ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDE
SİBER GÜVENLİK İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
1.1. GENEL OLARAK BİLGİ GÜVENLİĞİ VE SİBER GÜVENLİK
27
1.1.1. Bilgi Güvenliği Kavramının Tanımı
28
1.1.2. Bilgi Güvenliğinin Unsurları
28
1.1.3. Siber Güvenliğin Tanımı ve Kavramsal Çerçevesi
30
1.1.4. Elektronik Ödeme Sistemlerinde Siber Güvenliğin Kavramsal Çerçevesi
33
1.2. ELEKTRONİK ÖDEME TÜRLERİ AÇISINDAN SİBER GÜVENLİK
35
1.2.1. Kartlı Ödeme Sistemleri
36
1.2.1.2. Debit Kartlar ve ATM Cihazları
41
1.2.1.3. Akıllı Kartlar
42
1.2.2. Kartsız Ödeme Sistemleri
43
1.2.2.5. Diğer Elektronik Ödeme Yöntemleri
50
ELEKTRONİK ÖDEMELERE YÖNELTİLEN
2.1. KARTLI ÖDEME SİSTEMLERİNE YÖNELİK SİBER SALDIRILAR
71
2.1.1. ATM Dolandırıcılıkları
72
2.1.2. ATM’ye Kart, Kâğıt Para veya Aparat Sıkıştırma
72
2.1.3. ATM’ye Zararlı Yazılım Yüklenmesi
73
2.1.4. ATM Aracılığıyla Kart Kopyalama
74
2.1.5. Kart Dolandırıcılıkları
75
2.5.1.1. Kart Kopyalama (Skimming)
75
2.5.1.2. Kart Hesabını Ele Geçirme (Account Takeover)
76
2.5.1.3. POS Kaynaklı Kart Kopyalama
76
2.2. ELEKTRONİK ÖDEMELERDE SİBER GÜVENLİK BAKIMINDAN OLTALAMA (PHISHING) SALDIRILARI
78
2.2.1. Sahte veya Ele Geçirilen Web Sitesi Vasıtasıyla Oltalama
78
2.2.2. Elektronik Posta İletileri Vasıtasıyla Oltalama
79
2.3. SOSYAL MÜHENDİSLİK (SOCIAL ENGINEERING) SALDIRILARI
81
2.3.1. Sosyal Mühendisliğin Tanımı ve Finans Sektöründe Somut Uygulama Örnekleri
81
2.3.2. Sosyal Mühendislik Döngüleri
85
2.3.2.1. Bilgi Toplama (Information Gathering)
85
2.3.2.2. İlişki Geliştirme (Developing Relationships)
86
2.3.2.3. İstismar (Exploitation)
87
2.3.2.4. İcraat (Execution)
88
2.4. SWIFT SİSTEMİNE YÖNELİK SİBER SALDIRILAR
88
2.4.1. Sisteme İzinsiz Giriş (System Hacking)
91
2.4.2. Zararlı Yazılım Vasıtasıyla SWIFT Dolandırıcılığı (Tailored Malware)
92
2.5. ZARARLI YAZILIMLARIN BANKACILIK VE FİNANS SEKTÖRÜNE ETKİLERİ
93
2.5.4. Casus Yazılımlar (Spyware)
98
2.5.5. Korsan Amaçlı Kullanılan Yazlımlar (Rootkits)
99
2.5.6. Fidye Yazılımları (Ransomware)
100
2.6. AĞLARA YÖNELİK GERÇEKLEŞTİRİLEN SİBER SALDIRILAR
101
2.6.1. Hizmeti Engelleme (DoS/DDoS) Saldırıları ve Botnetler
102
2.6.2. Pivoting ve Port Yönlendirme Yöntemleri
106
2.6.3. Oturum Çalma ve Parola Saldırıları
107
2.7. KRİPTO MADENCİLİĞİ SALDIRILARI (CRYPTOJACKING) VE KRİPTO PARALARA YÖNELİK SİBER SALDIRILAR
108
2.7.1. Özel (Gizli) Anahtar Hırsızlığı
110
2.7.2. % 51 Saldırısı
110
2.7.3. İllegal Faaliyetler
111
2.7.4. Mahremiyet Problemi
112
2.8. FİNANS SEKTÖRÜNDE GELİŞMİŞ SÜREKLİ TEHDİT (APT)
116
2.9. İNTERNET BANKACILIĞI VE MOBİL BANKACILIĞA YÖNELİK SİBER SALDIRILAR
118
SİBER SALDIRILARA KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER
3.1. SİBER HİJYEN VE SİBER DESTEKLİ MÜHENDİSLİK METODOLOJİSİ (CCE)
121
3.1.1. En Önemli İşlemleri Tespit Etmek (Consequence Priorization)
122
3.1.2. Dijital Alanın Haritasını Çıkarma (Systems Analysis)
123
3.1.3. Olası Saldırı Yollarına Işık Tutma (Consequence–Based Targeting)
123
3.1.4. Riski Azaltma ve Riskten Korunma Olanakları Üretme (Mitigations and Protections)
124
3.3. ELEKTRONİK ÖDEME TÜRÜNE BAĞLI OLARAK SİBER SALDIRILARA KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
129
3.3.1. Kartlı Ödeme Sistemlerine Yönelik Alınması Gereken Önlemler
129
3.3.2.1. E–mail veya Web Sayfası Kişiselleştirme
132
3.3.2.2. Koruyucu Yazılım
133
3.3.2.3. Çok Unsurlu Kimlik Doğrulama (Multi–factor Authentication)
133
3.3.2.4. Müşteri Farkındalığının Artırılması
133
3.3.3. Elektronik Ödemelerde Sosyal Mühendislik Saldırılarına Karşı Alınması Gereken Önlemler
134
3.3.4. SWIFT Sistemine Yönelik Gerçekleştirilen Saldırılar Karşısında Alınması Gereken Tedbirler
135
3.3.6. Finans Sektöründe Ağ Saldırılarına Karşı Alınması Gereken Önlemler
137
3.3.6.1. Ağ Güvenliğine Katmanlı Yaklaşım ve Derinlikte Savunma Stratejisi
138
3.3.6.2. DDoS Saldırılarına Karşı Alınabilecek Önlemler
140
3.3.7. Kripto Paralara Yönelik Siber Saldırılar Karşısında Alınması Gereken Önlemler
141
3.3.8. APT Saldırılarına Karşı Alınması Gereken Önlemler
143
3.3.9. İnternet Bankacılığı ve Mobil Bankacılığı Yönelik Siber Saldırılara Karşı Alınması Gereken Önlemler
145
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN
ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDE
SİBER GÜVENLİK MESELESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
4.1. ISO STANDARTLARI
151
4.2. ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDE SİBER GÜVENLİKLE İLGİLİ AVRUPA BİRLİĞİ’NDEKİ YASAL DÜZENLEMELER
153
4.2.1. Avrupa Birliği Siber Güvenlik Tarihçesi
153
4.2.2. Avrupa Birliği Siber Suç Sözleşmesi (“Budapeşte Sözleşmesi”)
158
4.2.3. Avrupa Birliği’nin 2016/1148 Sayılı Ağ ve Bilgi Sistemlerinin Korunması Direktifi (“NIS Direktifi”)
161
4.2.4. 2019/881 Sayılı ENISA ve Bilişim ve İletişim Teknolojilerinde Siber Güvenlik Sertifikasyon Tüzüğü (“2019/881 Sayılı Tüzük”)
163
4.2.5. Genel Veri Koruma Tüzüğü Kapsamında Elektronik Ödemelerde Siber Güvenlik Açısından Dikkat Çeken Düzenlemeler
166
4.2.6. Avrupa Konseyi’nin Kişisel Verilerin İşlenmesi Karşısında Bireylerin Korunması İçin Sözleşme (“Sözleşme 108”)
167
4.2.7. Avrupa Konseyi’nin Kişisel Verilerin İşlenmesi Karşısında Bireylerin Korunması İçin Modernize Edilmiş Sözleşmesi (“Sözleşmesi 108+”)
168
4.2.8. eIDAS Tüzükleri ve 2020 Tarihli SSI eIDAS Hukuk Raporu
170
4.3. ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDE SİBER GÜVENLİK İLGİLİ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDEKİ YASAL DÜZENLEMELER
175
4.3.1. ABD Siber Güvenlik Tarihçesi
177
4.3.2. Elektronik Ödeme Sistemlerinde Siber Güvenlikle İlgili ABD Federal Devlet Yasaları
179
4.3.3. Elektronik Ödeme Sistemlerinde Siber Güvenlikle İlgili ABD’de Bazı Eyalet Yasaları
183
4.4. ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDE SİBER GÜVENLİK İLE İLGİLİ ÇİN’DEKİ YASAL DÜZENLEMELER
184
ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDEKİ
TÜRKİYE’DEKİ DÜZENLEMELER
5.1. TÜRKİYE’DE SİBER GÜVENLİK ALANINDA DİKKAT ÇEKEN GELİŞMELER
190
5.1.1. Türkiye’de Siber Güvenlik Çalışmaları
190
5.1.2. USOM, Kurumsal SOME’ler ve Sektörel SOME’ler
193
5.1.3. 2016–2019 Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi İle 2016–2019 Ulusal Siber Güvenlik Eylem Planı
194
5.1.4. 2020–2023 Ulusal Güvenlik Stratejisi İle İlgili Gelişmeler
195
5.1.5. Türkiye’nin “Siber Vatan” Projesi
195
5.2. TÜRKİYE’DE ELEKTRONİK ÖDEME SİSTEMLERİNDE SİBER GÜVENLİK AÇISINDAN DİKKAT ÇEKEN REGÜLASYONLAR
196
5.2.1. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu (“Bankacılık Kanunu”)
196
5.2.2. 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun
201
5.2.3. Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik (“Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği”)
205
5.2.4. Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodunun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik (“TR Karekodu Yönetmeliği”)
206
5.2.5. Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik (“Elektronik Bankacılık Yönetmeliği”)
208
5.2.6. Türkiye Ödeme ve Para Kuruluşları Birliği Statüsü Yayınlanmasına İlişkin 2678 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı
216
5.2.7. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Bilişim Suçları
216
5.2.8. 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu
221
5.2.9. 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu
225
5.2.10. 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun
228
5.2.11. 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”)
232
5.2.12.1. Ulusal Bilgi Güvenliği Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı
238
5.2.12.2. Bilişim Ağ Hizmetlerinin Düzenlenmesi ve Bilişim Suçları Hakkında Kanun Tasarısı
240
5.2.12.3. Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine İlişkin Tebliğ Taslağı (“Tebliğ Taslağı”)
242
SİBER GÜVENLİĞİN SAĞLANMASINDA YENİ YAKLAŞIMLAR: YENİLİKLER, VAATLER VE POTANSİYEL RİSKLER
6.1. KRİPTO PARALARDA SİBER GÜVENLİK VE BLOKZİNCİRİN SİBER GÜVENLİĞİN SAĞLANMASINDAKİ İŞLEVİ
249
6.2. BİYOMETRİK YÖNTEMLERLE ÖDEMELERDE SİBER GÜVENLİK
254
6.3. AÇIK BANKACILIKTA SİBER GÜVENLİK
256
6.4. YAPAY ZEKANIN SİBER GÜVENLİK ALANINDA BANKACILIK SEKTÖRÜNE OLASI ETKİLERİ
259
6.5. COVİD–19 PANDEMİ SALGININ DİJİTAL BANKACILIĞA OLASI ETKİLERİ
262