İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU
Madde 1 – Kapsam ve Nitelik
19
I. İdari Yargının Anayasal Dayanağı
19
II. İdari Yargı Teşkilatı
21
B. Bölge İdare Mahkemeleri
28
C. İdare ve Vergi Mahkemeleri
30
III. İdari Yargının Görev Alanı
32
B. Adli ve İdari Yargı Yerleri Arasındaki Görev ve Hüküm Uyuşmazlığı
38
Madde 2 – İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı
43
1. İptal Davasının Özellikleri
45
2. İptal Davasının Konusu
47
3. İptal Davasının Açılma Koşulu Olarak Menfaat İhlali
58
a. Genel Olarak Ehliyet Kavramı
58
d. Menfaat (Subjektif Ehliyet)
63
i. Menfaatin Meşru Olması
65
ii. Menfaatin Kişisel Olması
66
iii. Menfaatin Güncel Olması
88
4. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
91
a. İdari İşlemin Kesin ve Yürütülebilir Olması Açısından
91
1. Tam Yargı Davasının Özellikleri
98
2. Tam Yargı Davasının Konusu
99
3. Tam Yargı Davasının Koşulu Olarak Hak İhlali
103
a. Kişisel Hakkın İhlal Edilmiş Olması
104
i. Maddi Zararlar Bakımından Değerlendirme
104
ii. Manevi Zararlar Bakımından Değerlendirme
107
iii. Zarar Miktarının Belirlenmesi
109
b. Hakkın Doğrudan İhlal Edilmiş Olması
113
c. Güncel Hak İhlali Olması
115
D. İptal ve Tam Yargı Davalarının Farkları
116
II. İdari Yargı Yetkisinin Sınırı
119
A. Hukuka Uygunluk Denetimi
120
B. Yerindelik Denetimi Yasağı
120
C. Yürütme Görevinin Yerine Getirilmesini Kısıtlayacak ve İdari Eylem ve İşlem Niteliğinde Karar Verme Yasağı
122
D. Takdir Yetkisini Kaldıracak Biçimde Yargı Kararı Verme Yasağı
125
E. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
132
Madde 3 – İdari Davaların Açılması
134
Madde 4 – Dilekçelerin Verileceği Yerler
147
Madde 5 – Aynı Dilekçe ile Dava Açılabilecek Haller
149
I. Birden Fazla İşleme Karşı Bir Dilekçe ile Dava Açılması
149
II. Birden Fazla Şahsın Müşterek Dilekçe ile Dava Açması
154
III. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
156
Madde 6 – Dilekçe Üzerine Uygulanacak İşlem
158
Madde 7 – Dava Açma Süresi
161
II. Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği
162
III. Dava Açma Süresinin Başlaması
164
A. Dava Açma Süresinin Tebliğ ve İlan ile Başlaması
165
1. Birel İşlemler Bakımından Tebliğ
165
2. Düzenleyici İşlemler Bakımından Yayın–İlan
168
B. Öğrenme ile Dava Açma Süresinin Başlaması
170
1. Birel İşlemler Bakımından Öğrenme
170
2. Düzenleyici İşlemler Bakımından Öğrenme
172
C. Elektronik Tebligat ile Dava Açma Süresinin Başlaması
172
D. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
174
Madde 8 – Sürelerle İlgili Genel Esaslar
179
Madde 9 – Görevli Olmayan Yerlere Başvurma
186
Madde 10 – İdari Makamların Sükutu
190
Madde 11 – Üst Makamlara Başvurma
197
Madde 12 – İptal ve Tam Yargı Davaları
213
I. İdari İşlem Dolayısıyla Tam Yargı Davası
213
II. İdari İşlemin İcra Edilmesi Nedeniyle Tam Yargı Davası
215
Madde 13 – Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması
217
III. Sulh Başvurusu Usulü
223
Madde 14 – Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme
226
Madde 15 – İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar
227
I. Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme
227
II. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar
230
B. İdari Merci Tecavüzü
231
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem
234
G. Dilekçelerin 3 ve 5. Maddelere Uygun Olup Olmadıkları
239
Madde 16 – Tebligat ve Cevap Verme
242
Madde 18 – Duruşmalara İlişkin Esaslar
263
Madde 19 – Duruşmalı İşlerde Karar Verilmesi
266
Madde 20 – Dosyaların İncelenmesi
267
Madde 20/A – İvedi Yargılama Usulü
279
Madde 20/B – Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü
284
Madde 20/C – Askerî Hizmete İlişkin İdari İşlem ve Eylemlerden Doğan Uyuşmazlıklara Dair Hükümler
287
Madde 21 – Sonradan İbraz Olunan Belgeler
289
Madde 22 – Davaların Karara Bağlanması
291
Madde 23 – Tutanaklar
292
Madde 24 – Kararlarda Bulunacak Hususlar
293
Madde 25 – Kararların Saklanması ve Tebliği
294
Madde 26 – Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik
295
I. Dava Esnasında Ölüm veya Herhangi Bir Sebeple Tarafların Kişiliği veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar
295
A. Davanın Tarafının Ölümü
296
2. Tam Yargı Davalarında:
300
B. Dava Esnasında Herhangi Bir Sebeple Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik Olması
301
1. Davanın Tarafının Kişiliğinde Değişiklik
302
2. Davanın Tarafının Niteliğinde Değişiklik
302
3. Tüzel Kişinin Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar
303
a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri Açısından
303
b. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri Açısından
306
II. Adrese Tebligat Yapılamaması Halinde Verilecek Karar
307
Madde 27 – Yürütmenin Durdurulması
311
I. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Hukuki Niteliği
312
II. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar
312
A. Esasa İlişkin Şartlar
313
1. Açıkça Hukuka Aykırılık Şartı
313
2. Telafisi Güç veya İmkânsız Zararların Doğması Şartı
314
B. Usule İlişkin Şartlar ile Karar Vermede Uygulanacak Usul
316
III. Yürütmenin Durdurulması Talebi Üzerine Verilebilecek Kararlar
318
B. Savunma Alınıncaya Kadar Kabul Kararı
318
IV. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması
319
V. Vergi Uyuşmazlıklarında Yürütmenin Durdurulması
321
VI. Yürütmenin Durdurulması Kararlarına Karşı İtiraz
323
Madde 28 – Kararların Sonuçları
329
I. Kararların Sonuçları
329
A. İptal Davası Açısından
329
B. Tam Yargı Davası Açısından
340
C. İhalenin İptali Kararları Açısından
341
II. Kararın Yerine Getirilme Zorunluluğu ve Süresi
342
III. Kararın Yerine Getirilmemesinin Doğuracağı Hukuksal Sonuçlar
344
B. Kamu Görevlileri Açısından
347
V. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
353
Madde 30 – Yanlışlıkların Düzeltilmesi
356
Madde 31 – Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun Uygulanacağı Haller
357
I. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi
357
B. Hâkimin Yasaklılık Halleri
359
C. Hâkimin Reddi Sebepleri
361
D. Yasaklılık Halinde Takip Edilecek Usul
362
E. Ret veya Çekilme Halinde Takip Edilecek Usul
363
VI. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri
381
A. Bilirkişilik Kavramı ve Bilirkişiye Başvurulması Gereken Haller
391
B. Bilirkişi Görevlendirilmesi
393
C. Bilirkişinin Görevi, Yetkileri ve Yükümlülükleri
397
D. Bilirkişi Raporu ve Rapora İtiraz
399
E. Bilirkişinin Sorumluluğu
402
XI. Delillerin Tespiti
405
XII. Yargılama Giderleri
408
A. Yargılama Giderlerinin Kapsamı
408
B. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk
412
A. Adli Yardımdan Yararlanma Şartları
415
B. Adli Yardımdan Yararlanabilecek Kişiler
416
C. Adli Yardımın Kapsamı
417
D. Adli Yardım Talebinin İncelenmesi
418
E. Adli Yardım Kapsamında Ertelenen Yargılama Giderlerinin Yargılama Sonunda Tahsili
420
XIV. Duruşmanın Düzeni ile Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası
422
XV. Elektronik İşlemler
422
Madde 32 – İdari Davalarda Genel Yetki
424
Madde 33 – Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki
426
Madde 34 – Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki
431
I. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalar
431
II. Mahalli İdarelere İlişkin Davalar
432
Madde 35 – Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki
433
Madde 36 – Tam Yargı Davalarında Yetki
434
Madde 37 – Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki
437
Madde 38 – Bağlantılı Davalar
438
I. Bağlantılı Dava Kavramı
438
II. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilen Koşullar
439
III. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilmeyen Koşullar
441
IV. Bağlantı Kararının Alınması Usulü
443
Madde 39 – Bağlantının Danıştayca İncelenmesi
444
Madde 40 – Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi
445
Madde 41 – Bağlantının Mahkemelerce Kabul Edilmemesi
446
Madde 42 – Bağlantılı Davalarla İlgili Diğer Esaslar
447
Madde 43 – Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem
449
Madde 44 – Merci Tayini
452
Madde 47 – Temyiz Edilemeyecek Kararlar
473
Madde 48 – Temyiz Dilekçesi
473
Madde 49 – Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar
476
Madde 50 – Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem
482
Madde 51 – Kanun Yararına Temyiz
486
Madde 52 – Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması
488
Madde 53 – Yargılamanın Yenilenmesi
491
Madde 54 – Kararın Düzeltilmesi
498
Madde 55 – Yargılamanın Yenilenmesi Usulü
499
Madde 56 – Danıştayda Çekinme ve Ret
500
Madde 57 – Mahkemelerde Çekinme ve Ret
501
Madde 58 – İdari Davalarda Delillerin Tespiti
502
Madde 59 – Yol Giderleri, Tazminat ve Gündelikler
503
Madde 60 – Tebliğ İşleri ve Ücretler
503
Madde 61 – Çalışmaya Ara Verme
503
Madde 62 – Nöbetçi Mahkemenin Görevleri
503
Madde 63 – Kaldırılan Hükümler
504
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ, İDARE MAHKEMELERİ VE VERGİ MAHKEMELERİNİN KURULUŞU VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN
543