Yabancıların Temel Hak ve Özgürlüklerinin Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması Fatih Solak  - Kitap

Yabancıların Temel Hak ve Özgürlüklerinin Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması

1. Baskı, 
Ocak 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
280
Barkod:
9789750265372
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
460,00
İndirimli (%68):
145,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
İnsan haklarının korunmasına yönelik ulusal bir mekanizma olarak ‘Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolu', yürürlüğe girdiği 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren temel hak ve özgürlükler bakımından Türkiye'de önemli bir ilerleme ve dönüşüme vesile olmuştur. Bu süreç içerisinde Anayasa Mahkemesince anayasal hak ve özgürlüklerin somut olay bazlı olarak yorumu bakımından önemli bir içtihadi birikim oluşmuş olup, ‘yabancıların hak arama mücadeleleri' de bu süreçten nasibini almıştır. Bu bağlamda, ‘yabancıların temel hak ve özgürlüklerinin söz konusu değişim ve dönüşüm perspektifi çerçevesinde yeniden ele alınma ihtiyacı doğmuştur.
Kitapta da; söz konusu ihtiyaç çerçevesinde ‘yaşam hakkı', ‘işkence ve kötü muamele yasağı', ‘özgürlük ve güvenlik hakkı', ‘adil yargılanma hakkı', ‘etkili başvuru hakkı' kapsamında, yabancılık statüsü ile bağlantılı ihlal iddialarına karşı Anayasa Mahkemesince sergilenen yaklaşımlar mercek altına alınmış, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına da temas edilmek suretiyle eleştiri ve öneriler getirilerek, öğreti ve uygulamaya katkı sunulmaya çalışılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Yabancılar Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar
.
Yabancıların Temel Hak Özgürlüklerine İlişkin Hukuki Çerçeve
.
Koruma ve Denetim Mekanizmaları
.
Türkiye'ye Gelen Yabancılara İlişkin Hukuki Süreçler
.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu
.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Köprü Niteliğindeki Kararları
.
Bireysel Başvuru Hakkı Bağlamında Yabancıların Temel Hak ve Özgürlükleri
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Sunuş 
5
Kısaltmalar 
17
Giriş 
19
Birinci Bölüm
TEMEL KAVRAMLAR VE
HUKUKİ GENEL ÇERÇEVE
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 
21
A. Vatandaşlar 
21
B. Yabancılar 
23
C. Vatansızlar 
24
D. Uluslararası Korumadan Yararlananlar 
26
1. Mülteciler 
26
2. Şartlı Mülteciler 
30
3. İkincil Korumadan Yaralanan Kişiler 
31
4. Geçici Korumadan Yararlananlar ve Suriye Arap Cumhuriyeti Vatandaşları 
34
E. Sığınmacılar 
36
1. Uluslararası Metinlerde Sığınmacı Kavramı 
36
2. Türk Hukukunda Sığınmacı Kavramı 
40
F. Göçmenler ve Benzer Statüdeki Kişiler 
46
II. YABANCILARIN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİNE İLİŞKİN HUKUKİ ÇERÇEVE 
50
A. Ulusal Hukuk 
51
1. Anayasa 
51
2. Pasaport Kanunu 
51
3. Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun 
52
4. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 
53
5. Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu 
54
6. 1994 Tarihli Yönetmelik 
54
B. Uluslararası Hukuk 
56
1. Jus Cogens (Uluslararası Emredici Kural) 
56
2. Uluslararası Sözleşmeler 
56
a. Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri 
56
b. Avrupa Konseyi Sözleşmeleri 
60
III. KORUMA VE DENETİM MEKANİZMALARI 
64
A. Ulusal Koruma Mekanizmaları 
64
1. İdari Mekanizmalar 
65
a. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 
65
b. Valilikler 
65
2. Yargısal Denetim 
66
a. İdari Yargı Denetimi 
66
b. Adli Yargı Denetimi 
68
3. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu 
69
B. Uluslararası Koruma Mekanizmaları 
69
1. Birleşmiş Milletler 
69
a. Mülteciler Yüksek Komiserliği 
69
b. İnsan Hakları Komitesi 
70
c. Çocuk Hakları Komitesi 
71
d. Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi 
72
e. İşkenceye Karşı Komite 
73
f. İşkence ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Küçültücü Muamele veya Cezanın Önlenmesi Alt Komitesi 
74
g. Tüm Göçmen İşçiler ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunması Komitesi 
74
h. İnsan Hakları Konseyi 
74
2. Avrupa Konseyi 
75
a. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 
75
b. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri 
75
c. Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu 
76
d. Avrupa İşkencenin ve İnsanlıkdışı veya Onurkırıcı Ceza veya Muamelenin Önlenmesi Komitesi (CPT) 
77
e. Avrupa Sosyal Haklar Komitesi 
78
f. Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik Komisyonu) 
79
İkinci Bölüm
TÜRKİYE’YE GELEN YABANCILARA İLİŞKİN
HUKUKİ SÜREÇLER VE BİREYSEL BAŞVURU YOLU
I. TÜRKİYE’YE GELEN YABANCILARA İLİŞKİN HUKUKİ SÜREÇLER 
81
A. Düzenli Göç 
81
1. Yabancılara Vize Verilmesi 
81
a. Türkiye’ye Giriş 
81
b. Vize Verilmesi 
83
c. Vize Verilmeyecek Yabancılar 
84
d. Vizenin İptali 
85
e. Vize Muafiyeti 
85
f. Tebligat Zorunluluğu 
86
2. Yabancılara İkamet İzni Verilmesi 
86
a. İkamet İzni Talebi 
87
b. İkamet İzninden Muafiyet Halleri 
89
c. İkamet İzni Türleri 
90
i. Kısa Dönem İkamet İzni 
90
ii. Aile İkamet İzni 
91
iii. Öğrenci İkamet İzni 
94
iv. Uzun Dönem İkamet İzni 
94
v. İnsani İkamet İzni 
95
vi. İnsan Ticareti Mağdurlarına Yönelik İkamet İzni 
96
3. Vatansızlara İlişkin Süreç 
96
a. Vatansızlık Halinin Belirlenmesi 
96
b. Vatansız Kişilere Sağlanan Güvenceler 
96
B. Düzensiz Göç 
97
1. Düzensiz Göçün Önlenmesi 
97
a. Genel Olarak 
98
b. Uluslararası İş Birliği 
98
c. Geri Kabul Antlaşmaları 
100
d. Düzensiz Göçle Mücadeleye İlişkin Düzenlemeler 
100
2. Düzensiz Göçün Ortadan Kaldırılması 
102
a. Sınır Dışı Etme 
102
i. Sınır Dışı Edilmesi Öngörülenler 
102
ii. Hakkında Sınır Dışı Kararı Alınamayacak Kişiler 
104
iii. Sınır Dışı Kararı, Uygulama Süreci ve Sınır Dışı Edilmesine Karar Verilen Yabancının Yolculuk Giderleri 
104
iv. Sınır Dışı Kararına Karşı “İdari Yargı Yolu” 
105
b. Sınır Dışı Kararı Nedeniyle İdari Gözetim Altına Alma 
106
i. İdari Gözetim Kararı ve Uygulanması 
106
ii. İdari Gözetime Alternatif Tedbirler 
108
iii. İdari Gözetim Kararının Yargısal Denetimi 
109
iv. Gönüllü Geri Dönüş 
110
c. Türkiye’ye Giriş Yasağı 
110
C. Uluslararası Koruma 
110
1. Mülteci, Şartlı Mülteci ve İkincil Koruma 
110
2. Uluslararası Korumadan Yararlanan Kişilerin Hakları 
112
a. Sağlık 
112
b. Eğitim 
113
c. Çalışma 
113
d. Sosyal Yardımlardan Yararlanma, Sosyal Hizmetlere Erişim ve Harçlık 
114
3. Uluslararası Korumadan Yararlanan Kişilerin Sorumlulukları 
114
4. Menşe Ülke Bilgisi 
114
D. Geçici Koruma 
115
II. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU 
116
A. Bireysel Başvuru Yolunun Temel Özellikleri 
116
B. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulü 
119
1. Genel Olarak Bireysel Başvuru Koşulları 
119
a. Taraf Ehliyeti 
119
b. Hukuki Yarar 
122
c. Hakka Yönelik İddia Edilen Müdahalenin Doğrudan, Güncel ve Kişisel Nitelikte Olması 
122
d. Dava Ehliyeti 
123
e. Bireysel Başvuruya Konu İşlemler 
124
f. Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler 
124
g. Başvuru Yollarının Tüketilmesi 
126
h. Başvurunun Şekli ve İçeriği 
128
i. Başvuru Süresi 
129
j. Başvuru Harcı ve Adli Yardım 
132
2. Bireysel Başvuru İnceleme ve Karar Süreci 
132
3. Bireysel Başvuru Koşullarının Yabancılar Yönünden Değerlendirilmesi 
137
III. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU 
138
A. Genel Olarak 
138
B. Yargı Yetkisi 
138
C. Tedbir Kararları 
139
D. Yargıçlar ve Daireler 
139
E. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı ve Dostane Çözüm 
140
F. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulü 
140
1. Başvurunun Şekli ve İçeriği 
140
2. Başvuru Yollarının Tüketilmesi, Dördüncü Derece Şikayetler ve Taleple Bağlılık İlkesi 
141
3. Başvuru Süresi 
143
4. Başvuru Konusu ve Mağdurluk Statüsü 
143
Üçüncü Bölüm
YABANCILARIN BİREYSEL BAŞVURULARINA
ANAYASA MAHKEMESİ VE
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YAKLAŞIMI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU BAKIMINDAN KÖPRÜ NİTELİĞİNDEKİ KARARLARI 
145
A. Jabari/Türkiye Başvurusu 
145
1. Olayların Özeti 
145
2. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden 
146
3. Etkili Başvuru Hakkı Yönünden 
148
B. Mamatkulov ve Askarov/Türkiye Başvurusu 
149
1. Olayların Özeti 
149
2. Yaşam Hakkı ve İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden 
151
3. Adil Yargılanma Hakkı Yönünden 
154
4. Sözleşme’nin 34. Maddesi Yönünden 
155
C. Abdolkhani ve Karimnia/Türkiye Başvurusu 
156
1. Olayların Özeti 
156
2. Kabul Edilebilirlik Yönünden 
157
3. Yaşam Hakkı ve İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden 
158
4. Etkili Başvuru Hakkı Yönünden 
160
5. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı 
163
D. Yarashonen/Türkiye Başvurusu 
165
1. Olay ve Olguların Özeti 
165
2. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı Yönünden 
166
3. Tek Başına veya Etkili Başvuru Hakkı ile Bağlantılı Olarak Tutma Koşulları Bağlamında İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden 
167
II. BİREYSEL BAŞVURU HAKKI BAĞLAMINDA YABANCILARIN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ 
169
A. Yaşam Hakkı 
170
1. Genel Olarak Yaşam Hakkı 
171
a. Yaşam Hakkının Niteliği ve Sınırlandırılması 
171
b. Yaşam Hakkının Aktif ve Pasif Süjeleri 
171
c. Yaşam Hakkının İhlal Edilip Edilmediğinin Tespiti 
172
i. Uygulanabilirlik 
172
ii. Kanıtlama 
176
iii. Devletin Yükümlülükleri 
177
(1) Öldürmeme Yükümlülüğü 
177
(2) Yaşamı Koruma Yükümlülüğü 
180
(3) Soruşturma Yükümlülüğü 
181
2. Yabancıların Yaşam Hakkının Korunması 
182
a. Ölüm Cezası Uygulanma Riski Olan Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü 
183
b. Herhangi Bir Nedenle Öldürülme Riski Olan Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü 
184
c. Kişinin Yaşamına Yönelik Diğer Riskler Nedeniyle Göndermeme Yükümlülüğü 
186
d. Geri Gönderilen Yabancıların Yaşam Haklarının Korunmasına Yönelik Hukuki Korunma Mekanizmaların Etkililiği Sorunu 
187
B. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı 
188
1. Genel Olarak İşkence ve Kötü Muamele Yasağı 
188
a. İşkence ve Kötü Muamele Yasağının Niteliği 
189
b. İşkence ve Kötü Muamele Yasağının İhlal Edilip Edilmediğinin Tespiti 
189
i. Uygulanabilirlik 
190
ii. Kanıtlama 
191
iii. Vasıflandırma 
193
iv. Devletin Yükümlülükleri 
195
(1) Şiddet Uygulamama 
195
(2) İnsanlık Dışı Ceza Vermeme 
197
(3) Üçüncü Kişilerin Şiddetine Karşı Koruma 
199
(4) Etkili Soruşturma 
199
2. Yabancıların İşkence ve Kötü Muameleye Karşı Korunması 
200
a. Şiddet Riskine Maruz Bırakmama Yükümlülüğü 
201
i. Ölüm Cezası Uygulanabilecek Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü 
202
ii. Ölüm Koridoru Yaşanabilecek Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü 
203
iii. Bedensel Ceza Uygulanabilecek Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü 
203
iv. Öldürülme veya İşkence Görme Riski Olan Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü 
204
b. İnsani Olmayan Koşullarda Tutmama Yükümlülüğü 
205
C. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı 
207
1. Genel Olarak Özgürlük ve Güvenlik Hakkı 
207
2. Özgürlükten Yoksun Bırakmanın Anlamı 
209
3. Özgürlükten Yoksun Bırakmanın Hukukiliği 
210
a. Genel Olarak Özgürlükten Yoksun Bırakmanın Hukukiliği 
210
i. Mahkûmiyet Hükmü 
211
ii. Bir Mahkeme Kararı veya Kanunda Öngörülen Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi 
213
iii. Suç Şüphelisinin Tutulması 
214
iv. Bir Küçüğün Gözetim Altında Islahı veya Yetkili Merci Önüne Getirilmesi 
216
v. Toplum İçin Tehlike Teşkil Eden Bir Akıl Hastası, Uyuşturucu veya Alkol Tutkunu, Bir Serseri veya Hastalık Yayabilecek Kişinin Tedavi Eğitim veya Islah Amacıyla Özgürlüğünden Yoksun Bırakılması 
217
vi. Usulüne Aykırı Şekilde Ülkeye Girmek İsteyen veya Giren ya da Hakkında Sınır Dışı Etme yahut Geri Verme Kararı Verilen Kişinin Yakalanması veya Tutuklanması 
218
b. Yabancıların İdari Gözetim Altında Tutulmalarının Hukukiliği 
218
i. 6458 Sayılı Kanun’dan Önceki Durum 
219
ii. 6458 Sayılı Kanun’dan Sonraki Durum 
220
(1) Hukuki Çerçevenin Niteliği 
220
(2) Uygulamada Gerekli Özen (“Due Diligence”) 
221
aa. Genel Olarak 
221
bb. Geri Gönderme Merkezinde Rızaya Dayalı Tutma Sorunu 
222
4. Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilmesi 
223
a. Genel Olarak 
223
b. Yabancılara Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilmesi 
224
i. Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilme Zorunluluğu 
224
ii. Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilme Zamanı 
225
iii. Verilecek Bilginin Niteliği 
226
5. Özgürlükten Yoksun Bırakılmanın Yargısal Denetimi 
227
a. Genel Olarak Özgürlükten Yoksun Bırakılmanın Yargısal Denetimi 
227
i. Denetimin Tutmanın Hukukiliği Konusunda Yapılması 
228
ii. Denetimin Süratle Yapılması 
228
iii. Yargısal Denetimin Makul Aralıklarla Yapılma Zorunluluğu 
229
vi. Denetimin Bir Mahkeme Tarafından Yapılması 
229
vii. Usul Güvenceleri 
230
b. Yabancıların İdari Gözetim Altında Tutulmalarının Yargısal Denetimi 
230
i. 6458 Sayılı Kanun’dan Önceki Durum 
231
ii. 6458 Sayılı Kanun’dan Sonraki Durum 
232
6. Haksız Yere Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedeniyle Tazminat Sağlama Hakkı 
232
a. Genel Olarak Tazminat Sağlama Hakkı 
232
b. Yabancıların Haksız Yere Özgürlüklerinden Yoksun Bırakılmaları Nedeniyle Tazminat Sağlama Hakkı 
233
D. Adil Yargılanma Hakkı 
235
1. Genel Olarak Adil Yargılanma Hakkı 
235
2. Yabancıların Ülkeye Girişleri, İkametleri ve Sınır Dışı Edilmeleri ile İlgili Hukuki Süreçlerde Adil Yargılanma Hakkının Uygulanabilirliği 
237
E. Etkili Başvuru Hakkı 
239
1. Genel Olarak Etkili Başvuru Hakkı 
239
2. Yabancıların Etkili Başvuru Hakkı 
241
a. İdari Gözetim Koşullarına Karşı Yabancıların Etkili Başvuru Hakkı 
241
b. Kötü Muameleye Maruz Kalma Riski Bulunan Ülkeye Sınır Dışı Edilen Yabancıların Etkili Başvuru Hakkı 
243
c. İdari Gözetim Tedbirinin Hukukiliğine Karşı Etkili Başvuru Hakkı 
246
d. Etkili Başvuru Hakkının Özel Bir Görünümü Olan Haksız Tutma Nedeniyle Tazminat Sağlama Hakkı Yönünden İdari Yargı Yolunun Etkililiği 
247
Sonuç 
249
Kaynakça 
251
Kavramlar Dizini 
271