Medeni Usul Hukuku El Kitabı ( 2 Cilt ) Takım Prof. Dr. Baki Kuru, Burak Aydın  - Kitap

Medeni Usul Hukuku El Kitabı ( 2 Cilt )

Takım

3. Baskı, 
Şubat 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
2055
Barkod:
9786050518108
Kapak Türü:
Ciltli
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Bu baskıda, 7251 sayılı Kanunla HMK'n da ve bazı mevzuatta yapılan değişiklikler, kitabın ilgili yerlerine işlenmiş ve gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Kitapta, HMK'nda ve ilgili diğer mevzuatta yer alan parasal sınırlar ve tarifeler de güncellenmiştir. Kitabın uygulamaya (tatbikata) dönük bir kitap olarak hazırlanmasına özen gösterilmiştir. Bu nedenle, Yargıtay'ın (ve bazı istinaf mahkemelerinin) medeni usul hukukuna ilişkin olup çeşitli dergi ve kitaplarda yayımlanmış olan kararlarına, bu El Kitabı'nda geniş ölçüde yer verilmiştir. Hattâ, sağlayabildiğim yayımlanmamış Yargıtay (ve bazı istinaf mahkemeleri) kararları da, bu El Kitabında inceleme konusu yapılmıştır.
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
1 inci Cildin
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
KISALTMALAR CETVELİ 
27
SEÇİLMİŞ BİBLİYOGRAFYA 
31
GİRİŞ
§ 1. MEDENÎ USUL HUKUKUNUN YARGI ÇEŞİTLERİ İÇİNDEKİ YERİ VE
BÖLÜMLERİ 
37
A) Yargısal faaliyet (yargı) 
37
B) Yargı yolları 
38
I – Anayasa yargısı 
38
II – İdarî yargı 
38
III – Adli yargı 
43
C) Medenî yargının diğer yargı çeşitlerinden farkı 
45
I – Medenî yargının Anayasa yargısından farkı 
45
II – Medenî yargının idari yargıdan farkı (idarî yargının görev alanı) 
45
III – Medenî yargının ceza yargısından farkı 
51
D) Yargı yolu itirazı ve uyuşmazlığı 
51
§ 2. ÇEKİŞMELİ YARGININ NİTELİĞİ ve ÖNEMİ 
53
§ 3. MEDENÎ USUL HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
57
A) Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) 
57
B) Diğer kanunlardaki usul hükümleri 
59
E) Özel mahkemeler için konulmuş özel usul hükümleri 
60
F) Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet
Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik
(Yönetmelik) 
60
G) Yargıtay kararları 
60
H) UYAP’ın kullanılması 
61
Birinci Bölüm
M A H K E M E L E R
§ 4. MAHKEMELER TEŞKİLÂTI 
67
A) Genel bilgi 
67
B) İlk derece hukuk mahkemeleri 
67
I – Genel mahkemeler 
67
II – Özel mahkemeler 
71
C) Kontrol mahkemeleri 
72
I– İstinaf mahkemeleri (bölge adliye mahkemeleri) 
73
II– Yargıtay 
75
III– Yargıtay’ın teşkilâtı 
75
IV – Yargıtay’ın görevleri 
77
§ 5. MAHKEMELERDE ÇALIŞAN KİŞİLER 
79
A) Hâkimler 
79
I – Hâkimlik mesleğine giriş 
80
II – Hâkimlik mesleği 
81
III – Hâkimlerin bağımsızlığı ve teminatı 
82
IV – Hâkimlerin sorumluluğu 
85
B) Adliye personeli 
86
I– Yazı işleri müdürü 
86
II– Zabıt kâtibi 
88
III– Mübaşir 
91
IV – Hizmetli 
92
§ 6. HÂKİMİN DAVAYA BAKMAKTAN YASAKLILIĞI ve REDDİ (m.34–44) 
93
A) Hâkimin davaya bakmasının yasak olması 
94
I – Hâkimin davaya bakamayacağı haller (yasaklılık sebepleri) 
94
II – Hâkimin çekinmesi (istinkâfı) usulü 
94
B) Hâkimin reddi 
96
I– Ret sebepleri (m.36) 
96
II– Hâkimin reddi usulü 
99
1) Taraflardan birinin hâkimi reddetmesi 
99
2) Hâkimin çekilmesi (hakimin kendini reddetmesi) 
104
III– İstinaf mahkemesi başkan ve üyelerinin reddi 
106
IV – Yargıtay başkan ve üyelerinin reddi 
107
V– Zabıt kâtibinin yasaklılığı ve reddi (m.45) 
107
§ 7. MAHKEMELERİN ÇALIŞMASINA İLİŞKİN DIŞ ŞARTLAR 
109
A) Mahkeme işlerinin görüldüğü yer 
109
B) Mahkeme işlerinin görüldüğü zaman 
110
C) Mahkemelerde kullanılan dil (lisan) 
111
D) Duruşma’nın aleniliği (aleniyet ilkesi) (m.28) 
112
E) Duruşmanın düzeni 
114
MAHKEMELERİN GÖREV ve YETKİSİ
§ 8. GÖREV 
121
A) Genel bilgi 
121
B) Görevli mahkemeler 
122
I– Sulh hukuk mahkemesinin görevine giren davalar 
122
II– Asliye mahkemelerinin görevine giren davalar 
131
1) Genel bilgi 
131
2) Ticarî davalar 
132
a) Mutlak ticarî davalar 
132
b) Nispî ticarî davalar 
137
3) Arabuluculuğa başvurma zorunluluğu 
139
4) Ticaret mahkemeleri 
140
5) Asliye hukuk mahkemesinin görevine giren davalar 
143
a) Malvarlığı haklarına ilişkin davalar 
144
b) Şahıs varlığı haklarına (kişi hallerine) ilişkin davalar 
147
C) Görev kurallarının niteliği 
151
D) Mahkemenin görevli olup olmadığını incelemesi 
152
E) Görevsizlik kararı 
156
F) Görevsizlik kararı üzerine yapılacak işlemler 
157
I– Genel bilgi 
157
II– İki hafta içinde görevsizlik kararı vermiş olan mahkemeye
başvurulmuş olmasının sonuçları 
158
III– İki hafta içinde görevsizlik kararı vermiş olan mahkemeye
başvurulmamış olmasının sonuçları 
161
§ 9. YETKİ (m.5–19) 
165
A) Genel bilgi 
165
B) Genel ve özel yetki kuralları 
166
I– Genel yetki (m.6) 
169
1) Gerçek kişilerin yerleşim yeri 
169
2) Tüzel kişilerin yerleşim yeri 
170
3) Davalı sayısının birden fazla olması halinde genel yetkili mahkeme 
172
4) Genel yetki kuralının niteliği 
173
II – Özel yetki kuralları 
174
1) Bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak davalarda yetki 
174
2) Sözleşmeden doğan davalarda yetki 
176
3) Şubenin bulunduğu yer mahkemesinin yetkisi (m.14) 
179
4) Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki (m.15) 
181
5) Haksız fiilden doğan davalarda yetki (m.16) 
183
7) Mirastan doğan davalarda yetki (m.11) 
185
8) Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki (m.12) 
187
10) Diğer kanunlardaki özel yetki kuralları (m.5) 
189
C) Yetki sözleşmesi (tarafların sözleşme ile yetkisiz mahkemeyi
yetkili kılmaları) 
192
I– Yetki sözleşmesi yapılamayacak olan haller 
193
II– Yetki sözleşmesi yapılabilecek olan haller 
195
III– Yetki sözleşmesinin hukuki niteliği 
196
IV– Yetki sözleşmesi iki şekilde yapılabilir 
196
V– Yetki sözleşmesinin şekli 
196
VI– Uyuşmazlığın belirli olması 
197
VII– Mahkemenin belirli olması 
197
IX– Yetki sözleşmesinin etkisi 
198
X– Davalının yetki itirazında bulunmaması 
199
D) Yetki itirazı 
200
I– Kesin yetki hallerinde yetki itirazı 
200
II– Kesin yetki olmayan hallerde yetki itirazı 
200
1) Yetki itirazında bulunma süresi 
201
2) Yetki itirazının yapılması 
202
3) Yetki itirazının incelenmesi 
204
E) Yetki itirazının reddi 
207
F) Yetkisizlik kararı 
208
G) Yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler 
210
I– Genel bilgi 
210
II– İki hafta içinde yetkisizlik kararını vermiş olan mahkemeye
başvurulmasının sonuçları 
211
III– İki hafta içinde yetkisizlik kararını vermiş olan mahkemeye
başvurulmamış olmasının sonuçları 
213
H) Türk Mahkemelerinin milletlerarası yetkisi (MÖHUK m.40 vd) 
216
I – Genel bilgi 
216
II– Malvarlığı haklarına ilişkin davalarda Türk mahkemelerinin
milletlerarası yetkisi 
218
1) Taşınmazın aynından doğan davalarda
Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi 
218
2) Taşınmazlar dışındaki (diğer) malvarlığı haklarına ilişkin davalarda
Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi 
218
III– Şahısvarlığı haklarına (kişi hallerine) ilişkin davalarda
Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi 
219
J) Yetki sözleşmesi ile yabancı mahkemenin yetkili kılınması 
220
I– Yabancı mahkemeyi yetkili kılan yetki sözleşmesi yapılamayacak
davalar 
220
II– Yabancı mahkemeyi yetkili kılan yetki sözleşmesi yapılabilecek
davalar 
221
§ 10. YARGI YERİ BELİRLENMESİ (m.21–23) 
229
A) Yargı yeri belirlenmesini gerektiren haller 
229
B) Yargı yeri belirlenmesi usulü 
233
§ 11. GENEL MAHKEMELER ARASINDA İŞBÖLÜMÜ 
237
A) Hukuk davalarında iş bölümü 
237
I – Birden fazla sulh hukuk mahkemesi arasındaki iş bölümü 
237
II – Birden fazla asliye hukuk mahkemesi arasındaki iş bölümü 
238
B) Ticari davalarda iş bölümü 
238
C)Bir yerdeki birden fazla özel mahkeme arasındaki iş bölümü 
239
§ 12. GENEL MAHKEME – ÖZEL MAHKEME İLİŞKİSİ 
241
A) Ayrı özel mahkeme bulunan yerler 
241
B) Ayrı özel mahkeme bulunmayan yerler 
241
§ 13. HUKUK MAHKEMELERİ İLE İDARE MAHKEMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 
245
A) Yargı yolu kavramı 
245
B) Yargı yolu (görev) itirazı 
247
I – Hukuk mahkemesinde yargı yolu itirazı 
248
II – İdare mahkemesinde yargı yolu (görev) itirazı 
250
§ 14. YARGI YOLU (görev) UYUŞMAZLIĞI 
253
A) Uyuşmazlık Mahkemesi 
253
B) Hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi arasında yargı yolu (görev)
uyuşmazlığı 
254
I– Hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi arasında olumlu görev
(yargı yolu) uyuşmazlığı 
254
1) Danıştay Başsavcısının olumlu görev uyuşmazlığı çıkarması
(UMK m.10–13) 
254
2) Hukuk mahkemesinin ve idare mahkemesinin aynı dava için
kendilerini görevli saymaları (UMK m.17) 
256
II– Hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi arasında olumsuz yargı yolu
(görev) uyuşmazlığı 
257
III – Hukuk mahkemesinin, Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurması 
258
C) Hüküm uyuşmazlığı 
260
§ 15. İSTİNABE 
261
A) Genel bilgi 
261
B) Türk mahkemeleri arasında hukuki yardım (istinabe) 
262
C) Türk mahkemeleri ile yabancı mahkemeler arasında hukuki yardım
(istinabe) 
264
§ 16. MAHKEMELERE YARDIMCI ORGANLAR 
267
A) Avukatlar 
267
B) Cumhuriyet Savcıları 
279
C) Noterler 
283
İkinci Bölüm
D A V A
§ 17. GENEL BİLGİ 
289
§ 18. TARAFLAR (m.50–56, m.124) 
293
A) Genel bilgi 
293
B) Taraf ehliyeti (yeteneği) 
296
I – Gerçek kişilerin taraf ehliyeti 
296
a) Yalnız öleni ilgilendiren davalar 
298
b) Mirasçıları da ilgilendiren davalar 
299
c) Ölen tarafın mirasçılarının davaya devam etmesi 
300
II – Tüzel kişilerin taraf ehliyeti 
303
1) Özel hukuk tüzel kişilerinin taraf ehliyeti 
303
2) Kamu tüzel kişilerinin taraf ehliyeti 
305
III– Tüzel kişiliği bulunmayan toplulukların taraf ehliyeti de yoktur 
311
a) Mirasçılar tarafından dava açılması 
315
b) Mirasçılara karşı dava açılması 
316
IV– İflâs masasının taraf ehliyeti 
320
V– Taraf ehliyeti dava şartıdır (m.114/1–d) 
321
C) Dava ehliyeti (m.51) 
322
I– Gerçek kişilerin dava ehliyeti 
322
II – Tüzel kişilerin dava ehliyeti 
326
D) Dava takip yetkisi (m.53) 
330
E) Taraf sıfatı (husumet) 
331
F) Tarafların değişmesi 
334
§ 19. DAVAYA VEKÂLET (tarafların davada temsili) (m.71–83) 
343
A) Giriş 
343
I– Yasal temsil 
343
II– İradî temsil 
345
B) Davayı avukat aracılığı ile takip etmek zorunlu değildir 
346
C) Davada vekil olabilecek kişiler (davaya vekâlet ehliyeti) 
347
D)Davaya vekâlet ehliyeti olmayan kişilerin dava takip etmesi 
349
E) Vekâletin verilmesi (temsil yetkisi verilmesi) 
350
G) Vekâletnamenin mahkemeye verilmesi 
352
H) Davaya vekâletin kapsamı 
356
I– Davaya vekâletin kanunî (yasal) kapsamı (m.73) (vekile özel yetki
verilmesini gerektirmeyen işlemler) 
356
II – Vekile özel yetki verilmesini gerektiren işlemler 
358
III– Vekilin özel yetkilerini kullanması 
362
J) Davanın birden fazla vekil ile takibi (m.75) 
363
K) Davaya vekâletin sona ermesi 
364
L) Vekâleti sona erdirmeyen haller 
372
M) Vekil ile takip edilen davalarda vekâlet verenin durumu 
373
§ 20. DAVA ŞARTLARI 
377
A) Dava şartları kavramı 
379
B) Dava şartlarının çeşitleri 
380
I– Mahkemeye ilişkin dava şartları 
380
II – Taraflara ilişkin dava şartları 
384
III – Dava konusuna ilişkin dava şartları 
385
1) Kesin hüküm bulunmaması 
385
2) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte (derdest)
olmaması 
385
a) Aynı davanın iki kere açılmış olması 
386
b) Birinci dava ile ikinci davanın aynı dava olması 
387
3) Hukuki yarar 
389
IV – Diğer kanunlardaki özel dava şartları 
394
C) Dava şartlarının incelenmesi 
396
§ 21. DAVA ÇEŞİTLERİ (m.105–113) 
401
A) Mahkemeden istenen hukuki korumaya göre dava çeşitleri 
401
I – Eda davası (m.105) 
401
II – Tespit davası (m.106) 
403
III – İnşaî davalar (yenilik doğuran davalar) 
412
B) Talep sonucunun niceliğine göre dava çeşitleri 
416
I – Terditli davalar (m.111) 
416
II– Seçimlik davalar (m.112) 
421
III – Davaların yığılması (objektif dava birleşmesi) (m.110) 
423
IV– Mütelâhik davalar : hakların (sebeplerin) yarışması (hakların telâhuku)427
V– Kısmî dava (m.109) 
429
VI– Belirsiz alacak davası (m.107) 
435
VII– İdari yargıda genişletilmiş kısmî dava 
440
VIII– Topluluk davası (m.113) 
442
§ 22. GENEL (yazılı) YARGILAMA USULÜ 
445
§ 23. DAVA AÇILMASI 
447
A) Genel bilgi 
447
B) Davanın açılması (m.118 vd) 
448
I – Dava dilekçesinin içeriği 
448
1) Mahkemenin adı (m.119/1–a) 
450
2) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri (m.119/1–b) 
450
3) Davanın konusu 
454
4) Vakıalar (dava sebebi) 
455
5) Delillerin dava dilekçesine yazılması gerekir (zorunludur) 
457
6) Hukuki sebepler (m.119/1–g) 
459
7) Açık bir şekilde talep sonucu (m.119/1–ğ) 
460
8) İmza 
463
II– Dava dilekçesinin yazılması 
465
III – Dava dilekçesinin mahkemeye verilmesi 
465
1) Dava dilekçesinin verileceği yer 
465
2) Dava dilekçesine davalı sayısı kadar örnek eklenir (m.118/1,c.2) 
466
3) Yazılı delillerin dava dilekçesi ile birlikte verilmesi 
467
4) Yargılama harçlarının yatırılması 
467
5) Gider avansının yatırılması 
468
9) Dava dosyası 
472
10) Tensip tutanağı 
472
11) Dava dilekçesinin davalıya tebliği 
473
12) Dava açılması üzerine, taraflar hemen duruşmaya çağırılmaz 
474
IV – Davanın açılma zamanı 
474
C) Dava açılmasının sonuçları 
475
I – Dava açılmasının maddî hukuk bakımından sonuçları 
475
II – Dava açılmasının usul hukuku bakımından sonuçları 
477
D) Dava dilekçesinde faiz istenmesi 
481
§ 24. DAVAYA CEVAP (m.126–131) 
485
A) Genel bilgi 
485
B) Davalının cevapları (savunma biçimi) 
486
I – Davalının davayı kabul etmesi 
486
III – Davalının yeni (karşı) vakıalar ileri sürmesi (savunma vasıtaları) 
487
C) Cevap dilekçesi (m.126–131) 
492
I – Cevap dilekçesinin içeriği 
492
II– Cevap dilekçesinin yazılması 
498
III– Cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesi 
498
D) Cevap süresi 
500
E) Cevap dilekçesi verilmesinin sonuçları 
502
I – Davalı davanın esasına girmiş olur 
502
II– Savunmayı genişletme yasağı, cevap dilekçesinin verilmesi ile değil,
ikinci cevap dilekçesinin verilmesi ile başlar 
503
F) Cevap süresi içinde cevap dilekçesi verilmemiş olmasının sonuçları 
503
I– Davalının vakıaları inkâr etmiş sayılması (m.128) 
503
II – Savunmayı genişletme yasağı 
504
G) Cevap süresi geçtikten sonra cevap dilekçesi verilmesi 
506
H) Davalının davaya cevap vermemesi 
507
§ 25. CEVABA CEVAP DİLEKÇESİ ve İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ (m.136) 
509
A) Cevaba cevap dilekçesi (m.136) 
509
I– Cevaba cevap dilekçesi verme süresi 
509
II– Cevaba cevap dilekçesinin içeriği 
510
IV– Cevaba cevap dilekçesinin verilmesi 
512
V– Cevaba cevap dilekçesinin verilmesinin sonuçları 
512
1) İddianın (davanın) genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı 
512
2) İddianın (davanın) değiştirilmesi sayılan haller 
513
3) Davayı değiştirme (ve genişletme) yasağının istisnaları 
515
a) Davalının açık muvafakati 
515
b) Islah 
517
c) Dava konusunun devri 
517
4) Davayı değiştirme zamanı 
517
5) Davayı değiştirmenin (veya genişletmenin) etkisi 
518
6) Davanın tekrar değiştirilmesi (veya genişletilmesi) 
518
7)Davalının davayı değiştirmeye açık biçimde muvafakat etmemesi
(itiraz etmesi) 
518
(davayı değiştirme ve genişletme yasağına tâbi olmayan haller) 
519
9) Davayı değiştirme (veya genişletme) sayılmayan haller 
520
10) Davayı değiştirme yasağı, cevaba cevap dilekçesinin verilmesi ile
başlar (m.141/1) 
520
VI–Davalının cevap dilekçesi vermemesi halinde, davacı cevaba cevap
dilekçesi (m.136) veremez 
521
VII –Cevaba cevap süresi geçtikten sonra cevaba cevap dilekçesi
verilmesi 
521
VIII –Davalının ön inceleme aşamasına kadar hiç cevap dilekçesi
vermemesi 
522
B) İkinci cevap dilekçesi (m.136) 
522
I– İkinci cevap dilekçesini verme süresi 
522
II– İkinci cevap dilekçesinin içeriği 
523
III – Davalı, ikinci cevap dilekçesi ile savunmasını genişletebilir veya
değiştirebilir 
524
IV– İkinci cevap dilekçesinin verilmesi 
524
V– İkinci cevap dilekçesinin verilmesinin sonuçları 
524
1) Dilekçeler aşaması sona erer 
524
2) Savunmayı genişletme ve değiştirme yasağı başlar 
525
3) Savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi sayılan haller 
525
4) Savunmayı genişletme ve değiştirme yasağının istisnaları 
529
a) Davacının açık muvafakati 
529
b) Islah 
530
5) Savunmayı genişletme veya değiştirme zamanı 
531
6) Savunmayı genişletmenin (veya değiştirmenin) etkisi 
531
7) Savunmanın tekrar genişletilmesi veya değiştirilmesi 
531
8) Savunmayı genişletmenin ve değiştirmenin yasak olmadığı haller 
532
9) Savunmayı genişletme veya değiştirme sayılmayan haller 
533
VI–Davacının cevaba cevap dilekçesi vermemesi halinde davalı ikinci
cevap dilekçesi (m.136) veremez 
533
VII – Süresi geçtikten sonra ikinci cevap dilekçesi verilmesi 
533
C) Davalının ön inceleme duruşmasına kadar cevap dilekçesi vermemesi 
534
D) İddia ve savunmanın genişletilmesi (veya değiştirilmesi) yasağı aynı
davada söz konusu olur 
535
§ 26. ÖN İNCELEME (m.137–142) 
537
A) Genel bilgi 
537
B) Duruşmasız ön inceleme 
537
C) Ön inceleme duruşması 
538
D)Hak düşürücü süre ve zamanaşımı hakkında karar verilmesi 
545
E) Hâkim yardımcılığı 
549
Üçüncü Bölüm
§ 27. TAHKİKAT (m.143–186) 
553
A) Genel bilgi 
553
I– Tahkikat yapılmasına gerek olmayan haller 
553
II– Tahkikat yapılmasına gerek olan haller 
554
B) Tahkikatın yapılış biçimi (şekli) 
555
C) Yargılamaya hâkim olan ilkeler (m.24–33) 
570
I – Tasarruf ilkesi (m.24) 
570
II– Taleple bağlılık ilkesi (m.26) 
571
III – Taraflarca getirilme (hazırlama) ilkesi (m.25) 
572
IV– Kendiliğinden (resen) araştırma ilkesi 
576
V– Dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğü (m.29) 
580
VI– Hukuki dinlenilme hakkı (m.27) 
583
VII– Usul ekonomisi ilkesi (m.30) 
588
VIII– Adil yargılanma hakkı 
590
IX– Hukukun uygulanması 
591
1) Hâkim, Türk Hukukunu kendiliğinden (resen) uygular (m.33) 
591
2) Yabancı hukukun uygulanması (MÖHUK m.2) 
593
X– Aleniyet ilkesi (m.28) 
594
XII– Doğrudanlık ilkesi 
595
D) Tahkikatın yapılması (m.143 vd) 
595
E) Tahkikat duruşmasının sonunda iki durumla karşılaşılır 
598
F) Toplu ticaret mahkemelerinde tahkikat 
599
G) Dava dosyasının kaybolması (zayî olması) 
601
I– Yangın, deprem, su baskını veya toprak kayması nedeniyle dosyanın
kaybolması 
601
II– Dava dosyasının başka bir nedenle kaybolması 
603
§ 28. İSTİCVAP (tarafın sorguya çekilmesi) (m.169–175) 
605
A) Genel bilgi 
605
B) İsticvabın konusu 
607
C) İsticvap kararı 
607
D) Tarafın kendisi isticvap edilir (sorguya çekilir) 
608
E) İsticvap davetiyesi (m.171) 
610
F) İsticvap usulü (isticvabın yapılması) 
611
Dördüncü Bölüm
DELİLLER (kanıtlar)
§ 29. DELİLLER HAKKINDA GENEL HÜKÜMLER (m.187–198) 
615
A) İspat ve delil 
616
I– İspat 
616
II– Delil (kanıt) 
617
B) Delilin (ispatın) konusu 
617
C) İspat yükü (HMK m.190 ; MK m.6) 
619
I– Genel kural 
620
II– Genel kuralın istisnaları 
622
a) Kanunî (yasal) karineler 
629
b) Fiilî karineler (yaşam deneyi kuralları) 
634
III– Karşı delil (m.191) 
637
D) Delillerin gösterilmesi 
638
I– Dilekçeler aşamasında delillerin gösterilmesi 
638
II– Yazılı delillerin ön inceleme aşamasından önce sunulması 
639
III– Delillerin hasredilmesi 
640
IV– Deliller taraflarca gösterilir 
642
E) Delillerin incelenmesi 
644
F) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller 
645
G) Delil çeşitleri 
647
I– Kesin deliller 
647
II– Takdirî deliller 
648
KESİN DELİLLER
§ 30. İKRAR (m.188) 
652
A) İkrarın niteliği ve konusu 
652
B) İkrarın yapılış biçimi 
653
C) İkrar’dan dönme 
656
D) İkrarın etkisi (hükmü) 
656
E) İkrarın çeşitleri ve bölünmesi 
657
I– Basit ikrar (âdi ikrar) 
657
II– Vasıflı ikrar (nitelikli ikrar) 
658
III– Bileşik ikrar 
662
1) Bağlantılı bileşik ikrar 
663
2) Bağlantısız bileşik ikrar 
663
IV– İspat yükü yer değiştirmemek şartı ile ikrar bölünebilir 
664
V– İkrara eklenen vakıanın ileri sürülmesi iddia ve savunmanın
genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağına tâbidir 
665
F) Mahkeme dışı ikrar 
665
§ 31. BELGE (m.199) 
668
§ 32. SENET 
670
A) Kavram ve önemi 
670
I – Kavram 
670
II – Senet ispat şekil şartıdır 
671
III – Senet delilinin önemi 
672
B) Senet çeşitleri 
672
I – Adi senetler 
672
II – Resmî senetler 
681
III – Senetlerdeki çıkıntı, kazıntı ve silintiler 
687
C) Senetlerin mahkemeye verilmesi (ibrazı) 
687
I – Genel bilgi 
687
II – Senetlerin mahkemeye verilmesi (ibrazı) zorunluluğu 
690
D) Senetle ispat zorunluluğu (tanıkla ispat yasağı) 
694
I – Genel bilgi 
694
II –İspat sınırından fazla hukuki işlemlerin senetle ispatı zorunludur 
695
1) (birinci) Ana kural 
695
2) İspat sınırı ile ilgili (birinci) ana kuralın istisnaları
(tanıkla ispat edilebilen hukuki işlemler) 
702
III – Senede karşı senetle ispat zorunluluğu (tanıkla ispat yasağı) (m.201) 
714
1) (İkinci) Ana Kural 
714
2) Senede karşı senetle ispat zorunluluğunun istisnaları
(senede karşı tanıkla ispatın mümkün olduğu haller) 
719
E) Güvenli elektronik imza 
723
§ 33. TİCARİ DEFTERLERLE İSPAT (HMK m.222) 
726
A) Giriş 
726
B) Ticari defterlerle ispat hakkında genel bilgi 
727
C) Ticari defterlerle ispat 
730
D) Ticari defterlerin sahibi aleyhine delil olması 
731
I– Genel bilgi 
731
II– Başka delillerle birlikte diğer tarafın ticari defterlerine dayanılması 
731
III – Sadece diğer tarafın ticari defterlerine dayanılması 
731
1) Bir tarafın yalnız diğer tarafın (hasmın) ticari defterlerine
dayanması 
732
2) Diğer tarafın ticari defterlerine dayanan tarafın tacir olması
şart değildir 
732
3) Mahkemenin diğer tarafın defterlerinin ibrazına karar vermesi 
732
E) Ticari defterlerin sahibi lehine delil olması 
735
§ 34. YEMİN (m.225–239) 
742
A) Yemin teklifi (m.227) 
743
B) Kendisine yemin teklif edilen tarafın yemin için davet edilmesi ve
buna karşı davranışı 
748
C) Yemin taraflarca eda olunur 
753
D) Yemin hakkında usul hükümleri (m.233–238) 
755
TAKDİRÎ DELİLLER
§ 35. TANIK (m.240–265) 
761
§ 36. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ (HMK m.266–287) 
781
A) Bilirkişi kavramı ve tanıklıktan farkı 
781
B) Bilirkişi incelemesini gerektiren haller 
782
I– Bilirkişi incelemesinin zorunlu olduğu haller 
782
II– Özel ve teknik bilgiyi gerektiren haller 
783
III– Özel ve teknik bilgiyi gerektiren halleri hâkim takdir eder 
784
IV– Hukuki sorunlar için bilirkişiye başvurulamaz 
785
C) Bilirkişi incelemesine karar verilmesi 
787
I– Tarafların bilirkişi incelemesi yapılmasını istemesi 
787
II– Hâkimin kendiliğinden (resen) bilirkişi incelemesi yapılmasına karar
vermesi 
788
III– Bilirkişi sayısının belirlenmesi 
789
IV– Bilirkişilerin görevlendirilmesi 
790
V– Bilirkişiye yemin verdirilmesi zorunludur (HMK m.271) 
794
VI– Bilirkişinin görev alanının belirlenmesi 
795
VII– Bilirkişinin görevini yapmaktan yasaklı olması ve reddi (HMK m.272) 
796
VIII– Bilirkişilik görevini kabulle yükümlü olanlar 
798
IX– Bilirkişilik görevinin kapsamı 
799
X– Bilirkişinin görev ve yetkileri 
801
XI– Bilirkişi açıklamalarının tespiti ve bilirkişi raporu 
802
1) Bilirkişinin sözlü açıklama yapması 
803
2) Bilirkişi raporu 
804
3) Bilirkişi raporuna itiraz 
809
4) Bilirkişilerden sözlü olarak açıklama istenmesi veya
ek rapor alınması 
812
5) Yeni (ikinci) bilirkişi incelemesi 
812
XII – Bilirkişinin oy ve görüşü hâkimi bağlamaz 
813
XIII– Bilirkişi gideri ve ücreti 
814
D) Bilirkişinin sır saklama yükümlülüğü 
815
E) Bilirkişinin ceza sorumluluğu 
816
F) Bilirkişinin hukuki sorumluluğu 
816
G) Bilirkişilerin denetlenmesi 
820
H) Bilirkişi raporunun başka bir davaya etkisi 
821
§ 37. UZMAN GÖRÜŞÜ (m.293) 
825
§ 38. KEŞİF (m.288–292) 
831
A) Genel bilgi 
831
B) Keşif kararı 
832
C) Keşif giderleri 
836
D) Keşif yapılması 
838
E) Keşfe katlanma zorunluluğu (m.291) 
843
F) Soybağı tespiti için inceleme 
844
§ 39. DELİL SÖZLEŞMESİ (m.193 ve m.200/2) 
847
A) Genel bilgi 
847
B) Delil sözleşmesinin çeşitleri 
848
I– Münhasır delil sözleşmesi 
849
1) Genel bilgi 
849
2) Hakem–bilirkişi sözleşmesi 
851
II– Münhasır olmayan delil sözleşmesi 
854
C) Delil sözleşmesinin şekli 
854
I– Yazılı şekil 
854
II– Delil sözleşmesinin mahkeme önünde yapılması 
856
Beşinci Bölüm
YARGILAMA ve HÜKÜM
§ 40. TAHKİKATIN SONA ERMESİ SÖZLÜ YARGILAMA ve HÜKMÜN VERİLMESİ
(m.184–186, 294–303) 
861
I – Tahkikatın sona ermesi 
861
II– Tahkikatın genişletilmesi 
862
III – Sözlü yargılama 
864
IV – Hükmün verilmesi 
866
V– Toplu ticaret mahkemelerinde tahkikatın sona ermesi, sözlü
yargılama ve hükmün verilmesi (m.185) 
875
§ 41. HÜKÜM (kararlar) (m.294–302) 
879
A) Karar çeşitleri 
879
I –Ara kararları 
879
II – Nihaî kararlar 
881
1) Hükümler (esasa ilişkin nihaî kararlar) 
881
2) Usule ilişkin nihaî kararlar (m.294/6) 
883
3) Davanın konusuz kalması halinde verilen kararlar 
884
B) Hüküm (m.294 vd) 
888
I– Hükmün verilmesi 
888
II– Hükmün içeriği 
888
III – Taleple bağlılık ilkesi (m.26) (talepten fazlaya veya başka bir şeye
hüküm verme yasağı) 
899
IV – Taleplerden biri hakkında karar verilmemiş olması 
904
V– Faiz hakkında hüküm verilmesi (hükümde faize ilişkin sorunlar) 
906
VI – Hükmün yazılması 
908
VII – Hükmün (ilâmın) taraflara verilmesi 
909
X – Hükmün doğurduğu sonuçlar 
915
Altıncı Bölüm
DAVADAKİ ÖZEL DURUMLAR
§ 42. ÖN SORUN (m.163–164) 
920
§ 43. BEKLETİCİ SORUN (m.165) 
922
§ 44. DAVA ARKADAŞLIĞI (m.57–60) 
938
A) Genel bilgi 
938
I– Davaların yığılması (objektif dava birleşmesi) 
938
II– Dava arkadaşlığı (sübjektif dava birleşmesi) 
938
B) Mecburî (zorunlu) dava arkadaşlığı (m.59–60) 
939
I– Genel bilgi 
939
II – Mecburî dava arkadaşlığı halleri (çeşitleri) 
940
1) Maddî bakımdan mecburî dava arkadaşlığı 
941
a) Elbirliği mülkiyetinde 
941
b) Kira sözleşmesinde birden fazla kiraya veren veya kiracı bulunması 
943
2) Şeklî bakımdan mecburî dava arkadaşlığı 
946
III – Mecburî dava arkadaşlığının tâbi bulunduğu özel usul hükümleri 
949
C) İhtiyarî dava arkadaşlığı (m.57–58) 
955
I– Genel bilgi 
955
II – İhtiyarî dava arkadaşlığının mümkün olduğu haller 
957
1) Dava konusu olan hak veya borcun ortak olması 
957
2) Ortak işlem 
957
3) Davaların temelini oluşturan vakıaların ve hukuki sebeplerin
aynı veya birbirine benzer olması 
958
III – İhtiyarî dava arkadaşlığının tâbi bulunduğu özel usul hükümleri 
959
1) Görevli mahkemenin belirlenmesi 
959
2) Yetkili mahkeme 
959
3) Dava açılması 
960
§ 45. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ ve AYRILMASI (m.166–168) 
968
A) Davaların birleştirilmesi 
968
I– Genel bilgi 
968
II– Davaların birleştirilmesi usulü 
970
1) Aynı mahkemede açılmış olan davaların birleştirilmesi 
970
birleştirilmesi 
972
birleştirilmesi 
973
III– Davaların birleştirilmesi kararının sonuçları 
974
B) Davaların ayrılması 
976
I– Davaların ayrılması halleri 
976
1) Aralarında bağlantı bulunmayan davaların ayrılması 
976
2) Aralarında bağlantı bulunan davaların ayrılması 
977
3) Mahkemece birleştirilmiş olan davaların ayrılması 
977
II – Davaların ayrılması kararı ve sonuçları 
978
III – Davaların ayrılması talebinin reddi 
979
§ 46. DAVAYA MÜDAHALE (katılma) (m.65–69) 
980
A) Fer’î müdahale (m.66–69) 
980
I – Genel bilgi 
980
II – Fer’î müdahalenin şartları 
981
1) Görülmekte olan bir dava bulunması 
981
2) Davaya müdahale tahkikat sona erinceye kadar mümkündür 
981
3) Üçüncü kişinin davaya müdahale etmekte hukukî
yararı bulunmalıdır 
982
4) Teminat gösterme 
983
III – Fer’î müdahale usulü 
983
IV – Fer’î müdahilin davadaki durumu 
984
B) Asli müdahale (m.65) 
990
I – Genel bilgi 
990
II– HMK ile asli müdahale düzenlenmiştir 
992
III – Asli müdahalenin şartları 
993
1) Görülmekte (derdest) olan bir dava bulunması 
993
2) Asli müdahilin dava konusu üzerinde bir hak iddia etmesi gerekir 
993
IV – Asli müdahale usulü 
993
V – Asli müdahale davasının incelenmesi 
994
§ 47. DAVANIN İHBARI (m.61–64) 
1000
A) Genel bilgi 
1000
B) Davanın ihbar edilebileceği üçüncü kişiler (m.61) 
1001
C) Davanın ihbarı usulü 
1003
I– Mahkeme dışında ihbar 
1003
II– Mahkeme vasıtasıyla ihbar 
1003
D) İhbarı alan üçüncü kişinin tutumu 
1007
I – Üçüncü kişinin davaya (fer’î) müdahale etmesi 
1007
II – İhbarı alan üçüncü kişinin mahkemeye hiç gelmemesi 
1009
III – İhbarı alan üçüncü kişinin duruşmaya (mahkemeye) geldiği halde,
davaya müdahale etmemesi 
1010
E) Davanın ihbar edilmemesinin sonuçları 
1011
2 inci Cildin
İÇİNDEKİLER
Yedinci Bölüm
DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ (m.307–315)
§ 48. DAVADAN FERAGAT (m.307–312) 
1049
A) Genel bilgi 
1049
B) Davadan feragat edebilecek kişi 
1052
C) Davadan feragatin zamanı 
1054
D) Davadan feragatin içeriği 
1057
E) Feragatin yapılması (şekli) 
1058
F) Davadan feragatin etkisi (sonucu) 
1062
I – Feragat ile dava (uyuşmazlık) sona erer 
1062
II – Feragat üzerine mahkemenin vereceği karar 
1063
1) Davanın feragat nedeniyle (gereğince) reddi kararı 
1063
2) Feragat halinde yargılama giderleri 
1063
III – Feragat üzerine verilen mahkeme kararının istinaf edilmesi 
1065
IV – Feragat (maddî anlamda) kesin hüküm teşkil eder 
1066
V – Feragat’ten dönülemez (rücu edilemez) 
1067
VI – Feragat’in iptali 
1067
G) Her davadan feragat edilebilir 
1069
H) Mahkeme dışında davadan feragat 
1070
J) Esas haktan feragat 
1071
§ 49. DAVAYI KABUL (m.308–312) 
1075
A) Genel bilgi 
1075
B) Davayı kabul edebilecek kişi 
1077
C) Davayı kabul’ün zamanı 
1078
D) Davayı kabul’ün içeriği 
1079
E) Davayı kabul’ün yapılması (şekli) 
1080
F) Davayı kabul’ün etkisi (sonucu) 
1082
I – Kabul ile dava (uyuşmazlık) sona erer 
1082
II – Kabul üzerine mahkemenin vereceği karar 
1083
1) Kabul nedeniyle (gereğince) davanın kabulü kararı 
1083
2) Kabul halinde yargılama giderleri 
1083
a) Kural 
1083
b) İstisna : yargılama giderlerinin davalıya yükletilemeyeceği hal 
1084
III – Kabul üzerine verilen mahkeme kararı istinaf edilebilir 
1086
IV – Kabul (maddî anlamda) kesin hüküm teşkil eder 
1087
V – Kabul’den dönülemez (rücu edilemez) 
1088
VI – Kabul’ün iptali 
1088
G) Kabul ile davanın sona ermediği haller 
1089
H) Mahkeme dışında davayı kabul 
1090
§ 50. SULH (m.313–315) 
1093
A) Genel bilgi 
1093
B) Sulh sözleşmesi yapabilecek kişiler 
1096
C) Sulh’un zamanı 
1097
D) Sulh’un içeriği 
1098
E) Sulh’un yapılması 
1099
I – Sulh sözleşmesi mahkeme huzurunda yapılır 
1099
II – Sulh’un şekli 
1100
F) Sulh’un etkisi (m.315) 
1101
I – Sulh ile dava sona erer 
1101
II – Sulh üzerine mahkemenin vereceği karar 
1102
1) Şarta bağlı sulh üzerine mahkemenin vereceği karar 
1102
2) Şarta bağlı olmayan sulh üzerine mahkemenin vereceği karar 
1102
a) Taraflar sulhe göre karar verilmesini istemezlerse 
1102
b) Taraflar sulhe göre karar verilmesini isterlerse 
1103
3) Sulh halinde yargılama giderleri 
1104
III – Sulh üzerine verilen mahkeme kararı istinaf
(veya temyiz ; m.373/4) edilebilir 
1106
IV – Sulh’un kesin hüküm teşkil etmesi 
1107
V – Sulh’ten dönülemez (rücu edilemez) 
1108
VI – Sulh’un iptali 
1108
G) Sulh ile davanın sona ermediği haller 
1109
J) Mahkeme dışı sulh 
1110
K) Avukatların taraflar arasında dava dışı uzlaşma sağlaması 
1112
§ 51. ARABULUCULUK 
1115
A) Genel bilgi 
1115
B) İhtiyari Arabuluculuk 
1116
I– İradi olma ve eşitlik 
1117
II– Arabuluculuğun gizli olması 
1118
III– Beyan ve belgelerin kullanılamaması 
1118
C) Arabulucuların hak ve yükümlülükleri 
1121
I – Arabulucu unvanının kullanılması 
1121
II– Arabulucu ücret ve masraflarının istenmesi 
1122
III– Taraflarla görüşme ve iletişim kurulması (Arabuluculuk K. m.8) 
1122
IV– Arabuluculuk görevinin özenle ve tarafsız biçimde yerine getirilmesi
(Arabuluculuk K. m.9) 
1122
V– Reklâm yasağı (Arabuluculuk K.m.10) 
1123
VI– Tarafların aydınlatılması (Arabuluculuk K. m.11) 
1124
D) Arabuluculuk faaliyeti (Arabuluculuk K. m.13 vd) 
1124
I– Arabulucunun seçilmesi 
1125
II– Arabuluculuk faaliyetinin yürütülmesi 
1127
III– Arabuluculuk hızlı, kolay ve çabuk bir yöntemdir 
1127
IV– Arabuluculuğun daha az masraflı olması 
1127
V– Arabulucu seçiminin serbest olması 
1128
VI– Arabuluculuk sürecinin esnek olması 
1130
VII– Davada ileri sürülmemiş konu ve davaya katılmamış tarafların
arabuluculuk çözümüne dahil edilmesi 
1130
VIII– Uyuşmazlığın tarafların anlaşmasıyla çözülmesi 
1130
IX – Arabuluculuk anlaşma belgesinin ilâm niteliğinde belge sayılması 
1130
E) Diğer kanunlardaki arabuluculuğa elverişlilik halleri 
1134
F) Dava şartı olarak (zorunlu) arabuluculuk (Arabuluculuk K. m.18/A) 
1135
I – Genel bilgi 
1135
II – Dava şartı olarak arabuluculuğa başvuru 
1139
III – Dava şartı olarak arabuluculukta arabulucunun görevlendirilmesi 
1140
IV – Dava şartı arabuluculukta arabuluculuk faaliyeti 
1141
V – Dava şartı olarak arabuluculukta arabuluculuk ücret ve giderleri 
1143
VI – Dava şartı olarak arabuluculuğun sürelere etkisi 
1144
VII– Dava şartı olarak arabuluculukta yetki ve atama usulü 
1144
G) Ticaret mahkemelerinde zorunlu arabuluculuk 
1145
I – Mutlak ticari davalarda zorunlu arabuluculuk 
1145
II – Nispi ticari davalarda zorunlu arabuluculuk 
1148
H) İş mahkemelerinde zorunlu arabuluculuk 
1148
I– İş Mahkemeleri Kanununa göre zorunlu arabuluculuk 
1148
II – İş Kanununa göre zorunlu arabuluculuk 
1151
III – İş Mahkemeleri Kanunu ve İş Kanununda zorunlu arabuluculuğun
yürürlük tarihi 
1154
IV – İş Mahkemeleri Kanunu ve İş Kanunda zorunlu arabuluculuğun
kapsamı 
1154
V – Zorunlu Arabuluculuğa elverişli olmayan uyuşmazlıklar 
1156
VI – Zorunlu arabuluculukta arabulucuya başvurmadan dava açılması 
1156
VII – Zorunlu arabuluculuya başvuru 
1156
VIII – Yetkili arabulucu 
1157
IX –Arabulucunun görevlendirilmesi 
1157
X – Arabulucunun yapacağı işlemler 
1157
XI –Arabuluculuk aşamasına katılabilecek kişiler 
1157
XII – Arabuluculuk müzakeresi ve son tutanak 
1157
XIII –Zorunlu arabuluculuk tutanağının ilâm niteliğinde belge sayılması 
1158
XIV – Arabuluculuk ücreti 
1158
XV – Tebligat yapılması 
1159
J) Arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi 
1159
K) Arabuluculuğun Anayasaya aykırı olup olmadığı konusu 
1161
§ 52. DAVA KONUSUNUN DEVRİ (m.125) 
1163
A) Genel bilgi 
1163
I – Kavram 
1163
II– Dava konusunun dava sırasında devri (el değiştirmesi) 
1164
III – Dava konusunun devri zamanı 
1168
B) Davalının dava konusunu devretmesi 
1169
I– Genel bilgi 
1169
II – Davaya dava konusunu devralmış olan üçüncü kişiye (yeni davalıya)
karşı devam edilmesi 
1170
1) Genel bilgi 
1170
2) Davanın davacı lehine sonuçlanması (davanın kabulü) 
1173
3) Davanın davacı aleyhine sonuçlanması (davanın reddi) 
1173
4) Dava konusunun bir bölümünün devri 
1174
III – Davanın dava konusunu devreden davalı hakkında tazminat
davasına dönüştürülmesi 
1174
C) Davacının dava konusunu devretmesi 
1176
§ 53. KARŞI DAVA (m.132–135) 
1179
A) Genel bilgi 
1179
B) Karşı dava açılabilmesinin şartları (m.132) 
1180
I– Asıl davanın açılmış ve hâlen görülmekte olması (m.132/1–a) 
1180
II – Karşı davanın aynı yargılama usulüne tâbi olması gerekir 
1180
III– Hukukî yarar 
1181
IV – Asıl dava ile karşı dava arasında yakın ilişki bulunmalıdır 
1181
1) Takas veya mahsup talebi (m.132/1–b) 
1181
2) Asıl dava ile karşı dava arasında bağlantı bulunması
(m.132/1–b ; m.166/4) 
1183
V – Karşı dava açılamayacak olan haller 
1185
C) Karşı davanın açılması 
1186
D) Karşı davaya cevap 
1190
E) Karşı davanın incelenmesi 
1191
I – Asıl dava ile karşı dava birlikte incelenir 
1191
II – Karşı dava bağımsız (ayrı) bir davadır 
1192
F) Karşı davada hüküm 
1193
§ 54. ISLAH (m.176–182) 
1195
A) Genel bilgi 
1195
B) Islah’ın yapılması 
1197
I– Islahın yapılma zamanı 
1197
II – Islah’ın şekli (yapılış biçimi) 
1198
C) Islah’ın çeşitleri 
1200
I – Davanın tamamen ıslahı (m.180) 
1200
1) Genel bilgi 
1200
2) Yeni dava dilekçesi verilmesi 
1202
3) Davalının yeni dava dilekçesine cevap vermesi 
1204
4) Davacının bir hafta içinde yeni dava dilekçesi vermemesi 
1204
II – Kısmen (kısmi) ıslah (m.181) 
1205
1) Davacının davasını kısmen ıslah etmesi 
1206
2) Davalının savunmasını ıslah etmesi 
1209
D) Islah’ın etkisi (hükmü) 
1211
I – Tamamen ıslahın etkisi 
1211
II – Kısmen ıslahın etkisi 
1211
III – Islah ile geçersiz kılınamayacak işlemler 
1213
E) Islah’ın konusu 
1214
I – Genel bilgi 
1214
II – Islah yolu ile düzeltilebilecek usul işlemleri 
1214
1) Islah yolu ile davayı değiştirme 
1215
2) Islah yolu ile davayı genişletme 
1216
3) Islah yolu ile savunmanın genişletilmesi 
1216
4) Islah yolu ile yeni delil gösterilmesi 
1217
III – Islah yolu ile yapılamayacak olan işlemler 
1217
IV – Islah yoluna başvurulmasına gerek olmayan haller 
1218
§ 55. DAVANIN DURUŞMAYA GELMEYEN TARAFIN YOKLUĞUNDA
GÖRÜLMESİ 
1221
§ 56. DAVA DOSYASININ İŞLEMDEN KALDIRILMASI (m.150) 
1223
A) Genel bilgi 
1223
B) Dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren haller 
1224
I – İki tarafın da duruşmaya gelmemesi halinde işlemden kaldırma 
1224
II– Duruşmaya gelen tarafların talebi üzerine işlemden kaldırma 
1228
III – Bir tarafın duruşmaya gelmesi halinde işlemden kaldırma 
1228
1) Duruşmaya gelen taraf davayı takip etmeyeceğini bildirirse 
1228
2) Duruşmaya gelen taraf davayı takip etmeyeceğini bildirmezse 
1229
V – Vekilin duruşmaya gelmemesi halinde işlemden kaldırma 
1230
VI – Noksan harcın tamamlanmaması halinde işlemden kaldırma 
1231
C) Dosyanın işlemden kaldırılması kararı 
1231
D) Dosyanın işlemden kaldırılmasının sonuçları 
1231
I – Dava derdest kalmakta devam eder 
1231
II – Zamanaşımının kesilmesi devam eder 
1232
III – Hak düşürücü sürenin korunması 
1233
IV – İşlemden kaldırma kararının geçici hukuki korumalara (m.389–406)
etkisi 
1233
E) İşlemden kaldırılmış olan davanın yenilenmesi 
1233
I– Yenileme talebi 
1233
II– Yenileme talebi süresi 
1234
III– Yenileme talebinin şekli (biçimi) 
1236
IV– Yenileme talebi üzerine yapılacak işlemler 
1237
V– Davanın yenilenmesinin sonuçları (hükümleri) 
1237
F) Dosyanın yeniden işlemden kaldırılması 
1238
G) Davanın açılmamış sayılması 
1239
H) Dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilemeyecek haller 
1241
§ 57. TEMİNAT GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m.84–89 ; MÖHUK m.48) 
1243
A) Genel bilgi 
1243
B) Davacının teminat (güvence) gösterme yükümlülüğü 
1244
I– Türk vatandaşı davacının teminat (güvence) gösterme yükümlülüğü 
1244
1) Türkiye'de mutad meskeni olmayan Türk vatandaşı davacının
teminat gösterme yükümlülüğü 
1244
2) Davacının iflâs, konkordato, uzlaşma ve aciz belgesi hallerinde
teminat göstermesi zorunluluğu 
1246
II– Yabancı davacının teminat gösterme yükümlülüğü 
1247
1) Kural 
1247
2) İstisna : karşılıklılık esası 
1248
a) Türkiye ile yabancı devlet arasında anlaşma bulunması 
1248
b) Fiili karşılıklılık (uygulama) 
1248
C) Davacının teminat gösterme yükümlülüğünün istisnaları 
1248
D) Fer’î müdahilin teminat gösterme yükümlülüğü 
1251
I– Türk vatandaşı fer’î müdahilin teminat göstermesi 
1251
II– Yabancı fer’î müdahilin teminat göstermesi 
1253
E) Teminat gösterilmesi gereken diğer haller 
1253
§ 58. İLK İTİRAZLAR (m.116–117) 
1255
A) Genel bilgi 
1255
B) İlk itiraz halleri 
1255
C) İlk itirazların ileri sürülmesi ve incelenmesi (m.117) 
1256
D) İlk itirazın kabulüne karar verilmesi 
1258
Sekizinci Bölüm
GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR
§ 59. İHTİYATİ TEDBİR (m.389–397) 
1261
A) Genel bilgi 
1261
B) İhtiyati tedbirin şartları ve halleri 
1265
I– İhtiyati tedbirin şartları 
1265
II– İhtiyati tedbir halleri 
1265
1) Taşınır mallar üzerine ihtiyati tedbir konulması 
1266
2) Taşınmazlar üzerine ihtiyati tedbir konulması 
1266
3) Çekişmeli mal veya hakkın muhafaza altına alınması 
1267
4) Bir şeyin yapılması veya yapılmaması 
1267
5) Gecikme sebebiyle bir sakıncanın veya ciddi bir zararın
doğacağından endişe edilmesi hallerinde ihtiyati tedbir 
1267
6) Özel kanunlarda düzenlenmiş olan ihtiyati tedbir çeşitleri 
1269
C) İhtiyati tedbir talebi ve kararı 
1272
I– Görevli ve yetkili mahkeme 
1272
II– İhtiyati tedbir talebi 
1272
III– Haklı olma şartı 
1274
IV– İhtiyati tedbir talebinin incelenmesi 
1274
V– İhtiyati tedbir talebinin reddi 
1275
VI– İhtiyati tedbir kararı 
1276
VII– Teminat gösterilmesi 
1279
D) İhtiyati tedbir kararının uygulanması (m.393) 
1282
I– Başvuru (talep) süresi 
1282
II– İhtiyati tedbir kararını uygulayacak merci 
1283
III– İhtiyati tedbir kararına muhalefetin cezası 
1284
E) İhtiyati tedbir kararından sonra dava açılması 
1285
F) İhtiyati tedbirin kalkması (sona ermesi) 
1286
I– İki hafta içinde dava açılmamış olması nedeniyle ihtiyati tedbirin
kalkması 
1286
II– İtiraz üzerine ihtiyati tedbirin kaldırılması 
1288
1) Karşı taraf dinlenmeden verilmiş olan ihtiyati tedbir kararına
itiraz 
1288
2) Karşı taraf dinlendikten sonra verilmiş olan ihtiyati tedbir kararına
itiraz edilemez 
1290
III– Teminat karşılığında ihtiyati tedbirin kaldırılması 
1290
IV– Durum ve koşulların değişmesi sebebiyle ihtiyati tedbirin
kaldırılması 
1291
VII– Hüküm verilmesiyle ihtiyati tedbir kalkmaz 
1293
G) Haksız ihtiyati tedbirden dolayı tazminat davası 
1293
H) İhtiyati tedbirin, ihtiyati hacizden farkı 
1297
§ 60. DELİL TESPİTİ (m.400–405) 
1299
A) Genel bilgi 
1299
B) Delil tespiti için gerekli şartlar (m.400) 
1300
C) Delil tespiti usulü 
1301
I – Görevli ve yetkili mahkeme (m.401) 
1301
II – Delil tespiti talebi 
1302
III – Delil tespiti talebinin incelenmesi 
1302
IV – Delil tespiti dosyası asıl dava dosyasının eki sayılır 
1305
V – Delil tespitinin asıl davaya etkisi 
1306
§ 61. DİĞER GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR (HMK m.406) 
1309
A) Genel bilgi 
1309
I– Nafaka davalarında geçici hukuki korumalar 
1311
II– Tazminat davasında geçici ödemeler (BK m.76) 
1312
kanunlarda yer alan özel hükümlere başka misaller 
1314
IV– İhtiyati tedbir hakkındaki HMK m.389–399 hükümlerinin kıyasen
uygulanması 
1320
Dokuzuncu Bölüm
KANUN YOLLARI
§ 62. KANUN YOLLARI HAKKINDA GENEL BİLGİ 
1323
A) Kanun yolu kavramı 
1323
B) Kanun yolu çeşitleri 
1324
I – Normal (olağan) kanun yolları 
1324
1) Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa (HUMK) göre normal
kanun yolları 
1325
2) Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) göre normal kanun yolları 1325
II – Fevkalâde (olağanüstü) kanun yolları 
1325
1) Yargılamanın iadesi 
1325
2) Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru 
1326
C) Kanun yollarına başvurmanın genel şartları 
1326
I– Kanun yoluna başvurma hakkı olan kişiler 
1326
II– Hukukî yarar (menfaat) şartı 
1328
III – Süre (müddet) şartı 
1328
D) Kanun yoluna başvuru işlemleri 
1329
§ 63. İSTİNAF (HMK m.341–360) 
1333
A) Giriş 
1333
B) İstinaf kanun yolu hakkında genel bilgi 
1335
C) İstinaf edilebilen kararlar 
1337
I– Genel bilgi 
1337
II– Şahıs varlığı (kişi hallerine) haklarına ilişkin davalar 
1337
III– Malvarlığı haklarına ilişkin davalar 
1338
IV– Özel kanun hükümleri gereğince istinaf edilebilen kararlar 
1339
D) İstinaf edilemeyen nihaî kararlar (istisnalar) 
1340
E) İstinaf sebepleri 
1344
I– Kamu düzenine aykırılık 
1345
II– Kamu düzenine aykırı olmayan istinaf sebeplerine misaller 
1345
F) İstinaf süresi 
1346
I– Kural 
1347
II– İstisnalar 
1347
III – İstinaf süresinin işlemeye başlaması 
1348
1) İstinaf süresi kural olarak tebliğ ile işlemeye başlar 
1348
2) İstisna (istinaf süresinin tefhim ile başladığı hal) 
1350
G) İstinaf yoluna başvurulması 
1351
I– Yetkili istinaf mahkemesi 
1352
II – İstinaf yoluna başvurma hakkı (sıfatı) olanlar 
1354
III – İstinaf talebi (istinaf yoluna başvurulması) 
1354
1) Talep şartı 
1354
2) İstinaf dilekçesi 
1355
a) İstinaf dilekçesinin içeriği 
1355
b) İstinaf dilekçesinin ilk derece mahkemesine verilmesi 
1356
3) İstinaf talebinin yapılmış sayıldığı tarih (kararın istinaf edilmiş
sayıldığı tarih) 
1359
4) İstinaf dilekçesinin reddi 
1359
5) İstinaf dilekçesine cevap 
1360
6) Katılma yolu ile istinaf (m.348) (cevap dilekçesinde istinaf
talebinde bulunulması) 
1361
7) Kısmî istinaf talebi (hükmün bir kısmının istinaf edilmesi) 
1362
8) Dosyanın istinaf mahkemesine gönderilmesi 
1363
IV – İstinaf yoluna başvurulmuş olmasının ilk derece mahkemesi
kararının icrasına etkisi (m.350) 
1363
1) Kural 
1363
2) İstisnalar 
1364
H) İstinaf incelemesi 
1365
I– Genel bilgi 
1365
II– Ön inceleme (m.352) 
1365
III – İstinaf incelemesi 
1367
1) Duruşmasız istinaf incelemesi (m.353) 
1368
a) Usule ilişkin istinaf incelemesi (m.353/a) 
1368
b) Davanın esası ile ilgili istinaf incelemesi (m.353/b) 
1370
2) Duruşmalı istinaf incelemesi 
1372
3) İstinaf talebinin esası hakkında inceleme 
1373
J) İstinaf mahkemesi kararı 
1377
I– İstinaf mahkemesi kararının içeriği 
1377
II– İstinaf mahkemesi kararının çeşitleri 
1378
1) İstinaf mahkemesinin usule ilişkin kararları 
1378
a) Ön incelemede eksiklik bulunması ile ilgili kararlar (m.352) 
1378
b) Dosyanın ilk derece mahkemesine geri gönderilmesi (m.353/a) 
1379
2) İstinaf mahkemesinin esasa ilişkin kararları 
1380
a) İstinaf başvurusunun esastan reddi kararı (m.353/b–1) 
1380
b) İstinaf başvurusunun kabulü kararı 
1380
§ 64. TEMYİZ (m.361–373) 
1385
A) Giriş 
1385
B) Temyiz yolu hakkında genel bilgi 
1386
C) Temyiz edilebilen istinaf mahkemesi kararları (kural) 
1388
I– Genel bilgi 
1388
II– Malvarlığı haklarına ilişkin davalar 
1389
III– Şahıs varlığı haklarına (kişi hallerine) ilişkin davalar 
1389
1) Kural 
1389
2) İstisna 
1390
IV– Hakem kararları 
1390
D) Temyiz edilemeyen istinaf mahkemesi kararları (istisnalar) 
1390
I – İstinaf mahkemesinin bazı usule ilişkin kararları temyiz edilemez 
1390
II– Temyiz sınırını geçmeyen malvarlığına ilişkin istinaf mahkemesi
kararları temyiz edilemez 
1390
III– Sulh hukuk mahkemesi kararları 
1392
IV– Yargı yeri belirlenmesi kararları 
1393
VI– Çekişmesiz yargı kararları 
1393
VIII– Davanın nakli kararı 
1393
XI– Geçici hukuki koruma kararları 
1394
XIII– İstinaf mahkemesinin ara kararları temyiz edilemez 
1395
E) Temyiz (bozma) sebepleri (m.371) 
1395
I– Maddi hukuka ilişkin temyiz (bozma) sebepleri (HMK 371/a) 
1396
1) Maddi hukukun yanlış uygulanmış olması 
1396
2) Taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması 
1398
II – Usul hukukuna ilişkin temyiz (bozma) sebepleri 
1398
F) Temyiz süresi 
1402
I– Kural 
1403
II– İstisnalar (temyiz süresinin iki haftadan daha kısa olduğu haller) 
1403
III – Temyiz süresinin işlemeye başlaması 
1403
G) Temyiz yoluna başvurulması 
1406
I – Temyiz yoluna başvurma hakkı (sıfatı) olanlar 
1406
II – Temyiz talebi 
1407
1) Talep şartı 
1407
2) Temyiz dilekçesi (m.364) 
1408
a) Temyiz dilekçesinin içeriği 
1408
b) Temyiz dilekçesinin istinaf mahkemesine verilmesi 
1410
c) İstinaf mahkemesinin temyiz dilekçesini reddetmesi
(m.366, m.346/1) 
1411
d) Temyiz harç ve giderlerinin ödenmesi 
1412
3) Temyiz dilekçesine cevap (cevap dilekçesi) 
1414
4) Katılma yolu ile temyiz (m.366 ; m.348) (cevap dilekçesinde
temyiz talebinde bulunulması) 
1415
5) Kısmî temyiz talebi 
1416
6) Dosyanın Yargıtay’a gönderilmesi 
1417
III – Temyiz yoluna başvurulmasının ilk derece mahkemesi kararının
(hükmün) icrasına etkisi 
1417
H – Temyiz incelemesi 
1419
I – Görevli Yargıtay (hukuk) dairesi 
1419
II– Ön inceleme (m.366, m.352) 
1420
III – Esas hakkında temyiz incelemesi yapılması (temyiz talebinin
esastan incelenmesi) 
1421
IV – Yargıtay’da duruşma yapılması 
1421
1) Duruşma istenebilecek davalar 
1421
2) Duruşma talebi 
1422
3) Yargıtay’da duruşma usulü 
1423
J) Yargıtay kararı 
1424
K) Bozma kararı (m.371) 
1425
I– Genel bilgi 
1425
II– Bozma üzerine dosyanın mahkemesine geri gönderilmesi 
1426
III– Yargıtay’ın bozma kararı üzerine dava dosyasının ilk derece
mahkemesine gönderilmesi 
1426
1) Genel bilgi 
1426
2) Bozma kararı üzerine (ilk derece mahkemesinde) duruşma
yapılması 
1427
3) Bozmaya uyma kararı 
1428
4) İlk derece mahkemesinin direnme kararı 
1431
5) Kısmî bozma kararı (ve kısmî onama kararı) 
1435
IV– Yargıtay’ın bozma kararı üzerine dava dosyasının istinaf
mahkemesine gönderilmesi 
1436
1) Genel bilgi 
1436
2) Bozma kararı üzerine istinaf mahkemesinde duruşma yapılması 
1437
3) İstinaf mahkemesinin Yargıtay’ın bozma kararına uyma kararı 
1437
4) İstinaf mahkemesinin direnme kararı 
1438
5) İstinaf mahkemesinin direnme kararının temyizi 
1438
6) İstinaf mahkemesinin kısmî direnme kararı 
1439
L) Onama (tasdik) kararı 
1439
M) Düzelterek onama kararı (m.370/2–4) 
1441
P) Aleyhe bozma yasağı 
1444
R) Aleyhe hüküm verme yasağı (geniş anlamda aleyhe bozma yasağı) 
1445
S) Usule ilişkin kazanılmış hak (usulî müktesep hak) 
1446
I– Genel bilgi 
1446
II–Yargıtay’ın bozma kararı nedeniyle doğan usulî kazanılmış hak 
1446
T) Kanun yararına temyiz (m.363) 
1459
I– Genel bilgi 
1459
II– Kanun yararına temyiz edilebilecek kararlar 
1460
1) İlk derece mahkemeleri kararlarının kanun yararına temyizi 
1460
2) İstinaf mahkemesi kararlarının kanun yararına temyizi 
1460
III – Kanun yararına temyizin amacı 
1461
IV – Kanun yararına temyiz usulü 
1461
1) Kanun yararına temyiz yoluna başvurulması 
1461
2) Kanun yararına bozma kararı 
1462
3) Kanun yararına temyiz talebinin reddi 
1464
§ 65. 20.7.2016 TARİHİNDEN ÖNCE VERİLMİŞ OLAN İLK DERECE HUKUK
MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 
1465
A) 20 Temmuz 2016 tarihinden önceki dönem 
1465
B) 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilmiş olan ilk derece mahkemeleri
kararlarına karşı kanun yolları 
1465
I– Genel bilgi 
1465
II– 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilmiş olan ilk derece hukuk
mahkemesi kararının Yargıtay tarafından bozulması 
1467
III– 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilmiş olan ilk derece hukuk
mahkemesi kararının Yargıtay tarafından onanması 
1468
§ 65/a. İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ 
1469
A) Yargıtay dairelerinin ve HGK’nun içtihatlarının birleştirilmesi 
1469
I– Genel bilgi 
1469
II– İçtihatların birleştirilmesi yoluna başvurulmasını gerektiren haller 
1470
III– İçtihatların birleştirilmesine karar verecek kurullar 
1471
IV– İçtihatların birleştirilmesi talebi 
1472
V– İçtihatları birleştirme talebinin incelenmesi ve karara bağlanması 
1473
VI– İçtihadı birleştirme kararlarının niteliği ve bağlayıcı gücü 
1473
VII– İçtihadı Birleştirme Kararının değiştirilmesi veya kaldırılması 
1475
B) İstinaf mahkemesi içtihatlarının birleştirilmesi 
1476
Onuncu Bölüm
KESİN HÜKÜM
§ 66. ŞEKLÎ ANLAMDA KESİN HÜKÜM 
1481
A) Genel bilgi 
1481
B) Şeklî anlamda kesinliğin meydana gelmesi 
1481
I – Verildikleri anda kesin olan nihaî kararlar 
1481
II – İstinaf edilebilen kararların kesinleşmesi 
1482
III – Temyiz edilebilen kararların kesinleşmesi 
1482
C) Şeklî anlamda kesinliğin sonuçları 
1483
D) Şeklî anlamda kesinliğin sona ermesi 
1483
§ 67. MADDİ ANLAMDA KESİN HÜKÜM (m.303) 
1485
A) Genel bilgi 
1485
B) Maddî anlamda kesin hükmün şartları 
1487
I – Dava konularının aynı olması 
1488
II – Dava sebeplerinin aynı olması 
1490
III – Tarafların aynı olması 
1493
1) Kesin hüküm yalnız davanın tarafları içindir 
1493
2) Kesin hüküm üçüncü kişileri etkilemez 
1494
a) Kural 
1494
b) İstisnalar (kesin hükmün üçüncü kişileri de etkilediği haller) 
1495
3) Kesin hükmün haleflere etkisi 
1496
a) Kesin hükmün küllî haleflere etkisi 
1496
b) Kesin hükmün cüz’î (özel) haleflere etkisi 
1496
C) Maddî anlamda kesin hükmün uygulama alanı 
1497
I – Kararların çeşidi bakımından maddî anlamda kesin hükmün
uygulama alanı 
1497
1) Maddî anlamda kesinliğe elverişli olmayan kararlar 
1497
2) Maddî anlamda kesinliğe elverişli olan kararlar 
1498
II – Kararın içeriği bakımından maddî anlamda kesin hükmün
uygulama alanı 
1499
D) Maddî anlamda kesin hükmün etkileri 
1500
I – Kesin hükmün bağlayıcı olması 
1500
II – Kesin hüküm itirazı 
1502
III – Kesin hükmün kesin delil teşkil etmesi 
1503
1) Kesin hükmün kesin delil teşkil ettiği haller 
1503
2) Kesin hükmün kesin delil teşkil etmediği haller 
1505
E) Maddî anlamda kesin hüküm ve inşaî tesir 
1506
§ 68. HUKUK ve CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ BİRBİRİNE ETKİSİ 
1509
A) Hukuk mahkemesi kararlarının ceza mahkemesine (davasına) etkisi 
1509
I – Hukuk mahkemesi kararının ceza mahkemesinde kesin hüküm teşkil
etmesi 
1509
II – Hukuk mahkemesi kararının ceza mahkemesinde kesin delil teşkil
etmesi 
1510
1) Hukuk mahkemesi kararı ceza mahkemesinde kesin hüküm teşkil
ettiği halde, kesin delil de teşkil eder 
1510
2) Bekletici sorun yapılan hallerde hukuk mahkemesi kararının ceza
mahkemesinde kesin delil teşkil etmesi 
1510
III – Hukuk mahkemesi kararının ceza mahkemesinde takdirî delil teşkil
etmesi 
1511
B) Ceza mahkemesi kararlarının hukuk mahkemesine (davasına) etkisi 
1511
I – Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesinde kesin hüküm
teşkil etmesi 
1511
II – Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesinde kesin delil teşkil
etmesi 
1512
1) Hukuk mahkemesinde kesin hüküm teşkil eden ceza mahkemesi
kararı, kesin delil de teşkil eder 
1513
2) Haksız fiilden doğan tazminat davalarında ceza mahkemesi
kararının hukuk mahkemesinde kesin delil teşkil etmesi 
1514
a) Ceza mahkemesinin mahkûmiyet kararının hukuk
mahkemesinde kesin delil teşkil etmesi 
1514
b)Ceza mahkemesinin (hâkiminin) beraat kararının hukuk mahkemesinde
kesin delil teşkil etmesi 
1517
IV– Ceza mahkemesinin hükmün açıklanmasının geri bırakılması
kararının hukuk davasına etkisi 
1522
§ 69. MADDÎ ANLAMDA KESİN HÜKMÜN SONA ERMESİ 
1529
A) Yargılamanın iadesi (m.374 vd) 
1529
B) Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru 
1529
C) Değişiklik davası 
1530
Onbirinci Bölüm
§ 70. YARGILAMANIN İADESİ (m.374–381) 
1533
A) Genel bilgi 
1533
B) Yargılamanın iadesi sebepleri 
1534
C) Yargılamanın iadesini istemeye hakkı olanlar 
1549
I – Kural 
1549
II – İstisnalar 
1550
1) Tarafın haleflerinin ve alacaklılarının yargılamanın iadesini
isteyebilmesi (m.376) 
1550
2) Ortaklığın giderilmesi davası 
1551
D) Yargılamanın iadesini isteme süresi (m.377) 
1551
E) Yargılamanın iadesi usulü 
1551
§ 70/a. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 
1561
A) Genel Bilgi 
1561
B) Bireysel başvurunun yapılması usulü 
1565
C) Komisyon’a müracaat (başvuru) 
1568
D) Anayasa Mahkemesi Kararı 
1569
§ 70/b. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BAŞVURULMASI 
1573
A) Başvuru 
1573
B) Tazminat ödenmek suretiyle çözüm 
1574
C) Komisyona başvuru 
1574
D) Cumhurbaşkanı kararı 
1574
E) Müracaatın Komisyon tarafından reddi 
1575
F) Müracaat hakkında karar verilmesi ve karara itiraz edilmesi 
1575
G) Komisyon kararlarının ilgili adli veya idari mercie bildirilmesi 
1576
Onikinci Bölüm
§ 71. HÜKMÜN TASHİHİ, TAVZİHİ ve TAMAMLANMASI 
1577
A) Hükmün tashihi (düzeltilmesi) (m.304) 
1577
B) Hükmün tavzihi (m.305, m.306) 
1580
I– Tavzihi gerektiren haller (m.305/1) 
1582
II– Tavzih usulü 
1583
C) Hükmün tamamlanması (m.305/A, m.306) 
1586
I– Hükmün tamamlanması yoluna başvurulabilecek haller (m.305/A) 
1587
Onüçüncü Bölüm
ORTAK HÜKÜMLER
§ 72. YARGILAMA HARÇ ve GİDERLERİ (m.323–333) 
1591
A) Yargılama harçları 
1591
I– Genel bilgi 
1591
II– Başvurma harcı 
1593
III– Karar ve ilâm harcı 
1593
1) Nispî karar ve ilâm harcı 
1593
2) Maktu karar ve ilâm harcı 
1595
IV– Harçların ödenmemesinin veya noksan ödenmesinin sonuçları 
1596
V– Harçtan muaf olan davalar ve işler 
1596
B) Yargılama giderleri 
1599
I – Yargılama giderlerinin kapsamı (m.323) 
1600
II – Yargılama giderlerinin peşin ödenmesi 
1603
1) Gider avansı 
1604
2) Delil avansı 
1605
C) Yargılama giderlerinden sorumluluk 
1608
I– Yargılama giderleri aleyhine hüküm verilen (haksız çıkan) tarafa
yükletilir (kural) 
1608
II– İstisnalar 
1609
III– Yargılama giderlerinin hükümde gösterilmesi 
1611
IV– Esastan sonuçlanmayan davada yargılama gideri (m.331) 
1613
D) Vekâlet ücreti (avukatlık ücreti) 
1614
I– Genel bilgi 
1614
II– Vekâlet veren ile vekili arasındaki vekâlet (avukatlık) ücreti 
1615
III– Yargılama gideri olan vekâlet ücreti 
1620
IV– Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi 
1622
1) Nispî vekâlet ücreti 
1622
2) Maktu vekâlet ücreti 
1624
3) Ortak hükümler 
1624
E) Özel hallerde yargılama giderleri 
1625
§ 73. ADLİ YARDIM (m.334–340) 
1627
A) Genel bilgi 
1627
B) Adli yardım talep edebilecek kişiler 
1628
C) Adli yardımın şartları (m.334/1) 
1629
I – Yoksulluk şartı 
1629
II – Haklı olma şartı 
1630
D) Adli yardım talebi 
1631
E) Adli yardım talebinin incelenmesi ve adlî yardım kararı 
1632
F) Adli yardım kararının sağladığı menfaatler (hususlar) 
1635
G) Adli yardımla ertelenen yargılama giderlerinin tahsili (m.339) 
1636
H) Avukatlık Kanunu’nun adli yardıma ilişkin hükümleri 
1637
§ 74. SÜRELER (m.90–94) 
1639
A) Sürelerin çeşitleri 
1639
I – Taraflar için konulmuş süreler 
1639
1) Yasal süreler 
1640
2) Hâkimin tespit ettiği süreler 
1640
II – Mahkemeler için konulmuş süreler 
1643
B) Sürelerin işlemeye başlaması 
1643
C) Sürelerin hesaplanması 
1644
§ 75. ESKİ HALE GETİRME (m.95–101) 
1649
A) Eski hale getirme şartları 
1649
I– Süre elde olmayan bir sebeple geçirilmiş olmalıdır 
1649
II– Başka bir hukuki yola başvurmanın imkânsız bulunması 
1651
III– İki hafta içinde eski hale getirme talebinde bulunulmalıdır 
1652
B) Eski hale getirme usulü 
1652
§ 76. ADLİ TATİL (m.102–104) 
1655
A) Adli tatilde görülebilen davalar ve işler (m.103) (adli tatile tâbi olmayan davalar ve işler) 
1655
B) Adli tatilde bakılamayan davalar ve işler (adli tatile tâbi olan davalar ve işler) 
1658
I– Kural 
1658
II– Adli tatilde yapılabilecek işlemler 
1659
III– Adli tatilin sürelere etkisi (m.104) 
1659
§ 77. TEBLİGAT 
1663
A) Önemi 
1663
B) Mevzuat 
1664
C) Tebligatın yapılması usulü 
1664
I– Tebligatı yapacak merci 
1664
1) Türkiye’de yapılacak tebligat 
1664
2) Elektronik Tebligat 
1666
3) Yabancı memlekette tebligat 
1670
II – Tebligatın nerede ve kime yapılacağı 
1672
1) Adreste tebligat 
1672
2) Muhatabın adreste bulunamaması 
1677
3) Adreste hiç kimsenin bulunmaması 
1678
a)Muhatap adreste oturduğu halde, tebligatın yapılacağı sırada
adreste hiç kimsenin bulunmaması 
1678
b) Muhatabın adreste oturmaması 
1680
4) Tebellüğden imtina (tebligatı almaktan kaçınma) 
1680
5) İlân yolu ile (ilânen) tebligat 
1682
6) Vekil’e tebliğ zorunluluğu 
1683
III – Usulsüz tebliğ 
1688
D) Tebligat suçları 
1689
E) Davetiye 
1690
Ondördüncü Bölüm
ÖZEL YARGILAMA USULLERİ
§ 78. SERİ YARGILAMA USULÜ KALDIRILMIŞTIR 
1693
§ 79. BASİT YARGILAMA USULÜ 
1693
A) Basit yargılama usulüne tâbi davalar ve işler (m.316) 
1694
I– HMK’na göre basit yargılama usulü uygulanan davalar ve işler 
1694
II– Diğer kanunlara göre basit yargılama usulü uygulanan
davalar ve işler 
1695
B) Yargılama usulü 
1698
I– Dava’nın açılması 
1698
II– Davaya cevap 
1700
1) Cevap dilekçesi 
1700
2) Cevap süresi 
1702
III– Basit yargılama usulünde, taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap
dilekçesi veremezler (m.317/3) 
1702
IV– İddia ve savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı 
1703
V– Basit yargılama usulünde ön inceleme ve tahkikat (m.320) 
1704
1) Genel bilgi 
1704
2) Dosya üzerinden karar verilmesi 
1704
3) Ön inceleme duruşmasına davet ve ön inceleme 
1708
4) Tahkikat duruşmasına davet ve tahkikat 
1709
VI– Hüküm 
1710
Onbeşinci Bölüm
ÖZEL MAHKEMELER
§ 80. İŞ MAHKEMELERİ 
1715
A) Genel bilgi 
1715
B) Zorunlu arabuluculuk (dava şartı olarak arabuluculuk) 
1716
I– 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na göre zorunlu arabuluculuk 
1716
II– 4857 sayılı İş Kanununa göre zorunlu arabuluculuk (İş Kanunu m.20) 
1721
C) Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması zorunluluğu 
1723
E) İş mahkemelerinin teşkilâtı 
1724
I– Ayrı iş mahkemesi bulunan yerler 
1724
II – Ayrı iş mahkemesi bulunmayan yerler 
1725
III – Bir yerde yeni iş mahkemesi kurulması 
1727
F) İş mahkemelerinin görevi 
1727
G) Yetkili iş mahkemesi 
1731
H) İş mahkemelerinde uygulanan yargılama usulü 
1733
I – İş mahkemelerinde dava açılması 
1734
II – İş mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır 
1734
III– İş mahkemesi kararının istinaf edilmesi 
1735
IV– İstinaf mahkemesinin (iş mahkemesi kararlarına ilişkin) kararlarının
temyiz edilmesi 
1736
1) Temyiz edilemeyen istinaf mahkemesi kararları 
1736
2) Temyiz edilebilen istinaf mahkemesi kararları 
1738
§ 81. KADASTRO MAHKEMELERİ 
1741
A) Genel bilgi 
1741
B) Kadastro mahkemesinin teşkilâtı 
1741
C) Kadastro mahkemesinin görevleri 
1742
D) Kadastro mahkemesinin yetkisi 
1745
E) Kadastro mahkemesinin davalara bakması 
1745
devredilmesi 
1745
II – Kadastro mahkemesinde doğrudan doğruya dava açılması 
1745
III– Kadastro tespitine itiraz üzerine kadastro komisyonunun kendisini yetkisiz
gördüğü konuları (itirazları) kadastro mahkemesine
devretmesi 
1749
IV – Kadastro mahkemesinde aslî müdahale davası açılması 
1750
F) Kadastro mahkemesinde uygulanan yargılama usulü 
1751
G) Hataların Düzeltilmesi 
1754
§ 82. TÜKETİCİ MAHKEMELERİ 
1755
A) Genel bilgi 
1755
B) Zorunlu arabuluculuk (dava şartı olarak arabuluculuk) 
1755
C) Görevli mahkeme 
1757
I – Ayrı tüketici mahkemesi bulunan yerler 
1757
II – Ayrı tüketici mahkemesi bulunmayan yerler 
1757
D) Tüketici davaları 
1758
E) Tüketici davası açabilecek kişiler (davacılar) 
1769
F) Tüketici mahkemesinin yetkisi 
1771
G) Yargılama usulü 
1771
H) Tüketici hakem heyeti (THH) 
1773
§ 83. AİLE MAHKEMELERİ 
1779
A) Kuruluşu ve görevleri 
1779
B) Aile mahkemesinde uygulanacak yargılama usulü 
1786
§ 84. İCRA MAHKEMESİ 
1791
§ 85. FİKRÎ ve SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMELERİ 
1795
Onaltıncı Bölüm
§ 86. HÂKİMLERİN (ve Cumhuriyet Savcılarının) YARGILAMA FAALİYETİNDEN
DOLAYI DEVLET’İN HUKUKÎ SORUMLULUĞU
(HMK m.46–49 ; CMK m.141–144) 
1801
A) Hukuk hâkimlerinin yargılama faaliyetinden dolayı Devlet’in hukuki
sorumluluğu 
1801
I– Yürürlükten kaldırılmış olan HUMK’ndaki durum 
1801
II– HMK’na göre hukuk hâkimlerinin hukuki sorumluluğu 
1801
III– Devlet aleyhine tazminat davası açılması 
1802
IV– Sorumluluk halleri 
1803
V– Tazminat davasının açılması ve incelenmesi 
1804
1) Genel bilgi 
1804
2) Görevli mahkeme (m.47) 
1805
3) Devlet aleyhine tazminat davasının açılması (m.48/1) 
1805
4) Tazminat davasında uygulanacak yargılama usulü 
1806
VI– Devlet’in hukuk hâkimine karşı rücu davası açması 
1807
B) Ceza hâkimlerinin yargılama faaliyetinden dolayı Devlet’in hukuki
sorumluluğu 
1808
C) Cumhuriyet savcılarının yargılama faaliyetinden dolayı Devlet’in hukuki
sorumluluğu 
1811
On yedinci Bölüm
§ 87. ÇEKİŞMESİZ YARGI (HMK m.382–388) 
1813
A) Genel bilgi 
1813
B) Çekişmesiz yargı işleri 
1814
I– HMK’nda açıkça sayılan çekişmesiz yargı işleri (mutlak çekişmesiz
yargı işleri) 
1814
2) Aile hukukundaki (MK m.118 vd) çekişmesiz yargı işleri
(HMK m.382/2–b) 
1815
3) Miras hukukundaki (MK m.495 vd) çekişmesiz yargı işleri
(HMK m.382/2–c) 
1821
4) Eşya hukukundaki (MK m.683 vd) çekişmesiz yargı işleri
(HMK m.382/2–ç) 
1822
5) Borçlar hukukundaki çekişmesiz yargı işleri (HMK m.382/2–d) 
1824
6) Ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri (m.382/2–e) 
1825
7) İcra ve iflâs hukukundaki çekişmesiz yargı işleri (HMK m.382/2–f). 
1826
8) Diğer kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri (HMK m.382/2–g) 
1827
II– Diğer (nispî) çekişmesiz yargı işleri 
1828
(çekişme yokluğu ölçütü) 
1829
2) İlgililerin ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmadığı
haller (subjektif hakkın yokluğu ölçütü) 
1833
(resen takip edilen çekişmesiz yargı işleri) 
1834
C) Çekişmesiz yargı işleri dava değildir 
1834
D) Bir çekişmesiz yargı işinin yargılama sırasında çekişmesiz yargıdan
çıkıp çekişmeli yargı alanına girmesi 
1835
E) Çekişmesiz yargıda görevli mahkeme 
1838
I– Sulh hukuk mahkemesi 
1838
II– İstisnalar 
1839
III– Bir çekişmesiz yargı işinin yargılama sırasında çekişmesiz yargıdan
çıkıp çekişmeli yargı alanına girmesi halinde görevli mahkeme 
1842
1) Kural 
1842
2) İstisnalar 
1843
F) Çekişmesiz yargıda yetkili mahkeme 
1844
I– Kural 
1844
II– İstisnalar 
1845
G) Çekişmesiz yargıda ilgililer kavramı vardır (taraf kavramı yoktur) 
1846
H) Yargılama usulü 
1847
I– Çekişmesiz yargıda basit yargılama usulü uygulanır 
1847
II– Takibi talebe bağlı çekişmesiz yargı işlerinde yargılama usulü 
1848
1) Takibi talebe bağlı çekişmesiz yargı işleri 
1848
2) Yargılamanın başlaması 
1848
3) Dosya üzerinden karar verilmesi 
1849
4) Duruşma yapılması 
1850
III– Resen takip edilen çekişmesiz yargı işlerinde yargılama usulü 
1850
IV – Çekişmesiz yargıda kendiliğinden (resen) araştırma ilkesi uygulanır 
1852
VI– İlâm kavramı çekişmesiz yargıya yabancıdır 
1853
IX– İstinaf 
1854
X– İstisnalar : bazı çekişmesiz yargı kararları temyiz edilebilir 
1855
XI– Bir işin çekişmesiz yargıdan çıkıp çekişmeli yargı alanına girmesi
halinde istinaf ve temyiz 
1855
XII– Çekişmesiz yargı kararları maddî anlamda kesin hüküm (m.303)
teşkil etmez (m.388) 
1856
XIII– Çekişmesiz yargıda ihtiyati tedbir 
1857
XIV – Mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı düzenlenmesi
usulü (m.386) 
1858
Onsekizinci Bölüm
§ 88. TAHKİM (HMK m.407–444)1
 
1861
A) Tahkim’in niteliği ve çeşitleri 
1861
I– Tahkimin niteliği 
1861
II– Tahkimin çeşitleri 
1862
1) Mecburî (zorunlu) tahkim 
1862
2) İhtiyarî tahkim 
1871
B) Tahkim sözleşmesi (m.412) 
1873
I– Genel bilgi 
1873
II– Tahkime elverişlilik 
1876
III– Tahkim itirazı 
1877
V– Tahkim sözleşmesi yalnız taraflarını bağlar 
1880
VI– Hakemin yetkisine itiraz 
1880
VII– Hakemin yetkisini aştığı itirazı 
1881
C) Hakem sözleşmesi ve hakemler 
1882
I– Hakem sözleşmesi 
1882
II– Hakemler 
1882
1) Hakemlerin seçimi 
1883
2) Hakemlerin reddi 
1884
3) Hakem ücreti 
1886
D) Tahkim usulü 
1887
I– Tahkim yeri 
1887
II– Dava açılması 
1888
IV– Hakemlerde uygulanacak yargılama usulü 
1890
V– Tahkim süresi 
1895
VI– Hakem kararı 
1895
VII– Tahkim yargılamasının sona ermesi (m.435) 
1899
VIII– Tarafların sulh olması 
1900
E) Hakem kararlarına karşı kanun yolları 
1900
I– İptal davası 
1900
II– Yargılamanın iadesi 
1904
Ondokuzuncu bölüm
§ 89. ANAYASA’YA AYKIRILIK İTİRAZI 
1905
A) Genel bilgi 
1905
B) Mahkemenin (bakmakta olduğu bir davada) uygulanacak kanun (veya
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi) hükmünü Anayasa’ya aykırı görmesi 
1907
I – Mahkeme terimi 
1907
1) İlk derece hukuk mahkemeleri 
1907
2) İstinaf mahkemesi 
1907
3) Yargıtay 
1908
II – Bakılmakta olan dava 
1908
III – Uygulanacak kanun 
1909
IV– Bir davaya bakan mahkemenin Anayasa Mahkemesi’ne başvurması 
1909
C) Taraflardan birinin Anayasa’ya aykırılık iddiasında bulunması 
1910
I – Taraflardan birinin Anayasa’ya aykırılık iddiasını ileri sürmesi 
1910
II – Anayasa’ya aykırılık iddiasını ileri sürme zamanı 
1911
III– Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddî olması 
1911
1) Mahkemenin Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddî olduğu kanısına
varması 
1911
2) Mahkemenin Anayasa’ya aykırılık iddiasını ciddî görmemesi
(reddetmesi) 
1912
D) Anayasa Mahkemesi’nin incelemesi 
1913
E) Esas hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararı 
1914
I– Genel bilgi 
1914
II – Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı 
1914
1) Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının Anayasa Mahkemesi’ne
başvuran mahkemede görülmekte olan davaya etkisi 
1917
a) İptal kararının beş ay içinde verilmiş olması halinde 
1918
b)Anayasa Mahkemesi’nin beş ay geçtikten sonra verdiği iptal
kararının davaya etkisi 
1918
2) Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının, mahkemelerde görülmekte
olan diğer davalara etkisi 
1920
3) İptal kararının yürürlüğe girmesinin ertelenmesi 
1920
a) Genel bilgi 
1920
b)Erteleme kararının Anayasa Mahkemesi’ne başvuran mahkemede
görülmekte olan davaya etkisi 
1920
c) Anayasa Mahkemesi’nin erteleme kararının diğer davalara etkisi 
1921
III– Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa’ya aykırılık itirazını ret kararı 
1921
§ 90. YABANCI MAHKEME KARARLARININ TENFİZİ ve TANINMASI
(MÖHUK m.50–59) 
1923
A) Yabancı mahkeme kararlarının tenfizi 
1923
I– Genel bilgi 
1923
II– Yabancı mahkeme kararlarının tenfizine karar verilebilmesi için
gerekli şartlar 
1923
III– Tenfiz usulü 
1929
1) Görevli ve yetkili mahkeme 
1930
2) Tenfiz talebi (istemi) 
1931
4) Tenfiz talebinin incelenmesi ve karara bağlanması 
1934
B) Yabancı mahkeme kararlarının tanınması 
1937
I– Genel bilgi 
1937
II – Tanıma usulü 
1940
1) Kesin hüküm itirazı için tanıma 
1940
2) Kesin delil için tanıma 
1943
3) İdarî bir işlemin yapılması için tanıma 
1944
4) Yabancı mahkemelerce verilmiş olan çekişmesiz yargı
kararlarının tanınması 
1950
C) Yabancı mahkeme kararının takdirî delil teşkil etmesi 
1962
D) Yabancı ülke adli veya idari makamlarınca verilen kararların
Türkiye’de nüfus kütüğüne tescili 
1962
§ 91. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARI 
1969
A) Genel bilgi 
1969
B) Elbirliği mülkiyetinde ortaklığın giderilmesi davası 
1971
C) Paylı mülkiyette ortaklığın giderilmesi davası 
1972
D) Ortaklığın giderilmesi ve paylaştırma taleplerinin aynı davada ileri
sürülmesi 
1973
I– Genel bilgi 
1973
II– Talep sonucu 
1973
III– Davayı değiştirme ve genişletme yasağı 
1974
E) Ortaklığın giderilmesi istenemeyecek olan haller 
1982
I– Kat mülkiyetinde 
1982
II– Hukukî tasarruf (işlem) nedeniyle ortaklığın giderilmesinin
istenememesi 
1982
III– Müşterek malın devamlı bir maksada tahsis edilmiş olması 
1982
IV– Uygun olmayan bir zaman 
1983
F) Ortaklığın giderilmesi davasında yargılama usulü 
1984
I– Ortaklığın giderilmesi davası için görevli mahkeme 
1984
II– Ortaklığın giderilmesi davası için yetkili mahkeme 
1985
III– Ortaklığın giderilmesi davasının tarafları 
1985
IV– Ortaklığın giderilmesi davasında basit yargılama usulü uygulanır 
1987
VI– Ortaklığın giderilmesi davasında hüküm 
1987
§ 92. DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 
2001
§ 93. CEVAP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 
2003
§ 94. CEVABA CEVAP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 
2005
§ 95. İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 
2007
§ 96. ÖRNEK ÖN İNCELEME KONTROL FORMU 
2009
PROF. DR. BAKİ KURU’NUN YAYINLARI 
2011
KANUN İSİMLERİNE (MADDELERE) GÖRE ARAMA CETVELİ 
2021
KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 
2055