Tablolar, Şekiller ve Resimler Listesi
19
1.1. Betonun Tanımı ve Tarihçesi
26
1.2. Betonla İlgili Terimler
29
2.1. Yoğunluklarına Göre Betonlar
31
2.1.1.1. Doğal ve Yapay Hafif Agrega İle Üretilen Betonlar
32
2.1.1.2. Kimyasal Katkı Maddesiyle Üretilen Hafif Betonlar
33
2.1.2. Normal Betonlar
34
2.2. Basınç Dayanımlarına Göre Betonlar
34
2.2.1. Proje Dayanımı ve Karakteristik Dayanım
35
2.2.3. Basınç Dayanım Sınıfları
36
2.4.1. Püskürtme Beton
39
2.4.1.3. Yaş ve Kuru Sistemin Karşılaştırılması
40
2.4.1.4. Püskürtme Betonda Geri Sıçrama ve Beton Kaybı
40
2.4.1.5. Püskürtme Betonun Özelliği
42
2.4.1.6. Püskürtme Betonun Kullanım Alanları
43
2.4.2.1. Lifli Betonun Özellikleri
49
2.4.2.2. Lifli Betonun Kullanım Alanları
51
2.4.3. Ferrocement Beton (Ferro Beton)
54
2.4.4.1. Vakumlu Betonlama Sistemi
56
2.4.4.2. Vakumlu Betonun Genel Özellikleri
58
2.4.5. Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB)
60
2.4.5.1. SSB ve Normal Betonun Karşılaştırılması
61
2.4.5.2. SSB Bileşenleri
61
2.4.6. Reaktif Pudra Betonu
62
2.4.6.1. RPB’da Kullanılan Malzemeler ve Oranları
63
2.4.6.2. RPB Kullanım Alanları
65
2.4.7. Ultra Yüksek Performanslı Betonlar
67
2.4.7.1. Kullanım Alanları
69
2.4.8. SIFCON Betonlar
72
2.4.8.1. SIFCON’un Kullanıldığı Alanlar
77
2.4.9. Kendiliğinden Yerleşen Beton
78
2.4.9.1. KYB’nin Tasarımı
79
2.4.9.2. KYB’nin Kullanım Alanları
80
2.4.9.3. Kendiliğinden Yerleşen Taze Beton Özellikleri
81
2.4.10.1. Köpük Üretimi
84
2.4.10.2. KöpükBeton Bileşenleri
86
2.4.10.3. Köpük Betonun Hazırlanması
86
2.4.10.4. Köpük Betonun Özellikleri
87
2.4.11. Su Geçiren (Geçirimli) Beton
88
2.4.11.1. Geçirimli beton üretiminde karışım oranları
90
2.4.11.2. Geçirimli Betonun Teknik Özellikleri
90
2.4.11.3. Su Geçiren Betonların Uygulama Kriterleri
92
2.4.11.4. Geçirimli Betonun Kullanım Alanları
92
2.4.12. Yapı Elemanının Özelliğine Göre Üretilen Betonlar
93
3. BETON BİLEŞİM ELEMANLARININ ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ
97
3.1.1. Çimento ve İlgili Terimler
98
3.1.2. Çimento Çeşitleri
99
3.1.2.1. Portland Çimentoları (CEM I)
102
3.1.2.2. CEM II Çimentosu Çeşitleri
107
3.1.2.3. CEM III Çimentosu Çeşitleri
109
3.1.2.4. CEM IV Çimentosu Çeşitleri
109
3.1.2.5. CEM V Çimentosu Çeşitleri
110
3.1.2.6. Özel Tip Çimentolar
110
3.1.3. Çimentoların Genel Özellikleri
113
3.2. Beton Karma Suyu ve Temas Suyu
117
3.3.1. Betonda Kullanılan Kimyasal Katkı Maddeleri
120
3.3.1.1. Kimyasal Katkılar
122
3.3.1.2. Priz Hızlandıran veya Geciktiren Katkılar
122
3.3.1.3. Antifriz, Priz Hızlandırıcı, Su Azaltıcı, Akışkanlaştırıcı Özellik Gösteren Katkılar
123
3.3.1.4. Hava Sürükleyici Katkılar
123
3.3.1.5. Su Azaltıcı ve Akışkanlık Kazandırıcı Katkılar
125
3.3.1.6. Betonda Su Geçirimsizlik Katkısı
126
3.3.1.7. Betonu Genleştirerek Çekme Ve Büzülme Önleyici Toz Katkılar
126
3.3.1.8. Betondaki Donatının Korozyon Hızını Yavaşlatan Katkılar
126
3.3.1.9. Düşük Çökmeli (Slump’lı) Beton Katkıları
127
3.3.1.10. Kendiliğinden Yerleşen Beton İçin Hiper Akışkanlaştırıcı Katkılar
127
3.3.1.11. Yüksek Oranda Su Azaltıcı, Süper Akışkanlaştırıcı Beton Katkısı
127
3.3.2. Puzolanik Katkılar
127
3.3.2.2. Silis Dumanı
133
3.3.2.3. Yüksek Fırın Cürufu
139
3.3.2.4. Pirinç Kabuğu ve Buğday Sapı Külü
143
3.3.2.5. Doğal Puzolanlar
144
3.4.1. Agregalarla İlgili Terimler
146
3.4.2. Agregalarda Aranan Özellikleri
148
3.4.2.1. Agreganın Fiziksel Özellikleri
148
3.4.2.2. Agreganın Mekanik Özellikleri
153
3.4.3. Beton Agregaların Sınıflandırılması
154
3.4.3.1. Elde Ediliş Şekillerine Göre
154
3.4.3.2. Yoğunluklarına Göre
156
3.4.3.3. Tane Boyutlarına Göre
157
3.4.3.4. Tane Şekline Göre
159
3.4.3.5. Yüzey Dokusuna Göre
159
3.4.3.6. Jeolojik Orijinlerine Göre
160
3.4.3.7. Mineralojik Yapısına Göre
160
3.4.4. Agrega Yüzey Şekli ve Biçimi
161
3.4.5. Agregada Bulunabilecek Zararlı Madde ve Taneler
162
3.4.5.1. Çok İnce Malzemenin Kalitesi
162
3.4.5.2. Sülfatların Varlığı
163
3.4.5.3. Agrega–Alkali Reaksiyonu Oluşturan Maddeler
164
3.4.6. Agrega Granülometrisi
165
3.4.6.1. Sürekli Granülometri – Yüksek Kompasite İlişkisi
165
3.4.6.2. Granülometri ile İşlenebilme Özelliği Arasındaki Bağıntı
166
3.4.6.3. Granülometrinin Saptanması
167
3.4.6.4. Granülometri Eğrileri
168
4. BETONDAN BEKLENİLEN ÖZELLİKLER
171
4.1.1. Taze Betonun Kıvamı
172
4.1.2. Taze Betonun Reolojisi
174
4.2. Basınç Mukavemeti
176
4.2.1. Basınç Dayanımının Süreye Bağlı Gelişimi
178
4.2.2. Betonun Kalitesinin Belirlenmesinde Basınç Dayanımının Kullanılması
179
4.2.2.1. Kalite Kontrol İçin Tahribatlı (Karot Alınması) Metot
180
4.2.2.2. Kalite Kontrol İçin Karot Adetinin Belirlenmesi
183
4.2.2.3. Karot Alımı Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
183
4.2.3. Betonun Yerinde Denetiminin Amacı
184
4.3. Dayanıklılık (Dürabilite)
184
4.3.1. Hava Şartlarına Dayanıklılık
186
4.3.2. Kimyevi Tesirlere Karşı Dayanıklılık
187
4.3.3. Erozyona Karşı Dayanıklılık
189
4.3.4. Islanma–Kurumaya Karşı Dayanıklılık
189
4.3.5. Ateşe Karşı Dayanıklılık
190
4.3.6. Asitlere Karşı Dayanıklılık
191
4.3.7. Pis Sulara Karşı Dayanıklılık
191
4.3.8. Sülfat Etkilerine Karşı Dayanıklılık
191
4.3.8.1. Sülfat Hasarı
191
4.3.8.2. Etrenjit ve Tomasitin Kimyasal ve Mineralojik Yapısı, Oluşum Koşulları
192
4.3.8.3. Tomasitle Oluşan Sülfat Hasarı
194
4.3.8.4. Sülfatın Bulunduğu Yerler ve Önlemler
194
4.3.9. Deniz Suyuna Karşı Dayanıklılık
196
4.3.10. Betonun Alkali–Silika Reaksiyonuna Karşı Dayanıklılığı
197
4.3.10.1. Reaktivitesi Düşük Agrega Kullanılması
197
4.3.10.2. Reaktivitesi Normal Agrega Kullanılması
197
4.4. Aşınma ve Çarpmaya Karşı Mukavemeti
198
4.5. Permeabilite (Geçirimlilik)
198
4.6. Hacim Değişimi (Rötre)
200
4.6.1. Taze Beton (Rötre) Çatlakları
200
4.6.1.1. Hidrolik (Kuruma) Rötre
201
4.6.1.2. Termik Rötre
201
4.6.1.3. Plastik Rötre (Büzülme) Çatlakları
202
4.6.1.4. Oturma Çatlakları
203
4.6.2. Kısıtlanmış Rötre
204
4.6.3. Yaşlanmış Beton (Rötre) Çatlakları
204
4.6.4. Karbonlaşma Rötresi
205
4.6.5. Betonda Rötreye Karşı Alınacak Önlemler
206
4.6.6. Çatlakların Onarılmasıyla İlgili Öneriler
206
5. BETON ÖZELLİKLERİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
213
5.1. Çimentonun Etkisi
214
5.2. Agreganın Etkisi
215
5.3. Suyun ve Havanın Etkisi
216
5.3.1. Karışım Suyunun Etkisi
216
5.3.2. Temas Sularının Etkisi
216
5.3.2.1. Saf Suyun Etkisi
217
5.3.2.2. Asitlerin Etkisi
217
5.3.2.3. Sudaki İyonların Etkisi
218
5.3.2.4. Karbondioksit Etkisi
219
5.3.2.5. Karbonatlaşma Derinliği Etkisi
220
5.3.2.6. Betondaki pH Değerinin Etkisi
220
5.3.2.7. Oksijen Difüzyonunun Etkisi
220
5.3.2.8. Deniz Suyunun Etkisi
221
5.4. Su–Çimento Oranı (S/Ç)
221
6. GÖRÜNÜR BETONLARDAKİ KUSUR VE BOZULMALAR
223
6.1. Sertleşmiş Betonda Yer Alan Kusurlar
223
6.1.1. Jel Boşlukları
223
6.1.2. Kapiler Boşluklar
224
6.1.3. Sürüklenmiş Hava Kabarcıkları İle Oluşturulan Boşluklar
224
6.1.4. Terleme Nedeniyle Oluşan Boşluklar
224
6.1.5. Hapsolmuş Hava Boşlukları
225
6.2. Beton Yüzeylerinde Görülen Bozulmalar
225
6.2.1. Beton Yüzeyde Kabarmalar
225
6.2.2. Beton Yüzeyinden Parça Kopması
226
6.2.4. Beton Yüzeyinde Dökülme
228
6.2.5. Beton Yüzey Harcında Bozulma
229
6.2.7. Beton Yüzeyinde Petek Dokusu
230
6.2.8. Beton Yüzeyinde Boşluklar
230
6.2.9. Betonda Meydana Gelen Ayrışma (Segregasyon)
231
7.1.1. Hazır Beton Santralı
234
7.1.2. Hazır Beton Hazırlanma Parametreleri
235
7.1.3. Hazır Betonda Uygunluk Kontrolü
236
7.1.4. Hazır Beton Siparişinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
237
7.1.5. Hazır Betonun Taşınması
238
7.2. Normal Şartlar Altında Betonun Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları
239
7.2.1. Betonun Taşınması
239
7.2.2. Betonun Dökümü Öncesi Yüzey Hazırlıkları
240
7.2.3. Taze Betonun Yerine Dökümü
240
7.3. Betonun Yerleştirilmesi ve Sıkıştırılması
241
7.3.1. Betona Vibratör Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
243
7.3.2. Betonda Yüzey Bitirme İşlemi
244
7.4. Anormal Hava Koşullarında Betonun Yapımı ve Dökümü
244
7.4.1. Soğuk Hava Koşullarında Alınması Gereken Önlemler
245
7.4.2. Sıcak Hava Koşullarında Alınması Gereken Önlemler
246
7.5. Betonun Korunması ve Kür
248
7.5.1. Betonun Korunması
248
7.5.2. Betonun Kür Edilmesi
249
7.5.2.2. Su Kürü ve Islak Örtü İle Kapatma
250
7.5.2.3. Plastik Örtülerle Hava İle Temasını Kesme
250
7.5.2.4. Özel Kür Teknikleri
250
8. BETON TASARIMI VE KARIŞIM HESABI
253
8.2. Beton Tasarımı ve Karışım Hesap Esasları
254
8.2.1. Beton Hazırlanma Parametreleri
256
8.2.2. Beton Karışımı Tasarım Kriterleri
263
8.2.2.1. İşlenebilme Özelliği
263
8.2.2.4. Dayanıklılık (Durabilite)
265
8.2.2.5. Birim Hacim Kütle
265
8.2.2.6. Çimento Hidratasyon Isısı
265
8.2.2.7. Çimento Miktarı ve Su/Çimento Oranı
265
8.3. Tasarlanmış Betonun Uygunluk Kontrolü
266
8.3.1. Numunelerin Alınması ve Deney Planlaması
266
8.3.2. Beton Basınç Dayanımının Uygunluk Kontrolü
266
8.4. Beton Karışım Hesabı (TS 802/2016)
266
8.4.1. Karışım Hesabının Amacı
267
8.4.2. En Büyük Tane Büyüklüğünün Seçilmesi
267
8.4.3. Tane Dağılımının Seçilmesi
267
8.4.4. Pompa ile Dökülecek Betonlar İçin Farklı Agrega Sınıfları İle Oluşturulan Agrega Tane Dağılım Eğrilerine Ait Sınırlar
270
8.4.5. Tane Sınıfının Seçilmesi
272
8.4.6. Su/ Çimento Oranı Seçimi
274
8.4.7. Su Miktarının (s) Seçilmesi
276
8.4.8. Hava Miktarının Seçilmesi
278
8.4.9. Kıvamın Seçilmesi
279
8.4.10. Örnek Karışım Hesapları
279
8.5 Kendiliğinden Yerleşen Beton (KYB) İçin Karışım Tasarımı
301
8.5.1. Karışım Tasarımı Prensipleri
301
8.5.2. Deney Yöntemleri
302
8.5.3. Temel Karışım Tasarımı
303
8.5.4. Karışım Tasarımı Yaklaşımı
304
9.1. Çimento Deneyleri
308
9.1.1. Çimentonun Kıvam Suyu ve Priz Süresi Tayini (TS EN 196–3/2017)
308
9.1.1.1. Deneylerin Tanımı ve Amacı
308
9.1.1.2. Deneylerde Kullanılan Aletler ve Malzemeler
308
9.1.1.3. Kıvam Deneyinin Yapılışı
309
9.1.1.4. Priz Başlama ve Sona Erme Süresinin Tayinin Yapılışı
310
9.1.1.5. Genleşme (Çimento Hacim Genleşme) Deneyinin Yapılışı
311
9.1.2. Dayanım Tayini Deneyleri (TS EN 196–1/2016)
313
9.1.2.1. Deneyin Amacı
313
9.1.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
314
9.1.2.3. Numune Üretiminde Kullanılan Malzemeler ve Karışım Oranları
315
9.1.2.4. Harcın Hazırlanması
315
9.1.2.5. Eğilmede Çekme Mukavemeti
316
9.1.2.6. Basınç Mukavemeti
317
9.2. Agrega Deneyleri
317
9.2.1. Agregadan Numune Alma Metotları
317
9.2.1.1. Numune Almanın Amacı
318
9.2.1.2. Numune Almada Kullanılan Aletler
318
9.2.1.3. Numune Bölücü Yardımıyla Numunenin Azaltılması
318
9.2.2. Agrega Tane Büyüklüğü Dağılımı (TS EN 933–1/2012)
318
9.2.2.1. Deneyin Amacı
318
9.2.2.2 Deneyde Kullanılan Aletler
319
9.2.2.3. Deneyin Yapılışı
319
9.2.3. Çok İnce (filler) Malzemenin Görünür Yoğunluğunun Gaz Yağında Belirlenmesi (TS EN 1097–3/1999)
321
9.2.3.1. Deneyin Amacı
321
9.2.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
321
9.2.3.3. Deneyin Yapılışı
322
9.2.4. Agrega Parçalanma Direncinin Tayini İçin Los Angeles Metodu (TS EN 1097–2 /2020; ASTM C 131)
323
9.2.4.1. Deneyin Amacı
323
9.2.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
323
9.2.4.3. Deneyin Yapılışı
324
9.2.5. Tane Yoğunluğu ve Su Emme Oranının Tayini (TS EN 1097–6/2022)
325
9.2.5.1. Deneyin Amacı
325
9.2.5.2. Deneyle İlğili Tanımlar
325
9.2.5.3. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
326
9.2.5.4. Deney Metotları
327
9.2.5.4.1. Tel sepet Metodu
327
9.2.5.4.2. Piknometre Metodu
329
9.2.5.4.3 Piknometre Metodu 0,063–4 mm Tane Boyutu İçin
331
9.2.6. İnce Tanelerin Tayini – Metilen Mavisi Deneyi (TS EN 933–9/2022)
334
9.2.6.1. Deneyin Amacı
334
9.2.6.2. Deneyde Kullanılan Alet, Malzeme ve Özellikleri
334
9.2.6.3. Deney İçin Malzemelerin Hazırlanması
335
9.2.6.4. Deneyin Yapılışı
337
9.2.6.5. Hesaplamalar
338
9.2.7.1. Deneyin Amacı
340
9.2.7.2. Deneyle İlğili Tanımlar
340
9.2.7.3. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
340
9.2.7.4. Deneyin Yapılışı ve Uygulan Metotlar
342
9.3. Taze Beton Deneyleri
343
9.3.1. Taze Betondan Numune Alma Metotları (TS EN 12350–1)
343
9.3.1.1. Numune Almanın Amacı
343
9.3.1.2. Numune Alınmasında Kullanılan Aletler
343
9.3.1.3. Numune Alma İşleminin Yapılışı
343
9.3.1.4. Taze Beton Uygunluk Kontrolü
344
9.3.2. Taze Beton Kıvam Deneyi–Çökme Metodu (TS EN 12350–2, ASTM C 143)
345
9.3.2.1. Deneyin Amacı
345
9.3.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
345
9.3.2.3. Deneyin Yapılışı
345
9.3.3. Taze Beton Kıvam Deneyi–Ve Be Metodu (TS EN 12350–3, BS 1881)
347
9.3.3.1. Deneyin Amacı
347
9.3.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
347
9.3.3.4. Deneyin Yapılışı
348
9.3.4. Beton – Taze Beton Deneyleri – Bölüm 4: Sıkıştırılabilme Derecesi (TS EN 12350–4)
351
9.3.4.1. Deneyin Amacı
351
9.3.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
351
9.3.4.3. Deneyin Yapılışı
352
9.3.5. Taze Betonun Hava Miktarının Tayini (TS EN12350–7, ASTM C 123)
353
9.3.5.1. Deneyin Amacı
353
9.3.5.2. Deneyde Kullanılan Aletler
353
9.3.6. Sertleşmiş Basınç Dayanımı İçin Deney Numunelerinin Yapımı (TS EN 12390–2, BS 1881–2)
355
9.3.6.1. Kullanılan Kalıpların Boyutları
355
9.3.6.2. Kalıpların Hazırlanması ve Betonun Kalıplara Doldurulması
355
9.3.6.3. Betonun Sıkıştırılması
356
9.4. Sertleşmiş Beton Deneyleri
358
9.4.1. Beton Basınç Dayanımı Tayini (TS EN 12390–3)
359
9.4.1.1. Deneyin Amacı
359
9.4.1.2. Deneyde Kullanılan Aletler
360
9.4.1.3. Deneyin Yapılışı
360
9.4.2. Betonun Eğilmede Çekme Dayanımı Tayini (TS EN 12390–5 ve ASTM C 78)
362
9.4.2.1. Deneyin Amacı
362
9.4.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
362
9.4.2.3. Deneyin Yapılışı
362
9.4.3.3.1. Üçte Bir Noktalarından Yüklenmiş Basit Kiriş Metodu
362
9.4.2.3.2. Orta Noktasından Yüklenmiş Basit Kiriş Metodu
364
9.4.3. Beton Deney Numunelerinin Yarmada Çekme Dayanımı Tayini (TS EN 12390–6, ASTM C 496)
364
9.4.3.1. Deneyin Amacı
364
9.4.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
364
9.4.3.3. Deneyin Yapılışı
364
9.4.4. Basınç Altında Su İleme Derinliği Tayini (TS EN 12390–8)
365
9.4.4.1. Deneyin Amacı
365
9.4.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
365
9.4.4.3. Deneyin Yapılışı
366
9.4.5. Sertleşmiş Betondan Tahribatlı Metot ile Numune Alınması (TS EN 13791– TS EN 12504–3)
367
9.4.5.1. Deneyin Amacı
367
9.4.5.2. Genel Kurallar
367
9.4.5.3. Deneyde Kullanılan Aletler
368
9.4.5.4. Deney Uygulama Yeri, Ölçüm Yeri ve Sayısı, Ölçüm Yerlerinin Durumu
369
9.4.5.5. Karot Test Sonuçlarını Etkileyen Faktörler
373
9.5. Tahribatsız Metotlarla Basınç Dayanımının Belirlenmesi
373
9.5.1. Windsor Probe Test Yöntemi
374
9.5.2. Rezonans Frekans Metodu
377
9.5.3. Pin Penetrasyon Test Yöntemi
378
9.5.4. Yapışma Dayanımının Çekip Koparma (Pull–Off) Metoduyla Tayini (TS EN 1542)
379
9.5.4.1. Genel Olarak Pull–Off Testi
379
9.5.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Tanımlar
379
9.5.4.3. Deneyin Yapılışı
380
9.5.4.4. Deneyin Uygulanması
380
9.5.5. Pull–Out Test Yöntemi (TSEN 12504–3)
383
9.5.6. Beton Yüzey Sertliği Yolu ile Yaklaşık Basınç Dayanımı (Schmidt Beton Test Çekici ile Tahribatsız Deney)
384
9.5.6.1. Deneyin Amacı
385
9.5.6.2. Deneyde Kullanılan Aletler
385
9.5.6.3. Genel Uygulama Alanı
386
9.5.6.4. Test Sonuçlarını Etkileyen Faktörler
387
9.5.6.5. Deneyin Yapılışı
390
9.5.7. Betonda Ultrases Hızı ile Ölçüm (TS EN 12504–4 ve ASTM C 597)
391
9.5.7.1. Deneyin Amacı
392
9.5.7.2. Deneyde Kullanılan Aletler
392
9.5.7.3. Deneyin Yapılışı
392
9.5.8. Birleşik Metot
394