CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU TARİHİNDE
İLKENİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİM SÜRECİ, KARŞILAŞTIRMALI HUKUK
I. İLKENİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİM SÜRECİ
23
E. Cumhuriyet Dönemi Türk Hukuku
36
2. İlkenin İstisnaları
37
a. Faili Belli Olmayan Öldürme ve Yaralama
37
b. Kavga Sırasında Gerçekleşen Ölüm veya Yaralanma Neticesinden Sorumluluk
41
c. 765 s. Türk Ceza Kanunu m.578
42
d. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu
43
F. Anglo–Sakson Hukuku
44
2. Masumiyet Karinesi ve Makul Kuşkudan Uzak İspat Standardının Tarihçesi
47
II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK
53
A. Anglo–Amerikan Sisteminde İlkenin Yeri
53
b. İspat Yükünün Yer Değiştirmesi (Aksini İspat)
57
b. Makul Şüphe (Ing. Reasonable Suspicion) ve Muhtemel Sebep (Ing.Probable Cause)
59
c. Çoğunluğa Dayanan İspat (Ing.Preponderance of Evidence)
60
d. Açık ve İkna Edici Delille İspat (Ing. Clear and Convincing Evidence)
61
e. Makul Kuşkudan Uzak İspat (Ing. Proof Beyond a Reasonable Doubt)
62
3. Sistemin Kıta Avrupası’nda Geçerli Olan Sistem ile Karşılaştırması
66
1. Genel Olarak Alman Sisteminde İlkenin Yeri
69
2. Alternatif Tipiklik (=Wahlfeststellung)
70
aa. Aynı Neviden Alternatifler Arasında (Gerçek Olmayan)
74
bb. Farklı Neviden Alternatifler Arasında (Gerçek)
84
d. Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi ile İlişkisi ve Anayasaya Uygunluk Sorunu
86
KUŞKUDAN SANIK YARARLANIR İLKESİNİN ANLAMI, DAYANAKLARI, UYGULAMA ALANI VE KOŞULLARI
I. İLKENİN ANLAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
97
A. Ön Sorun: Kurumun Temel Bir Hukuk İlkesi Olup Olmadığı Sorunu
97
B. Alman Öğretisi ve Yargı Kararlarında İleri Sürülen Görüşler
100
2. Alman İmparatorluk Mahkemesi – İspat Kuralı Teorisi
102
3. Gerald – Yorum Kuralı Görüşü
104
4. Moser – İspat Yükü Teorisi
104
5. Thöne – Belirsizliği (non–liquet) Aşma Aracı
108
6. Sarstedt – Suça Ait Kanuni Tanımlamadan Hareket Eden Yaklaşım
109
7. Sax – İlkenin Sınırlandırılması Eğilimi
110
8. Frisch – Hukuk Uygulama Kuralı
112
9. Montenbruck – Norm–Teorik Yaklaşım
114
10. Zopfs – Negatif Statü Değişikliği Yaklaşımı
117
11. Baskın Görüş – Hüküm Verme Kuralı
119
C. Türk Öğretisi ve Yargı Kararlarında İleri Sürülen Görüşler
120
1. Öğretinin İlkenin Hukuki Niteliğine Dair Yaklaşımı
120
2. Yargıtay’ın İlkenin Esasına Yaklaşımı
123
D. Benzer Kavramlardan Farkı
124
1. “in dubio pro libertate”
124
3. “in dubio contra reum”
126
1. İlkenin Hukuki Niteliği ve Anlamı
128
2. Sanığın Lehine Olan “pro reo” Nedir?
134
II. İLKENİN GEÇERLİLİĞİNE DAİR DAYANAKLAR
137
B. Hukuk Devleti ve Adaletin Gerekleri
138
C. Örf ve Adet Hukuku
141
D. Masumiyet (Suçsuzluk) Karinesi
143
2. Kapsamı ve Uygulama Alanı
146
3. Koruma Tedbirleri Uygulamasında Karinenin İşlevi
150
4. Susma Hakkı ve Masumiyet Karinesi
153
5. Lekelenmeme Hakkı ve Medya Özgürlüğü
157
6. Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi ile İlişkisi
159
E. Delil Serbestisi ve Hakimin Subjektif Kanaati
161
F. Maddi Gerçeği Araştırma Yükümlülüğü – Kendiliğinden Araştırma İlkesi
163
G. Kanunilik Prensibi
166
III. İLKENİN UYGULANABİLME KOŞULLARI
170
A. Önkoşul: Delillerin Toplanma, Tartışılma ve Değerlendirme Aşamalarının Tamamlanması
170
B. Kuşkunun Varlığı, Ortadan Kaldırılamamış Olması
173
1. Kuşku ile Şüphenin Terminolojik Ayrımı
173
2. Kuşkunun Esasa İlişkin Vakayla İlgili Olması
178
a. Hukuki Kuşkunun Dışlanması
178
b. İlgili Vakanın Türü
180
3. Belirsizlik ve Kuşkunun Ortadan Kaldırılamamış Olması
186
C. Negatif Statü Değişikliği İhtimali
189
IV. NORMATİF ETKİ ALANI
192
B. Maddi – Şekli Ceza Hukuku Ayrımının İlkenin Uygulama Alanına Etkisi
193
C. Maddi Ceza Hukuku Kurumlarında Uygulanabilirliği
196
1. Tipikliğin Belirlenmesinde Kuşku
196
b. Suçun Objektif Unsurlarında Kuşku
198
aa. Failin Kimliğini Tespitte Kuşku
198
bb. Hareket ve Neticeye İlişkin Kuşku
200
cc. Nedensellik Bağlantısı ve Objektif İsnadiyette Kuşku
203
dd. Suçun Basit Hali ve Nitelik Hali Ayrımında Kuşku
206
c. Suçun Subjektif Unsurlarında Kuşku
208
aa. Kastın Bilme Unsuruna İlişkin
208
bb. Amaç Unsuruna İlişkin
211
cc. Öldürme ve Yaralama Kastı Ayrımında
213
dd. Bilinçli Taksir ve Olası Kasta İlişkin
215
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Gerçekleşmesinde Kuşku
216
3. Kusurlulukta Kuşku
217
4. Suçun Özel Görünüş Şekillerinde Kuşku
220
a. Suça Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme
220
5. Cezanın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesinde Kuşku
229
6. Dava veya Cezanın Düşme Nedenleri Uygulamasında Kuşku
231
D. Ceza Muhakemesi Hukuku Kurumlarında İlkenin Uygulanabilirliği
233
1. Soruşturma Evresinde İlkenin Uygulanabilirliği
233
2. Yargılama Koşullarına İlişkin Değerlendirmede Uygulanabilirliği
236
a. Yargılama Koşullarında Uygulanabileceği Görüşü
237
b. Yargılama Koşullarında Uygulanamayacağı Görüşü
238
c. Yargılama Koşulları Bazında Değerlendirme
239
3. Tahmine Dayalı Kararlar ve Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi
244
4. Yargılamaya İlişkin Yasak Yöntemlerde Uygulanabilirliği
245
5. İlkenin Uygulanmasının Diğer Yargılamalara Etkisi
246
6. Görevli Mahkemenin Belirlenmesi Aşamasında Uygulanabilirliği
251
İSPAT VE HAKİMİN İKNA OLMASI
I. İSPAT VE KUŞKUDAN SANIK YARARLANIR İLKESİ
253
A. İspat ve Delil Kavramları
253
B. Delil Serbestisi Sistemi
256
C. İspatın Konusu Olarak Vaka
261
2. Emareye Dayalı İspat
264
a. Delil Kavramı ile Karşılaştırılması
264
aa. Sanığın Aleyhine Olan (Suçlayıcı) Belirti
267
bb. Sanığın Lehine Olan Belirti ve Özellikle Alibi Savunması
270
cc. Sanığın Suçu İşlemiş Olması İçin Aranan Mantıklı Neden
273
c. Emareye Dayalı İspatın Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesiyle Bağlantısı
275
2. Sanığın Lehine Olan Hususlarda İspat Yükü
285
3. Hakaret Suçunda İsnadın İspatı
289
E. İspata Etkisi Tartışmalı Hususlar
290
1. Delil Değeri Kavramı
290
2. İhbarın İspata Etkisi
292
3. Teşhisin İspata Etkisi
293
4. Tanık Beyanının Delil Değeri
295
5. Mağdur Beyanının Delil Değeri
303
6. Dijital Delillerin Delil Değeri
306
a. Dijital Kayıt ve Veriler
306
b. İletişimin Denetlenmesi Tedbiri Neticesinde Elde Edilen Kayıtlar
308
aa. Kayıtların Hukuki Dayanağı Sorunu
308
bb. Tespitlerin Delil Değeri
309
c. Görüntü Kaydeden Cihazlardan Elde Edilen Kayıtlar
312
aa. Hakim Tarafından Görüntülerin İncelenmesi
312
bb. Kayıtların Hukuki Dayanağı Sorunu
313
cc. Görüntülerin Delil Değeri
315
d. Dijital Delillerin Kişiselleştirilmesi Sorunu
320
7. İkrarın Delil Değeri
321
8. Bilirkişi Raporlarının Yargılamaya Etkisi
323
II. HAKİMİN İKNA OLMASI VE KANAAT GETİRMESİ
329
A. Kanaatin Oluşumunda Etkili Olan Faktörler
329
1. Psikolojik Faktörler
329
5. Hayatın Olağan Akışı Kriteri
336
a. Genel Olarak Tecrübe Kuralları
336
b. Yargıtay’ın Konuya Yaklaşımı ve “Her Türlü Şüpheden Uzak, Kesin ve Yeterli Delil Kriteri”
337
c. Alman Federal Mahkemesi’nin Konuya Yaklaşımı ve Özellikle “Weimar Olayı”
342
6. Gerekçe Gösterme Zorunluluğunun Hakimin Kanaatine Etkisi
344
B. Kanaatle Gerçekliğin Bir Arada Bulunabilirliği
345
1. Maddi – Şekli Gerçek Ayrımının Yerindeliği
345
2. Ceza Muhakemesinin Amacı Olarak Gerçek(lik)
348
3. Olasılık Dereceleri Teorisi
352
5. Hakimin Subjektif Kanaati ile Serbestçe İkna Olması
357
a. Hakimin Kanaatinin Objektif ve Subjektif Yönleri
357
b. Hakimin Vicdani Kanaati
359
6. Toplu Mahkemelerde Karşı Oyun Anlamı
365
III. KANUN YOLU AŞAMASINDA İLKENİN İŞLEVİ
367
B. İstinaf Aşamasında
372