6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU KAPSAMINDA KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMELERİ
1.2. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, UNSURLARI VE UYGULAMA ALANI
22
1.2.1. Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesinin Tanımı
22
1.2.2. Konut ve Çatılı İşyeri Kavramları
24
1.2.3. Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesinin Unsurları
26
1.2.3.1. Kiralanan Konut veya Çatılı İşyerinin Kullanılmasının Devri
26
1.2.3.3. Tarafların Anlaşması
32
1.2.4. Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulama Alanı
32
1.2.4.1. Zaman Bakımından Uygulama Alanı
32
1.2.4.2. Konu Bakımından Uygulama Alanı ve Kullanımı Kiracıya Bırakılan Eşya
35
1.2.4.3. Geçici Kullanıma Özgülenmiş Taşınmazların Durumu
36
1.2.4.4. Tarafı Kamu Kuruluşu Olan Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Durumu
38
1.3. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ
41
1.4. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ VE GEÇERLİLİĞİ
45
1.5. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI
46
1.5.1. Kiraya Verenin Borçları
46
1.5.1.1. Kiralananı Sözleşmeye Uygun Vaziyette Teslim Borcu
46
1.5.1.2. Kiralananın Ayıplarından Sorumluluk
47
1.5.1.2.1. Ayıptan Sorumluluğun Şartları
47
1.5.1.2.2. Ayıptan Sorumluluğun Gerçekleşmesi Halinde Kiracının Hakları
49
1.5.1.3. Üçüncü Kişinin İleri Sürdüğü Haklar Nedeniyle Sorumluluk
52
1.5.1.4. Vergi ve Benzeri Yükümlülükleri Ödeme ile Yan Giderlere Katılma Borcu
53
1.5.1.4.1. Vergi ve Benzeri Yükümlülükleri Ödeme Borcu
53
1.5.1.4.2. Yan Giderlere Katlanma Borcu
54
1.5.2. Kiracının Borçları
55
1.5.2.1. Kira Bedelini Ödeme Borcu
55
1.5.2.1.1. Kira Bedelinin Belirlenmesi
55
1.5.2.1.2. Dava Açma Süresi
61
1.5.2.1.3. Kira Tespit Davalarında Dava Harcı ve Avukatlık Ücreti
62
1.5.2.2. Kiralananı Sözleşmeye Uygun Olarak Özenle Kullanma ve Komşulara Saygı Gösterme Borcu
63
1.5.2.3. Temizlik ve Bakım Giderlerini Ödeme Borcu
65
1.5.2.4. Kullanma Giderlerini Ödeme Borcu
65
1.5.2.5. Ayıpları Bildirme ile Ayıpların Giderilmesine ve Kiralananın Gösterilmesine Katlanma Borcu
66
1.5.2.6. Kiralananı Geri Verme Borcu
68
1.5.2.6.1. Kiralananın Sözleşmenin Bitiminde Geri Verilmesi
68
1.5.2.6.2. Kiralananın Sözleşmenin Bitiminden Önce Geri Verilmesi
68
1.6. KİRA SÖZLEŞMESİNDE ÖZEL DURUMLAR VE KİRACI LEHİNE DÜZENLEMELER
69
1.6.1. Kiralananda Yenilik ve Değişikler Yapılması
69
1.6.2. Alt Kira, Kullanım Hakkının Devri ve Kira İlişkisinin Devri
71
1.6.2.1. Alt Kira ve Kullanım Hakkının Devri
71
1.6.2.2. Kira İlişkisinin Devri
72
1.6.3. Bağlantılı İşlem Yapma Yasağı
73
1.6.4. Kiracının Güvence Vermesi
76
1.6.5. Kiracı Aleyhine Değişiklik ve Düzenleme Yasağı
79
1.6.5.1. Kira Bedelinin Belirlenmesi Dışında Kiracı Aleyhine Değişiklik Yapma Yasağı
79
1.6.5.2. Kiracı Aleyhine Düzenleme Yasağı
80
KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNİN KİRAYA VEREN TARAFINDAN SONA ERDİRİLMESİ
2.2. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNİN KİRAYA VEREN TARAFINDAN GENEL HÜKÜMLERE GÖRE SONA ERDİRİLMESİ
83
2.2.1. İkale (Sona Erdirme) Anlaşması
84
2.2.2. İrade Bozukluğu Nedeniyle Sözleşmenin İptali
84
2.2.3. Aşırı Yararlanma (Gabin) Nedeniyle Sözleşmenin İptali
87
2.3. KİRAYA VERENİN KİRA SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİRMESİ
88
2.3.1. Önemli Sebeplerden Ötürü Sözleşmenin Sona Erdirilmesi
90
2.3.1.1. Kiraya Veren Açısından Sözleşmenin Devamını Çekilmez Kılan Önemli Sebebin Varlığı
90
2.3.1.2. Kiracıya Yapılacak Fesih Bildirimi
91
2.3.1.3. Kiracıya Ödenecek Tazminat
92
2.3.2. Kiracının İflası Nedeniyle Sözleşmenin Sona Erdirilmesi
94
2.3.2.1. Kiracı Kiralananın Tesliminden Sonra İflas Etmiş Olmalı
94
2.3.2.2. İşleyecek Kira Bedelleri İçin Güvence İstenmeli
94
2.3.2.3. Verilen Sürede Yeterli Güvence Gösterilmemiş Olmalı
95
2.3.3. Kira Bedelinin Ödenmesinde Temerrüt Nedeniyle Sözleşmenin Sona Erdirilmesi
96
2.3.3.1. Kiracı Kira Bedelini veya Yan Giderleri Kısmen veya Tamamen Ödememiş Olmalı
97
2.3.3.2. Kiracıya Süre Verilmiş Olmalı
98
2.3.3.3. Verilen Süre İçinde Borç İfa Edilmemiş Olmalı
100
2.3.4. Kiracının Kiralananı Sözleşmeye Aykırı Kullanımı Nedeniyle Sözleşmenin Sona Erdirilmesi
101
2.3.4.1. Kiracının Kiralananı Sözleşmeye Uygun Olarak Özenle Kullanma ve Komşulara Saygı Gösterme Yükümlülüğüne Aykırı Davranması
101
2.3.4.2. Sözleşmenin Feshi İçin Kiracıya Gönderilecek Yazılı Fesih Bildirimi
103
2.3.4.2.1. Yazılı Bildirimle Süre Verilmesi Gerekliliği
103
2.3.4.2.2. Yazılı Bildirimle Süre Verilmeden Derhal Fesih Hakkı
105
2.3.4.2.2.1. Kiralanana Kasten Ağır Bir Zarar Verilmesi
105
2.3.4.2.2.2. Kiracıya Verilecek Sürenin Yararsız Olacağının Anlaşılması
106
2.3.4.2.2.3. Kiracının Davranışlarının Çekilmez Olması
106
2.3.5. Kira Sözleşmesini Sona Erdiren Genel Nedenlerden Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinde Uygulanamayacak Olanlar
107
2.3.5.1. Belirli Süreli Kira Sözleşmelerinde Sürenin Dolması
107
2.3.5.2. Belirsiz Süreli Kira Sözleşmelerinde Fesih Bildirimi
107
2.4. KİRAYA VERENİN KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMESİNE ÖZGÜ NEDENLERLE SÖZLEŞMEYİ SONA ERDİRMESİ
108
2.4.1. Bildirim Yoluyla Sona Erdirme
109
2.4.1.1. Belirli Süreli Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesinin Bildirim Yoluyla Sona Erdirilmesi
109
2.4.1.1.1. On Yıllık Uzama Süresi
111
2.4.1.1.2. Kiracıya Yapılacak Bildirim
112
2.4.1.2. Belirsiz Süreli Konut ve Çatılı. İşyeri. Kira Sözleşmesinin Bildirim Yoluyla Sona Erdirilmesi
113
2.4.1.3. Bildirimin Geçerliliği
114
2.4.1.3.1. Şekli ve Niteliği
114
2.4.1.3.2. Aile Konutu Açısından Bildirimin Şekli
114
2.4.2. Dava Yoluyla Sona Erdirme
115
2.4.2.1. Kiraya Verenin Konut veya İşyeri Gereksinimi Sebebiyle Tahliye
117
2.4.2.1.1. Konut veya İşyeri Gereksinimi Kiralananın Kendisi, Eşi, Altsoyu, Üstsoyu veya Kanun Gereği Bakmakla Yükümlü Olduğu Diğer Kişiler Açısından Söz Konusu Olmalı
117
2.4.2.1.2. Kiralananın Konut veya İşyeri Olarak Kullanılması Gereksinimi Gerçek Olmalı
119
2.4.2.1.3. Dava m. 350/3’te Öngörülen Sürelere Uyularak Açılmalı
121
2.4.2.2. Kiralananın Yeniden İnşa veya İmar Amacıyla Tahliyesi
123
2.4.2.2.1. Kiralananın Yeniden İnşa Edilmesi veya İmar Amacıyla Esaslı Surette Onarımı, Genişletilmesi veya Değiştirilmesi Gereği
124
2.4.2.2.2. Yapılacak Onarım, Genişletme veya Değişiklik İşleri Esnasında Binanın İçinde Oturmanın veya Çalışmanın Mümkün Olmaması
125
2.4.2.2.3. İbraz Edilen Proje veya Ruhsatnamenin Fennen ve İmar Mevzuatına Göre Mahalline Uygulanmasının Mümkün Olması
125
2.4.2.2.4. TBK m. 350/3’te Öngörülen Süreye Uygun Olarak Dava Açılması
126
2.4.2.3. Yeni Malikin Konut veya İşyeri Gereksinimi Sebebiyle Tahliye
127
2.4.2.3.1. Mevcut Bir Kira Sözleşmesine Konu Kiralanan Sonradan Edinilmiş Olmalıdır
127
2.4.2.3.2. Kiralananı Sonradan Edinen Yeni Malikin Konut veya İşyeri Gereksinimi Olmalıdır
129
2.4.2.3.3. Dava m. 351’de Belirtilen Sürelere Uyularak Açılmalıdır
129
2.4.2.4. Yazılı Tahliye Taahhüdü Sebebiyle Sona Erdirme
131
2.4.2.4.1. Kiracı Tarafından Verilmiş Yazılı Bir Tahliye Taahhüdü (Sözü) Bulunmalıdır
131
2.4.2.4.2. Kiracı Yazılı Taahhüdünde Belirttiği Tarihte Kiralananı Boşaltmamış Olmalıdır
135
2.4.2.4.3. Kiraya Veren, Tahliye Taahhüdünde Gösterilen Tarihten İtibaren Bir Ay İçerisinde İcraya Başvurmalı veya Dava Açmalıdır
135
2.4.2.5. İki Haklı İhtar Nedeniyle Açılan Tahliye Davasıyla Sözleşmenin Sona Erdirilmesi
136
2.4.2.5.1. Kiracıya Kira Bedelini Ödememesi Sebebiyle Haklı İhtarda Bulunulması Gerekir
136
2.4.2.5.2. İhtarın Yazılı Olması ve Ödenmeyen Kira Miktarlarının Gösterilmesi Gerekir
138
2.4.2.5.3. Kanunda Belirlenen Dönem İçinde İki Haklı İhtarda Bulunulması Gerekir
139
2.4.2.5.4. Kira Süresinin Bitimini İzleyen Bir Ay İçinde Davanın Açılması Gerekir
140
2.4.2.6. Kiracının veya Eşinin Aynı İlçe veya Belde Belediye Sınırları İçinde Oturmaya Elverişli Bir Konutunun Bulunması
141
2.4.2.6.1. Kiracının veya Birlikte Yaşadığı Eşinin Maliki Bulunduğu Bir Konutun Bulunması Gerekir
142
2.4.2.6.2. Konutun Kiralananla Aynı İlçe veya Belde Belediye Sınırları İçinde Olması Gerekir
143
2.4.2.6.3. Konutun Kullanıma Elverişli Olması Gerekir
143
2.4.2.6.4. Kiraya Verenin, Kira Sözleşmesi Kurulduğu Sırada Kiracının veya Birlikte Yaşadığı Eşinin Kullanıma Elverişli Bir Konutu Bulunduğunu Bilmemesi Gerekir
144
2.4.2.6.5. Kira Süresinin Sona Ermesini İzleyen Bir Ay İçinde Tahliye Davası Açılması Gerekir
144
2.4.3. Kiracının Ölümünün Sözleşmeye Etkisi
145
KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMELERİNİN SONA ERMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI
3.2.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme
149
3.2.1.1. Görevli Mahkeme
149
3.2.1.2. Yetkili Mahkeme
152
3.3. KİRALANANIN GERİ VERİLMESİ
156
3.3.2. Geri Verme Borcunun Kapsamı
157
3.3.2.1. Kiracının Kiralananı Teslim Aldığı Haliyle Geri Verme Borcu
157
3.3.2.2. Kiracının Sözleşmeye Uygun Kullanımdan Doğan Eskime ve Bozulmalardan Sorumlu Tutulmaması
158
3.3.2.3. Kiracının Yalnızca Sözleşmeye Aykırı Kullanımdan Doğan Zararlardan Sorumlu Tutulması
159
3.3.3. Geri Verme Borcunun Şekli
160
3.3.4. Geri Verme Borcuna Aykırılık
160
3.3.5. Kiraya Verenin Geri Verme Sırasında Gözden Geçirme ve Bildirimde Bulunma Yükü
163
3.3.5.1. Genel Olarak
163
3.3.5.2. Kiralananı Gözden Geçirme Yükü
164
3.3.5.3. Ayıp ve Eksiklikleri Bildirme Yükü
165
3.4. YENİDEN KİRALAMA YASAĞI
166