taze Betonun Kıvam Tayini - Sıkıştırma Faktörü Metodu (TS 2872, BS 1881-2)
214
4.5.2. Deneyde Kullanılan Aletler
214
4.5.3. Deneyin Yapılışı
214
4.6. Taze Beton Kıvam Tayini-Sıkıştırma Derecesi Metodu (TS 12350-4, BS 1881-2)
216
4.6.3. Deneyde Kullanılan Aletler
216
4.6.4. Deneyin Yapılışı
217
4.7. Taze Beton Kıvamı-Yayılma Tablası (TS EN 12350-5)
219
4.7.2 Deneyde Kullanılan Aletler
219
4.7.3. Deneyin Yapılışı
221
4.8. Taze Betonun Yoğunluk Deneyi (TS EN 12350-6)
224
4.8.2. Deneyde Kullanılan Aletler
224
4.8.3. Kalıp Hacminin Belirlenmesi
224
4.8.4. Deneyin Yapılışı
225
4.9. Taze Betonun Hava Miktarının Basınç Metodu ile Tayini (TS EN12350-7, ASTM C 123)
227
4.9.2. Deneyde Kullanılan Aletler
227
4.9.3. Su Sütunu Metoduna Göre Deneyin Yapılışı
230
4.9.4. Basınç Ölçme Metoduna Göre Deneyin Yapılışı
233
4.9.5. Sonuçların Hesaplanması ve Gösterilmesi
234
4.9.6. Agrega Düzeltme Katsayısı (G) – (İki Metoda da Aynı)
235
4.9.7. Kabın Doldurulması (İki Metoda Aynı)
235
4.9.8. Su Sütunu Metodu İçin - Agrega Düzeltme Katsayısının Belirlenmesi
235
4.9.9. Basınç Ölçme Metodu İçin Agrega Düzeltme Katsayısının Belirlenmesi
236
4.9.10. Su Sütunu Metoduna Göre Cihazın Kalibrasyonu
236
4.9.11. Basınç Ölçme Metoduna Göre Cihazın Kalibrasyonu
237
4.9.11.1. Kalibrasyonda Kullanılan Cihazlar
237
4.9.11.2. Kalibrasyonda Kullanılan Cihazlar ve Hava Ölçer Kabı Kapasitesinin Kontrolü
237
4.10. Taze Beton Birim Hacim Ağırlık, Verim ve Hava Miktarının Ağırlık Yöntemiyle Tayini (TS 2941, ASTM C 138)
239
4.10.1. Deneyin Amacı
239
4.10.2. Deneyde Kullanılan Aletler
239
4.10.3. Deneyin Yapılışı
240
4.11. Taze Betonun Hava Miktarının Hacim Metodu ile Tayini (TS 3261, ASTM C 173)
244
4.11.1. Deneyin Amacı
244
4.11.2. Deneyde Kullanılan Aletler
244
4.11.3. Deneyin Yapılışı
245
4.12. Betonda Priz Süresinin Tayini (TS 2987, ASTMC 403)
247
4.12.1. Deneyin Amacı
247
4.12.2. Deneyde Kullanılan Aletler
247
4.12.3. Deneyin Yapılışı
247
4.13. Taze Betonda Su Salma Yüzdesinin Tayini (TS 4106, ASTM C 232)
250
4.13.1. Deneyin Amacı
250
4.13.2. Deneyde Kullanılan Aletler
250
4.13.3. Deneyin Yapılışı
250
5. SERTLEŞMİŞ BETON DENEYLERİ
253
5.1. Beton Basınç Deney Numunelerinin Hazırlanması ve Kür Metotları (TS 3323, ASTM C 192, BS 1881-3)
253
5.1.2. Genel Bilgiler
253
5.1.3. Hızlı Kür Metotları
254
5.2. Sertleşmiş Beton Deney Numunelerinin Boyut ve Toleransları (TS EN 12390-1,BS 1881)
260
5.2.1. Genel Bilgiler
260
5.2.2. Numune Boyutları ve Toleranslar
260
5.2.3. Deney Numunelerinin Kullanım Yerleri
261
5.3. Beton Basınç Dayanımı Tayini
263
5.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
263
5.3.3. Deneyin Yapılışı
263
5.3.3.1. TS EN 12390-3’e Göre Numuneler Üzerinde Basınç Deneyinin Yapılışı
263
5.3.3.2. Betonun Eğilmede Çekme Deneyinden Çıkan Parçaları Üzerinde TS 3287’ye Göre Basınç Dayanımının Yapılışı
268
5.3.4. Basınç Dayanımının Uygunluk Kontrolü
269
5.3.5. Basınç Dayanımı İçin Uygunluk Kriterleri
272
5.4. Betonun Eğilmede Çekme Dayanımı Tayini (TS EN 12390-5)
274
5.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Numune Boyutları
274
5.4.3. Deneyin Yapılışı
274
5.4.3.1. Üçte Bir Noktalarından Yüklenmiş Basit Kiriş Metodu
275
5.4.3.2. Orta Noktasından Yüklenmiş Basit Kiriş Metodu
276
5.4.3.3. Betonun Eğilmede Çekme Dayanımının Şantiyede TS 3286’ya Göre Deneyin Yapılması
278
5.5. Beton Deney Numunelerinin Yarmada Çekme Dayanımı Tayini (TS EN 12390-6, ASTM C 496)
279
5.5.2. Deneyde Kullanılan Aletler
279
5.5.3. Deneye Başlamadan Önce Yapılan İşlemler
280
5.5.4. Deneyin Yapılışı
280
5.5.5. Yarmada Çekme Dayanımı İçin Uygunluk Kontrolü
282
5.6. Sertleşmiş Betonun Yoğunluğunun Tayini (TS EN 12390-7 ve BS 1881)
284
5.6.2. Deneyde Kullanılan Aletler
284
5.6.3. Deneyin Yapılışı
284
5.7. Çabuk Donma ve Çözülme Koşulları Altında Dayanıklılık Tayini (TS 3449, ASTM C 666)
288
5.7.2. Deneyle İlgili Tanımlar
288
5.7.3. Deneyde Kullanılan Aletler
289
5.7.4. Deneyin Yapılışı
290
5.8. Betonda Geçirgenlik Tayini
295
5.8.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Numuneler
295
5.8.3. Deneyin Yapılışı
295
5.8.3.1. Geçirgenlik Katsayısı Tayin TS 3455‘e Göre
296
5.8.3.2. TS EN 12390-8’e Göre Su İşleme Derinliğinin Tayini
298
5.8.3.3. DIN 1048’e Göre Su Geçirimlilik Deneyin Yapılışı
299
5.9. Sertleşmiş Betonlarda Çimento Dozajı Tayini (TS 2518, ASTM C 85).
301
5.9.2. Deneyde Kullanılan Aletler
301
5.9.3. Betondan Numune Alınması ve Reaktifler
301
5.9.4. Deneyin Yapılışı
303
5.10. Sertleşmiş Betondan Tahribatlı Metot ile Numune Alınması (TS 10465)
307
5.10.1. Deneyin Amacı
307
5.10.2. Genel Kurallar
307
5.10.3. Deneyde Kullanılan Aletler
308
5.10.4. Deney Uygulama Yeri, Ölçüm Yeri ve Sayısı, Ölçüm Yerlerinin Durumu
310
5.11. Betonda Statik Elastisite Modülü (TS 3502)
318
5.11.1. Deneyin Amacı
318
5.11.2. Deneyle İlgili Bilinmesi Gereken Tanımlar
318
5.11.3. Deneyde Kullanılan Aletler
318
5.11.4. Deney Numunesi ve Deneyin Yapılışı
319
6. TAHRİBATSIZ METOTLARLA BASINÇ DAYANIMI
327
6.1. Windsor Probe Test Yöntemi
327
6.2. Rezonans Frekans Metodu
330
6.3. Pin Penetrasyon Test Yöntemi
332
6.4. Pull-Out Test Yöntemi
332
6.4.1. Yapışma Dayanımının Çekip Koparma (Pull-Off) Metoduyla Tayini (TS EN 1542)
333
6.4.1.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Tanımlar
333
6.4.1.3. Deneyin Yapılışı
335
6.4.1.4. Uygulama Yüzeyine Tatbik Edilmesi
335
6.4.1.6. Deneyin Uygulanması
336
6.5. Break-Off Test Yöntemi
340
6.6. Pull-Off Test Yöntemi
340
6.7. Beton Yüzey Sertliği Yolu ile Yaklaşık Basınç Dayanımı (Schmidt Beton Test Çekici ile Tahribatsız Deney)
341
6.7.2. Deneyde Kullanılan Aletler
341
6.7.3. Genel Uygulama Alanı
343
6.7.4. Test Çekicinin, Deney Numuneleri Yardımıyla Kalibrasyonu
344
6.7.5. Test Sonuçlarını Etkileyen Faktörler
345
6.7.6. Deneyin Yapılışı
347
6.7.6.1. TS 3260’a Göre Deneyin Yapılışı
348
6.7.6.2. DIN 1048’e Göre Deneyin Yapılışı
349
6.8. Betonda Ultrases Hızı ile Ölçüm (ASTM C 597)
353
6.8.2. Deneyde Kullanılan Aletler
353
6.8.3. Deneyin Yapılışı
354
İnşaatla İlgili Bazı Standartlar
359
Yararlanılan Kaynaklar
373