ADLÎ YARDIMLAŞMANIN KÖKENLERİ, HÂKİM OLAN İLKELER VE
ADLÎ YARDIMLAŞMAYA İLİŞKİN BAZI ULUSLARARASI ANLAŞMALAR
I. CEZAÎ KONULARDA ULUSLARARASI ADLÎ YARDIMLAŞMA MEKANİZMASININ GELİŞİMİ
27
A. Cezaî Konularda Uluslararası Adlî Yardımlaşmaya İlişkin İlk Örnekler
27
B. Modern Anlamda Cezaî Konularda Uluslararası Adlî Yardımlaşmanın Gelişimi
30
II. BİR ÖNCÜL OLARAK CEZA KANUNLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI VE CEZA YARGILAMASINA HÂKİM OLAN İLKELER
32
B. Ceza Kanunlarının Yer Bakımından Uygulanması
33
a. Tanımı ve Ülke Kavramı
34
b. Suçun İşlendiği Yer
35
bba. Harekete Üstünlük Veren Görüş
36
bbb. Neticeye Üstünlük Veren Görüş
36
a. Faile Göre Şahsilik
37
b. Mağdura Göre Şahsilik
38
a. Tek Yanlı Evrensel Yetki
40
b. İkame Yargı Yetkisi
41
C. Ceza Yargılaması Hukuku Kurallarının Yer Bakımından Uygulanması
42
D. Ceza Yargılamasına Hâkim Olan İlkeler
42
1. Hukuk Devleti İlkesi
42
2. İnsan Onurunun Korunması İlkesi ve İşkence Yasağı
43
3. Adil Yargılanma Hakkı
45
4. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi
46
5. Maddi Gerçekliğin Araştırılması İlkesi
47
6. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi ve Kamu Davasının Mecburiliği
47
7. Vasıtasızlık İlkesi
48
III. CEZAÎ KONULARDA ULUSLARARASI ADLÎ YARDIMLAŞMAYA TEMEL TEŞKİL EDEN BAŞLICA ULUSLARARASI METİNLER
49
1. Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokolleri
49
a. Ek I No.lu Protokol
52
b. Ek II No.lu Protokol
55
2. Terörizmin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi
56
3. Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi
58
4. Sanal Ortamda İşlenen Suçlar Sözleşmesi
60
5. Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi
62
6. Suç Gelirlerinin Aklanması, Araştırılması, El Konulması, Müsaderesi ve Terörizmin Finansmanına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi
62
2. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesi
64
3. BM Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme
65
4. BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi
66
C. Türkiye’nin İmzalamış Olduğu Adlî Yardımlaşma Alanındaki Bazı İkili Anlaşmalar
66
2. Türkiye – İtalya Sözleşmesi
67
3. Türkiye – ABD Sözleşmesi
68
4. Türkiye – Rusya Sözleşmesi
69
ADLÎ YARDIMLAŞMA İŞLEMLERİ
I. 6706 SAYILI KANUNUN GENEL HÜKÜMLERİ VE 6706 SAYILI KANUN İLE CİKAYAS KAPSAMINDA ADLÎ YARDIMLAŞMA İŞLEMLERİ
71
B. Kanunun Amacı, Kapsamı ve Merkezî Makam
72
2. Merkezî Makamın Görev ve Yetkileri
74
a. Uluslararası Adlî İş Birliği Aktörleri Arasında Koordinasyonu Sağlamak
75
b. Adlî İş Birliği Talepleri Hakkında Karar Vermek
76
c. Adlî İş Birliği Taleplerinin Yerine Getirilmesi Konusunda Teminat Vermek veya İstemek
77
cb. Gelen Yardımlaşma Taleplerinin Ülkemizce Yerine Getirilmesinin Şarta veya Teminata Bağlanması
78
cc. Yabancı Devletlerce Talep Edilen Teminatları Vermek ve Şartları Kabul Etmek
79
d. Uygulanacak Adlî İş Birliği Türü ve Yönteme İlişkin veya Adlî İş Birliği Talebinin Yerine Getirilmemesine Karar Vermek
80
D. Adlî Yardımlaşma Kapsamında Elde Edilen Bilgi ve Belgelerin Kullanımı Sorunu
83
E. Adlî Yardımlaşmanın Maddi Şartları
84
2. Çifte Cezalandırılabilirlik
85
3. Kovuşturulabilirlik
86
F. Adlî Yardımlaşmanın Reddi Sebepleri
88
2. Egemenlik Haklarının İhlali
89
3. Millî Güvenliğin İhlali
91
4. Kamu Düzeni veya Diğer Temel Çıkarların İhlali
93
5. Talep Konusunun Sırf Askerî Suça İlişkin Olması
94
6. Talep Konusunun Düşünce Suçuna İlişkin Olması
95
7. Talep Konusunun Siyasi Suça İlişkin Olması
96
II. 6706 SAYILI KANUN KAPSAMINDA ADLÎ YARDIMLAŞMA İŞLEMLERİ
102
B. Geleneksel Adlî Yardımlaşma Türleri
104
1. İlâmların ve Usule İlişkin Evrakın Tebliği
104
a. Yabancı Devlette Yabancılara Yapılacak Tebligat
106
b. Yabancı Devlette Bulunan Türk Vatandaşlarına Yapılacak Tebligat
108
c. Yabancı Devletlerin Tebligata Dair Adlî Yardımlaşma Taleplerinin Yerine Getirilmesi
109
2. Şüpheli veya Sanığın Sorgulanması ve Müşteki, Tanık veya Bilirkişilerin Dinlenilmesi
109
4. Tutuklunun Teşhis veya Yüzleştirme Amacıyla Başka Ülkeye Gönderilmesi (Geçici Teslim)
112
C. Yeni Adlî Yardımlaşma Türleri
114
1. Sesli ve Görüntülü İletişim Yoluyla Dinleme (Videokonferans ve Telekonferans)
114
3. Ortak Soruşturma Ekipleri
119
4. Sınır Ötesi Gözetleme ve Sıcak Takip
121
5. Kontrollü Teslimat
123
6. Gizli Soruşturmacılar
124
III. SORUŞTURMA, KOVUŞTURMA VE İNFAZIN DEVREDİLMESİ
124
B. Soruşturma ve Kovuşturmanın Yabancı Devlete Devredilmesi
127
2. Soruşturma ve Kovuşturmanın Yabancı Devlete Devredilmesinin Şartları
128
a. Bir “Suça” İlişkin Soruşturma veya Kovuşturmanın Bulunması
128
b. Suçun İşlendiği Yer
129
c. Cezanın Türü ve Miktarı
129
d. Şüpheli veya Sanığın Yabancı Ülke Vatandaşı Olması Sebebiyle Ülkemizde Hazır Bulundurulamaması veya Adlî Yardımlaşma Yoluyla Savunmasının Alınamaması
130
e. Şüpheli veya Sanığın Türk Vatandaşı Olmakla Birlikte Mutat Olarak Yabancı Devlette Bulunması veya Delillerin Yurtdışında Bulunması
131
3. Soruşturma ve Kovuşturma Devri Taleplerinin Usulü ve Talebin Sonuçları
132
b. Talepnamenin Hazırlanması
133
ca. Soruşturmanın Devri Talebinin Yabancı Devletçe Kabul Edilmesi
135
cb. Devralan Tarafça Kovuşturmaya Başlanması
135
cc. Devralan Tarafça Kovuşturmaya Başlanmaması
137
cd. Kovuşturmanın Devri Talebinin Devralan Tarafça Kabul Edilmesi
137
ce. Devralan Tarafça Kovuşturma Sonucunda Mahkûmiyete Hükmedilmesi
138
cf. Devralan Tarafça Kovuşturma Sonucunda Mahkûmiyet Dışında Bir Karara Hükmedilmesi
139
d. Devralan Tarafın Kabulden Vazgeçmesi ve Devralan Tarafça Muhakemenin Sağlıklı Yürütülmemesi Hâlleri
139
da. Devralan Tarafın Kabulden Vazgeçmesi
139
db. Devralan Tarafça Soruşturma veya Kovuşturmanın Sağlıklı Bir Şekilde Yürütülmemesi
141
4. Soruşturma ve Kovuşturmanın Devri Kararlarına Karşı Kanun Yolları
141
C. Soruşturma ve Kovuşturmanın Yabancı Devletten Devralınması
143
2. Soruşturma ve Kovuşturmanın Yabancı Devletten Devralınmasının Şartları
143
a. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Suçun Yurtdışında İşlenmiş Olması
143
b. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Suçun Zamanaşımına Uğramamış Olması
144
c. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Suçun Affa Uğramamış Olması
145
d. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Suça Uygulanacak Cezanın Türü ve Miktarı
146
e. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Şüpheli veya Sanığın Mutat Olarak Ülkemizde Bulunması
146
f. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Şüpheli veya Sanığın Türk Vatandaşı Olması
146
g. Devralınacak Soruşturma ve Kovuşturmaya Konu Suça İlişkin Olarak Daha Önce Ülkemizde Yargılamanın Yapılmamış Olması
147
3. Soruşturma ve Kovuşturmanın Ülkemizce Devralınmasının Usulü
147
b. Merkezî Makam Tarafından Talebin Kabulü ve Yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına Gönderilmesi
147
c. Cumhuriyet Başsavcılığınca Yapılacak İşlemler
148
d. Devirden Önce Devreden Devlette Yapılan İşlemlerin ve Elde Edilen Delillerin Geçerliliği
149
2. İnfazın Devralınması
151
b. İnfazın Devralınmasının Şartları
151
ba. Devralınacak İnfaza Konu Hükümlünün Ülkemizde Bulunması
151
bb. Devralınacak İnfaza Konu Mahkûmiyet Kararının Kesinleşmiş Olması, Mahkûmiyetin Türü ve Cezanın Miktarı
152
bc. Ülkemizce Devralınacak İnfaza Konu Fiilin Türk Hukukuna Göre Suç Teşkil Etmesi (Çifte Cezalandırılabilirlik)
153
bd. Ülkemizce Devralınacak İnfaza Konu Fiilin Türk Hukukuna Göre Zamanaşımına Uğramamış Olması
153
be. Ülkemizce Devralınacak İnfaza Konu Suça İlişkin Olarak Türkiye’de Soruşturma veya Kovuşturma Yapılmamış Olması
154
c. İnfazın Devralınması Taleplerinin Değerlendirilmesi ve Uygulanması
154
ca. İnfazın Ülkemizce Devralınması Taleplerinde Yabancı Devletten İstenecek Belgeler
154
cb. İnfazın Ülkemizce Devralınması Taleplerinin Değerlendirilmesi
155
cc. İnfazın Ülkemizce Devralınmasına Yönelik Talebin Kabul Edilebilir Görülmesi Üzerine Uyarlama Yargılamasının Yapılması
156
cd. Devralınacak İnfaza İlişkin Hükmün Sanığın Yokluğunda Verilmiş Olması İhtimalinde Usul
159
3. İnfazın Devredilmesi
162
b. İnfazın Devredilmesinin Şartları
162
ba. Hükümlünün İnfazı Devralacak Devletin Vatandaşı Olması veya Bu Devletle Güçlü Sosyal Bağlarının Bulunması
162
bb. Devredilecek İnfaza Esas Hükmün Konusu Olan Eylemin İnfazı Devralacak Devletin Hukukuna Göre Suç Teşkil Etmesi (Çifte Cezalandırılabilirlik)
163
bc. İnfazın Devredilmesine İlişkin Olarak Merkezî Makamın Olumlu Görüşünün Bulunması
163
c. İnfazın Devredilmesinin Usulü
164
d. İnfazın Devredilmesinin ve Yabancı Devlette İnfazın Sonuçları
165
da. İnfazın Devrinin Sonuçları
165
db. Yabancı Devlette İnfazın Sonuçları
165
ADLÎ YARDIMLAŞMA – POLİS İŞ BİRLİĞİ İLİŞKİSİ VE INTERPOL
I. ADLÎ YARDIMLAŞMA VE POLİS İŞ BİRLİĞİ İLİŞKİSİ
167
B. Polis İş Birliğinin Tanımı, Tarihçesi ve Kapsamı
168
4. Polis İş Birliği Taleplerinin Reddi Sebepleri
172
C. Polis İş Birliği Mekanizmalarına Örnek Olarak INTERPOL
172
2. INTERPOL Kapsamında Polis İş Birliğine Hâkim Olan İlkeler
173
a. Millî Egemenliğe Saygı
173
b. Adi Suçlarla Mücadele
173
c. Evrensellik ve Eşit Üyelik
173
di. BM Güvenlik Konseyi Özel Bülteni
176
II. ADLÎ YARDIMLAŞMA – POLİS İŞ BİRLİĞİ İLİŞKİSİ
176
I. SUÇLULARIN İADESİNİN TANIMI VE GENEL AÇIKLAMALAR
179
II. SUÇLULARIN İADESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
184
C. Ortaçağdan Moderniteye
186
III. SUÇLULARIN İADESİNİN NİTELİĞİ
192
A. Suçluların İadesinin Siyasi (Uluslararası İlişkiler) Niteliği
193
B. Suçluların İadesinin Cebri Niteliği
194
C. Suçluların İadesinin Bastırıcı Niteliği
194
D. Suçluların İadesinin Uluslararası Ceza Hukukunun ve Cezaî Konularda Uluslararası Adlî Yardımlaşmanın Bir Bileşeni Olması
196
E. Suçluların İadesinin Yargısal Niteliği
196
F. Suçluların İadesinin Uluslararası Kamu Hukuku Niteliği
196
G. Suçluların İadesinin İdari Niteliği
197
IV. SUÇLULARIN İADESİ SİSTEMLERİ
198
V. SUÇLULARIN İADESİNE TEMEL TEŞKİL EDEN BAŞLICA ULUSLARARASI METİNLER
200
2. Diğer AK Sözleşmeleri
203
VII. 6706 SAYILI KANUN VE SİDAS KAPSAMINDA SUÇLULARIN İADESİ
203
B. TÜRKİYE’DEN YABANCI DEVLETE İADE
204
2. Talep Konusu Suça Dair Koşullar
204
a. Çifte Cezalandırılabilirlik
204
b. Kovuşturulabilirlik
206
c. Suçun Düşünce Suçu, Siyasi Suç, Siyasi Suçla Bağlantılı Bir Suç veya Sırf Askerî Suç Olmaması
206
d. Suçun Türk Yargı Yetkisini Gerektiren Bir Suç Olmaması
207
e. Suçun Talep Eden Devletin Kanunlarına Göre Ölüm Cezası veya İnsan Onuruyla Bağdaşmayan Bir Cezayı Gerektirmemesi
207
3. İade Talebine Konu Kişiye Dair Koşullar
208
a. İadesi Talep Edilen Kişinin Türk Vatandaşı Olmaması
208
b. İadesi Talep Edilenin Kimliği Sebebiyle Takibata Konu Ediliyor Olmaması veya İşkence veya Kötü Muameleyle Karşı Karşıya Kalacak Olmaması
209
c. İhtiyari Nitelikteki Hâller
209
b. Merkezî Makamın İncelemesi
211
c. İade Yargılamasında Görev ve Yetki
212
d. İade Yargılamasının Kapsamı
212
e. İade Yargılamasında Usul
213
f. İade Yargılamasının Sonuçları
216
g. İade Yargılaması Sonrası İdari Aşama
216
4. Rızaya Dayalı İade Usulü (Hızlandırılmış veya Basitleştirilmiş İade Usulü)
217
5. Yabancı Devlete İadesine Karar Verilen Kişinin Teslim Edilmesi
219
c. Teslimin Ertelenmesi (Tehirli Teslim) ve Geçici Teslim (Şartlı Teslim)
221
e. Teslimin Sonuçları
223
ea. İadenin Şartlara veya Garantilere Bağlanmış Olması Durumu
224
eba. Hususilik Kuralının İstisnaları
227
(1) İadeye Konu Kişinin Rızası
227
(2) İadeye Konu Kişinin Belirli Bir Süre Geçmesine Rağmen İade Edildiği Ülkeyi Terk Etmemesi veya Terk Etmesine Rağmen Buraya Geri Dönmesi
228
(3) İade Eden Devletin Muvafakati
229
ebc. Üçüncü Devlete İade
230
ec. İadeden Sonra Talep Konusu Suçun Vasfının Değişmesi Sorunu
231
5. Suçluların İadesi Sürecinde Koruma Tedbirlerinin Uygulanması ve Geçici Tutuklama
232
6. Birden Fazla İade Talebinin Bulunması Durumu (Taleplerin Taaddüdü)
236
C. YABANCI DEVLETTEN ÜLKEMİZE İADE
237
1. İade Talebinde Bulunulması
237
2. Merkezî Makamın İncelemesi
240
3. Yabancı Devlet Nezdinde İade Talebinde Bulunulmasından Sonraki İşlemler
241
b. İade Talebinden Sarfınazar Edilmesi
241
c. Talepte Bulunulan Tarafça İstenilen Teminatların Verilmesi
242
d. Talepte Bulunulan Taraftaki İade Süreci Kapsamında Söz Konusu Olabilecek Muhtelif Durumlar
242
4. Yabancı Devletçe Ülkemize İadesine Karar Verilen Kişinin Teslim Alınması
243
2. Transit Geçişin Şartları
245
3. Transit Geçiş Talebinde Bulunma Usulü
246
4. Transit Geçiş Taleplerinin İncelenmesi
247
5. Transit Geçiş Kararının Uygulanması ve Transit Geçiş Kapsamında Ülkemizin Yetki ve Görevleri
248
E. SUÇLULARIN İADESİNDE MASRAFLAR
249
2. Türkiye’den Yabancı Devlete İadede Masraflar
250
3. Yabancı Devletten Türkiye’ye İadede Masraflar
250
4. Transit Geçişte Masraflar
251
II. HÜKÜMLÜLERİN NAKLİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE HÜKÜMLÜ NAKLİNİN GEREKÇELERİ
253
III. HÜNDAS VE ÜLKEMİZİN İMZALADIĞI BAZI İKİLİ ANLAŞMALAR
256
A. HÜNDAS VE EK PROTOKOLÜ
256
B. Ülkemizin İmzaladığı Bazı İkili Anlaşmalar
259
1. Türkiye – KKTC Anlaşması
259
2. Türkiye – Brezilya Anlaşması
261
IV. CEZALARIN İNFAZINA HÂKİM OLAN İLKELER
262
A. İnfazın Kanuniliği İlkesi
262
B. İnfazın Kesintisizliği İlkesi
263
C. Gizlilikten Kaçınma İlkesi
263
D. İnsanca İnfaz İlkesi
263
E. İnfazın Bireyselleştirilmesi İlkesi
264
V. HÜKÜMLÜLERİN NAKLİNİN ŞARTLARI
264
B. Hükümlüye İlişkin Şartlar
265
1. Hükümlünün Vatandaşlığı ve Sosyal Bağları
265
2. Hükümlünün veya Yasal Temsilcisinin Rızasının Bulunması
266
3. Hükümlü Hakkında Ülkemizde Derdest Soruşturma veya Kovuşturma Bulunmaması
267
C. Suça ve Cezaya İlişkin Şartlar
267
1. Mahkûmiyet Kararının Kesinleşmiş Olması
267
2. Çifte Cezalandırılabilirlik
268
3. İnfazı Gereken Cezanın Türü ve Miktarı
269
VI. 6706 SAYILI KANUNUN VE HÜNDAS KAPSAMINDA HÜKÜMLÜLERİN NAKLİ
270
A. Ülkemizden Yabancı Devlete Hükümlü Nakli
270
1. Nakil Talebinin Usulü ve Merkezî Makamın İncelemesi
270
2. Kişinin İnfaz Devletine Teslimi
272
B. Yabancı Devletten Ülkemize Hükümlü Nakli
274
1. Nakil Talebinin Usulü ve Merkezî Makamın İncelemesi
274
2. Kişinin Hüküm Devletinden Teslim Alınması
275
D. Hükümlülerin Naklinde Masraflar
276