Türk İdari Yargılama Hukuku Prof. Dr. Bahtiyar Akyılmaz, Prof. Dr. Murat Sezginer, Prof. Dr. Cemil Kaya  - Kitap
9. Baskı, 
Eylül 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
912
Barkod:
9789750286483
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
740,00
İndirimli (%51):
365,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
10. baskı Yeni Baskı
Eylül 2024
740,00
740,00 (%0)
Kitabın Açıklaması
"Türk İdari Yargılama Hukuku" başlıklı bu eser, son üç-dört yıl yoğunlaşmakla beraber, esasen çok daha uzun yıllar boyu yapılan bir çalışmanın ürünüdür. Abartısız ifadeyle; buna "bir ömür" diyebiliriz. Birkaç ayda yazılan kitapların daha makbul görüldüğü, daha fazla okunduğu, yıllarca süren çalışmanın sonuçlarının bir başkası tarafından fütursuzca kullanılabildiği bir akademik iklimde, böylesi bir çabaya girişmek anlamsız görülebilir. Ama bir ömür verdiğimiz mesleğimizde, ülkemize, insanımıza borçlu olduğumuz inancıyla buna giriştik.
Çalışmamız elbette eleştirilebilir. Eleştiri, herkesin hakkı olmakla birlikte, ülkemizde, ne olması gerektiği ortaya konulmaksızın sürdürülen bir eleştiri kültürü de ne yazık ki yaygınlaşmıştır. Bizler de hukuki düzenleme ve uygulamaları, yargı kararlarını birçok yazı ve konuşmada eleştirdik. Bu eleştirilerimizle birlikte, kanaatlerimizi ve olması gerektiğini düşündüğümüz hususları da eserlerimizle ortaya koymaya çalıştık. Hiç şüphesiz görüşlerimiz mutlak doğruyu ifade etmez; ama samimi, objektif ve tarafsızlık esasları içinde ortaya konmuş görüşlerdir. Bu esere de bu çerçevede bakılması gerektiğini ifade etmek isteriz.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İdari Yargı Yerleri
.
İdari Yargı Denetiminin Sınırları ve Kapsamı
.
İdari Dava Türleri
.
İdari Davaların Açılması
.
İdari Davalarda İlk İnceleme
.
İdari Davalarda Esastan İnceleme
.
Özel Yargılama Usulleri
.
Mahkeme Kararlarının Uygulanması
.
İdari Yargıda Kanun Yolları
.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
§ 1 İDARENİN DENETİMİ
I. İDARENİN DENETİMİNİN ANLAMI 
31
II. İDARENİN DENETİMİNİN ÇEŞİTLERİ 
32
A. Yasama Organı Tarafından Gerçekleştirilen Denetim 
32
1. TBMM Genel Kurulu 
32
2. Sayıştay (Dış Denetim) 
32
3. Kamu Denetçiliği Kurumu 
34
4. TBMM Dilekçe Komisyonu 
37
5. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 
37
B. Yürütme Organı Tarafından Gerçekleştirilen Denetim 
37
1. Genel İdari Denetim 
37
a. Hiyerarşik Denetim 
38
b. İç Denetim 
38
c. İdari Vesayet Denetimi 
39
2. Yürütme Organına Bağlı Denetim Kurumlarınca Yapılan İdari Denetim 
40
a. Devlet Denetleme Kurulu 
40
b. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 
41
§ 2 DEVLETİN HUKUKİ FONKSİYONU OLARAK YARGI
I. GENEL OLARAK 
43
II. HUKUK DEVLETİ İLKESİ VE İDARENİN YARGISAL DENETİMİ 
45
III. YARGI DÜZENİ KAVRAMI 
46
IV. İDARİ YARGI DÜZENİNİN İŞLEVİ 
48
§ 3 İDARİ YARGI YERLERİ
I. DANIŞTAY 
51
A. Niteliği 
51
B. Teşkilâtı 
51
C. Görevleri 
53
1. İdari Görevleri 
54
a. Görüş / Düşünce / Mütalaa Bildirme 
55
b. İtirazları Karara Bağlama 
55
c. Diğer İdari Görevleri 
56
2. Yargısal Görevleri 
56
a. Temyiz Mercii Olarak Görevleri 
57
b. İlk Derece Mahkemesi Olarak Görevleri 
57
II. BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ 
60
A. Teşkilatı 
60
B. Görevleri 
62
III. İDARE MAHKEMELERİ 
63
IV. VERGİ MAHKEMELERİ 
64
V. TEK HAKİM 
65
§ 4 İDARİ YARGILAMAYA HAKİM OLAN İLKELER
I. YARGILAMA İLKELERİ 
69
II. İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU’NDA YER ALAN YARGILAMA İLKELERİ 
71
A. Yazılı Yargılama Usulü (Yazılılık İlkesi) 
71
B. Evrak (Dosya) Üzerinden İnceleme İlkesi 
72
C. Re’sen Araştırma İlkesi 
74
Ç. Tasarruf İlkesi 
79
§ 5 İDARİ YARGI DENETİMİNİN SINIRLARI VE KAPSAMI
I. İDARİ YARGI DENETİMİNİN SINIRLARI 
83
A. Yasama Kısıntısı 
83
1. Genel Olarak 
83
2. 1924 Anayasası Dönemi 
84
3. 1961 Anayasası Dönemi 
85
4. 1982 Anayasası Dönemi 
86
B. Yargı Kısıntısı (Hükümet Tasarrufları) 
87
1. Genel Olarak 
87
2. Türkiye’de Hükümet Tasarrufları 
89
a. Genel Olarak 
89
b. Hükümet Tasarrufu Halleri 
89
aa. Mukabele–i Bilmisil Kararları 
90
bb. Zorunlu İskâna / Göçe Tabi Tutulma Kararları 
90
cc. Türk Vatandaşlığından Çıkarma Kararları 
90
çç. Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi Kararları 
91
3. Hükümet Tasarrufları Devam Ediyor mu? 
91
a. Mütekabiliyet (Karşılıklılık) İlkesi Çerçevesinde Alınan Kararlar 
92
b. Yabancıların Türk Vatandaşlığına Alınma İsteklerinin Reddi Kararları 
92
c. Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi Kararları 
92
ç. Yabancıların İkamet İzinlerine İlişkin Kararlar 
93
d. Yabancılara Türkiye’ye Giriş Yasağı Konulması Kararları 
93
e. Devlet Şeref Madalyası Verilmesi Kararları 
94
f. Pasaport Talebinin Reddi Kararları 
94
II. İDARİ YARGI DENETİMİNİN KAPSAMI 
95
A. Hukuka Uygunluk Denetimi 
96
B. Yerindelik Denetimi Yasağı 
97
C. Yürütme Görevinin Kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Gösterilen Şekil ve Esaslara Uygun Olarak Yerine Getirilmesini Kısıtlayacak Biçimde Yargı Kararı Verilmesi Yasağı 
101
Ç. İdari Eylem ve İşlem Niteliğinde Yargı Kararı Verilmesi Yasağı 
101
D. İdarenin Takdir Yetkisini Kaldıracak Biçimde Yargı Kararı Verilmesi Yasağı 
103
§ 6 İDARİ DAVA TÜRLERİ
I. İPTAL DAVASI 
107
A. Tarihi Gelişimi 
108
B. Özellikleri 
110
1. İptal Davası Kamu Yararını Gerçekleştiren Genel Bir Davadır 
110
2. İptal Davası Hukuk Devletini Koruyan Objektif Bir Davadır 
111
3. İptal Davası Hukuk Devletinde Hak Olarak Kabul Edilmiş Bir Davadır 
112
4. İptal Davası Kolay İşleyen, Karmaşık Olmayan ve Kamu Düzenine İlişkin Bir Davadır 
112
5. İptal Davası Asıl (Ana) Davadır 
113
6. İptal Davası Benzersiz / Eşsiz Bir Davadır 
113
7. İptal Davasının Konusu İdarenin Tek Yanlı, İcrai Nitelikli İşlemleridir 
114
8. İptal Davası, Kişisel Menfaatleri İhlâl Edilenler Tarafından Açılabilen Bir Davadır 
116
C. İdarenin Sözleşmeleri ve İptal Davası 
118
1. Genel Olarak 
118
2. İdarenin Sözleşmelerinden Ayrılabilen İdari İşlemler 
118
a. Sözleşme Öncesi İşlemler ve İptal Davası 
118
aa. İdarenin Sözleşmelerinde İhale Süreci 
119
b. Sözleşmenin Uygulanmasına İlişkin İşlemler ve İptal Davası 
124
c. Sözleşme Hükümlerine Aykırı İdari İşlemler ve İptal Davası 
125
3. Sözleşme Akdedilmesi / Akdedilmesinin Reddi Kararları ve İptal Davası 
126
4. Sözleşme Fesihleri ve İptal Davası 
128
5. İdari Sözleşmelere Karşı Üçüncü Kişiler Tarafından İptal Davası Açılabilir mi? 
130
a. Sözleşmenin Düzenleyici Nitelikteki Hükümleri 
131
b. Sözleşmenin Akdi (Mali) Nitelikteki Hükümleri 
131
c. Sözleşmenin Tümünün İptali Talebi 
132
II. TAM YARGI DAVASI 
132
A. Kavram 
132
B. Tarihi Gelişimi 
134
C. Tanımı ve Anlamı 
135
Ç. Özellikleri 
137
1. Tam Yargı Davasının Konusu İdari İşlem, İdari Eylem ya da İdari Sözleşmelerdir 
137
2. Tam Yargı Davası Açabilmek İçin “Hak İhlali” Şartı Aranır 
138
3. Tam Yargı Davası Açabilmek İçin Hak İhlalinin “Kişisel” ve “Doğrudan” Olması Gerekir 
138
4. Tam Yargı Davası Sonucunda Verilen Karar Kural Olarak Davanın Taraflarını İlgilendirir 
138
5. Tam Yargı Davası Sübjektif (Öznel) Bir Davadır 
139
6. Tam Yargı Davası Kişisel Yarar Yanında Kamu Yararına da Hizmet Eden Bir Davadır 
139
7. Tam Yargı Davası İptal Davası ile Aynı Yargılama Usulüne Tabidir 
139
D. Çeşitleri 
141
III. İDARİ SÖZLEŞMELERDEN DOLAYI TARAFLAR ARASINDA ÇIKAN UYUŞMAZLIKLARA İLİŞKİN DAVALAR 
144
§ 7 İDARİ DAVALARIN AÇILMASI
I. İDARİ DAVA DİLEKÇESİ 
147
II. İDARİ DAVA DİLEKÇESİNİN VERİLECEĞİ YERLER 
154
III. İDARİ DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEMLER 
156
IV. İDARİ YARGIDA TERDİTLİ İSTEM / DAVA VAR MIDIR? 
157
V. AYNI DİLEKÇE İLE DAVA AÇILMASI 
158
A. Genel Olarak 
158
B. Bir Kişinin Birden Fazla İdari İşleme Karşı Aynı Dilekçe ile Dava Açması 
160
1. Esasa İlişkin Şartlar 
160
2. Usule İlişkin Şartlar 
161
a. Başvurulacak Yargı Düzeni, Yargı Mercii ve Kanun Yolunun Aynı Olması 
161
b. Dava Açma Süresinin Dolmamış Olması 
163
c. Dava Açma Ehliyetinin Bulunması 
163
ç. Davalının Aynı Olması 
163
C. Birden Fazla Kişinin Aynı Dilekçe ile Dava Açması 
163
1. Esasa İlişkin Şartlar 
163
2. Usule İlişkin Şartlar 
165
§ 8 İDARİ DAVALARDA İLK İNCELEME
I. GENEL OLARAK 
167
II. İLK İNCELEME KONULARI 
169
A. Görev 
169
1. İdari Yargının Görev Alanı 
171
2. İdari Yargının Görev Alanı Dışına Çıkarılan Uyuşmazlıklar 
179
3. Görev Uyuşmazlıkları ve Giderilmesi 
211
a. Adli ve İdari Yargı Düzenleri Arasındaki Görev Uyuşmazlıkları 
212
aa. Uyuşmazlık Mahkemesi, Yapısı ve İşleyişi 
212
bb. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
213
aaa. Farklı Mahkemelerde Dava Açılması Suretiyle Oluşan Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
213
bbb. İlgili Yargı Düzeni Başsavcısı Tarafından Yapılan Başvuru ile Oluşan Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
216
cc. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 
219
b. Hüküm Uyuşmazlıkları 
224
aa. Hüküm Uyuşmazlığının Şartları 
225
bb. Hüküm Uyuşmazlığına Başvuru Usulü ve Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi 
230
aa. İdari Yargı Düzeni İçinde Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
232
bb. İdari Yargı Düzeni İçinde Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 
234
B. Yetki 
236
1. Genel Olarak 
236
2. İdari Davalarda Genel Yetki Kuralı 
237
3. İdari Davalarda Özel Yetki Kuralları 
239
a. Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki 
239
b. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki 
242
c. Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki 
244
ç. Tam Yargı Davalarında Yetki 
244
aa. İdari İşlemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davalarında Yetki 
245
bb. İdari Eylemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davalarında Yetki 
246
cc. Diğer Hallerden Kaynaklanan Tam Yargı Davalarında Yetki 
248
d. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 
248
aa. Tarh, Tahakkuk ve Ceza Kesme İşlemlerinde Yetki 
249
bb. Gümrük Kanunundan Kaynaklanan Vergilerle, Vergi Usul Kanunu Gereğince Şikâyet Yoluyla Vergi Düzeltme Taleplerinin Reddine İlişkin İşlemlerde Yetki 
250
cc. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun Uygulanmasına İlişkin Uyuşmazlıklarda Yetki 
251
e. Diğer İşlemlerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklarda Yetki 
252
4. Yetki Uyuşmazlıkları ve Giderilmesi 
252
a. Olumlu Yetki Uyuşmazlığı (Merci Tayini) 
253
b. Diğer Merci Tayini Halleri 
254
aa. Yetkili Mahkemenin Bir Davaya Bakmasına Fiili veya Hukuki Bir Engel Çıkması 
254
bb. İki Mahkemenin Yargı Çevresi Sınırlarında Tereddüt Edilmesi 
255
c. Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı 
256
5. Bağlantılı Davalar 
258
a. Genel Olarak 
258
b. Bağlantılı Dava İçin Gerekli Şartlar 
260
aa. Davalar Aynı Maddi Sebepten Kaynaklanmalıdır 
260
bb. Davalar Aynı Hukuki Sebepten Kaynaklanmalıdır 
261
cc. Davalardan Birisi Hakkında Verilecek Hüküm Diğerini Etkileyecek Olmalıdır 
261
çç. İdari Yargı Yerlerinde Görülmekte Olan Birden Fazla Dava Olmalıdır 
261
dd. Davalar Aynı Yargılama Usulüne Tabi Olmalıdır 
263
ee. Yargılama Süreci Bakımından Davalar Aynı Aşamada Olmalıdır 
263
ff. Davaların Kanun Yolu Mercileri Aynı Olmalıdır 
263
c. Bağlantı Kararının Alınması Usulü 
264
aa. Bağlantı Talebi 
264
bb. Bağlantı Talebinin Mahkemelerce Kabul Edilmemesi 
265
cc. Bağlantının Talep Üzerine ya da Re’sen Mahkemece Kabulünün Davalara Etkisi 
266
çç. Bağlantı Kararının Verilmesi 
267
dd. Bağlantılı Davalarda Yetkili Mahkeme 
269
ee. Bağlantı Kararının Niteliği 
269
C. İdari Merci Tecavüzü 
270
1. Genel Olarak 
270
2. İhtiyari – Zorunlu İdari Başvuru Ayırımı 
271
3. Zorunlu İdari Başvurunun Tespiti 
273
a. Kanunun Emredici Lafzı Gereği Yapılan Müracaatlar 
273
b. Kanunda Özel Olarak Düzenlenen Müracaatlar 
275
c. İdari İşlemin Kesinleşmesi Amacıyla Yapılan Müracaatlar 
275
4. Zorunlu İdari Başvuru Süresinin Niteliği 
276
5. Zorunlu İdari Başvuruda Hata 
277
a. İlgililerden Kaynaklanan Hata 
277
b. İdareden Kaynaklanan Hata 
278
6. İhtiyari İdari Başvuru ile İlgili Birkaç Husus 
279
Ç. Ehliyet 
279
1. Objektif Ehliyet 
280
a. Taraf Ehliyeti 
280
aa. Gerçek Kişiler 
281
bb. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
281
cc. Tüzel Kişiliği Bulunmayan Özel Hukuk Toplulukları / Grupları / Hareketleri 
281
çç. Kamu Tüzel Kişileri 
282
dd. Kamu Tüzel Kişiliği Bulunmayan İdareler 
283
b. Dava Ehliyeti 
285
aa. Gerçek Kişiler 
285
bb. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
288
aaa. Dernekler 
288
bbb. Vakıflar 
288
ccc. Sendikalar 
289
ççç. Şirketler 
289
ddd. Siyasi Partiler 
290
cc. Kamu Tüzel Kişileri 
290
2. Sübjektif Ehliyet 
291
a. Menfaat İhlali 
291
aa. Kişisel Menfaat 
294
aaa. Genel Olarak 
294
bbb. Kısmi Kişisel Menfaat 
296
ccc. Kişisel Menfaati Belirlemede Yararlanılan Kriterler 
296
aaaa. Malik Olmak 
296
bbbb. Kiracı Olmak 
297
cccc. Çalışan Olmak 
298
çççç. Müteahhit Olmak 
300
dddd. Vergi Mükellefi Olmak 
300
eeee. Salt Vatandaş Olmak 
301
ffff. Milletvekili Olmak 
303
gggg. Tüketici Olmak / Kamu Hizmetinden Yararlanan Olmak 
303
ğğğğ. İktisadi Rakip Olmak 
304
hhhh. İhaleyle Bağı Olmak 
305
ıııı. Aile Ferdi Olmak 
306
iiii. Köy Sakini Olmak 
307
jjjj. Belde Sakini / Hemşehri Olmak 
307
kkkk. Mahalli İdare Üyesi/Organı Olmak 
309
llll. Üniversitede Bölüm Başkanı / Anabilim Dalı Başkanı Olmak 
310
ççç. Kişisel Menfaat ve Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
311
aaaa. Dernekler 
311
bbbb. Vakıflar 
316
cccc. Sendikalar 
318
aaaa. Barolar ve Türkiye Barolar Birliği (TBB) 
322
bbbb. Odalar ve Üst Kuruluşları Birlikler 
323
bb. Meşru Menfaat 
324
cc. Aktüel (Güncel) Menfaat 
325
aaa. Doğmamış Menfaatler İçin İptal Davası Açılması 
326
bbb. Doğmuş Menfaatler İçin İptal Davası Açılması 
327
b. Hak İhlali 
329
c. İdarelerin Birbirlerine Karşı Açtıkları Davalarda Ehliyet 
331
aa. Genel Olarak 
331
bb. İdareler Arasında Ortaya Çıkan Özel Hukuk Uyuşmazlıkları 
331
cc. İdareler Arasında Ortaya Çıkan Kamu Hukuku Uyuşmazlıkları 
332
aaa. Kamu Hukuku Uyuşmazlıklarının İdari Yollarla Çözümü 
332
bbb. Kamu Hukuku Uyuşmazlıklarının İptal Davası Yoluyla Çözümü 
332
aaaa. Vesayet Makamlarının İşlemlerine Karşı Vesayete Tabi Tutulan İdarelerin İptal Davası Açması 
333
bbbb. Vesayete Tabi Tutulan İdarelerin İşlemlerine Karşı Vesayet Makamlarının İptal Davası Açması 
333
cccc. Bakanlıkların Birbirlerinin İşlemlerine Karşı İptal Davası Açması 
333
çççç. Aynı Hiyerarşi İçinde Yer Alan İdarelerin Birbirlerinin İşlemlerine Karşı İptal Davası Açması 
334
dddd. Aynı Hiyerarşi İçinde Yer Almayan İdarelerin Birbirlerinin İşlemlerine Karşı İptal Davası Açması 
335
eeee. İdarelerin, Birlikte Oluşturdukları ya da Kendi Başvuru veya İtirazları Sonucu Oluşan İşlemlere Karşı İptal Davası Açması 
336
ccc. Kamu Hukuku Uyuşmazlıklarının Tam Yargı Davası Yoluyla Çözümü 
336
3. Ehliyetli Olan Şahsın Avukat Olmayan Vekili Tarafından Dava Açılması 
337
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken İşlem 
338
1. İcrailik Kavramı 
338
a. İcrailik ve İdari İşlemin İcrası 
343
b. İcrailik ve Olumsuz İdari İşlemler 
344
c. İdarenin İcrai Olmayan İşlemleri 
345
aa. Hazırlık İşlemleri (Ön – Öneri – Yardımcı İşlemler) 
345
aaa. Danışma İşlemleri 
346
bbb. Mükellefiyet Tesis Eden İşlemler 
346
ccc. Raporlar 
347
ççç. Tutanaklar 
347
ddd. Teklifler 
348
bb. Görüş (Düşünce – Mütalaa) Belirten İşlemler 
348
cc. Bildirici İşlemler 
348
aaa. Bildirimler 
349
bbb. Hatırlatmalar / Tekrarlar 
349
ccc. Uyarılar / İkazlar 
349
çç. İç–Düzen İşlemler / Hizmet İçi İşlemler / İç Yazışmalar 
351
dd. Uygulamaya İlişkin İşlemler 
352
2. Kesinlik Kavramı 
352
E. Dava Açma Süresi (Süre Aşımı) 
355
1. Dava Açma Süresi ve Özellikleri 
355
2. Genel ve Özel Dava Açma Süreleri 
357
3. Dava Açma Süresinin Başlangıcı 
361
a. Yazılı Bildirim Üzerine Dava Açma 
361
aa. Genel Olarak 
361
bb. Yazılı Bildirimin Amacı 
361
cc. Yazılı Bildirimin Gereklilikleri 
361
çç. Yazılı Bildirimin İspatı 
364
dd. Yazılı Bildirimden İmtina Etme 
365
ee. Adresin Bilinmemesi Nedeniyle Yazılı Bildirim Yapılamama 
365
b. Sözlü Bildirim Üzerine Dava Açma 
365
c. Öğrenme / Ittıla Üzerine Dava Açma 
367
ç. İlan Üzerine Dava Açma 
370
d. Elektronik Ortamda Tebliğ veya Erişim Üzerine Dava Açma 
373
4. Düzenleyici İşlemlere Karşı Dava Açma Süresi 
374
a. İlanı Gereken Düzenleyici İşlemler Bakımından 
374
b. İlanı Gerekmeyen Düzenleyici İşlemler Bakımından 
378
5. Görevsiz Yargı Yerine Başvurma Halinde Tanınan Ek Süre (İYUK Madde 9) 
378
a. Genel Olarak 
378
b. Ek Süreden Yararlanma Şartları 
379
6. İdari İşlem veya Eylem Yapılması İçin İdareye Başvuru Halinde Süre (İYUK Madde 10) 
382
a. Genel Olarak 
382
b. İlgililerin İdari Makamlara Başvurması 
383
c. İdari Makamların Başvuruyu Değerlendirmesi 
385
aa. Başvuruyu Açıkça Reddetme 
385
bb. Başvuruyu Zımnen Reddetme 
385
cc. Başvuruya Kesin Olmayan (Belirsiz/Muğlak) Cevap Verme 
386
ç. Çeşitli Durumlar 
388
aa. Zımni Ret Süresi Dolduktan Sonra İdarenin Açık Cevap Vermesi 
388
bb. Dava Açma Süresi Dolduktan Sonra Aynı Konuda İdareye Yapılan Mükerrer Başvuruların Dava Açma Süresine Etkisi 
389
cc. Düzenleyici İşlemin İdari Yargı Organı Tarafından İptal Edilmesi Üzerine Üçüncü Kişilerin İYUK’un 10. Maddesi Uyarınca İdareye Müracaat Etmesi 
391
çç. Kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Hükmünün Anayasa Mahkemesi Tarafından İptal Edilmesi Üzerine İlgililerin İYUK’un 10. Maddesi Uyarınca İdareye Müracaat Etmesi 
392
dd. Kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Hükmünün Değiştirilmesi Üzerine İlgililerin İYUK’un 10. Maddesi Uyarınca İdareye Müracaat Etmesi 
392
ee. Yeni Bir Hukuki Durumun Ortaya Çıkması Üzerine İlgililerin İYUK’un 10. Maddesi Uyarınca İdareye Müracaat Etmesi 
392
7. İdari İşlemin Kaldırılması, Geri Alınması, Değiştirilmesi veya Yeni Bir İşlem Yapılması İçin Üst Makama Üst Makam Yoksa İşlemi Yapan Makama Başvuru Halinde Süre (İYUK Madde 11) 
393
a. Genel Olarak 
393
b. Dava Açma Süresinin Durmasının Şartları 
394
c. İdarenin Cevabı Gelmeden Dava Açılabilir mi? 
395
ç. Dava Açma Süresinin Yeniden İşlemeye Başlaması 
395
aa. İdarenin Açıkça veya Zımnen Talebi Reddetmesi 
395
bb. İdarenin Başvuruya Kesin Olmayan (Belirsiz/Muğlak) Cevap Vermesi 
396
d. Çeşitli Durumlar 
396
aa. Zımni Ret Süresi Dolduktan Sonra İdarenin Açık Ret Cevabı Vermesi İhtimali 
396
bb. İdarenin Yeni Bir İşlem Tesis Etme İhtimali 
397
cc. Dava Açma Süresi Dolduktan Sonra İdareye Yapılan Mükerrer Başvuruların Dava Açma Süresine Etkisi 
397
çç. İdareye Başvuru Üzerine Dava Konusu Yapılacak İşlem 
398
dd. İYUK’un 10. Maddesi Uyarınca İdareye Yapılan Müracaat Üzerine Tesis Edilen İşlemler Bakımından İYUK’un 11. Maddesi Kapsamında Müracaat Mümkün müdür? 
398
ee. Düzenleyici İşlemler Bakımından İYUK’un 11. Maddesi Kapsamında Müracaat Mümkün müdür? 
398
e. Özel İtiraz Süresi Öngören Hükümler Bakımından 
399
aa. 3194 Sayılı İmar Kanunu 
400
bb. 4458 sayılı Gümrük Kanunu 
400
cc. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 
401
çç. Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik 
401
dd. 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Uyarınca Yapılan Başvurular Bakımından 
402
ee. 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu Bakımından 
402
8. İdari İşlemden Doğan Zararın Tazmini İçin Açılacak Davalarda Süre (İYUK Madde 12) 
402
a. Genel Olarak 
402
b. İlgililere Tanınan Seçimlik Haklar 
404
aa. Doğrudan Tam Yargı Davası Açma Seçeneği 
404
bb. İptal ve Tam Yargı Davasını Birlikte Açma Seçeneği 
405
cc. Önce İptal Davası Açma, Ardından Tam Yargı Davası Açma Seçeneği 
405
çç. Bir İdari İşlemin İcrası Sebebiyle Doğan Zararlardan Dolayı İcra Tarihinden İtibaren Tam Yargı Davası Açma Seçeneği 
407
9. İdari Eylemden Doğan Zararın Tazmini İçin Açılacak Davalarda Süre (İYUK Madde 13) 
408
a. Genel Olarak 
408
b. Özel Bir Durum: 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun 
411
10. İdari İşlemden veya Eylemden Doğan Zararların Sulh Yoluyla Hallinde Süre 
412
11. Sürelerin Hesaplanması 
413
a. Gün, Hafta, Ay ve Yıl Olarak Belirlenen Sürelerin Hesaplanması 
413
b. Resmî Tatil Günlerinin Sürenin Hesabına Etkisi 
415
c. Çalışmaya Ara Vermenin Sürenin Hesabına Etkisi 
416
ç. Mali Tatilin Sürenin Hesabına Etkisi 
416
d. İdari İznin Sürenin Hesabına Etkisi 
417
12. Mücbir Sebebin Dava Açma Süresine Etkisi 
417
F. Husumet 
419
1. Genel Olarak 
419
2. İdari Davalarda Husumete İlişkin Tespitler 
420
a. İdari Davalar Doğru Hasımla Görülmelidir 
420
b. İdari Davalarda Husumet Dava Şartıdır ve Kamu Düzenindendir 
420
c. İdari Davalarda Davalı Kural Olarak İdaredir 
422
ç. İdari Davalarda Davalı İdarenin Kamu Tüzel Kişiliği Bulunması Gerekmez 
422
3. İdari Davalarda Hasımda Değişme Hali 
423
4. İdari Davalarda Devlet Organlarının Hasım Konumu 
424
a. Yürütme Organı 
424
aa. Merkez Teşkilatı 
424
aaa. Cumhurbaşkanlığı 
424
bbb. Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum ve Kuruluşlar 
425
ccc. Bakanlıklar 
425
aaaa. Doğrudan Bakanlıklar 
425
bbbb. Bakanlıkların Merkez Teşkilatı Birimleri 
425
cccc. Bakanlık Bağlı Kuruluşları 
426
bb. Taşra Teşkilatı 
427
cc. Yer Bakımından Yerinden Yönetimler (Mahalli İdareler) 
428
çç. Hizmet Bakımından Yerinden Yönetimler 
429
dd. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 
429
b. Yasama Organı 
430
c. Yargı Organı 
431
aa. Yüksek Mahkemeler 
431
bb. Yargıyla İlgili Diğer Kuruluşlar 
432
5. Husumet Konusunda Özellik Arzeden Durumlar 
432
a. Vesayet Makamlarının Kararları 
432
b. Komutanlıklar 
433
c. Oluşumları ve İmtiyazları Nedeniyle Hukuki Nitelikleri Tereddüt Doğuran Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
434
ç. Özel Hukuk Kişileri 
434
d. Diğer Hususlar 
436
G. Dilekçelerin 3’üncü Maddeye Uygunluğu 
436
Ğ. Dilekçelerin 5’inci Maddeye Uygunluğu 
437
H. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar 
438
§ 9 DOSYANIN TEKEMMÜLÜ
I. GENEL OLARAK 
445
II. TEBLİGAT VE CEVAP VERME 
445
III. BİLGİ VE BELGE TOPLAMA 
448
IV. İDDİA VE SAVUNMANIN GENİŞLETİLMESİ VEYA DEĞİŞTİRİLMESİ YASAĞI VE SINIRLI ISLAH 
450
§ 10 YÜRÜTMENİN DURDURULMASI
I. GENEL OLARAK 
457
II. GENEL KURAL: DAVA AÇILMASI İŞLEMİN YÜRÜTÜLMESİNİ DURDURMAZ 
458
III. YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ ŞARTLARI 
460
IV. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI USULÜ 
462
V. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ ETKİLERİ, SONUÇLARI VE UYGULANMASI 
466
VI. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARINA İTİRAZ 
468
VII. YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ SINIRLANDIRILMASI 
471
A. 1961 Anayasası Döneminde 
471
B. 1982 Anayasası Döneminde 
471
VIII. YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA İLİŞKİN ÖZEL KANUN HÜKÜMLERİ 
472
§ 11 DURUŞMA
I. GENEL OLARAK 
475
II. DURUŞMALARA İLİŞKİN USUL 
476
III. DURUŞMALARA İLİŞKİN ESASLAR 
478
§ 12 DOSYALARIN ESASTAN İNCELENMESİ
I. GENEL OLARAK 
481
II. İPTAL DAVALARINDA HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ 
482
A. Yetki Unsuru Bakımından Denetim 
484
1. Genel Olarak 
484
2. Yetkinin Değişik Görünümleri 
487
a. Yer Bakımından Yetki 
487
b. Zaman Bakımından Yetki 
488
c. Kişi Bakımından Yetki 
491
ç. Konu Bakımından Yetki 
492
3. Yetkide Paralellik İlkesi 
493
4. Yetki Konusunda Özel Bir Durum: Fiili Ajan 
495
5. Yetki Sakatlıkları 
495
a. Yetki Gaspı 
495
b. Yetki Tecavüzü 
496
c. Fonksiyon Gaspı (Görev Gaspı / İşlev Gaspı) 
499
ç. Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü 
500
d. Özel Hukuka Ait Yetkinin Gaspı 
501
6. Yetki Sakatlıklarının Derecelendirilmesi 
501
7. Yetki Sakatlıklarının Sonradan Düzeltilmesi 
502
B. Şekil Unsuru Bakımından Denetim 
503
1. Genel Olarak 
503
2. Yazılı ve Yazılı Olmayan Şekil 
504
a. Yazılı Şekil 
504
b. Yazılı Olmayan Şekil 
506
3. Şekilde Paralellik İlkesi 
509
4. Şekil Sakatlıkları 
511
5. Şekil Sakatlıklarının Derecelendirilmesi 
517
6. Şekil Sakatlıklarının Sonradan Düzeltilmesi 
521
C. Sebep (Neden) Unsuru Bakımından Denetim 
523
1. Genel Olarak 
523
2. Mevzuatta Sebep Unsuru Yönünden İdari İşlemler 
525
a. Sebebi Mevzuatta Açıkça Gösterilen İşlemler 
525
b. Sebebi Mevzuatta Belirsiz Kavramlarla Gösterilen İşlemler 
525
c. Sebebi Mevzuatta Gösterilmeyen İşlemler 
526
3. Sebep Sakatlıkları 
527
a. Dayanılan Sebebin Mevcut Olmaması 
527
b. Dayanılan Sebebin Hukuka Aykırı Olması 
528
c. Dayanılan Sebebin Yanlış Nitelendirilmesi / Yeterli Olmaması 
528
ç. Mevzuatta Belirtilen Sebepler Dışında Sebeplere Dayanılması 
529
4. Sebep İkâmesi 
530
5. İşlemin Birden Fazla Sebebe Dayanması 
534
Ç. Konu Unsuru Bakımından Denetim 
535
1. Genel Olarak 
535
2. Konu Sakatlıkları 
535
a. Mümkün ve Meşru Olmayan Konu 
535
b. Mevzuatta Düzenlenmeyen Konu 
535
c. Mevzuata Uygun Olmayan Konu 
536
ç. Mahkeme Kararının Gereklerine Uygun Olmayan Konu 
538
d. Geriye Yürümezlik İlkesine Aykırı Konu 
538
e. Ölçülülük İlkesine Uygun Olmayan Konu 
539
f. Kazanılmış Hakları İhlal Eden Konu 
539
D. Amaç (Maksat) Unsuru Bakımından Denetim 
540
1. Amaç Kavramı 
540
2. Amaç Sakatlıkları 
543
a. Genel Amaç Bakımından Hukuka Aykırılık 
543
aa. Kişisel / Şahsi / Duygusal / Hissi Amaç Güdülmesi 
545
bb. Siyasi Amaç Güdülmesi 
545
b. Özel Amaç Bakımından Hukuka Aykırılık 
547
c. Usul (Yöntem) Saptırması 
549
III. TAM YARGI DAVALARINDA YARGISAL DENETİM: İDARENİN SORUMLULUĞU 
552
A. Devletin Sorumluluğunun Ortaya Çıkışı ve Dayanağı 
552
B. İdarenin Kusur Sorumluluğu 
557
1. İdari Kusur Kavramı 
557
2. İdari Kusurun Anlamı 
559
C. Hizmet Kusuru 
561
1. Hizmet Kusurunun Özellikleri 
562
2. Hizmet Kusuru Sayılan Haller 
565
a. Klasik Ayırım 
565
aa. Hizmetin Kötü İşlemesi 
565
bb. Hizmetin Geç İşlemesi 
567
cc. Hizmetin Hiç İşlememesi 
568
b. Yargı Kararlarında Hizmet Kusuru 
570
Ç. Kişisel Kusur 
580
1. Kişisel Kusur Kavramı 
580
2. Kişisel Kusur Halleri 
581
a. Kişisel Kusur, Kamu Görevinin İfasında Ortaya Çıkabilir 
581
b. Kişisel Kusur, Görevin İfası Dışında, Ancak Görev Sebebiyle Ortaya Çıkabilir 
582
3. Kişisel Kusurun Özellikleri 
583
4. Kişisel Kusur Olarak Görev Kusuru 
585
D. Kamu Görevlilerinin Üçüncü Kişilere Verdikleri Zararlardan Doğan Sorumluluk 
589
1. Yasal Düzenleme 
589
2. Anayasa 40/3 ve 129/5 Hükümlerinde Düzenlenen Sorumluluğun Unsurları 
593
3. Kamu Görevlisine Rücu 
596
E. İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 
599
1. Risk (Tehlike) İlkesi 
600
a. İdarenin Tehlikeli Faaliyetleri, Tesisleri ve Araç–Gereçlerinin Neden Olduğu Zararlarda Risk İlkesi 
604
b. Mesleki Risk İlkesi 
607
2. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik (Fedakârlığın Denkleştirilmesi) İlkesi 
609
3. Sosyal Risk İlkesi 
613
a. İlkenin Uygulanması 
615
b. İlkenin Özellikleri 
617
c. Terör Eylemlerinde Sosyal Risk Uygulaması 
618
F. Sorumluluğun Unsurları 
620
1. Tazmini Gereken Zarar Olmalıdır 
621
2. Zarar Kamu Hizmetinden Kaynaklanmalıdır 
623
3. Zarar İdareye Bağlanabilir Olmalıdır 
624
a. Uygun İlliyet Bağı 
624
b. İlliyet Bağını Ortadan Kaldıran Durumlar 
625
aa. Mücbir Sebep 
626
bb. Zarar Görenin Ağır Kusuru 
630
cc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 
632
c. İlliyet Bağını Ortadan Kaldırmayan Durumlar 
632
aa. Doğal (Tabii) Afetler 
632
bb. Beklenmeyen Hâller 
634
cc. Zarar Görenin ya da Üçüncü Kişinin Kusuru 
636
G. Tazminat ve Tazminatın Hesaplanması 
637
1. Tazmin Yükümlülüğü 
637
2. Tazminat Çeşitleri 
639
a. Maddi Tazminat 
639
b. Manevi Tazminat 
640
3. Tazminatın Kapsamı 
642
4. Tazminatın Hesaplanması 
645
a. Maddi Tazminatın Hesaplanması 
645
aa. Ölüm Nedeniyle Maddi Tazminat 
646
bb. Beden Bütünlüğüne Yönelik Zararlarda Maddi Tazminat 
648
cc. Mala Yönelik Zararlarda Maddi Tazminat 
649
çç. Maddi Tazminatın Hesaplanmasında Önemli Hususlar 
650
b. Manevi Tazminatın Hesaplanması 
652
aa. Ölüm Nedeniyle Manevi Tazminat 
653
bb. Beden Bütünlüğüne Yönelik Zararlarda Manevi Tazminat 
655
cc. Kişilik Haklarına Yönelik Zararlarda Manevi Tazminat 
656
çç. Mala Yönelik Zararlarda Manevi Tazminat 
657
dd. Manevi Tazminatla İlgili Hususlar 
657
§ 13 İPTAL VE TAM YARGI DAVALARININ SONUÇLANMASI
I. İPTAL DAVASININ SONUÇLANMASI 
659
A. İptal Davasının (Esastan) Reddi 
659
B. İptal Davasının Kabulü / İşlemin İptali 
661
a. İptal Kararının Genel Etki ve Sonuçları 
662
aa. Geçmişe Yürümesi 
662
bb. Dava Konusu İşlem Bakımından Hüküm İfade Etmesi 
663
cc. İdari İşlem Yerine Geçememesi 
663
b. İptal Kararının Özel Etki ve Sonuçları 
664
aa. Düzenleyici İşlemler Bakamından 
664
aaa. Düzenleyici İşlemin İptali (Varsa) Öncekine Yürürlük Kazandırır (mı?) 
664
bbb. Düzenleyici İşlemin İptali Genel Etki Gösterir 
664
ccc. Düzenleyici İşlemin İptali Derdest Davaları Etkiler 
664
ççç. Düzenleyici İşlemin İptali İdarenin Yeni Bir İşlem Yapmasını Gerektirir (mi?) 
665
ddd. Düzenleyici İşlemin İptali (Varsa) Bu İşleme Dayalı Olarak Tesis Edilen Birel İşlemlerin Geçerliliğini Etkiler (mi?) 
665
bb. Birel İşlemler Bakımından 
666
aaa. Birel İşlemin İptali İdarenin Yeni Bir İşlem Yapmasını Gerektirir (mi?) 
666
bbb. Birel İşlemin İptali Kural Olarak Dava Açanları Etkiler 
668
ccc. Birel İşlemin İptali Bu İşleme Dayalı Olarak Tesis Edilen Birel İşlemlerin Geçerliliğini Etkiler (mi?) 
668
II. TAM YARGI DAVASININ SONUÇLANMASI 
670
§ 14 ÖZEL YARGILAMA USULLERİ
I. İVEDİ YARGILAMA USULÜ 
673
A. Genel Olarak 
673
B. İvedi Yargılama Usulüne Tabi Uyuşmazlıklar 
675
1. İhaleden Yasaklama Kararları Hariç İhale İşlemleri 
676
2. Acele Kamulaştırma İşlemleri 
677
3. Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararları 
678
4. Turizmi Teşvik Kanunu Uyarınca Yapılan Satış, Tahsis ve Kiralama İşlemleri 
678
5. Çevre Kanunu Uyarınca İdari Yaptırım Kararları Hariç Çevresel Etki Değerlendirmesi Sonucu Alınan Kararlar 
679
6. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Uyarınca Alınan Cumhurbaşkanı Kararları 
679
C. İvedi Yargılama Usulünde Özel Usul Kuralları 
679
1. Süreye İlişkin Özel Usul Kuralları 
680
2. İdareye Başvuruya İlişkin Özel Usul Kuralı 
682
3. Yürütmenin Durdurulması Taleplerine İlişkin Kararlara İtiraz Bakımından Özel Usul Kuralı 
682
4. Davaların Karara Bağlanmasına İlişkin Özel Usul Kuralı 
683
5. Kanun Yollarına İlişkin Özel Usul Kuralları 
684
II. MERKEZÎ VE ORTAK SINAVLARA İLİŞKİN YARGILAMA USULÜ 
685
A. Genel Olarak 
685
B. Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulüne Tabi Uyuşmazlıklar 
685
C. Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulünde Özel Usul Kuralları 
686
1. Süreye İlişkin Özel Usul Kuralları 
686
2. İdareye Başvuruya İlişkin Özel Usul Kuralı 
687
3. Yürütmenin Durdurulması Taleplerine İlişkin Kararlara İtiraz Bakımından Özel Usul Kuralı 
687
4. Davaların Karara Bağlanmasına İlişkin Özel Usul Kuralı 
687
5. Kanun Yollarına İlişkin Özel Usul Kuralları 
688
6. Mahkeme Kararının Sonuçları Bakımından Özel Usul Kuralı 
688
§ 15 DAVANIN TARAFLARINDA DEĞİŞME 
691
I. GENEL OLARAK 
691
II. DAVANIN TARAFLARINDA DEĞİŞMEYE YOL AÇAN HALLER 
692
A. Gerçek Kişinin Ölümü 
692
1. Yalnız Öleni İlgilendiren Davalar Bakımından 
692
2. Yalnız Öleni İlgilendirmeyen Davalar Bakımından 
693
B. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 
697
1. Özel Hukuk Tüzel Kişileri Bakımından 
697
2. Kamu Tüzel Kişileri Bakımından 
699
C. Kanuni Temsilci Atanması 
700
Ç. Dava Konusunun Devredilmesi (Müddeabihin Temliki) 
700
III. DAVACI VE DAVALI SIFATININ BİRLEŞMESİ 
701
IV. BİLDİRİLEN ADRESE TEBLİGAT YAPILAMAMASI 
701
§ 16 İDARİ YARGILAMA USULÜNDE HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU (HMK) İLE VERGİ USUL KANUNU’NUN (VUK) UYGULANDIĞI HALLER
I. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNA (HMK) ATIF YAPILAN USUL HÜKÜMLERİ 
703
A. İYUK’ta Müstakil Madde Halinde Düzenlenmiş Olmakla Birlikte HMK’ye Atıf Yapılan Konular 
705
1. Hâkimin Davaya Bakmaktan Memnuiyeti (Yasaklılığı) ve Reddi 
705
a. Hâkimin Davaya Bakmaktan Memnuiyeti (Yasaklılığı) 
706
b. Hâkimin Reddi 
707
c. Hâkimin Çekinmesi ve Reddi Usulü 
708
2. Delil Tespiti 
712
a. Delil Kavramı 
712
b. Delil Tespitinin Anlamı 
714
c. Delil Tespit Talebinde Usul 
718
B. İYUK’ta Düzenlenmeksizin HMK’ye Atıf Yapılan Konular 
718
1. (Objektif) Ehliyet 
718
a. Taraf Ehliyeti 
719
b. Dava Ehliyeti 
719
2. Üçüncü Şahısların Davaya Katılması / Müdahalesi 
720
a. Asli Müdahale 
720
b. Fer’i Müdahale 
722
aa. Fer’i Müdahale Usulü 
722
bb. Fer’i Müdahilin Yetkileri 
726
3. Davanın İhbarı 
727
a. Davanın İhbarının Anlam ve Önemi 
728
b. Davanın İhbarı Usulü 
730
4. Taraf Vekilleri 
731
5. Dosyanın Taraflar ve İlgililerce İncelenmesi 
733
6. Davadan Feragat 
733
a. Feragat Ehliyeti 
734
b. Feragat Usulü 
736
c. Kısmi Feragat Olur mu? 
736
ç. Şartlı Feragat Olur mu? 
737
d. Feragat Ne Zamana Kadar Yapılabilir? 
737
e. Feragat Kabule Bağlı mıdır? 
738
aa. İptal Davalarında 
740
bb. Tam Yargı Davalarında 
742
f. Feragatin Sonuçları 
743
g. Feragat Halinde Yargılama Giderleri 
744
ğ. Diğer Hususlar 
745
7. Davayı Kabul 
746
8. Teminat 
750
9. Mukabil (Karşı) Dava 
753
10. Bilirkişi 
756
11. Keşif 
760
12. Yargılama Giderleri 
762
a. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 
762
b. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 
765
13. Adli Yardım 
768
14. Duruşmaların Sükunu ve İnzibatı 
773
15. Elektronik İşlemler 
773
16. Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası 
774
II. VERGİ USUL KANUNUNA (VUK) ATIF YAPILAN USUL HÜKÜMLERİ 
774
§ 17 DOSYALARIN KARARA BAĞLANMASI
I. KARAR VERME USULÜ 
777
II. KARARLARIN YAZIMI 
778
III. KARARLARDA BULUNACAK HUSUSLAR 
778
IV. KARARLARIN TEBLİĞİ 
779
V. DOSYANIN KAYBOLMASI 
780
§ 18 AÇIKLAMA VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ
I. AÇIKLAMA 
781
A. Genel Olarak 
781
B. Açıklama Nedenleri 
782
C. Açıklama Mercii 
783
Ç. Açıklama Süresi 
783
D. Açıklama Usulü 
783
E. Diğer Önemli Hususlar 
783
II. YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ 
784
A. Genel Olarak 
784
B. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Nedenleri 
785
C. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Mercii 
786
Ç. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Süresi 
786
D. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Usulü 
786
E. Diğer Önemli Hususlar 
787
§ 19 İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI
I. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI GEREĞİ 
789
II. UYGULANMASI GEREKEN İDARİ YARGI KARARLARI 
790
III. İDARİ YARGI KARARLARI UYGULANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 
791
IV. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMA SÜRESİ 
792
V. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMIŞ SAYILMAYACAĞI HALLER 
794
VI. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMAMANIN MAZUR GÖRÜLECEĞİ HALLER 
795
A. Hukuki ve/veya Fiili (Maddi) İmkânsızlık 
796
B. Davacının Feragat Etmesi 
797
VII. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMAMANIN MAZUR GÖRÜLMEYECEĞİ HALLER 
797
A. İdarenin Kanun Yollarına Başvurması 
797
B. İdareye Karşı Tazminat Davası Açılması / İdarenin Tazminat Ödemesi 
798
C. Kamu Görevlisinin Mahkûm Olması 
798
Ç. Otuz Günlük Sürenin Dolması 
798
D. İdarenin Yeniden Yapılandırılması 
799
E. Kamu Düzeninin Bozulması Tehlikesi 
799
F. Mahkeme Kararını Uygulamama Yönünde Prensip (İlke) Kararı Alınması 
799
G. Diğer Nedenler 
800
VIII. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASININ SONUÇLARI 
801
A. İdari Yargı Kararlarının Uygulanmaması Nedeniyle Doğan Sorumluluk 
801
1. Mali Sorumluluk 
801
a. Mali Sorumluluk Esasları 
801
b. Açılacak Maddi ve Manevi Tazminat Davası 
801
c. Kamu Görevlisine Rücu 
807
2. Cezai Sorumluluk 
809
3. İdari Sorumluluk 
809
4. Siyasi Sorumluluk 
810
B. İdari Yargı Kararlarının Uygulanmaması Konusunda Özellik Arzeden Durumlar 
810
1. Salt Uygulamama Haline Karşı İptal Davası Açılması 
810
2. Uygulamama Nedeniyle İdareye Yapılan Başvuru Üzerine İptal Davası Açılması 
810
C. Gecikme Faizi ve Oranı 
811
§ 20 KANUN YOLLARI
I. KANUN YOLU KAVRAMI 
813
II. KANUN YOLU TÜRLERİ 
817
A. Kesin Hüküm (Muhkem Kaziye) 
817
B. Kanun Yolunun Özellikleri 
821
1. Olağan Kanun Yolunun Özellikleri 
821
2. Olağanüstü Kanun Yolunun Özellikleri 
822
C. Olağan Kanun Yolları 
822
1. İstinaf 
822
a. İstinafa Tabi Mahkeme Kararları 
824
b. İstinaf Usulü 
825
c. İstinaf İncelemesinin Kapsamı ve Sonuçları 
827
2. Temyiz 
832
a. Temyize Tabi Mahkeme Kararları 
832
b. Temyiz Usulü 
836
c. Temyiz İncelemesinin Kapsamı ve Sonuçları 
839
3. İstinaf ve Temyiz Kanun Yollarına İlişkin Değerlendirme 
846
4. İstinaf ve Temyizde Yürütmenin Durdurulması 
854
Ç. Olağanüstü Kanun Yolları 
858
1. Yargılamanın Yenilenmesi (Muhakemenin İadesi) 
858
a. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri 
858
b. Yargılamanın Yenilenmesi Usulü 
860
2. Kanun Yararına Temyiz 
862
§ 21– ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU
I. BİREYSEL BAŞVURUNUN KONUSU 
866
A. İhlal Edilen Hakkın Niteliği 
867
B. Denetim Dışı İşlem ve Kararlar 
868
II. BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN TEMEL ŞARTLAR 
871
A. Başvuru Yollarının Tüketilmesi Şartı 
871
B. Kanun Yollarında Gözetilecek Hususlardan Olmama Şartı 
874
III. BİREYSEL BAŞVURU ESASLARI 
875
A. Başvuru Ehliyeti 
876
B. Başvuru Süresi 
878
C. Başvuru Usulü 
880
1. Başvuru Dilekçesi 
880
2. Dilekçenin Verileceği Yerler 
881
3. İdari İnceleme 
882
Ç. Esas Bakımından İnceleme ve Karar 
882
Kaynaklar 
889