KUVVETLER BİRLİĞİ TEORİSİNE DAYANAN HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. GENEL OLARAK HÜKÜMET SİSTEMLERİ
23
II. KUVVETLER BİRLİĞİ SİSTEMLERİ
26
A. Kuvvetlerin Yasama Organında Birleşmesi
28
1. Meclis Hükümeti Sistemi
28
2. Meclis Hükümeti Sisteminde Yasama Organının Durumu
29
3. Meclis Hükümeti Sisteminde Yürütme Organının Durumu
30
4. Meclis Hükümeti Sisteminde Yargı Organının Durumu
32
5. Meclis Hükümetine İlişkin Olarak Fransa(1792–1795) ve Türkiye
a. Konvansiyonel Dönem (1792–1795) Fransa
33
b. Birinci Meclis Dönemi (1920–1923) Türkiye
34
B. Kuvvetlerin Yürütme Organında Birleşmesi
35
1. Tarihsel Gelişimi, Ortaya Çıkışı, Teorik Kökeni
35
a. Otoriter Diktatörlükler
39
b. Totaliter Diktatörlükler
39
KUVVETLER AYRILI TEORİSİ VE KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİNE DAYANAN HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİ
42
A. Tarihi Temeller: İngiltere Anayasa Tarihi
42
1. Aristo (MÖ 384–322)
45
2. Grotius, Wolff ve Pufendorf
46
3. John Locke (1632–1704)
48
4. Montesquieu: Kuvvetler Ayrılığı Teorisi
49
C. Kuvvetler Ayrılığı Teorisine Yöneltilen Eleştiriler
51
II. KUVVETLER AYRILIĞI SİSTEMLERİ
53
A. Başkanlık Sistemi: Kuvvetlerin Sert Ayrılığı
55
1. Başkanlık Sisteminin Ortaya Çıkışı–Başkanlık Sisteminin Prototipi:
Amerika Birleşik Devletleri
55
2. Başkanlık Sisteminin Özellikleri
57
3. Yasama ve Yürütme Kuvvetleri Arasındaki Etkileşim Araçları
60
4. Başkanlık Sisteminde Yasama Kuvveti
61
5. Başkanlık Sisteminde Yürütme Kuvveti
63
6. Başkanlık Sisteminde Yargı Kuvveti
65
7. Başkanlık Sisteminin Güçlü ve Zayıf Tarafları
66
8. Başkanlık Sistemi ve Parlamenter Sistem Arasındaki Asli Farklar
68
a. Yürütme Organının Yapısı
68
b. Yürütme Organının Kaynağı (Göreve Gelişi)
68
c. Yürütme Organının Yasama Organına Karşı Sorumluluğu
69
B. Parlamenter Sistem: Kuvvetlerin Yumuşak Ayrılığı
69
1. Parlamenter Sistemin Ortaya Çıkışı: İngiltere
70
2. Parlamenter Sistemin Özellikleri
71
3. Kuvvetler Arasındaki Etkileşim Araçları
77
4. Parlamenter Sistemde Yasama Kuvveti
78
5. Parlamenter Sistemde Yürütme Kuvveti
78
6. Parlamenter Sistemde Yargı Kuvveti
82
7. Parlamenter Sistemin Güçlü ve Zayıf Tarafları
82
C. Yarı Başkanlık ya da Yarı Parlamenter Sistem: Karma Sistem
84
1. Yarı Başkanlık Sisteminin Özellikleri
86
a. Devlet Başkanı Halk Tarafından Seçilir ve Yürütme Yetkilerini
Hükümet ile Ortak Kullanır
86
b. Hükümet Parlamentoya Karşı Sorumludur
86
c. Cumhurbaşkanının Meclisi Fesih Yetkisi Bulunmaktadır
87
d. Yasama ve Yürütmenin Karşılıklı Uzlaşmasına Dayanır
87
bb. Siyasi Arka Plan ve Tarihsel Gelişim
89
cc. Yarı Başkanlık Sistemine Yönelik Görüşler
90
dd. Türkiye ve Yarı Başkanlık Sistemi
92
D. Konkordanz Yönetim Sistemi: İsviçre
92
OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. 1876 KANUN–İ ESASİ’DEN 1982 ANAYASASI’NA TÜRKİYE’DE UYGULANAN
A. 1876 Kanun–i Esasi Dönemi Hükümet Sistemi
96
B. 1921 Teşkilatı Esasiye Kanunu Dönemi
98
C. 1921 Anayasası ile 1924 Anayasası Arası Dönem Hükümet Sistemi
100
D. 1924 Teşkilatı Esasiye (1924 Anayasası) Dönem Hükümet Sistemi
101
E. 1961 Anayasası Dönemi Hükümet Sistemi
103
F. 1982 Anayasası Dönemi Hükümet Sistemi
105
1. 1982 Anayasası Değişiklikler Öncesi İlk Dönemi Hükümet Sistemi
106
2. 21 Ekim 2007 Değişikliği Dönemi (28 Ağustos 2014–9 Temmuz
3. 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Dönemi Hükümet Sistemi
(9 Temmuz 2018 Sonrası)
109
TÜRKİYE’DE UYGULANAN HÜKÜMET SİSTEMİ
I. 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ İLE TÜRKİYE’DE UYGULANAN HÜKÜMET
SİSTEMİ İLE ABD BAŞKANLIK SİSTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
111
A. 2017 Hükümet Sistemi Değişikliği Süreci
112
B. Yeni Getirilen Hükümet Sisteminin İsmi
113
C. Yeni Hükümet Sisteminin Genel Özellikleri ve ABD Başkanlık Sistemi
114
D. Türkiye’de Yeni Getirilen Hükümet Sistemi ile ABD Başkanlık
Sisteminin Karşılaştırılması
123
1. Türkiye’ de Yeni Getirilen Hükümet Sistemi ile ABD Başkanlık
Sisteminin Benzeyen Yönleri
134
a. Yürütme Organının Tek Kişiden ve Seçimle Oluşması
Yönünden Karşılaştırma
134
b. Yasama ve Yürütmenin Sert Ayrımının Belirlenmiş Olması
Yönünden Karşılaştırma
135
c. Bakanların, Başkan Yardımcısının, Bakanlar Kurulu Yahut
Kabinenin Mevcudiyeti ve Bakanların, Başkan Yardımcısının
Başkanca Atanması Seçilmesi, Azledilmesi Yönünden
d. Kararname Çıkarma Yetkisi Yönünden Karşılaştırma
137
e. Başkanın ve Cumhurbaşkanının VETO Yetkisi Yönünden
2. Türkiye’ de Yeni Getirilen Hükümet Sistemi ile ABD Başkanlık
Sisteminin Farklı Yönleri
138
a. Yasama Organının, Yürütme Organının Görevine Son
Verebilmesi/ Verememesi Yönünden Karşılaştırma
139
b. Yürütme Organının, Yasama Organını Feshedebilmesi /
Feshedememesi Yönünden Karşılaştırma
141
c. Başkan Yardımcısının/CB Yardımcısının Seçimi ve Atanma
Şekli Yönünden Karşılaştırma
142
d. Bakanların (Sekreterlerin) Atama Şekli Yönünden
e. Yargıç Atama Yetkisi ve Yargı Erki Yönünden Karşılaştırma
145
f. Milletlerarası Antlaşmaların Onayı Yönünden Karşılaştırma
148
g. Devlet Bütçesinin Belirlenmesi Açısından Karşılaştırma
150
h. Yürütmenin Başı Olan Başkanın ve Cumhurbaşkanının Siyasi
Partisi ile Bağı Açısından Karşılaştırma
153
i. Yasama ve Yürütme Erkinin Seçimlerinin Yapılış Zamanın
Farklı Olması Yönünden Karşılaştırma
154
j. İki Seçim Dönemi Arası Seçim Yapılabilmesi / Yapılamaması
Yönünden Karşılaştırma
154
k. Bakanlar ve Başkan Yardımcısının, Cumhurbaşkanı
Yardımcısının Meclis Araştırması, Meclis Soruşturması, Genel
Görüşme ve Yazılı Soru Yoluyla Denetlenmesi Yönünden
l. Karşılıklı Etkileşim Araçları ve Fren/Denge Sisteminin Varlığı
Yönünden Karşılaştırma
155