OTONOM ARAÇ TEKNOLOJİSİ, HAYATIMIZDAKİ YERİ,
HUKUKİ DÜZENLEMELER VE ARACIN CEZAİ SORUMLULUĞU
2. Otomatikleştirilmiş Sistem
39
4. Teknik Sistemlerde Otonominin Değerlendirilmesi
42
1. “Kara Aracı” Kavramı
44
2. “Otonom Araç” Kavramı
44
3. “Otonom Sürüş Özelliğine Sahip Kara Aracı” Kavramı ve Tercih Sebebi
49
C. Otonom Araçlarla Bağlantılı Diğer Kavramlar
52
1. Bağlantılı Kavramların Açıklanması Gerekliliği
52
a. Yapay Zekânın Tanımı ve Sınıflandırılması
58
b. Yapay Zekâlı Sistemlerin Öğrenebilmesi
66
c. Yapay Zekâ Algoritmalarının Otonom Araçlarda Kullanımı
72
d. Yapay Zekânın İnsan Zekâsı ile Karşılaştırılması
73
5. İnsan–Makine Etkileşimi
75
II. OTONOM ARAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI
76
B. Sınıflandırmada Önemli Kavramlar
78
C. Seviyelerin Belirlenmesinde Kullanılan Kriter
80
D. Otomasyon Seviyeleri
82
1. Seviye 0: Sürüş Otomasyonu Olmayan Araçlar (No Driving Automation)
82
2. Seviye 1: Sürücü Yardımına Sahip Araçlar (Driver Assistance)
82
3. Seviye 2: Kısmi Sürüş Otomasyonuna Sahip Araçlar (Partial Driving Automation)
83
4. Seviye 3: Şartlı Sürüş Otomasyonuna Sahip Araçlar (Conditional Driving Automation)
84
5. Seviye 4: Yüksek Sürüş Otomasyonuna Sahip Araçlar (High Driving Automation)
88
6. Seviye 5: Tam Sürüş Otomasyonuna Sahip Araçlar (Full Driving Automation)
91
E. Değerlendirme ve Kanaatimiz
94
III. OTONOM ARAÇLARIN ÇALIŞMA PRENSİBİ
95
A. Otonom Araçlarda Kullanılan Sensör, Cihaz ve Kontrol Üniteleri
95
2. Radar (Radio Detection and Ranging)
97
3. Lidar (Light Detection and Ranging)
98
4. Ultrasonik Sensörler
99
6. Yer Hız Sensörleri (GVS)
102
9. Dinamik Harita Üretimi (HD Harita)
103
10. Atalet Ölçüm Birimi (IMU)
103
11. İnsan–Makine Arayüzü (Human–Machine Interface– HMI)
103
13. Hareket Kontrol Sistemi/Mekatronik Birimler Sistemi (Motion Control Systems/ Actuators/Mechatronic Units)
105
B. Otonom Araçların Çalışma Şekli
106
2. Nesne Algılama, Tanıma ve Karar Verme
107
3. Bağlantı ve Bilgi Alışverişi
112
5. Bazı Firmaların Araçlarında Tercih Ettiği Teknolojiler
118
IV. BAZI OTONOM ARAÇ TEKNOLOJİLERİ
121
A. Kapalı Otopark Pilotu (Seviye 4)
121
B. Otomatik Vale Park Sistemi (Seviye 4)
122
C. Trafik Sıkışıklığı Şoförü (Seviye 3)
122
D. Otoyol Şoförü (Seviye 3)
123
E. Kentsel ve Banliyö Pilotu (Seviye 4)
124
F. Otoyol Otopilotu (Seviye 4)
124
G. Otoyol Konvoyu (Seviye 4)
124
V. OTONOM ARAÇLARIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
125
VI. OTONOM ARAÇ KULLANIMINDAN KAYNAKLANAN KAZALAR
139
VII. OTONOM ARAÇLARA İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER
150
A. Uluslararası Alandaki Çalışmalar
150
B. Alman Hukukundaki Düzenlemeler
154
2. 2017 Yılında Yapılan Düzenlemeler
158
3. 2021 Yılında Yapılan Düzenlemeler
166
C. ABD Hukukundaki Düzenlemeler
169
D. Japon Hukukundaki Düzenlemeler
174
E. Türk Hukukundaki Düzenlemeler
176
VIII. OTONOM ARACIN KENDİSİNİN CEZAİ SORUMLULUĞUNUN İNCELENMESİ
179
A. Otonom Araçta Son Kararın Kimde Olduğu
179
B. Otonom Aracın Ceza Hukukunun Muhatabı Olup Olamayacağı
185
C. Otonom Aracın Hareket Yeteneği
190
2. Değerlendirme ve Kanaatimiz
195
D. Otonom Araçlarda Manevi Unsur
197
1. Kast Bakımından İnceleme
197
2. Taksir Bakımından İnceleme
198
3. Değerlendirme ve Kanaatimiz
199
E. Otonom Aracın Kusur Yeteneği
200
2. Değerlendirme ve Kanaatimiz
202
F. Otonom Araca Yaptırım Uygulanması
206
2. Değerlendirme ve Kanaatimiz
209
OTONOM ARAÇLARLA GERÇEKLEŞEN SUÇLARDA
ARKADAKİ KİŞİLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU
II. CEZAİ OLARAK SORUMLU TUTULABİLECEK KİŞİLER
214
III. KASTİ SORUMLULUK
233
IV. TAKSİRLİ SORUMLULUK
241
A. Taksir ve Otonom Araçlar
241
B. Özen Yükümlülüğünün İhlali
244
1. Özen Yükümlülüğünün Tanımı ve Taksirli Suçlardaki Rolü
244
2. Otonom Araçlarla Gerçekleşen Kazalarda Özen Yükümlülüğü
246
3. Sürücünün Özen Yükümlülüğü
248
b. Sürüşe Başlamadan Önceki Özen Yükümlülükleri
251
c. Sürüş Esnasındaki Özen Yükümlülükleri ve Yükümlülük İhlaline Sebep Olabilecek Durumlar
252
(2) Sürücünün Kontrolün Geri Alınması Talebine Rağmen Kontrolü Geri Almaması
253
(3) Sürücünün Sistem Hatasını Fark Ettiği veya Bariz Koşullar Nedeniyle Fark Etmesi Gerektiği Halde Kontrolü Geri Almaması
255
(4) Sürücünün Kontrolü Uygunsuz Şekilde Üstlenmesi
258
(5) Sürücünün Sistemi Devre Dışı Bırakmış Olması
259
(6) Kontrol Devrinin İspatı
260
4. Araç Sahibinin Özen Yükümlülüğü
261
5. Üreticinin Özen Yükümlülüğü
264
b. Özen Yükümlülüğünün İhlaline Sebep Olabilecek Durumlar
268
(1) Tasarım Hatası Nedeniyle Özen Yükümlülüğünün ihlali
268
(2) İmalat Hatası Nedeniyle Özen Yükümlülüğünün İhlali
275
(3) Bilgilendirme Hatası Nedeniyle Özen Yükümlülüğünün İhlali
276
(4) Gelişim Hatası Nedeniyle Özen Yükümlülüğünün İhlali
280
(5) Ürün İzleme ve Arıza Giderme Yükümlülüğü Nedeniyle Özen Yükümlülüğünün İhlali
281
c. Tedarikçinin Özen Yükümlülüğü
285
d. Programcının Özen Yükümlülüğü
288
e. Teknoloji Hizmet Sağlayıcılarının Özen Yükümlülüğü
289
f. Onay Makamlarının Özen Yükümlülüğü ve Yetkili Makamlarca Verilen Onayın Üreticiyi Sorumluluktan Kurtarıp Kurtarmayacağı Sorunu
289
6. Teknik Denetçinin Özen Yükümlülüğü
291
7. Bir Olayda Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranan Birden Fazla Kişi Olması
294
8. “Özen Yükümlülüğü Azaltılmalı mı Artırılmalı mı?” Sorunu
295
1. Öngörülebilirliğin Tanımı ve Taksirli Suçlardaki Rolü
302
2. Otonom Araçlarla Gerçekleşen Kazalarda Öngörülebilirlik
302
3. Sürücü Açısından Öngörülebilirlik
305
4. Araç Sahibi Açısından Öngörülebilirlik
309
5. Üretici/Programcı Açısından Öngörülebilirlik
309
6. Teknik Denetçi Açısından Öngörülebilirlik
313
V. NEDENSELLİK BAĞI ve OBJEKTİF İSNADİYET
314
A. Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet
314
B. Objektif İsnadiyet Kriterlerinin Otonom Araçlara Uygulanması
316
1. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması ve Riskin Artırılması Teorisi
317
2. Normun Koruma Amacı
320
3. Kendi Kendini Tehlikeye Atma
320
a. Otonom Araçların Üretiminde Yer Alan Kişiler Arasında Güven İlkesi
321
b. Sürücüler ile Sistem Arasında Güven İlkesi
323
(1) Sürücü ile Kendi Kullandığı Otonom Araç Arasında
323
(2) Sürücü ile Trafikteki Diğer Otonom Araçlar Arasında
324
c. Üretici ile Sürücüler Arasında Güven İlkesi
325
a. İzin Verilen Risk Kavramı
326
b. İzin Verilen Risk Alanı
328
c. Otonom Sürüş İçin İzin Verilen Risk Alanının Belirlenmesi
331
d. Değerlendirme ve Kanaatimiz
337
VIII. VAKA BAZINDA DEĞERLENDİRME
354
IX. OTONOM ARAÇLARDA CEZAİ SORUMLULUĞA İLİŞKİN DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
360
X. DEĞERLENDİRME, SONUÇ VE ÖNERİLER
364
A. Genel Değerlendirme
364