Adil Yargılanma Hakkının Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Analizi Dr. Esra Bahar  - Kitap

Adil Yargılanma Hakkının Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Analizi

1. Baskı, 
Mayıs 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
295
Barkod:
9786052648629
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
430,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada, Türk Anayasa hukukunda önemli bir yer tutan bireysel başvuru müessesesine sıklıkla başvuru yapılan temel hak ve özgürlüklerden adil yargılanma hakkı ana hatlarıyla ele alınmıştır.
Yapılan bu çalışmada, adil yargılanma hakkının ihlali iddialarının ağırlıklı şekilde yapıldığı alt unsurlar irdelenerek, hukuk devletinde olması gereken adil yargılamanın ne olduğu sorusuna cevap aranmıştır. Bireysel başvuru yöntemi ve adil yargılanma hakkı birçok ülkenin hukuk sisteminde düzenlenen, oldukça kapsamlı bir konu olması nedeniyle, çalışma sadece Türk Anayasa Hukuku ve Türk AYM kararları ile sınırlı tutulmuştur.
Çalışmanın konusuna ilişkin olarak, doktrinde yer alan farklı görüşlere de yer vermek suretiyle açıklama yapılmaya çalışılmıştır. Ayrıca çalışmanın konusunun bireysel başvuru olması nedeniyle incelenen AYM kararlarından yararlanmaya özen gösterilmiştir. Yapılan bu çalışma, bireysel başvuru müessesesinin istenen noktaya büyük oranda geldiği bu dönem itibarıyla yapıldığından, çalışmanın literatüre bir katkı sağlamasının amaçlandığını ve bu yönüyle literatürdeki diğer çalışmalardan ayrıldığını söyleyebiliriz. Çalışmada, konu ile ilgili akademik çalışmalardan ve mahkeme kararlarından yararlanılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Türk Anayasa Hukukunda Bireysel Başvuru
.
Bireysel Başvurunun Usule ve Esasa İlişkin Kabul Edilebilirlik Koşulları
.
Adil Yargılanma Hakkı ve Bireysel Başvuru
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
İÇİNDEKİLER 
7
KISALTMALAR 
13
GİRİŞ 
15
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA BİREYSEL BAŞVURU
I. BİREYSEL BAŞVURU KAVRAMI, USUL VE NİTELİKLERİ 
19
A. Bireysel Başvuru Hakkı Kavramı 
19
1. Bireysel Başvurunun Tanımı 
20
2. Bireysel Başvurunun Amacı 
26
3. Bireysel Başvuru Türleri 
28
a. Dilekçe Hakkı 
28
b. Bilgi Edinme Hakkı 
31
c. Kamu Denetçiliği Kurumuna Başvuru (Ombudsmanlık) 
35
B. Bireysel Başvurunun Özellikleri 
38
1. Anayasal Bir Hak Arama Yolu Olması 
38
2. İkincil (Tali) Nitelikte Bir Hak Arama Yolu Olması 
38
3. Temel Hak ve Özgürlüklerin İhlali Durumunda Başvurulan
Bir Hak Arama Yolu Olması 
41
4. Güncel ve Kişisel Bir Hakkı Doğrudan Etkilenenler Tarafından
Başvurulan Bir Hak Arama Yolu Olması 
43
5. Kamu Gücü İşlemlerine Karşı Başvurulan Bir Hak Arama Yolu
Olması 
45
6. Kendine Özgü (Suigeneris) Bir Hak Arama Yolu Olması 
47
7. Halk Davası (Actio Popularis) Olmaması 
49
8. Etkili Bir İç Hukuk Yolu Olması 
50
C. Bireysel Başvurunun İşlevleri 
52
1. Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması ve Geliştirilmesi İşlevi
(Subjektif İşlev) 
53
2. Hukuk Düzenini Koruma ve Geliştirme İşlevi (Objektif İşlev) 
53
3. Ön Filtre İşlevi 
54
4. Yasama ve Yargı Organlarını Etkileme İşlevi 
54
II. TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA BİREYSEL BAŞVURU UYGULAMASI 
55
A. Müessesenin Tarihsel Gelişimi ve Yasal Dayanağı 
55
1. Türkiye’de Bireysel Başvuruya İlişkin Tartışmalar ile Kabul
Edilişi 
55
2. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurunun Yasal Dayanağı 
59
B. Anayasa Mahkemesi’ne Yapılan Bireysel Başvuruların İncelenme
Usulü 
63
1. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru 
63
a. Bireysel Başvuru Yapılacak Yerler 
66
b. Anayasa Mahkemesi’ne Doğrudan Bireysel Başvuru 
67
c. Mahkemeler Vasıtasıyla Bireysel Başvuru 
69
d. Yurtdışı Temsilcilikler Vasıtasıyla Bireysel Başvuru 
70
e. Elektronik Ortamda Bireysel Başvuru 
71
f. Posta Araçları ile Yapılan Bireysel Başvuru 
71
2. Bireysel Başvuruların İncelenme Süreci 
72
a. Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuruları İnceleme
Usulü 
72
b. Ön İnceleme Aşaması 
74
i. İdari Ret Kararı 
76
ii. Usule İlişkin İdari Ret 
77
iii. Süre Yönünden İdari Ret 
78
iv. İtiraz Halinde Süre Aşımı Nedeniyle İtirazın Reddi 
78
c. Kabul Edilebilirlik İnceleme Aşaması 
79
i. Bölümler 
79
ii. Komisyonlar 
80
iii. Komisyonlar Tarafından Verilen Karar Türleri 
84
aa. İdari Redde İtiraz Hakkındaki Kararlar 
84
bb. Kabul Edilemezlik Kararları 
85
cc. Kabul Edilebilirlik Kararları 
87
d. Esas Hakkındaki İnceleme Aşaması 
87
i. Esas Hakkında İncelemenin Usulü ve Kapsamı 
87
ii. Esas Hakkında İnceleme Yapacak Birimler 
89
İKİNCİ BÖLÜM
BİREYSEL BAŞVURUNUN USULE VE ESASA İLİŞKİN KABUL EDİLEBİLİRLİK KOŞULLARI
I. GENEL OLARAK KABUL EDİLEBİLİRLİK KOŞULLARININ
ÖZELLİKLERİ 
95
A. Kabul Edilebilirlik Hiyerarşisi 
96
B. Mükerrer Başvuru 
97
II. BİREYSEL BAŞVURUDA USULE İLİŞKİN KABUL EDİLEBİLİRLİK
KOŞULLARI 
98
A. Yüksek Mahkemenin Kişi Bakımından Yetkisi 
98
1. Başvuru Ehliyeti 
98
a. Gerçek Kişiler 
99
b. Tüzel Kişiler 
100
i. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
101
ii. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 
101
c. Yabancılar 
104
2. Mağdurluk Statüsü 
105
3. Mağdurluk Statüsünde Güncellik, Kişisellik ve Doğrudan
Etkilenme Koşulları 
110
a. Güncellik Koşulu 
110
b. Kişisellik Koşulu 
111
c. Doğrudan Etkilenme Koşulu 
112
B. Yüksek Mahkemenin Konu Bakımından Yetkisi 
113
1. Bireysel Başvuruya Konu Olan Temel Hak ve Özgürlükler 
115
2. Bireysel Başvuruya Konu Edilemeyecek İşlem ve Kararlar 
122
a. Yasama İşlemleri 
125
b. Düzenleyici İdari İşlemler 
128
c. Anayasa Mahkemesi Kararları 
132
d. Anayasanın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler 
133
C. Yüksek Mahkemenin Yer Bakımından Yetkisi 
139
D. Yüksek Mahkemenin Zaman Bakımından Yetkisi 
142
E. Bireysel Başvuru Süresi 
143
1. Süre Koşulu Amacı 
146
2. Sürenin Başlangıcı 
146
F. Başvuru Yollarının Tüketilmesi 
150
III. BİREYSEL BAŞVURUDA ESASA İLİŞKİN KABUL EDİLEBİLİRLİK
KOŞULLARI 
154
A. Anayasal Açıdan Önem Taşıyan ve Başvurucunun Önemli Bir
Zarara Uğradığı Başvurular 
154
B. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması 
157
1. Temyiz Mercii Şikayeti 
159
2. Açık veya Görünür Bir İhlalin Bulunmaması 
160
3. Kanıtlanmamış Şikayetler 
161
4. Karmaşık veya Zorlama Şikayetler 
161
C. Bireysel Başvuru Hakkının Kötüye Kullanımı 
162
IV. ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN BİREYSEL BAŞVURUDA ESAS İNCELEMESİ SONUNDA VERİLECEK KARAR TÜRLERİ 
164
A. Hakka Yönelik İhlal Olmadığı Kararı 
166
B. Hakka Yönelik İhlal Kararı 
166
1. Kamu Gücü İşlemlerinden Kaynaklanan İhlal Kararı 
167
2. Mahkeme Kararlarından Kaynaklanan İhlal Kararı 
167
a. Yeniden Yargılama Yapmak Üzere Dosyanın İlgili
Mahkemeye Gönderilmesi 
168
b. Başvurucu Lehine Tazminata Hükmedilmesi 
169
c. Genel Mahkemelerde Dava Açılması Yolunun Gösterilmesi 
170
C. Bireysel Başvurudan Feragat ve Düşme Kararı 
170
D. Pilot Karar 
171
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ADİL YARGILANMA HAKKI VE BİREYSEL BAŞVURU
I. ADİL YARGILANMA HAKKININ KAPSAMI 
175
A. Kavramlar 
175
1. Özgürlük Kavramı 
176
2. Adalet Kavramı 
176
3. Yargılama Kavramı 
177
4. Hak Kavramı 
178
B. Genel Olarak Adil Yargılanma Hakkı 
181
1. Kavram Olarak 
183
2. Adil Yargılanma Hakkının Hukuki Niteliği 
188
II. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE ADİL YARGILANMA HAKKI 
189
A. Uluslararası Metinlerde Adil Yargılanma Hakkı 
189
1. Magna Carta Libertatum (Büyük Özgürlük Fermanı) 
189
2. Köylülerin Mektupları 
190
3. Habeas Corpus Act 
191
4. Virginia Haklar Bildirgesi 
191
5. Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi 
191
6. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 
192
7. Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 
194
8. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 
195
9. Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi 
196
10. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi 
197
11. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi 
198
B. Türk Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı 
199
III. İNSAN HAKLARI VE TEMEL HAK BOYUTUYLA ADİL YARGILANMA
HAKKI 
204
A. İnsan Hakları Kavramının Felsefi Gelişimi 
204
B. İnsan Hakları Kavramının Hukuksal Gelişimi 
205
C. İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması 
207
D. İnsan Haklarının Bölgesel Düzeyde Korunması 
209
E. İnsan Haklarının Birleşmiş Milletler Bünyesinde Korunması ve
Denetim Yolları 
213
F. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Adil Yargılanma
Hakkının Önemi 
218
G. Adil Yargılanma Hakkının Sınırlandırılması 
219
Genel Sınırlama Rejimi 
219
2. İnsan Haklarının 1982 Anayasasındaki Genel Sınırlama
Rejimi 
220
3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve 1982 Anayasası
Açısından Adil Yargılanma Hakkının Sınırlandırılması 
224
H. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve 1982 Anayasası Açısından
Adil Yargılanma Hakkının Unsurları 
225
IV. ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINDA ADİL YARGILANMA HAKKI 
228
A. AYM Kararları Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkının Temel
Unsurları 
229
1. Yasayla Kurulmuş Bağımsız ve Tarafsız Bir Mahkemede
Yargılanma Hakkı 
229
a. Yasa ile Kurulmuş Mahkeme 
230
b. Bağımsız Mahkeme 
231
c. Tarafsız Mahkeme 
232
2. Mahkemeye Erişim Hakkı 
233
3. Aleni Olarak Yargılanma Hakkı 
235
a. Kamuya Açık Yargılama Hakkı 
235
b. Aleni Hüküm Hakkı 
236
4. Makul Sürede Yargılanma Hakkı 
236
5. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkı 
237
a. Yargılamada Silahların Eşitliği İlkesi 
238
b. Çelişmeli Yargılama İlkesi 
239
6. Savunma Hakkı 
240
7. Gerekçeli Karar Hakkı 
241
8. Yargılamada Masumiyet Karinesinin Korunması İlkesi 
241
9. Hukuki Güvenlik İlkesine Uygun Şekilde Yargılanma Hakkı 
242
B. 1982 Anayasası Döneminde Adil Yargılanma Hakkına İlişkin
Karar Örnekleri 
243
V. ADİL YARGILANMA HAKKI KAPSAMINDAKİ BİREYSEL
BAŞVURULURA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ
İSTATİSTİĞİ 
253
SONUÇ 
257
KAYNAKÇA 
265