Örgüt Mecazları

Mecaz (metafor), sosyal gerçeğin, mecazi (metaforik) olarak aktarılması ya da yansıtılmasıdır. Buna "mecazi (metaforik) anlatım" adı verilir. Bu anlatımda, benzetmeden yararlanarak sözcükleri gerçek anlamları dışında kullanma vardır. Daha açık bir deyimle mecazda( ya da mecazi anlatımda); bir olay ya da gerçeğe ilişkin anlatımın, benzer olana ya da olanlara taşınması ya da yansıtılması söz konusudur.

Örneğin bir insana, "kurt adam" denmesi, onun kurda benzerliklerinin; kurt gibi güçlü, gizemli, yalnız yaşama istekli, belki de vahşi olduğunun belirtilmesidir. Benzer şekilde "fabrika okul" mecazi ile, okulun sanki sanayideki bir fabrikanın, ham maddeyi alıp onu mamul maddeye dönüştürmesi gibi, bir okulun da öğrenciyi mamul, yani istenen özelliklere sahip hale getirmesi, onu işlemesi anlatılmak istenir. Fabrika ayrıca, üretimdeki hızı ve karlılığı da ifade eder. Bu anlamda fabrika okul, bir okulun sanki kar amaçlı bir piyasa şirketi gibi ürünlerini para kazanma güdüsüyle üretmesini anlatır.

Mecaz insanların gündelik yaşamlarında söylemlerinin önemli bir parçasını oluşturur, insanlar bir şeyleri anlatır ya da aktarırken sıkça mecazlara başvururlar. Örgütsel yaşam da bundan farklı değildir. İnsanlar örgütsel yaşamlarında da sıkça mecaz kullanırlar. Zira mecazlar, farklı bakış açılarını gösterirler. Pek tabii ki farklılık, farklı bakış açılarıyla ortaya çıkar, farklı bakış açılarını gerektirir. Mecazların ortaya koyduğu farklı bakış açıları, örgütlerin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur.

Bu bağlamda örgütsel ortamda mecazların üç temel işlevinden söz edilebilir: (l)Örgütsel problemlerin üretilmesi. Bu işlev, bir mecazın gösterdiği imajın örgüt ortamında, örgüt yaşamında beklenen düzeyde var olup olmadığının, ya da ondan farklılaşmaların ve nedenlerinin araştırılmasına olanak sağlar. (2) Araştırma sonuçlarının bütünleştirmesine dayanak oluşturma. Bu işlev, araştırma sonucu üretilen verilerin, imaj çerçevesinde bütünleştirilmesidir. (3) Örgütsel davranış ve eylemlere yön verme. Mecaz, örgütte Örgütsel davranış ve olaylara yön verir, onların yorumlanmasında temel oluşturur….(Tanıtım Bülteninden)