A. KONUNUN ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI
25
ANONİM ŞİRKETİN SONA ERMESİ VE
A. SONA ERME KAVRAMI VE SONA ERME SEBEPLERİ
31
II. Sona Erme Sebepleri
33
2. Kanunda Öngörülen Genel Sona Erme Sebepleri
34
a. Esas Sözleşmede Öngörülen Sürenin Sona Ermesiyle (TTK m. 529/1–a)
34
b. İşletme Konusunun Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin İmkânsız Hale Gelmesi (TTK m. 529/1–b)
35
c. Esas Sözleşmede Öngörülmüş Herhangi Bir Sona Erme Sebebinin Gerçekleşmesi (TTK m. 529/1–c)
37
d. Genel Kurul Kararı İle Sona Erme (TTK m. 529/1–d)
39
e. Anonim Şirketin İflasına Karar Verilmesi (TTK m. 529/1–e)
42
f. Kanunlarda Öngörülen Diğer Haller (TTK m. 529/1–f)
44
aa. Kamu Düzenine veya İşletme Konusuna Aykırı İşlemlerde veya Bu Yönde Hazırlıklarda ya da Muvazaalı İş ve Faaliyetlerde Bulunmak (TTK m. 210/3)
44
bb. Esas Sermaye İle Kanuni Yedek Akçeler Toplamının Üçte İkisinin Kaybedilmesi (TTK m 376/2)
45
cc. İİK m. 179 Uyarınca Şirketin İflasına Karar Verilmesi
46
dd. Şirketin Kuruluşu Sırasında Kanun Hükümlerine Aykırılıktan Doğan Fesih Davası (TTK m. 353)
46
ee. Şirket Amacının Kanuna ve Ahlaka Aykırı Hale Gelmesi
47
ff. Şirket Merkezinin Yurt Dışına Taşınması
48
gg. Bütün Payların Anonim Şirket Tarafından İktisap Edilmesi
50
3. Özel Sona Erme Sebepleri
50
a. Şirket Organlarından Birisinin Eksikliği Halinde Fesih Davası (TTK 530)
50
b. Haklı Sebeplerle Fesih (TTK m. 531)
53
4. Sona Erme Sebeplerinin Yarışması
59
5. Sona Ermenin Tescili
59
6. Sona Ermenin Sonuçları
62
B. GENEL OLARAK TASFİYE KAVRAMI VE TASFİYE AMACI
64
III. Tasfiye Amacının Kapsamı
68
C. TÜRK TİCARET KANUNU’NUN SONA ERME VE TASFİYEYE İLİŞKİN HÜKÜMLERİ
71
I. Sona Erme ve Tasfiyeye Dair Hükümlerin Kaynağı
71
II. Tasfiye Zorunluluğu
73
D. TASFİYENİN ANONİM ŞİRKET ÜZERİNDE MEYDANA GETİRDİĞİ ETKİLER
74
I. Tasfiye Halinde Tüzel Kişilik ve Ehliyet
74
VI. Tasfiye Halinde Şirket Organlarının Görev ve Yetkilerinde Meydana Gelen Değişiklikler
83
2. Tasfiye Sırasında Genel Kurulun Görev ve Yetkileri
85
a. Genel Kurulun TTK m. 535/1’den Kaynaklanan Yetkileri
86
b. Genel Kurulun Diğer Görev ve Yetkileri
86
bb. Esas Sözleşme Değişiklikleri (TTK m. 408/2–a)
87
aaa. Şirket Merkezinin Yurt Dışına Taşınması
88
bbb. Esas Sermayenin Artırılması
89
ccc. Esas Sermayenin Azaltılması
90
ddd. Ortağı Şirketten Çıkarma (Squeeze– out)
92
eee. Diğer Değişiklikler
94
cc. Genel Kurulun Diğer Seçme ve Atama Yetkileri
95
dd. Genel Kurulun Yıllık Hesaplara ve Karın Belirlenmesi ile Kullanılmasına İlişkin Yetkileri
96
c. Genel Kurul Toplantı ve Karar Nisapları
99
a. Tasfiye Halinde Yönetim Kurulunun Varlığı
100
b. Tasfiye Halinde Yönetim Kurulunun Temsil Yetkisi
103
c. Yönetim Yetkisinde Meydana Gelen Sınırlamalar
105
d. Tasfiyenin Yönetim Kurulunun Mali Haklarına Etkisi
109
4. Ticari Temsilci ve Ticari Vekiller
110
1. Tasfiye Halinde Pay Sahiplerinin Borç ve Yükümlülükleri
112
2. Tasfiye Halinde Pay Sahiplerinin Hakları
114
E. TASFİYEYE İLİŞKİN ÖZEL KANUNLARDA BULUNAN DÜZENLEMELER
117
I. Bankacılık Kanunu’ndaki Özel Düzenlemeler
117
1. Bankaların İradi Tasfiyesi
117
2. Bankanın İflasının İstenmesi
119
II. Sermaye Piyasası Kanunundaki Özel Düzenlemeler
120
a. Kavram ve Genel Açıklamalar
121
b. Tedrici Tasfiye Usulü
122
F. ANONİM ŞİRKETLERİN TASFİYESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANABİLECEĞİ DİĞER ŞİRKETLER
124
II. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
124
G. ANONİM ŞİRKETLERİN TASFİYESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİ
125
A. TASFİYE MEMURLARININ ATANMASI
127
II. Tasfiye Memurlarının Atanma Şekilleri
128
1. Esas Sözleşmeyle Atanma
129
b. Tasfiye Memurluğunun Kabul Edilmemesi Sorunu
131
aa. Tasfiye Memurlarının Tamamının Görevi Kabul Etmemesi
131
bb. Tasfiye Memurlarının Bir Kısmının Görevi Kabul Etmemesi
134
2. Genel Kurul Kararıyla Atama
136
4. Mahkeme Kararıyla Atama
139
b. Şirketin Feshine Mahkemenin Karar Verdiği Haller
140
c. Şirketi Temsile Yetkili Tasfiye Memurlarından Hiçbirinin Türk Vatandaşı Olmaması ve Hiçbirinin Türkiye’de Yerleşim Yerinin Bulunmaması Hali
140
d. Yeniden Tescil (Ek Tasfiye) Edilen Şirkete Tasfiye Memuru Atanması
141
e. Tasfiye Memurlarının Haklı Sebeplere Dayanarak Mahkemece Azli ve Atanması
143
aa. Tasfiye Memurlarının Mahkemece Azli
143
aaa. Hakkın Tanınma Amacı ve Niteliği
143
bb. Tasfiye Memurlarının Mahkeme Tarafından Atanması
152
aaa. Genel Olarak Atama Şartları
152
bbb. Dava Açılma Zamanı
154
ccc. Mahkemenin Takdir Yetkisi
155
ddd. Görevli ve Yetkili Mahkeme, Muhakeme Usulü
156
eee. Mahkemenin Kararı ve Temyiz
157
f. Mahkeme Tarafından Atanan Tasfiye Memurunun Hukuki Durumu
158
5. Atama İşleminin Etkisi
159
6. Atama İşleminin Tescil ve İlanı
160
B. TASFİYE MEMURLARININ NİCELİK VE NİTELİĞİNE İLİŞKİN ŞARTLAR
161
I. Tasfiye Memuru Olabilecek Kişiler
161
II. Tasfiye Memurlarının Nitelikleri
163
III. Tasfiye Memurlarının Sayıları ve Görev Süreleri
165
IV. Tasfiye Memurlarının Hakları ve Yükümlülükleri
166
2. Tasfiye Memurlarının Özen ve Sadakat Yükümlülüğü
167
3. Bilgi Verme Yükümlülüğü
169
5. Şirketle İşlem Yapma ve Şirkete Borçlanma Yasağı
172
6. Tasfiye Memurlarının Ücret Hakkı
173
C. TASFİYE MEMURLARININ HUKUKİ KONUMU
176
II. Tasfiye Memurları İle Şirket Arasındaki Hukuki İlişki
176
1. Taraflar Arasındaki Hukuki İlişkinin Sözleşmeye Dayanması
176
2. Ortaklık İle Tasfiye Memurları Arasındaki Sözleşmenin Hukuki Niteliği
177
a. Vekâlet Sözleşmesi
178
c. Kendine Özgü Bir Sözleşme
181
D. TASFİYE MEMURLARININ ORGAN FONKSİYONU VE ŞİRKETİN DİĞER ORGANLARIYLA İLİŞKİLERİ
182
I. Tasfiye Memurlarının Organ Fonksiyonu
182
II. Tasfiye Memurlarının Genel Kurul İle İlişkileri
183
2. Genel Kurulun Talimat Yetkisi
185
3. Mahkemenin Talimat Yetkisi
188
4. Tasfiye Memurlarının Yönetim Kurulu İle İlişkileri
189
E. TASFİYE MEMURLARININ YETKİ VE GÖREVLERİ
190
1. Tasfiye Memurlarının Yönetim Yetki ve Görevi
190
b. Tasfiye Memurlarının Takdir Yetkisi
193
2. Tasfiye Memurlarının Temsil Yetkisi
195
a. Temsil Yetkisinin Başlangıcı ve Sona Ermesi
195
b. Temsil Yetkisinin Devri
196
c. Temsil Yetkisinin Kapsamı
199
d. Tasfiye Memurlarının Mahkemelerde Şirketi Temsili
201
e. Temsil Yetkisinin Genişletilmesi ve Daraltılması
204
f. Temsil Yetkisinin Kullanılması
206
bb. Farklı Temsil Türleri
208
g. Temsil Yetkisinin Kullanılış Şekli
211
F. TASFİYE MEMURLUĞUNUN SONA ERMESİ
211
I. Sona Erme Sebepleri
211
1. Kendiliğinden Sona Erme
211
a. Genel Kurul Kararıyla Görevden Alma
212
b. Mahkeme Kararıyla Görevden Alma
215
II. Sona Ermenin Etkisi
217
A. GENEL OLARAK TASFİYE İŞLEMLERİ VE KAPSAMI
219
B. İLK ENVANTER VE BİLANÇONUN HAZIRLANMASI
219
II. İlk Envanter ve Bilançonun Niteliği ve Amacı
220
III. Tasfiye Bilançosunda Değerleme
222
IV. İlk Envanter ve Bilançonun Onaylanması
225
C. ANONİM ŞİRKETİN MAL, BELGE VE DEFTERLERİNE EL KONULMASI
228
D. ALACAKLILARIN ÇAĞRILMASI VE KORUNMASI
228
II. Alacaklılara Çağrı Yapılması
230
III. Çağrının İçeriği
231
IV. Bildirilecek Alacakların Kapsamı
232
VI. Şirket Borçlarının Malvarlığından Fazla Olması
235
VII. Alacaklıların Korunmasına Yönelik Tedbirler
237
2. Alacakların Tevdi Edilmesi veya Teminat Altına Alınması
238
3. Bankaya Depo Edilmesi Gereken Alacaklar
239
b. Tevdi’in Hukuki Niteliği, Etkileri ve Sonuçları
242
c. Notere Depo Edilmesi Gereken Alacaklar
242
bb. Eşdeğerde Tevdi ve Teminat Zorunluluğu
244
cc. Vadesi Gelmemiş (Müeccel) Borçların Tevdi Sorunu
245
dd. Tevdi ve Teminatın Etkileri
247
VIII. Dağıtım Esnasında ve Dağıtımdan Sonra Bildirilen Alacakların Durumu
247
2. Dağıtım Esnasında Ortaya Çıkan Alacaklar
249
3. Dağıtımdan Sonra Ortaya Çıkan Alacaklar
250
E. SÜREGELEN (CARİ) İŞLEMLERİN TAMAMLANMASI VE YENİ İŞLEMLER SORUNU
253
I. Süregelen (Cari) İşlemlerin Tamamlanması
253
II. Yeni İşlemler Yapılması
254
F. ALACAKLARIN VE ÖDENMEMİŞ PAY BEDELLERİNİN TAHSİL EDİLMESİ
257
II. Alacakların Talep ve Tahsil Edilmesi
257
III. Ödenmemiş Pay Bedellerinin Talep Edilmesi
258
G. AKTİFLERİN PARAYA ÇEVRİLMESİ
262
II. Aktifleri Paraya Çevirme Şekilleri
263
1. Aktiflerin Teker Teker Satışı
263
2. Önemli Miktardaki Aktiflerin Toptan Satışı
264
III. Aktiflerin Satış Usulü
268
IV. Tasfiye Sırasında Elde Edilen Paraların Bankaya Yatırılması
269
H. YILSONU FİNANSAL TABLOLARIN DÜZENLENMESİ
270
İ. TASFİYE SONUCU DAĞITIM
271
II. Tasfiye Payı Hakkı
272
III. Tasfiye Payının Hesaplanması
279
1. Hesaplamada Esas Alınması Gereken Tasfiye Artığı
279
2. Tasfiye Payının Hesaplanmasında Kullanılacak Ölçü
279
a. İtibari Değere Göre Dağıtım
280
b. Ödenmiş Sermayeye Göre Dağıtım
281
c. Değerlendirme ve Görüşümüz
282
d. Tasfiye Payının Esas Sözleşmeyle Tespit Edilmesi
283
2. Şirket Borçlarının Ödenmesi
285
3. Bekleme Süresinin Geçirilmesi
286
4. Kesin Bilançonun Hazırlanarak Genel Kurula Sunulması
288
a. Yılsonu ve Kesin Bilançonun Hazırlanması
288
b. Tasfiye Payının Dağıtımında Genel Kurul Kararının Gerekli Olup Olmadığı
288
c. Değerlendirme ve Görüşümüz
291
VI. Hak Sahiplerinin Belirlenmesi ve Davet Edilmesi
293
VIII. Haksız Olarak Alınan Tasfiye Paylarının İadesi
297
J. DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI VE PAY SAHİPLERİNİN İNCELEME HAKKI
299
I. Defter ve Belgelerin Saklanmasının Amacı ve Kapsamı
299
II. Defter ve Belgeleri Saklama Yeri ve Saklama Süresi
300
III. Defter ve Belgeleri Saklama Şekli
302
IV. Pay Sahiplerinin Defter ve Belgeleri İnceleme Hakkı
302
K. ORTAKLIĞIN TİCARET SİCİLİNDEN SİLİNMESİ
303
I. Tasfiyenin Sona Ermesi
303
II. Ticaret Unvanının Sicilden Silinmesi
305
III. Sicilden Silinme İşleminin Hukuki Niteliği
307
1. Sicilden Silinme İşleminin Açıklayıcı Olduğu Görüşü
307
2. Alman Hukukunda Geliştirilen Görüşler
309
3. Görüşlerin Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi
311
EK TASFİYE VE TASFİYEDEN DÖNME
II. Ek Tasfiye İçin Başvuru Şartları
317
1. Tasfiyenin Tamamlanmış Olması
317
2. Korunmaya Değer Bir Menfaatin Bulunması
317
3. Ek Tasfiye Yapılması Zorunluluğunun Ortaya Çıkmış Olması
319
a. Şirkete Ait Bazı Malvarlığı Değerlerinin Tasfiye Esnasında Değerlendirme Dışı Kalmış Olması
319
b. Üzerinde Uyuşmazlık Bulunması Nedeniyle Tevdi Edilmiş veya Teminat Altına Alınmış Borçların Şirket Lehine Çözülmüş Olması
320
c. Organlara Karşı Sorumluluk Davası Açılacak Olması
320
aa. Ortaklığın Sorumluluk Davası Açması
320
bb. Alacaklıların Tasfiye Memurlarına Karşı Sorumluluk Davası Açması
321
d. Ortaklığa Ait Bazı Alacakların Elde Edilmesi İçin Dava Açılması veya Takip Yapılması Gerekiyorsa
322
e. Anonim Şirketin Borçlarından Dolayı Ek Tasfiyeye Başvurulması
323
aa. Tasfiye İşlemlerinin Usulüne Uygun Olarak İcra Edilmemiş Olması Halinde
323
bb. Tasfiye İşlemlerinin Usulüne Uygun Olarak İcra Edilmiş Olması Halinde
325
cc. Teminatların Ek Tasfiyeye Etkisi
328
f. Malvarlığı İle İlgili Olmayan Konularda Ek Tasfiye Sorunu
328
4. Ek Tasfiye İçin Başvuru Hakkına Sahip Olmak
331
b. Ek Tasfiye İçin Başvuru Hakkına Sahip Olanlar
331
cc. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Tasfiye Memurları
333
III. Ek Tasfiye Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme İle Husumetin Kime Yöneltileceği Sorunu
333
1. Görevli ve Yetkili Mahkeme
333
2. Ek Tasfiyede Davanın Yöneltileceği Taraf
333
a. Yargıtay İçtihatları
333
b. Yargıtay Görüşünün Eleştirisi
335
IV. Ek Tasfiye Memurlarının Atanması ve Görevden Alınması
336
1. Ek Tasfiye Memurlarının Atanması
336
2. Ek Tasfiye Memurlarının Görevden Alınması
338
V. Şirketin ve Ek Tasfiye Memurlarının Ticaret Siciline Tescili
339
VI. Ek Tasfiye Memurlarının Temsil Yetkisi
341
VIII. Ek Tasfiyenin Hüküm ve Sonuçları
343
B. FESİH KARARININ GERİ ALINMASI – TASFİYEDEN DÖNME
346
II. 6762 Sayılı Ticaret Kanunu Döneminde Doktrin ve Uygulama
347
III. 6102 Sayılı Ticaret Kanunu İle Getirilen Düzenleme
348
1. Tasfiyeden Dönmenin Mümkün Olduğu Sona Erme Halleri
348
2. Tasfiye’den Dönme Zamanı
349
3. Yetkili Organ ve Karar Yetersayıları
352
4. Tasfiyeden Dönmeye İlişkin Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü
354
5. Örtülü Tasfiyeden Dönme
355
6. Birleşmeye Katılma Yoluyla Tasfiyeden Dönme (Dolaylı Tasfiyeden Dönme)
356
7. Tasfiye Esnasında Kar Dağıtımının Tasfiyeden Dönme Üzerine Etkisi
358
8. Tasfiyeden Dönme Kararının Tescili
358
9. Tasfiyeden Dönmenin Hüküm ve Sonuçları
361
IV. Alman ve İsviçre Hukukunda Tasfiyeden Dönme
362
TASFİYE MEMURLARININ SORUMLULUĞU
B. TASFİYE MEMURLARININ ORGAN NİTELİĞİ VE ORGAN SORUMLULUĞU
367
C. SORUMLULUK SEBEPLERİ
369
I. Tasfiye Memurlarının Ticaret Kanunundan Kaynaklanan Sorumluluğu
369
1. Kanundan Doğan Yükümlülüklerin İhlali
369
2. Esas Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerin İhlali
372
3. Özen Yükümlülüğüne Aykırılık
373
II. Tasfiye Memurlarının Borçlar Kanunundan Kaynaklanan Sorumluluğu
375
III. Tasfiye Memurlarının Kurumlar Vergisi Kanunundan Kaynaklanan Sorumluluğu
375
1. Tasfiye Dönemi ve Tasfiye Karı
375
2. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğunu Doğuran İşlemler
376
IV. Tasfiye Memurlarının Vergi Usul Kanunundan Kaynaklanan Sorumluluğu
377
V. Tasfiye Memurlarının Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanundan Kaynaklanan Sorumluluğu
378
VI. Tasfiye Memurlarının İcra ve İflas Kanunu’ndan Kaynaklanan Sorumluluğu
379
VII. Tasfiye Memurlarının Bankacılık Kanunundan Kaynaklanan Sorumluluğu
380
VIII. Tasfiye Memurlarının Sermaye Piyasası Kanunu’ndan Doğan Sorumluluğu
381
IX. Tasfiye Memurlarının Haksız Fiil Sorumluluğu
382
D. SORUMLULUĞUN NİTELİĞİ VE ŞARTLARI
382
II. Farklılaştırılmış Teselsül
384
2. Doğrudan Zarar ve Doğrudan Zarar Davası
385
a. Doğrudan Zarar Kavramı
385
b. Doğrudan Zarar Davasının Tarafları ve Hukuki Dayanağı
386
3. Dolayısıyla Zarar ve Dolayısıyla Zarar Davası
387
a. Dolayısıyla Zarar Kavramı
387
b. Dolayısıyla Zarar Davası ve Hukuki Dayanağı
387
E. SORUMLULUK DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
389
F. SORUMLULUĞUN SONA ERMESİ
390
1. İbra Kavramı ve Hukuki Niteliği
390
2. İbranın Sorumluluk Davalarına Etkisi
391
III. Sorumluluk Sigortası (D&O Insurance)
394
1. Ticaret Kanunundaki Düzenleme
394
2. Genel Olarak D&O Sigortası
394
3. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğunun Sigortalanması
396
GEÇİCİ 7. MADDESİNE GÖRE TASFİYE
B. TTK GEÇİCİ 7. MADDEYE GÖRE TASFİYE USULÜ
398
I. TTK Geçici 7. Maddenin Uygulama Alanına Giren Anonim Şirketler
398
II. TTK Geçici 7. Maddeden Yararlanabilecek Şirketlerin Tespiti
399
1. İhtar ve İlan yapılması
400
2. Tasfiye Memurlarının Bildirilmesi
401
3. Alacaklılara Çağrı Yapılması
402
4. Bilanço Düzenlenmesi ve Borca Batıklığın Tespiti
402
5. Tasfiye İşlemlerine Gerçekleştirilmesi
403
6. Tasfiye Sonucu Şirket Unvanının Ticaret Sicilinden Silinmesi
403
7. Tasfiye Yapılmadan Şirketin Ticaret Sicilinden Silindiği Haller
404
C. TTK GEÇİCİ 7. MADDEYE GÖRE EK TASFİYE
405
Sonuç ve Değerlendirme
409