Temiz Konişmento

Uluslararası deniz ticaretinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere ortaya çıkan yüklemede, satış mahiyetindeki denizaşırı satış sözleşmesinin tarafı olan satıcı-yükletenin, bu sözleşmeden doğan yükümlülüklerini gereği gibi ifa ettiğini ispatlaması ve akreditif ilişkisinde ödemeyi mümkün kılması, eşya denizde taşınmakta iken, denizaşırı alıcı ile satıcının üzerinde tasarrufta bulunmasına imkân verebilmesi dolayısıyla temiz konişmentonun içeriği ticarette önemli bir yer işgal etmektedir. Mamafih uluslararası deniz ticaretinde üstlendiği bu değerli role rağmen, temiz konişmento hakkında ne karşılaştırmalı hukukta ne 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu'nda ne de 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda bir hükme rastlandığı gibi öğretide de temiz konişmentoyla alakalı olarak yapılmış kesin bir tarife ulaşılamamıştır. Bu sebeple kitabın konusu, uluslararası deniz ticaretinin işleyişinde önemli rolleri bulunan yüklemede satış mahiyetindeki denizaşırı satış sözleşmelerine, denizde eşya taşıma sözleşmesi ve akreditif sözleşmesine göre temiz konişmentonun bu sözleşme taraflarının yükümlükleri üzerindeki etkisine, ardından temiz konişmentonun tanımına ve kirli konişmento düzenlenmesinin sonuçlarına hasredilmiştir.

Kitapta; bu sözleşmeler bakımından temiz konişmento tanımı sebebiyle doğabilecek uyuşmazlıkların önüne geçilmesi ve yeknesak bir tanıma ulaşmak hedeflendiğinden, nasıl bir konişmentonun temiz konişmento olarak nitelendirilmesi gerektiği, konişmentoda yazılı hangi kayıtların onu temiz olmaktan çıkardığı, sözcük anlamından bağımsız olarak konişmentoya eklenen "temiz" sıfatının neye işaret ettiği, konişmentonun ticari itibarı üzerindeki etkisi ve sözleşmelerin taraflarının yükümlülükleri bakımından doğurduğu sonuçlar birlikte tartışılarak, uygulamada karşılaşılan örnek olaylar ile verilen mahkeme kararlarından da yararlanılarak, konunun tüm yönleri ile araştırılması amaçlanmıştır.

Kitapta ayrıca 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girmesi ile birlikte, özellikle taşıyanın temiz konişmento düzenlemesi karşılığında yükleten tarafından verilen garanti mektubu ve geçerliliği sorunu ile taşıyanın temiz konişmento düzenlemesinden doğan sorumluluğunun hukukî mahiyeti hakkında, Türk hukukunda gelinen son nokta tespit edilerek temiz konişmentonun uluslararası deniz ticaretindeki yeri ortaya konulmak istenmiştir.