Kısaltmalar ve Simgeler Tablosu
15
ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU KURUMUNUN KAVRAMSAL VE TARİHSEL ÇERÇEVESİ, ÖZELLİKLERİ,
İŞLEVİ VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAN ÖRNEKLER
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TARİHSEL SÜREÇ
23
II. ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
34
A. Temel Hak ve Özgürlükleri Koruması
35
B. Korumanın Kamu Gücü Tarafından Yapılan İhlallere Karşı Olması
37
C. Korumanın Ulusal Düzeyde Olması
38
D. Korumanın İkincil Nitelikte Olması
38
E. Korumadan Herkesin Faydalanabilmesi
41
III. ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUNUN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ
42
IV. ANAYASA YARGISI VE ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU
45
B. Soyut Norm Denetimi ve Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru
48
C. Somut Norm Denetimi ve Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru
49
D. Actio Popularis ve Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru
50
V. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU
51
VI. TÜRKİYE’DE ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUNUN TEORİK VE POZİTİF TEMELLERİ
81
A. Türkiye’de Anaysa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruya İlişkin Tartışmalar ve Kurumun Kabul Edilişi
81
B. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurunun Türk Pozitif Hukukundaki Temelleri
87
TÜRK HUKUKUNDA ANAYASA MAHKEMESİNE
BİREYSEL BAŞVURU KAPSAMINDAN KORUNAN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
II. 1982 ANAYASASI’NDA GÜVENCE ALTINA ALINMIŞ TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERDEN AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA YER ALAN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
92
A. İnsan Haklarına Saygı Yükümlülüğü
92
D. Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı
102
E. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı
106
F. Adil Yargılanma Hakkı
114
G. Kanunsuz Ceza Olmaz
126
H. Özel ve Aile Hayatına Saygı Hakkı
130
I. Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü
140
J. Toplantı ve Dernek Kurma Özgürlüğü
147
L. Etkili Başvuru Hakkı
153
N. Olağanüstü Hâllerde Yükümlülüklerin Askıya Alınması
158
O. Yabancıların Siyasal Etkinlikleri’nin Kısıtlanması
162
Ö. Hakların Kötüye Kullanılmasının Yasaklanması
163
P. Hakların Kısıtlanmasının Sınırları
165
III. 1982 ANAYASASI’NDA GÜVENCE ALTINA ALINMIŞ TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERDEN TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU EK PROTOKOLLER’DE YER ALAN HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
165
A. İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 1 No’lu Protokol’de Yer Alan Hak ve Özgürlükler
166
3. Serbest Seçim Hakkı
174
B. İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek Türkiye’nin Taraf Olduğu 6 ve 13 No’lu Protokol’lerde Yer Alan Hak ve Özgürlükler
177
ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUNUN ŞARTLARI
II. ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUDA ESASA İLİŞKİN ŞARTLAR
179
A. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurunun, Anayasa’da Güvence Altına Alınmış Temel Hak ve Özgürlüklerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Buna Ek Türkiye’nin Taraf Olduğu Protokollerde Yer Alan Hak ve Özgürlükler için Yapılması
180
B. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurunun Kamu Gücü İşlemlerine Karşı Yapılması
184
1. Kamu Gücü İşlemleri Kavramı
185
3. Aleyhine Bireysel Başvurunu Yapılamayan Kamu Gücü İşlemleri
187
ab. Parlamento Kararı
193
ac. Diğer Yasama İşlemleri
195
ad. Yasama Organının İdari Nitelikteki İşlemleri
197
b. Düzenleyici İdari İşlemler
200
c. Anayasa Mahkemesi Kararları
202
d. Anayasanın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler
207
C. Başvurucunun, İhlale Yol Açtığı İleri Sürülen İşlem, Eylem ya da İhmal Nedeniyle Güncel ve Kişisel Bir Hakkının Doğrudan Etkilenmesi
221
1. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar
221
ba. Özel Hukuk Tüzel Kişileri
226
bb. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri
228
c. Tüzel Kişiliği Olmayan Kişi Grupları
232
2. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanların Taraf ve Dava Ehliyeti
232
3. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru’da Başvurucunun Hukuki Yararının Bulunması
239
D. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurudan Önce Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi
245
1. Tüketilmesi Gereken Olağan Kanun Yolları
246
2. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesine Gerek Olmayan Haller
254
III. ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUDA GENEL USUL KURALLARI
260
A. Bireysel Başvuruları İncelenmekle Görevli ve Yetkili Mahkeme: Anayasa Mahkemesi
260
1. Anayasa Mahkemesi’nin Oluşumu ve Yapısı
261
2. Anayasa Mahkemesi’nin Görevleri
263
3. Anayasa Mahkemesi’nin Çalışma Usul ve Esasları
264
4. Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuruları İnceleme Yetkisi
265
a. Konu Yönünden Yetki
265
b. Zaman Yönünden Yetki
266
c. Yer Yönünden Yetki
269
d. Kişi Yönünden Yetki
270
B. Başvurunun Yapılabileceği Yerler
272
C. Başvuru Harcı ve Adli Yardım
273
D. Başvuru Dilekçesi: Şekli ve İçeriği
278
F. Başvuru Süresi ve Eski Hale Getirme
284
G. Başvuru Evrakında Eksikliğin Bulunması Durumunda Eksikliğin Giderilmesi Usulü
289
BİREYSEL BAŞVURULARIN İNCELENMESİ VE KARARLAR
I. BİREYSEL BAŞVURULARIN İNCELENMESİ
291
A. Bireysel Başvuru İncelemesi’nin Niteliği
291
1. Ön İncelemeyi Yapacak Olan Merci
294
2. Ön İncelemenin Konusu
295
3. Ön İnceleme Sonucunda Verilebilecek Kararlar
296
4. Bireysel Başvuruların Bölümlere ve Komisyonlara Tevzii, Başvuruların İnceleme Sırası, Yazışmalar ile Bilgi, Belge İsteme ve Tebliğ
297
C. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruların Kabul Edilebilirlik Açısından İncelenmesi
298
1. Kabul Edilebilirlik İncelemesini Yapacak Olan Merci
299
a. Komisyonların Oluşumu
299
b. Komisyonların Görevi ve Çalışma Usulü
300
c. Komisyonlar Raportörlüğü
301
2. Kabul Edilebilirlik Koşulları
303
a. Başvurunun 6216 Sayılı Kanun’un 45 ila 47. Maddelerinde Öngörülen Şartları Taşıması
305
b. Başvurunun Anayasa’nın Uygulanması ve Yorumlanması Açısından Önem Taşıması
306
c. Başvurunun Temel Hakların Kapsamının ve Sınırlarının Belirlenmesi Açısından Önem Taşıması
308
d. Başvurucunun Önemli Bir Zarara Uğraması
309
e. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması
311
ea. Açık ve Bariz Bir Şekilde Bir Temel Hak ve Özgürlük İhlalinin Yokluğu
312
eb. Mahkeme’den Kanun Yolu İncelemesi Yapılmasının İstenmesi
314
ec. Şikâyeti Kanıtlayacak Delillerin Yokluğu
317
ed. Başvurunun Karmaşık Olması ve Zorlama İddialara Dayanması
317
3. Kabul Edilebilirlik İncelemesi ve Karar
318
a. Kabul Edilebilirlik İncelemesi Aşamasında Dosyanın Tekemmül Ettirilmesi
319
b. Kabul Edilebilirlik İncelemesi Hakkında Karar Taslağının Hazırlanması
320
c. Komisyon İncelemesi ve Kararı
321
D. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruların Esas Açısından İncelenmesi
324
1. Esas Bakımından İncelemeyi Yapacak Merci
324
a. Bölümlerin Oluşumu
325
b. Bölümlerin Görevleri
326
c. Bölümlerin Çalışma Usulü
327
d. Bölümler Raportörlüğü
328
2. Esas Açısından Yapılacak İncelemede İzlenecek Usul
329
a. Esas İncelemesi Aşamasında Dosyanın Tekemmül Ettirilmesi
330
b. Dosya Üzerinden İnceleme veya Duruşma Yapılması
332
c. Adalet Bakanlığı’na Bildirim
334
d. Geçici Tedbir Kararı
337
e. Esas Hakkında Yapılacak İncelemenin Kapsamı
340
f. Esas Hakkındaki Karar Taslağının Hazırlanması
345
g. Esas Hakkındaki Kararın Verilmesi
346
II. BİREYSEL BAŞVURUNUN ESASTAN İNCELENMESİ SONUNDA VERİLEBİLECEK KARARLAR VE KARARLARIN ETKİLERİ
348
A. Genel Olarak Bireysel Başvuruların İncelenmesi Sürecinde Verilebilecek Kararlar
348
B. Bireysel Başvuruların Esas İncelemesi Sonunda Verilebilecek Kararlar
348
1. Bir Temel Hak ve Özgürlüğün İhlal Edilmediği Kararı
349
2. Bir Temel Hak ve Özgürlüğün İhlal Edildiği Kararı
349
a. Yeniden Yargılama Yapılmasına Karar Verilmesi
351
b. Tazminat Ödenmesine Hükmedilmesi
356
c. Genel Mahkemelerde Dava Açılması Yolunun Gösterilmesi
362
3. Yerindelik Denetimi Yapılamaması ve İdari İşlem ve Eylem Niteliğinde Karar Verilememesi
362
6. İçtihat Farklılıklarının Giderilmesi
373
7. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması
375
8. Kararların İmzalanması, Tebliği, Yayınlanması, Tavzihi ve Maddi Hataların Düzeltilmesi
378
9. Bireysel Başvuru Sonunda Verilen Kararların Niteliği ve Uygulanması
380
III. ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURUNUN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN ETKİLERİ
384
A. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Bireysel Başvurulara Etkisi
385
B. Anayasa Mahkemesi’nin İş Yüküne Etkisi
392
C. İnsan Haklarının Korunmasına ve Ortak Bir İnsan Hakları Anlayışının Yerleşmesine Etkisi
395
D. Anayasa’nın Üstünlüğü, Hukuk Devleti ve Yargının Güvenirliğine Etkisi
395