a. Veri, Kişisel Veri ve Bilgi İlişkisi
13
b. Kişisel Veri Kavramının Kapsamı
14
c. Çalışmanın Kapsamı ve Sistematiği
17
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA VERGİ MÜKELLEFİNİN KİŞİSEL VERİLERİNİN KORUNMASININ HUKUKSAL DAYANAKLARI
1. ULUSLARARASI DAYANAKLAR
23
1.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
23
1.1.1. Kapsam ve İçerik
23
1.1.2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Bağlamında Özel Yaşamın Gizliliği ve Kişisel Verilerin Korunması
26
1.1.3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Bağlamında Özel Yaşamın Gizliliği ve Kişisel Verilerin İhlalinin Haklı Gerekçelere Dayanması
30
1.2. Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Sırasında Gerçek Kişilerin Korunmasına İlişkin (108 sayılı) Sözleşme
33
1.3. 95/46/EC Sayılı Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Serbest Dolaşımı Bakımından Bireylerin Korunmasına İlişkin Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Direktifi
37
1.4. AVRUPA BİRLİĞİ GENEL VERİ KORUMA TÜZÜĞÜ
42
1.4.1. Kapsam ve İçerik
42
1.4.2. İlgili Kişinin Hakları
43
1.4.3. Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri
46
1.4.4. Genel Veri Koruma Tüzüğü ile Getirilen Yenilikler
46
1.5. Birleşmiş Milletler “Bilgisayarla İşlenen Kişisel Veri Dosyalarına İlişkin Rehber İlkeler”
48
1.6. OECD “Özel Yaşamın Korunması ve Kişisel Verilerin Sınır Ötesi Akışına İlişkin Rehber İlkeler”
51
2.1.1. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı
53
2.1.2. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı ile İlgili Diğer Haklar
56
2.1.2.1. Konut Dokunulmazlığı
56
2.1.2.2. Haberleşme özgürlüğü
58
2.1.2.3. Din ve Vicdan Hürriyeti
59
2.1.2.4. Düşünce ve İfade Hürriyeti
60
2.1.2.5. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı
60
2.1.3. Kişisel Verilerin Sınırlandırılmasının Sınırları
61
2.1.3.1. Anayasa’da Öngörülen Bir Nedenle Yapılma
61
2.1.3.2. Kanunla Sınırlama
63
2.1.3.3. Anayasa’nın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk
64
2.1.3.4. Demokratik Toplum Düzeni Gerekleri
66
2.1.3.5. Laik Cumhuriyetin Gerekleri
68
2.1.3.6. Öze Dokunmama
69
2.1.3.7. Ölçülülük İlkesi
71
2.2. 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu
73
2.2.1. Kanuni Düzenleme
73
2.2.1.1. Kanun amaç, kapsam ve tanımlar
73
2.1.2.2. Kişisel Verilerin İşlenmesi
76
2.2.2.3. İlgili Kişinin Hakları ve Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri
84
2.1.1.4. Veri Sorumlusuna Başvuru
86
2.1.2.5. Suçlar ve Kabahatler
87
2.2.2. Kanunun Uygulanmayacağı İstisnai Durumlar
89
2.3. Vergi Usul Kanunu İlgili Maddeleri
93
2.3.1. Vergi Mahremiyeti Hakkı/Ödevi
93
2.3.1.1. Vergi Mahremiyeti Hakkının/Ödevinin İçeriği
93
2.3.1.2. Vergi Mahremiyeti Hakkının/Ödevinin İstisnaları
97
2.3.2. Vergi Mahremiyetinin İhlali Suçu
98
2.3.2.1. Suçun Unsurları
98
2.3.2.2. Suçun Cezası
100
2.4. 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
101
2.5. 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
104
2.6. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu
106
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA VERGİ MÜKELLEFİNİN KİŞİSEL VERİLERİNİN ELDE EDİLMESİ, KAYDEDİLMESİ, DEPOLANMASI, MUHAFAZA EDİLMESİ VE PAYLAŞIMI
1. VERGİ MÜKELLEFİNİN KİŞİSEL VERİLERİ
109
1.1. Gerçek Kişi Vergi Mükelleflerinin Kişisel Verileri
109
1.1.1. Vergi Mükellefinin Ekonomik Faaliyetleri ile İlgili Kişisel Verileri
109
1.1.1.1. Mükellefin İşletmesine ve Mesleki Faaliyetine İlişkin Her Türlü Veri
109
1.1.1.2. Mükellefin Elde Ettiği Değer Kazançları ve İratlarına İlişkin Her Türlü Veri
113
1.1.1.3. Mükellefin Gelir Miktarı, Ödediği Vergi Miktarı ve Vergi Borcu gibi Vergisel Bilgileri
114
1.1.1.4. Mükellefin Banka Hesapları
115
1.1.2. Vergi Mükellefinin Ekonomik Faaliyeti Dışındaki Kişisel Verileri
117
1.1.2.1. Mükellefin Adı, Doğum Yeri, Tarihi, Adresi, Medeni Durumu, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Verileri gibi Kişisel Koşulları
117
1.1.2.2. Mükellefin Sendika veya Vakıflara Üyeliği veya Bağışı gibi Kişisel Tercihleri ve Alışkanlıkları
120
1.2. Tüzel Kişi Vergi Mükelleflerinin Kişisel Verileri
122
2. VERGİ İDARESİNCE MÜKELLEFİN KİŞİSEL VERİLERİNİN ELDE EDİLMESİ (TOPLANMASI) ve KAYDEDİLMESİ
125
2.1. Vergi İdaresinin Mükellefin Kişisel Verilerini Elde Etmesi ve Kaydetmesinin Amacı ve Sınırı: Görevini Yerine Getirmek
125
2.1.1. “Vergiyi Doğuran Olayı Tespit Etme” ve “Mükellefi Belirleme” Amacı İçin İhtiyaç Duyulan Veriler
125
2.1.2. “Matrahı Tespit Etme” Amacı İçin İhtiyaç Duyulan Veriler
129
2.1.3. “Tarh Edilecek Vergi Miktarını Tespit Etme” Amacı İçin İhtiyaç Duyulan Veriler
132
2.1.4. “Vergiyi Tahsil Etme” Amacı İçin İhtiyaç Duyulan Veriler
134
2.1.5. Sınır: Vergi İdaresinin Görevi: Caydırıcı Amaçla Bilgi Toplayabilir Mi?
138
2.1.5.1. Vergi İdaresinin Görevini Yerine Getirirken Re’sen Araştırma İlkesine Göre Hareket Etmesi
138
2.1.5.2. Vergi İdaresinin Dijitalleşmesinin Görevine Yansıması
140
2.2. Vergi İdaresinin Mükellefin Kişisel Verilerini Elde Etme Kaynakları
141
2.2.1. Vergi Mükelleflerinden
141
2.2.1.1. Otomatik Bildirim Ödevleri Yoluyla
141
2.2.2.2. Talep Yoluyla
143
2.2.2.3. Yoklama, İnceleme ve Arama Kapsamında
144
1.2.2.4. Excursus: Ülke Bazlı Raporlama (Country by Country Report)
151
2.2.2. Vergi Sorumlularından
151
2.2.2.1. Otomatik Bildirim Ödevleri Yoluyla
151
2.2.2.2. Talep Yoluyla
152
2.2.3. Üçüncü Kişilerden (Gerçek Kişiler, Tüzel Kişiler, Kamu Kurum ve Kişileri, Yabancı Vergi İdareleri, vb.)
153
2.2.3.1. Otomatik Bildirim Ödevleri Yoluyla
153
2.2.3.2. Talep Yoluyla
154
2.2.3.3. Çapraz Denetim Çerçevesinde
154
2.2.3.5. Excursus 1: Bankalar, Avukatlar, Mali Müşavirler ve Benzerlerinden Toplanabilecek Veriler
157
2.2.3.6. Bilgi Vermekten Kaçınılabilecek Durumlar
160
2.2.3.6.1. Avukatlık Sırrı
160
2.2.3.6.2. Bankacılık Sırrı
164
3. VERGİ İDARESİNCE MÜKELLEFİN KİŞİSEL VERİLERİNİN KAYDEDİLMESİ, DEPOLANMASI VE MUHAFAZA EDİLMESİ
166
3.1. Verilerin Kaydedilmesi, Depolanması, Muhafazasının Tarihsel Gelişimi
166
3.1.1. Vergi İstihbarat Sistemi (VİMSİS)
166
3.2. Günümüzde Türk Vergi İdaresinin Veri Ambarı
172
3.2.2. Form Ba ve Form Bs
174
3.2.3. Form 11: Vergi İnceleme Raporu ile Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge
175
3.2.4. Elektronik Fatura
176
3.2.6. Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz
179
3.2.7. Kredi Kartı ile Yapılan Satışların İzlenmesi
180
3.2.9. Konut Kredili Gayrimenkul Satışlarının İzlenmesi
182
3.2.10. Elektronik ÖTV Uygulamaları (ÖTVBİS Projesi)
183
3.2.11. E–Ticaretin ve Mükellef Uyumunun İzlenmesi Projesi
183
3.2.12. KDV İadesi Risk Analiz Sistemi (KDVİRA)
185
3.2.13. Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS)
185
3.3. Depolanan Verilerin Muhafazası
186
4. VERGİ MÜKELLEFİNİN KİŞİSEL VERİLERİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE PAYLAŞIMI/AKTARIMI
189
4.1. Yurt İçinde Üçüncü Kişilerle Paylaşım
189
4.1.1. Vergi Mükellefinin Verilerinin Yetkili Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İşlenmesi ve Paylaşımı
189
4.1.1.1. Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Tarafından Verilerin Paylaşımı
189
4.1.1.2. Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Denetim Kurulu Tarafından Verilerin Paylaşımı
193
4.1.2. Kamu Kurumları Arasında Paylaşım
196
4.2. Yurt Dışında Üçüncü Kişilerle Paylaşım
199
4.2.1. Vergi Mükellefinin Kişisel Verilerinin Uluslararası Vergi Anlaşmaları Kapsamında Değişimi
199
4.2.2. Uluslararası Bilgi Değişim Anlaşmaları ve Veri Koruma Hukuku
201
4.2.2.1. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları
201
4.2.2.2. Vergi Konularında Bilgi Değişim Anlaşmaları
203
4.2.2.3. Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması
204
4.2.2.4. Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımından Korunmak İçin Vergi Anlaşmalarıyla Bağlantılı Tedbirlerin Uygulanması Hakkındaki Çok Taraflı Anlaşma
206
4.2.2.5. Yabancı Hesaplar Vergi Uyum Yasası (FATCA) Kapsamında ABD ile İmzalanan Bilgi Değişim Anlaşması
208
VERGİ MÜKELLEFİNİN İŞLENEN VERİLERİ İLE İLGİLİ HAKLARI
1. VERİ İŞLENMESİ İLE İLGİLİ GENEL KORUMA HAKKI
211
1.1. Vergi Mükellefinin Kendi Verilerine Erişim Hakkı ve Bilgilendirilmesi
211
1.1.1. Vergi Mükellefinin Kişisel Verileri ile İlgili Haklarının Kullanmasının Anahtarı: Bilgilendirilme Hakkı
211
1.1.2. Vergi Mükellefinin Bilgilendirilme Hakkının Kısıtlanabileceği Durumlar
213
1.1.2.2. Üçüncü Kişi Vergi Mükellefinin Vergi Mahremiyeti Nedeniyle Sınırlama
216
1.2. Vergi Mükellefinin Kişisel Verilerinin Düzeltilmesini Talep Hakkı
220
1.3. Vergi Mükellefinin Kişisel Verilerinin Silinmesi ve Yok Edilmesini Talep Hakkı
223
1.3.2. Vergi Mükellefinin Verilerinin Silinmesi ve Yok Edilmesi Talebinin Ret Edilmesi Halinde Usuli Güvenceler
227
1.3.3. Unutulma Hakkı
228
1.4. Zararın Giderilmesi Hakkı
233
2. VERGİ MÜKELLEFİNİN VERİ TOPLANMASI AŞAMASINDA HAKLARI
234
2.1. Veri Sorumlusunun Kimliğini Öğrenme Hakkı
234
2.2. Veri Toplamanın Hukuki Sebebini ve Yöntemi Öğrenme Hakkı
236
2.3. Mükellefin Kendisiyle İlgili Veri Toplanmasını Engelleme Hakkı
239
3. VERGİ MÜKELLEFİNİN VERİ KULLANIMI AŞAMASINDA HAKLARI
244
3.1. Veri Kullanımı Aşamasında Mükellefin Bilgilendirilme Hakkı
244
3.2. Veri Kullanımı Aşamasında Veri Güvenliğinin Sağlanması Hakkı
246
3.3. Hukuka Aykırı Veri Kullanma Yasağı
247
4. VERGİ MÜKELLEFİNİN BİLGİ DEĞİŞİMİ/VERİ PAYLAŞIMI AŞAMASINDA HAKLARI
251
4.1. Bilgi Değişimi Talebi Hakkında Bilgilendirilme Hakkı
251
4.2. Bilgi Değişiminin Öngörülebilir İlgi Kapsamında Gerçekleşmesini Talep Hakkı
259
4.3. Bilgi Değişiminde Gizlilik Hakkı
262
4.4. Mükellefin Bilgi Değişimini Engelleme Hakkı
268