Önsöz (Prof. Dr. Cengiz KOÇHİSARLIOĞLU)
5
Önsöz (Prof. Dr. Özlem SÖĞÜTLÜ)
7
Önsöz (Doç. Dr. Bahar ÖCAL APAYDIN)
9
MEDENÎ KANUNUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ
§ 1. KONULARA İLİŞKİN MEDENÎ KANUN MADDELERİ
23
KONULAR VE PRATİK ÇALIŞMALAR
A. 22.11.2001 T. 4721 Sayılı Türk Medenî Kanunu
27
B. 11.01.2011 T. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
27
II. TÜRKİYE’DE MEDENÎ KANUNUNUN OLUŞUM SÜRECİ
28
A. Osmanlı Devleti Döneminde
28
B. İsviçre Medeni Kanunu’nun Resepsiyonu
30
C. Türk Kanuni Medenîsinin Yenilikçi Karakteri
32
III. İSVİÇRE MEDENİ KANUNU
33
IV. TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN SİSTEMATİĞİ
36
1. Başlangıç Hükümleri
36
B. Biçimsel Özellikleri
39
V. BAZI TEMEL KAVRAM VE İLKELER
40
A. İrade Özerkliği (İrade Serbestisi, Muhtariyeti) İlkesi
40
C. Hukukî İşlem Kavramı
41
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
47
II. İŞLEVLERİ ÜZERİNDEN HUKUK
50
A. Sosyal Düzeni Sağlama İşlevi
52
a. Davranışı Kontrol Altına Alma
55
b. Toplumsal Gücü Organize Etme, İktidarı Paylaştırma ve Egemen Gücü Meşrulaştırma
57
a. Hukuk Güvenliği ve Güvenin Korunması
58
aa. Hukuk Devleti İlkesi
59
bb. Adil Yargılanma İlkesi
61
b. Hukukî Sorunları Çözüme Kavuşturma
63
3. Münferit Bireyin Devlete Karşı Korunması Alanında
63
B. Toplumsal (Sosyal) Gereksinimleri Sağlama/Karşılama İşlevi
64
C. Adaleti Sağlama İşlevi
66
3. Hukuk Adaleti Nasıl Gerçekleştirir?
70
III. HUKUKUN ANLAMLARI
72
A. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk
72
B. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk: De Lege Lata) – İdeal Hukuk (Olması Gereken Hukuk: De Lege Ferenda)
74
C. Ulusal Hukuk – Uluslararası Hukuk – Evrensel Hukuk
76
1. Kavramsal Belirleme
76
2. Evrensel Hukuk İlkeleri
77
D. Yazılı (Mevzu) Hukuk – Yazılı Olmayan Hukuk
79
E. Maddî Hukuk – Şeklî Hukuk
80
A. Kavramsal Belirleme
80
B. Ayırıma İlişkin Ölçütler
82
1. Hukukun Sosyolojik Kaynağı
85
2. Hukukun Organik Kaynağı
87
3. Hukukun Şeklî Kaynağı
87
1. Normlar Hiyerarşisi
89
C. Yazısız Kaynak: Örf ve Âdet (Gelenek ve Görenek) Hukuku
91
1. Kavramsal Belirleme
91
3. Sınırları ve Konumu
94
D. İkincil (Talî– Tamamlayıcı) Kaynaklar
95
1. Bilimsel Görüşler (Doktrin, Öğreti, Nazariyat)
96
2. Yargı Kararları (İçtihatlar)
96
VI. HUKUKUN UYGULANMASI (TMK md. 1)
98
b. İrade/Emir/Yasak/İzin/Davranış Yükümü
103
c. Hukukî Sonuç: Yaptırım/Müeyyide
104
a. İki Taraflılık ve Değiştirilebilirlik
107
a. Emredici Hukuk Kuralı
113
b. Yedek Hukuk Kuralı
115
aa. Tamamlayıcı Hukuk Kuralı
115
bb. Yorumlayıcı Hukuk Kuralı
116
c. Tanımlayıcı Hukuk Kuralı
117
C. Hukuk Kuralının Yer ve Zaman Bakımından Uygulanması
119
1. Hukuk Kuralının Yer Bakımından Uygulanması
119
2. Hukuk Kuralının Zaman Bakımından Uygulanması
121
b. Açık Yürürlükten Kalkma
121
aa. Kendiliğinden yürürlükten kalkma
122
bb. Anayasa Mahkemesi'nin kararıyla yürürlükten kalkma (iptal)
122
cc. Başka bir kanunla yürürlükten kaldırma (ilga)
122
c. Zımnî (Örtülü) Olarak Yürürlükten Kalkma
122
aa. Hukuk kuralları arasında çatışma
123
bb. Çatışmayı gidermede kullanılan ilkeler
123
aaa. Lex superior derogat legi inferiori ilkesi
123
bbb. Lex posterior derogat legi priori ilkesi
124
ccc. Lex specialis derogat legi generalis ilkesi
124
d. Yasaların Geçmişe Etkili (Makable Şamil) Olmaması
125
D. Yasal Düzenlemelerin Bütünlüğü (TMK md. 5)
126
§ 4. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
131
I. TEKRARLAMA SORULARI
131
A. Çözümlü Alıştırmalar
138
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Alıştırmalar
149
§ 5. YASAL DÜZENLEMENİN YORUMU
153
A. Kuralın Anlamını Saptayan Makama Göre
155
B. Yorumun Sonucuna Göre
155
III. YORUM YÖNTEMLERİ
157
A. Söze Göre Yorum (Sözel Yorum) (Lafzî Tefsir)
157
D. Objektif Zamana Uygun Yorum
160
F. Öze Göre Yorum (Gaî Tefsir, Teleolojik Yorum)
161
G. Pragmatik Çoğulcu Yorum Yöntemi
162
IV. YORUMUN DAYANDIRILACAĞI ÖĞELER
164
V. YARDIMCI YORUM ARAÇLARI
165
§ 6. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
169
I. TEKRARLAMA SORULARI
169
A. Çözümlü Alıştırmalar
171
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Alıştırmalar
173
I. HÂKİMİN HUKUK KURALI BULMA YETKİSİ
175
A. Kanun (Yasa) Boşlukları
181
1. Yasa İçi Boşluk (Intra Legem Boşluk)
181
2. Yasa Dışı Boşluk (Praeter Legem Boşluk)
185
B. Yasa Boşluklarının Doldurulmasında Biçimsel Mantık Yolu
186
1. Evleviyet Kuralı (Öncelik/Argumentum a fortiori)
187
2. Aksi ile Kanıt (Zıt kavram/Mefhumu muhalif/Argumentum a contrario)
188
3. Örnekseme (Kıyas/Analogia/Argumentum similis)
190
C. Boşluk Olarak Kabul Edilmeyen Durumlar
192
1. Kasıtlı Susma (Bilinçli Boşluk/Nitelikli Susma)
192
2. Sınırlı Sayı ilkesi (Numerus Clausus)
193
3. Yasal Hükümlerin Beğenilmezliği (Yasama Siyaseti Boşluğu)
194
4. Kavram İçtihatçılığı
194
III. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ
195
B. Yetkiyi Kullanma Koşulları
196
1. Takdir Yetkisini Kullanma Yetkisinin Tanınması
196
2. Takdir Yetkisinin Ölçüsünde Kullanılması
197
3. Takdir Yetkisinin Amacına Uygun Kullanılması
197
IV. HÂKİMİN HUKUK KURALI BULMA VE TAKDİR YETKİLERİNE İLİŞKİN GENEL BİR DEĞERLENDİRME
198
§ 8. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
199
I. TEKRARLAMA SORULARI
199
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar
208
§ 9. HAK HAVRAMI VE HAK EHLİYETİ
215
B. Özel Hukukta Hakkın Ayırıcı Özelliği: Ödev İlişkisinin Sonucu Olarak Hak
219
D. Hakkın Öznesi: Kişi
221
1. Alan Ölçütü: Kamu Hukuku Hakkı – Özel Hukuk Hakkı
223
2. İleri Sürülebildiği Çevre Ölçütü: Mutlak Hak– Nisbî Hak
226
aa. Kavramsal Belirleme
232
bb. Sıradan ve Kuvvetlendirilmiş Nisbî Hak Ayrımı
235
3. Parayla Ölçülebilirlik Ölçütü: Malvarlığı Hakkı – Kişi Varlığı Hakkı
236
4. Sağladığı Yetkinin İçeriği Ölçütü: Yararlanma Hakkı – Düzenleme Hakkı
237
a. Yararlanma Hakkı (Birincil Hak)
237
b. Düzenleme Hakkı (İkincil Hak)
238
5. El Değiştirebilir Olup Olmama Ölçütü: El Değiştirebilir Haklar – El Değiştiremez Haklar
241
a. El Değiştirebilir Haklar (Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Olmayan Haklar)
241
b. El Değiştiremez Haklar (Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Olan Haklar)
242
6. Bir İlişki, Durum ya da Hakka Bağımlı Olup Olmama Ölçütü: Bağımsız Haklar – Bağımlı Haklar
243
F. Hak Kazandıran Olgular
244
1. Hukuka Uygun Fiiller
244
2. Hukuka Aykırı Fiiller
246
III. HAKKINI KENDİ GÜCÜ İLE KORUMA
249
A. Meşru Müdafaa (Haklı Savunma)
249
B. Zorunluluk Durumu (Iztırar Hâli)
250
C. İleride Doğacak Bir Tehlikeye Karşı Kuvvet Kullanma
251
§ 10. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
253
I. TEKRARLAMA SORULARI
253
III. ÇÖZÜMLÜ ALIŞTIRMALAR
256
§ 11. HUKUKÎ İŞLEMLE HAKLARIN KAZANILMASI
259
I. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI, TÜRLERİ, ÖĞELERİ
259
1. Taraf Sayısına Göre
260
2. Hüküm Doğuracağı Ana Göre
261
3. Kişiye Bağlı Hakların Kullanımıyla İlgili Olup Olmamasına Göre
262
4. Yöneltilmesinin Gerekip Gerekmemesine Göre
262
5. Şarta (Koşula) Bağlı Olup Olmamasına Göre
262
6. Şekle (Biçime) Tâbi Olup Olmamasına Göre
262
7. Malvarlığına Etkisine Göre
263
8. Sebebe Bağlı Olup Olmamasına Göre
264
1. Hukukî İşlemin Kurucu Öğeleri
264
2. Hukukî İşlemin Geçerlik Öğeleri
266
a. Bütün İşlemler İçin Aranan Öğeler
266
b. Kimi İşlemler İçin Aranan Öğeler
267
3. Hukukî İşlemin Tamamlayıcı Öğeleri
269
II. HUKUKÎ İŞLEMLERİN ÖĞELERİNDEKİ EKSİKLİĞİN YAPTIRIMI
270
A. Kurucu Öğe Eksikliğinin Yaptırımı: Yokluk
270
B. Kurucu Öğenin Var Ama Geçersiz Olması
271
1. Kesin Hükümsüzlük (Butlan)
271
b. Kesin Hükümsüzlük Nedenleri
272
bb. İşlemin Konusunun, Kendisinin ya da Elde Edilmek İstenen Amacın Hukuka, Ahlâka, Kamu Düzenine ya da Kişilik Haklarına Aykırı Olması
272
cc. Konusunun Baştan İmkânsız Olması
273
dd. Muvazaalı (Danışıklı) Olması
273
ee. Yasaya/Kanuna Karşı Hile
274
ff. Şekle Aykırı Olması
276
2. İptal Edilebilirlik
276
b. İrade Sakatlığı Hâlleri
277
c. Gabin (Aşırı Yararlanma) Olması
279
3. Bölümsel Hükümsüzlük
279
4. Evlenmenin Geçersizliği (Butlanı)
279
a. Evlenmenin Kesin/Mutlak Nedenlerle Geçersizliği (Butlanı)
280
b. Evlenmenin Göreli/Nisbî Nedenlerle Geçersizliği (Butlanı)
281
5. Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali
282
C. Tamamlayıcı Öğe Eksikliğinde Yaptırım: Eksiklik
284
D. Nisbî/Göreli Etkisizlik (Nisbî/Göreli Hükümsüzlük)
285
E. Genel İşlem Koşulları Bakımından Yazılmamış Sayılma
286
§ 12. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
289
I. TEKRARLAMA SORULARI
289
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar
298
§ 13. İYİNİYET VE İŞLEVLERİ (TMK 3)
301
II. İYİNİYETE KORUMA SAĞLANMASI
302
B. Korumanın Sağlanacağı Kimse ve Zaman
304
III. İYİNİYETİN NİTELİĞİ: İYİNİYET KARİNESİ
305
B. Özel Olarak Düzenlendiği Hâller
306
1. Hak Kazandırma İşlevi
306
2. Hukukî Konumu Koruma İşlevi
311
3. Alacak Hakkı Sağlama İşlevi
312
4. Borçtan ve Sorumluluktan Kurtarma İşlevi
314
5. Sorumluluk Süresini Sınırlandırma İşlevi
314
§ 14. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
317
I. TEKRARLAMA SORULARI
317
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar
321
§ 15. DÜRÜSTLÜK KURALI VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI (TMK 2)
325
IV. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI (TMK 2/2)
331
B. Sınırı Aşmanın Ölçüsü
332
V. HÂKİMİN TMK md. 2’Yİ UYGULAMASI
337
B. Emprevizyon Teorisi (Öngörülemezlik Kuramı)
338
1. Kavramsal Belirleme
338
2. Uygulanma Koşulları
341
§ 16. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
343
I. TEKRARLAMA SORULARI
343
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar
348
§ 17. İSBAT/İSPAT YÜKÜ (TMK 6)
353
I. HAKLARIN KORUNMASI
353
II. İSBATLAMA/İSPATLAMA
354
A. Kavramsal Belirlemeler
354
2. Davaya Karşı Savunma Yolları
355
b. İspat Yükünün Dağılımı
359
bb. İspat Yükü Bakımından İstinaî Durumlar
360
a. Gerçek Karineler / Sözde Karineler
361
b. Fiilî Karineler / Kanunî (Yasal) Karineler
362
c. Adî Karineler/ Kesin Karineler
362
§ 18. UYGULAMA ÇALIŞMALARI
365
I. TEKRARLAMA SORULARI
365
B. Çözümü Okuyucuya Bırakılan Olaylar
369
§ 19. RESMİ SİCİL VE SENETLER (TMK 7)
375
I. KAVRAMSAL BELİRLEME
375