Avrupa Yapay Zeka Hukuku Prof. Dr. Ergin Ergül  - Kitap

Avrupa Yapay Zeka Hukuku

1. Baskı, 
Şubat 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
14x21
Sayfa:
375
Barkod:
9786253771522
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
450,00
İndirimli (%7):
418,50
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Çalışma, Türkiye açısından kurucu üyesi (AK) ve aday ülke (AB) olması nedeniyle özellikle önem taşıyan bu iki uluslararası örgütün söz konusu bağlayıcı düzenlemelerini Avrupa Yapay Zekâ Hukuku başlığı altında ele almaktadır. YZ Yasası, AB Resmi Gazetesindeki metni 460 sayfayı bulan uzun ve teknik-hukuki bir metindir. Metnin hacimli oluşu, orijinal dillerde dahi okuma ve anlaşılmayı zorlaştıran bir husustur. AK Sözleşmesi ise başlığındaki "Çerçeve" ifadesinden de anlaşılacağı üzere, AB YZ yasasına göre genel ve AB üyesi ülkeler dahil taraf devletler için özellikle temel ilke ve yükümlülükleri belirleyen daha kısa bir metindir. Her iki hukuksal belgenin ruhunu ve mantığını anlamak, açıklayıcı raporlarında yer alan 'gerekçelere de müracaat etmeyi gerektirmektedir. Bu nedenle eserde her iki belgenin hükümlerini sistematik ve didaktik olarak açıklayıcı raporları (gerekçeleri) da dikkate alarak irdelenmektedir.
Henüz müstakil bir Türk Yapay Zekâ Hukukundan bahsedemezsek de bu iki hukuken bağlayıcı Avrupa düzenlemesine uyum için yapılacak yasal düzenlemelerle önümüzdeki süreçte Türk YZ Hukukunun ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bu nedenle Türk hukukçuların halihazırda özellikle bu iki örgütün YZ düzenlemelerini iyi tanımaları ve bunların uygulanmasına ilişkin gelişmeleri takip etmeleri son derece önem taşımaktadır.
Çalışma henüz müstakil eserlerin olmadığı, Avrupa Yapay Zekâ Hukukunu, özellikle en yeni ve önemli iki bağlayıcı düzenlemesinden hareketle ele almakta, YZ'ye uygulanma potansiyeli taşıyan yürürlükteki diğer düzenlemelere ise yeri geldikçe ilgisi ölçüsünde değinmekle yetinmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Avrupa Yapay Zekâ Hukukunun Gelişimi ve Temelleri
.
AB ve AK'nin Yumuşak Hukuk Düzenlemeleri
.
AB Yapay Zekâ Yasanın Analizi
.
AK Yapay Zeka, İnsan Hakları, Demokrasi ve Hukukun Üstünlüğü Çerçeve Sözleşmesinin Analizi
.
Karekodla Erişilen Dijital İçerikler
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 
5
ÖNSÖZ 
13
İÇİNDEKİLER 
19
GİRİŞ 
31
1. Genel Olarak Yapay Zekâ Hukuku 
31
2. Avrupa Yapay Zekâ Hukuku 
36
3. Yumuşak ve Sert Yapay Zekâ Hukuku Ayrımı 
37
4. Yapay Zekâ Okur Yazarlığı ve Dijital Okur Yazarlık 
38
A. AB Yapay Zekâ Yasası: Yapay Zekâ Okur Yazarlığı 
38
B. AK Yapay Zekâ Çerçeve Sözleşmesi: Dijital Okuryazarlık ve Dijital
Beceri 
39
5. Kitabın Kapsamı 
41
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ YAPAY ZEKÂ HUKUKUNUN GELİŞİMİ VE TEMELLERİ
1.1. AB HUKUKU DÜZENLEMELERİNE GENEL BAKIŞ 
43
1.2. YAPAY ZEKÂ YASASINA GİDEN YOLDA HUKUKİ GİRİŞİM VE
DÜZENLEMELER 
45
1.2.1. AB Komisyonunun Girişimleri 
46
1.2.1.1. 2019 Tarihli AB Komisyonu Uzman Grubu Önerileri 
46
1.2.1.2. Güvenilir Bir Yapay Zekâ İçin Etik İlkeler Rehberi
(2019) 
47
1.2.1.3. AB Komisyonu Beyaz Kitap Raporu (2020) 
49
1.2.1.4. Komisyonun Diğer Girişimleri 
50
1.2.2. AB Parlamentosu’nun Hukuki Yükümlülüklere İlişkin Karar
Tasarısı (2020) 
52
1.2.3. AB Yapay Zekâ Sorumluluk Direktifi 
54
1.2.4. Ürün Sorumluluk Direktifi 
55
1.3. İLGİLİ DÜZENLEMELER 
58
1.3.1. AB Temel Haklar Şartı 
58
1.3.2. Genel Veri Koruma Yasası 
59
1.3.2.1. Genel Olarak 
59
1.3.2.1. GDRP’nin Ulusal Uygulanmasına Örnekler 
65
1.3.2.1.1. SyRI davası kararı 
65
1.3.2.1.2. Uber Veri İhlali Davası 
66
1.3.2. 1.3. Uber ve Ola Cabs Sürücüleri Davası 
67
1.3.3. Avrupa Veri Yönetimi Yasası 
68
1.3.3. 2016 Tarihli Kolluk Direktifi 
70
1.3.4. Dijital Hizmetler ve Dijital Pazar Yasaları 
71
1.3.4.1. Mevzuat 
71
1.3.4.2. Kurumsal Yapı: Avrupa Algoritmik Şeffaflık Merkezi
(ECAT) 
73
1.3.5. AB Ürün Güvenliği Mevzuatı 
74
1.3.6. Siber Güvenlik Mevzuatı 
75
1.4. AB YAPAY ZEKÂ YASASINA GENEL BAKIŞ 
77
1.4.1. Genel Olarak 
77
1.4.2. İçeriği 
79
1.4.3. Yapay Zekâ Yasasının Temel Öğeleri 
80
1.4.4. Önemi ve Etkisi 
81
1.4.5. Değişiklik Yaptığı Mevzuat 
83
1.4.6. Yasanın Kapsamı 
83
1.4.7. Yapay Zekâ Yasasına Yönelik Eleştiriler 
85
1.4.8. Yapay Zekâ Yasasının Diğer AB Mevzuatı ile İlişkisi 
89
1.5. DAVALAR 
90
1.5.1. Ligue des droits humains Davası 
90
1.5.2. Google Spain SL, Google Inc. v Agencia Española de Protección
de Datos, Mario Costeja González Davası 
92
1.5.3. Schrems II Davası 
93
1.5.4. Özel Gerçek ve Tüzel Kişilerin Açacağı Davalar 
94
İKİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂ YASASININ ANALİZİ
2.1. YASANIN KONU VE AMACI 
95
2.2. YASANIN KAPSAM VE UYGULAMA ALANI 
98
2.3. MUAFİYETLER 
102
2.3.1. Askeri, Savunma veya Ulusal Güvenlik Amaçları İçin Piyasaya
Sürülen, Hizmete Sunulan veya Kullanılan Yapay Zekâ sistemleri 
102
2.3.2. AB’de Piyasaya Sürülmeyen veya Hizmete Sunulmayan ve
Çıktısı Yalnızca Askeri, Savunma veya Ulusal Güvenlik Amaçları
İçin Kullanılan Yapay Zekâ Sistemleri 
105
2.3.3. Uluslararası İş Birliği Muafiyeti 
106
2.3.4. Yapay Zekâ Sistemleri veya Modellerinin Araştırma, Test veya
Geliştirme Faaliyetleri 
107
2.3.5. Yalnızca Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Amacıyla Özel Olarak
Geliştirilen ve Hizmete Sunulan Yapay Zekâ Sistemleri veya
Modelleri ve Bunların Çıktısı 
108
2.3.6. Gerçek Kişiler Tarafından Sadece Kişisel ve Mesleki Olmayan Bir
Faaliyet Kapsamında Kullanılan Yapay Zekâ Sistemleri 
111
2.3.7. Serbest ve Açık Kaynaklı Lisanslar Altında Yayımlanan Yapay
Zekâ Sistemleri 
112
2.3.8. Eleştiriler 
113
2.4. YASANIN ETKİLEMEDİĞİ AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI 
114
2.5. YAPAY ZEKÂ SİSTEMİNİN HUKUKİ TANIMI 
115
2.5.1. Yapay Zekâ Sistemi 
115
2.5.2. Genel Amaçlı Yapay Zekâ Modeli ve Genel Amaçlı Yapay Zekâ
Sistemi Tanımları 
122
2.5.3. Eleştiriler 
125
2.6. YAPAY ZEKÂ YASASININ UYGULAMA TAKVİMİ 
126
2.7. RİSK TEMELLİ DÜZENLEYİCİ YAKLAŞIM 
128
2.8. RİSK TÜRLERİ 
131
2.9. KABUL EDİLEMEZ RİSK 
134
2.9.1. Davranışları Çarpıtmak ve Bilinçli Karar Verme Yetisini
Zayıflatmak Amacıyla Bilinçaltı, Manipülatif veya Aldatıcı
Teknikler Kullanarak Önemli Zararlara Yol Açan Yapay Zekâ
sistemleri 
134
2.9.2. Yaş, Engellilik veya Sosyo–Ekonomik Durumla İlgili Zayıflıkları
İstismar Ederek, Davranışları Çarpıtarak Önemli Zararlara Yol
Açan YZ Sistemleri 
136
2.9.3. Sosyal Puanlama Yapay Zekâ Sistemleri 
137
2.9.4. Profilleme Amaçlı Yapay Zekâ Sistemleri (Öngörücü Adalet
Sistemleri) 
139
2.9.5. Yüz Tanıma Yapay Zekâ Sistemleri 
141
2.9.6. Duygu Tanıma Sistemleri 
143
2.9.7. Biyometrik Sınıflandırma Sistemleri 
145
2.9.8. Kamuya Açık Alanlarda Kanun Uygulama Amacıyla 'Gerçek
Zamanlı' Kullanılan Uzaktan Biyometrik Tanımlama Sistemleri 
146
2.10. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİ 
151
2.10.2. Yasanın III Nolu Ekinde Sayılan Yapay Zekâ Sistemleri 
154
2.10.2.1. Uzaktan Biyometrik Tanıma, Biyometrik
Sınıflandırma ve Duygu tanıma sistemleri 
154
2.10.2.2. Kritik Altyapı 
156
2.10.2.3. Genel ve Mesleki Eğitim 
157
2.10.2.4. İstihdam, personel yönetimi ve serbest meslek
erişimi 
159
2.10.2.5. Temel Özel ve Kamu Hizmetleri ve Yardımlarına
Erişim ve Bunlardan Yararlanma 
160
2.10.2.6. Kanun Uygulama (Kolluk Faaliyeti) 
163
2.10.2.7. Göç, iltica ve Sınır Kontrol Yönetimi 
165
2.10.2.8. Adalet ve Demokratik Süreçler 
167
2.10.3. Muafiyet ve Eklemeler 
169
2.11. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SAĞLAYICILARININ
YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
170
2.11.1. Uyumluluk 
172
2.11.1.1. Gereksinimlere Uyum (m.8). 
172
2.11.1.2. Risk Yönetim Sistemi (m.9) 
172
2.11.1.3. Veri Ve Veri Yönetimi (m.10) 
174
2.11.1.4. Teknik Belgeleme (m.11) 
176
2.11.1.5. Kayıt Tutulması ve Saklanması (m.12 ve 19). 
176
2.11.1.6. Şeffaflık ve Kullanıcılara Bilgi Sağlama (m.13) 
177
2.11.1.7. İnsan Kontrolü (m.14) 
180
2.11.1.8. Doğruluk, Sağlamlık ve Siber Güvenlik (m.15) 
184
2.11.2. Bilgilendirme Yükümlülüğü (m.16) 
187
2.11.3. Kalite Yönetim Sistemi Kurma 
188
2.11.4. Belgeleme (Dokümantasyon) 
193
2.11.6. Uygunluk Değerlendirmesi 
194
2.11.7. AB Uygunluk Beyanı 
195
2.11.8. CE İşareti 
195
2.11.9. Kayıt Yükümlülükleri 
196
2.11.10. Düzeltici Eylemler 
197
2.11.11. Uygunluğun Gösterilmesi 
197
2.11.12. Erişilebilirlik Gereklilikleri 
198
2.11.13. Yetkili Otoritelerle İşbirliği 
204
2.11.14. AB Dışındaki Sağlayıcıların Yetkili Temsilci Atama Yükümlülüğü 
205
2.12. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN İTHALATÇILARI İÇİN
YÜKÜMLÜLÜKLER 
206
2.12.1. Piyasaya Sürmeden Önce Uyumluluğun Sağlanması 
206
2.12.2. Uyumsuz veya Sahte Sistemlerin Bildirilmesi 
207
2.12.3. İthalatçı Bilgilerinin Gösterilmesi 
208
2.12.4. Depolama ve Taşıma Koşulları 
208
2.12.5. Belgelerin Saklanması 
208
2.12.6. Yetkili Makamlara Bilgi Sağlama 
208
2.12.7. Yetkili Makamlarla İşbirliği 
209
2.13. DAĞITICILARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
209
2.13.1. Piyasaya Sunmadan Önce Doğrulama 
209
2.13.2. Uyumsuzluk Durumunda Yapay Zekâ Sistemlerini Piyasaya
Sürmeme 
210
2.13.3. Depolama ve Taşıma Koşulları 
210
2.13.4. Uyumsuzluk Durumunda Düzeltici Eylemler 
210
2.13.5. Yetkili Makamlara Bilgi Sağlama 
211
2.13.6. Yetkili Makamlarla İşbirliği 
212
2.14. YAPAY ZEKÂ DEĞER ZİNCİRİ BOYUNCA SORUMLULUKLAR 
212
2.15. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN KULLANICILARININ
YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
214
2.15.1. Teknik ve Organizasyonel Önlemler 
215
2.15.2. İnsan Denetimi 
215
2.15.3. Diğer Yükümlülükler 
215
2.15.4. Girdi Verilerinin Kontrolü 
216
2.15.5. İzleme ve Ciddi Olayları Bildirim 
216
2.15.6. Otomatik Kayıtların Saklanması 
217
2.15.7. Çalışan Bilgilendirme 
218
2.15.8. Kamu Otoriteleri ve AB Kurumları 
218
2.15.9. Veri Koruma Etki Değerlendirmesi 
218
2.15.10. Adli İzin 
219
2.15.11. Gerçek Kişilerin Bilgilendirilmesi 
221
2.15.12. Yetkili Makamlarla İşbirliği 
222
2.16. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN DAĞITICILARI İÇİN TEMEL
HAKLAR ETKİ DEĞERLENDİRMESİ 
222
2.17. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİ İÇİN BİLDİRİMDE BULUNAN
YETKİLİLER VE BİLDİRİLEN KURULUŞLAR 
226
2.18. STANDARTLAR, UYGUNLUK DENETİMİ SERTİFİKALAR VE KAYIT 
229
2.18.1. Uyumlaştırılmış Standartlar ve Standardizasyon Ürünleri 
229
2.18.2. Ortak Şartnameler 
229
2.18.3. Belirli Gerekliliklerle Uyumun Varsayılması 
230
2.18.4. Uygunluk Değerlendirmesi 
230
2.18.5. Sertifikalar 
230
2.18.6. Bildirilen Kuruluşların Bilgilendirme Yükümlülükleri 
231
2.18.7. Uygunluk Değerlendirme Prosedüründen Sapma 
231
2.18.8. AB Uygunluk Beyanı 
231
2.18.9. CE İşareti 
232
2.18.10. Pazarlama Sonrası İzleme Sistemleri 
232
2.18.11. Kayıt ve İzlenebilirlik 
233
2.19. SINIRLI RİSKLİ YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN SAĞLAYICILARI VE
DAĞITICILARI İÇİN ŞEFFAFLIK YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
236
2.20. SİSTEMİK RİSK TAŞIYAN YAPAY ZEKÂ MODELLERİ 
238
2.20.1. Genel Amaçlı Yapay Zekâ Modeli 
238
2.20.2. Sistemik Risk Taşıyan Genel Amaçlı Yapay Zekâ Modeli 
239
2.21. DÜŞÜK RİSKLİ SİSTEMLER 
244
2.22. YAPTIRIMLAR VE CEZALAR 
245
2.22.1. İhlaller ve Uygulanacak Cezalar 
245
2.22.2. AB Kurumlarına Yönelik Para Cezaları ve Düzenleyici Yaptırımlar 
247
2.22.3. Uyum Sağlamayan Sistemler İçin Düzeltici Tedbirler 
247
2.23. YÖNETİŞİM MEKANİZMALARI 
248
2.23.1. Ulusal Düzeyde 
248
2.23.2. Avrupa Yapay Zekâ Ofisi 
250
2.22.3. Avrupa Yapay Zekâ Kurulu 
252
2.23.4. Danışma Forumu 
253
2.23.5. Bağımsız Uzmanlar Bilimsel Paneli 
254
2.23.6. Üye Devletlerin Görev ve Sorumlulukları 
255
2.24. İNOVASYONU DESTEKLEYİCİ ÖNLEMLER: KUM HAVUZLARI VE KÜÇÜK
İŞLETMELERİN (KOBİLERİN) DESTEKLENMESİ 
255
2.24.1. Genel Olarak 
255
2.24.2. Düzenleyici Kum Havuzları 
257
2.24.3. Küçük İşletmelere Destek 
257
2.24.4. Küçük İşletmeler için Basitleştirilmiş Yönetim Sistemleri 
258
2.24.5. Yüksek Riskli Yapay Zekâ Sistemlerinin Gerçek Dünya
Koşullarında Test Edilmesi 
258
2.24.6. Kişisel Verilerin Kullanımı 
258
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA KONSEYİ YAPAY ZEKÂ HUKUKUNUN TEMELLERİ VE GELİŞİMİ
3.1. AVRUPA KONSEYİ VE YAPAY ZEK 
261
3.1.1. Genel Olarak 
261
3.1.2. Bakanlar Komitesinin Belgeleri 
262
3.1.3. Parlamenterler Meclisinin Belgeleri 
264
3.1.4. İnsan Hakları Komiserinin Belgeleri 
265
3.1.5. Yapay Zekâ Üzerine Komiteler 
266
3.1.5.1. Yapay Zekâ Ad Hoc Komite (CAHAI) 
266
3.1.5.2. Yapay Zekâ Komitesi (CAI) 
267
3.1.6. CEPEJ ve Yargı Sistemleri ve Çevrelerinde Yapay Zekânın
Kullanımı İçin Bir Avrupa Etik Şartı 
267
3.1.6.1. Avrupa Yargının Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) 
267
3.1.6.2. Yargı Sistemleri ve Çevrelerinde Yapay Zekânın
Kullanımı İçin Bir Avrupa Etik Şartı 
269
3.2. AVRUPA KONSEYİ YAPAY ZEKÂ, İNSAN HAKLARI, DEMOKRASİ VE
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ 
272
3.2.1. Genel Olarak 
272
3.2.2. Sözleşmenin Hazırlık Süreci ve Kabulü 
275
3.2.3. Sözleşmenin Uygulama Alanı ve İlkeleri 
277
3.2.4. Sözleşmenin Uygulanması ve İzlenmesi 
278
3.2.5. Dikkate Alınan Belgeler 
278
3.2.6. Sözleşmeye Yönelik Eleştiriler 
279
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI, DEMOKRASİ VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ BAĞLAMINDA YAPAY ZEKÂ HAKKINDA AVRUPA KONSEYİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİNİN ANALİZİ
4.1. SÖZLEŞMENİN AMAÇ VE HEDEFLERİ 
284
4.2. YAPAY ZEKÂ SİSTEMİ TANIMI 
290
4.3. SÖZLEŞMENİN UYGULAMA ALANI 
291
4.3.1. Kamu Makamları veya Onların Adına Hareket Eden Özel
Aktörlerin Yapay Zekâ Sistemlerinin Yaşam Döngüsü
Çerçevesinde Faaliyeti 
292
Faaliyetlerinden Kaynaklanan Riskler ve Etkileri ile Özel
Aktörlerin Diğer Faaliyetleri 
292
4.4. MUAFİYETLER 
293
4.4.1. Ulusal Güvenlik Çıkarlarının Korunmasıyla İlgili Yapay Zekâ
Sistemlerinin Yaşam döngüsü Çerçevesinde Yürütülen
faaliyetler 
293
4.4.2. Yapay Zekâ Sistemlerine İlişkin Araştırma ve Geliştirme
Faaliyetleri, Testler, Benzeri Faaliyetler 
294
4.4.3. Ulusal Savunma ile İlgili Konular 
294
4.5. TARAF DEVLETLERİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
295
4.5.1. İnsan Haklarının Korunması 
295
4.5.2. Demokratik Süreçlerin Dürüstlüğü ve Hukukun Üstünlüğüne
Saygı 
297
4.5.3. Yapay Zekâ Sistemlerinin Yaşam Döngüsü Çerçevesinde
Yürütülen Faaliyetlere İlişkin İlkeler 
302
4.5.3.1. İnsan Onuru ve Bireysel Özerklik 
303
4.5.3.2. Şeffaflık ve Denetim 
304
4.5.3.2.1. Şeffaflık İlkesi 
305
4.5.3.2.2. Denetim İlkesi 
307
4.5.3.3. Hesap Verebilirlik ve Sorumluluk 
307
4.5.3.4. Eşitlik ve Ayrımcılık Yasağı 
309
4.5.3.5. Mahremiyet ve Kişisel Verilerin Korunması 
313
4.5.3.6. Güvenilirlik 
316
4.5.3.7. Güvenli İnovasyon (Yenilikçilik) 
318
4.5.4. Hukuki Yollar 
320
4.5.5. Usuli Garantiler 
324
4.5.5.1. İnsan Kontrolü 
324
4.5.5.2. Bir İnsanla Etkileşimde Bulunmadığına İlişkin
Bilgilendirilme 
325
4.5.6. Risk ve Etki Yönetim Çerçevesi 
326
4.5.6.1. Risk Temelli Yaklaşım 
326
4.5.6.2. İnsan Hakları Etki Analizi 
329
4.5.6.3. Kabul Edilemez Risk Taşıyan YZ sistemleri 
330
4.5.7. Sözleşmenin Uygulanmasında Ayrımcılık Yapılmaması 
331
4.5.8. Engelli Kişilerin ve Çocukların Hakları 
333
4.5.9. Kamu İstişaresi 
334
4.5.10. Tanınan İnsan Haklarının Korunması 
334
4.5.11. Daha Geniş Koruma 
335
4.5.12. İzleme Mekanizması: Taraflar Konferansı 
335
4.5.13. Uluslararası İşbirliği 
338
4.5.14. Etkili Denetim Mekanizmaları 
339
4.5.15. Sözleşme ve AB Hukuku 
340
SONUÇ 
341
EKLER 
347
EK 1 : AVRUPA BİRLİĞİ YAPAY ZEKÂ YASASI (İçeriği) 
347
EK 2: AVRUPA KONSEYİ YAPAY ZEKÂ VE İNSAN HAKLARI, DEMOKRASİ VE
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ (Tam Metin) 
352
EK: 3 YAPAY ZEKÂ HAKKINDA OECD KONSEY TAVSİYESİ 
363
KAYNAKÇA 
369
YAZARIN YAYINLANMIŞ KİTAPLARI 
373