Kamu Yönetiminde İç Kontrol & Önmali Kontrol

Kamu kaynaklarının kullanılmasında yetki ve sorumluluk birleştirilmekte, diğer bir deyişle 1050 sayılı Kanunda var olan yetkisiz sorumluluk (ita amirinin kural olarak mali sorumluluğunun olmaması ancak tahakkuk memurunun harcamaların mevzuata uygunluğu bakımından sorumlu tutulması) ya da yetkili sorumsuzluk (ita amirinin harcama işlemini başlatmak ve onaylamak için yetkili olması ancak harcamanın mevzuata uygunluğundan sorumlu olmaması) sorununa son verilmek istenmektedir. Dolayısıyla sorumluluğun hiyerarşik olarak daha yukarılara çekilmesi ve daha da önemlisi kamu hizmetlerinin gördürülmesinde yöneticinin performansının öne çıkması, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde yöneticilere bazı esneklikler tanınması gerekliliğini de beraberinde getirmiştir. İdarelerin söz konusu yönetsel sorumluluklarını etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için, bu yapıya uygun sistemlerini ve mekanizmaları oluşturmaları ve organizasyon yapılarında bu yönde değişime gitmeleri kaçınılmaz olmuştur.

İyi bir yönetimin temel ilkelerinden biri de doğru bilginin üretilerek, karar alıcılara doğru zamanda iletilmesidir. Bunun da en önemli yapı taşlarından biri etkili bir kurumsal bilginin oluşturularak yönetilmesidir. Kurumsal bilginin oluşturulmasının ilk aşaması da bilginin bireysel bilgi konumundan çıkarılıp, kurumsal bilgi haline gelmesine yönelik mekanizmaların kurulmasıdır. Bunun da en önemli araçları, etkili bir süreç yönetimi sonrası oluşturulacak; uygulama sitemleri, uygulama rehberleri/kılavuzları, el kitapları ve broşürlerdir. Bu kapsamda birimlerin tüm faaliyetleri belirlenerek, bunların süreçlerinin ve süreçlere bağlı risklerinin, risklerle ilişkili kontrol faaliyetlerinin, süreçlerin çıktılarının, girdilerinin, süreçte görev alanların, sorumluların, süreçle ilişkili mevzuatın, süreçte yer alan kontrollerinin tanımlanarak sürecin izlenmesi ve değerlendirilmesi ile buna yönelik mekanizmaların kurulması büyük önem taşımaktadır.

Söz konusu önemin bilinci ile yoğun bir emeğin ürünü olarak hazırlanan bu Kitapta birimlerin birimlerinin iç kontrol faaliyetleri ve bu faaliyetler altında yürüttükleri ön mali kontrol süreçlerinin çıkarıldığı, aktörlerin rol ve sorumluluklarının tanımlandığı, her bir süreç için ayrıntılı kontrol unsurlarının ve listelerinin oluşturulduğu, ilişkili olduğu mevzuatın belirlendiği, izleme ve değerlendirmeye yönelik mekanizmaların tarif edilerek, dönemler halinde yapılacak öz değerlendirmenin içeriğinin ve buna ilişkin formun oluşturulduğu bu Kitabının, başta strateji geliştirme birimlerinene olmak üzere iç denetim biriminde görevli iç denetçilere ve mali karar ve işlem süreçlerinde yer alan tüm aktörlere faydalı olması dileğimle. (Prof. Dr. Ahmet KESİK)