Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuruda Kamu Tüzel Kişilerinin Başvuru Ehliyeti Hikmet Berk Turhan  - Kitap

Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuruda Kamu Tüzel Kişilerinin Başvuru Ehliyeti

1. Baskı, 
Ocak 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
148
Barkod:
9789750274305
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
325,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda kabul edilebilirlik koşullarından biri olan kişi bakımından yetki kendi içinde iki koşulda incelenir. Bunlardan biri mağdur sıfatı diğeri ise başvuru ehliyetidir.
Bireysel başvuru hakkının taşıyıcısı veya öznesi olabilme yeteneği şeklinde tanımlanabilecek olan başvuru ehliyeti, hukukumuzda, kamu tüzel kişileri yönünden özgün bir soruna karşılık gelmektedir. Çalışma, karşılaştırmalı hukuk verilerinin eşliğinde bu sorunu incelemektedir.
Kamu tüzel kişilerinin başvuru ehliyetine sahip olup olamayacağı sorunu iki ana boyutta ele alınmalıdır. Çalışma da bunlara karşılık gelecek biçimde iki bölüme ayrılmıştır.
İlk boyut, "herkes"in bireysel başvuru yapabileceğini düzenleyen Anayasa hükmüne rağmen yasa hükmüyle kamu tüzel kişilerine başvuru yasağı getirilmiş olmasıyla ilgilidir. Bu doğrultuda ilk bölümde konuya ilişkin mevcut hukuki düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesi'nin norm denetimi kararı çeşitli açılardan değerlendirilmiştir.
Anayasa Mahkemesi, norm denetimi kararında ortaya koyduğu yaklaşımı somut bireysel başvurularda da devam ettirmiştir. Sorunun ikinci boyutu kendini bu bağlamda göstermektedir. Başvuru ehliyetinin tespiti açısından kilit unsurlar, hak ihlali iddiasına muhatap "kamu gücü" kavramı ve başvurucunun hak ihlali gerçekleştiğini öne sürdüğü başvuruya konu olay yani "somut olaydır. İkinci bölüm bu kavramlar etrafında şekillendirilerek kamu tüzel kişilerinin başvuru ehliyetine yönelik somut sonuçlara ulaşılmıştır.
Anayasa Mahkemesi'nin gerek norm denetimi kararında gerek somut bireysel başvurularda izlediği ve yerleşik içtihadı hâline gelen şekilci yaklaşımın altında yatan temel neden, hak ihlali iddiasına muhatap kamu gücü kavramının salt organik anlamıyla nitelendirilmesidir. Bireysel başvurunun niteliği ve işlevine uygun olmanın yanı sıra Anayasa'nın özü ve sözüne uygun olan ise kamu gücü kavramının fonksiyonel anlamıyla nitelendirilmesidir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Türk, Federal Almanya ve AİHS Hukukundaki İlgili Hükümler ve Yargı Yeri Uygulamaları
.
Bireysel Başvuru Yolu Bağlamında Organik Anlamıyla "Kamu Gücü" – Anayasa Mahkemesi'nin Şekilci Yaklaşımı
.
Bireysel Başvuru Yolu Bağlamında Fonksiyonel Anlamıyla "Kamu Gücü" – Kamu Gücü Ayrıcalığı ve Somut Olay Ölçütü
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Teşekkür 
7
Kısaltmalar 
13
Giriş 
15
1. Bölüm
HUKUKİ TEMEL VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA GÖRÜNÜM
1.1. HUKUKİ DÜZENLEMELER 
27
1.2. ANAYASA MAHKEMESİ’NİN NORM DENETİMİ KARARI VE DEĞERLENDİRMESİ 
30
1.2.1. “Herkes” İfadesi Çerçevesinde Değerlendirme 
31
1.2.2. Bireysel Başvuru Yolunun Niteliği Çerçevesinde Değerlendirme 
35
1.2.3. Bireysel Başvuru Yolunun İşlevi Çerçevesinde Değerlendirme 
37
1.2.4. Genel Değerlendirme 
40
1.3. FEDERAL ALMANYA MEVZUATINDAKİ İLGİLİ HÜKÜMLER VE FEDERAL ALMAN ANAYASA MAHKEMESİ UYGULAMASI 
41
1.3.1. Anayasa Şikâyeti Bakımından 
41
1.3.1.1. Özellikli Durumlar 
45
1.3.1.1.1. Anayasa Kurallarından Kaynaklı İstisna 
45
1.3.1.1.2. Kamu Tüzel Kişilerinin Niteliğinden Kaynaklı İstisna 
46
1.3.2. Komünal Anayasa Şikâyeti Bakımından 
48
1.4. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN İLGİLİ HÜKÜMLERİ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ UYGULAMASI 
49
1.4.1. İlgili Hükümler 
50
1.4.2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulaması–“Hükümet Dışı Kuruluş” Kavramının Somutlaştırılması 
52
1.4.2.1. Devletle Bağlantılı Şirketler Özelinde Özel Hukuk Tüzel Kişileri Bakımından 
52
1.4.2.2. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları Bakımından 
55
1.4.2.3. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları Bakımından 
56
1.4.2.4. Genel Değerlendirme 
60
1.4.3. Anayasa Mahkemesi’nin Şekilci Yaklaşımına Alternatif Bir Çözüm Önerisi: Anayasa Madde 90/5 
62
2. Bölüm
BAŞVURU EHLİYETİ BELİRLENİRKEN ESAS ALINMASI GEREKEN BAŞLICA ÖLÇÜT: “KAMU GÜCÜ (AYRICALIĞI)”
2.1. ÇEŞİTLİ ANLAMLARI BAKIMINDAN KISACA KAMU GÜCÜ 
65
2.2. BİREYSEL BAŞVURU YOLU BAĞLAMINDA ORGANİK ANLAMIYLA KAMU GÜCÜ 
67
2.2.1. Anayasa Mahkemesi’nin Somut Başvurularda İzlediği Yaklaşım 
68
2.2.2. Kamu Gücü Kavramını Salt Organik Anlama Dayalı Nitelendirmenin Pratik Sakıncaları: Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı Özelinde Değerlendirme 
70
2.2.2.1. Sınırlı da Olsa Kamu Gücü Ayrıcalığı Kullanabilen Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin Başvuruları Açısından 
71
2.2.2.2. Adil Yargılanma Hakkı Bakımından 
74
2.3. BİREYSEL BAŞVURU YOLU BAĞLAMINDA FONKSİYONEL ANLAMIYLA KAMU GÜCÜ 
76
2.3.1. Somut Olay 
81
2.3.1.1. Somut Olay Yargılama Sürecinin Usuli Güvencelerine İlişkin Olabilir 
81
2.3.1.2. Somut Olay Yargılama Sürecine Temel Oluşturan Hukuki İlişkinin Esasıyla Doğrudan Bağlantılı Olabilir 
81
2.3.2. Başvurucu Kamu Tüzel Kişisi Somut Olayda Kamu Gücü Ayrıcalığı Kullanmışsa 
85
2.3.2.1. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Başvurusu 
86
2.3.2.2. Ballıdere Belediye Başkanlığı Başvurusu 
88
2.3.2.3. Çavuş Köyü Muhtarlığı Başvurusu 
91
2.3.3. Başvurucu Kamu Tüzel Kişisi Somut Olayda Kamu Gücü Ayrıcalığı Kullanmamışsa 
93
2.3.3.1. Somut Olayın Yargılama Sürecine Temel Oluşturan Hukuki İlişkinin Esasıyla Doğrudan Bağlantılı Başvurular Açısından 
93
2.3.3.1.1. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Başvurusu 
94
2.3.3.1.2. Doğubayazıt Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı Başvurusu 
96
2.3.3.1.3. Çavuş Köyü Muhtarlığı Başvurusu İçin Farklı Bir Değerlendirme 
96
2.3.3.1.4. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Başvurusu İçin Farklı Bir Değerlendirme–1 
98
2.3.3.1.5. Günay Dağ ve Diğerleri Başvurusu 
98
2.3.3.1.6. Kurgusal Bir Örnek 
110
2.3.3.2. Somut Olayın Yargılama Sürecinin Usuli Güvencelerine İlişkin Olduğu Başvurular Her Koşulda Bu Ayrım İçerisinde Yer Alır 
111
2.3.3.2.1. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Başvurusu İçin Farklı Bir Değerlendirme–2 
116
2.3.3.2.2. Büğdüz Köyü Muhtarlığı Başvurusu 
117
2.3.3.2.3. Aydın Alparslan ve Diğerleri Başvurusu 
119
2.3.3.2.4. Demirdöven Köyü Tüzel Kişiliği ve Diğerleri Başvurusu 
120
2.3.3.2.5. Ankara Barosu Başkanlığı Başvurusu 
120
Sonuç 
123
Kaynaklar 
127
Kavram Dizini 
143