"Hukuk Bilimine Katkı Olarak" Hukuk Teorisi Cilt: 1 Prof. Dr. Osman Gökhan Antalya  - Kitap
"Hukuk Bilimine Katkı Olarak"

Hukuk Teorisi Cilt: 1

2. Baskı, 
Kasım 2020
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
696
Barkod:
9789750264221
Kapak Türü:
Ciltli
Fiyatı:
780,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Hukuk teorisinin ayrı bir temel disiplin olarak incelenmesi mukayeseli hukukta son yıllarda gerçekleştirilmektedir. Türk hukukunda ise hukuk teorisi, hukuk felsefesinin veya hukuk metodolojisinin içinde incelenmektedir. Ancak, hukuk teorisi günümüzde hukuk sosyolojisi gibi ayrı bir temel hukuk disiplini haline gelmiştir.
Hukuk teorisi, hukuk felsefesi ve hukuk sosyolojisi ile ortak alanlara sahip olsa da yine başka disiplinlerden, özellikle dilbilim, mantık ve sistem bilimden beslenen kendine özgü ve bağımsız bir şekli hukuk temel disiplinidir. Temel disiplinlerin maddi yönünü ise hukuk felsefesi ve hukuk sosyolojisi konu edinmektedir. Hukuk felsefesinde, hukuk soruları sorar; cevabı felsefe verir. Hukuk sosyolojisinde, hukuk soruları sorar, cevabı sosyoloji verir.
Hukuk teorisinde, hukuk soruları sorar; cevabı biçimsel hukuk ve bu kapsamda hukuk kuralları/normu içinde mantık, dilbilim ve sistem bilim verir. Hukuk teorisi kitabını, "Hukuk Bilimine Katkı Olarak" hukuk uygulayıcıları ve akademisyenlerin tartışmasına ve bilgisine sunarız.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Temel Sorunların Tespiti
.
Hukuk Nedir?
.
Hukukun Fonksiyonları Nelerdir? Hukuk Neye Hizmet Eder?
.
Hukuk Normu (Kuralı) Nedir?
.
Hukuk Düzenini Oluşturan Hukuk Kurallarının Bütünlüğü ve Yeknesaklığı: Hukuk Sistemi
.
Hukuk ve Dil
.
Hukuk Mantığı
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İkinci Basıya Önsöz 
7
Önsöz 
9
Kısaltmalar 
33
§ 1. TEMEL SORUNLARIN TESPİTİ
I. GİRİŞ 
39
A. Genel Olarak 
39
B. Hukuksuz Durumlar 
44
1. Demokratik Hukuk Devleti 
44
2. Hukuksuz Devlet 
44
a. Hukuksuz Devlet Kanunu 
44
b. Kanun Olmaksızın Hukuksuzluk 
45
c. Kaos Durumu 
45
II. HUKUK TEORİSİ VE DİĞER HUKUK DİSİPLİNLERİ İLE OLAN İLİŞKİSİ 
46
A. Genel Olarak 
46
B. Temel Hukuk Disiplinlerinin Birbirine Yansıması 
48
C. Hukukun Temel Disiplinlerine Pozitif (Biçimci) ve Pozitif Olmayan (Maddi/Özcü) Bilimsel Yaklaşımlar 
49
1. Pozitif Bilimsel (Biçimci) Yaklaşım 
50
2. Pozitif Olmayan (Özcü/Maddi) Bilimsel Yaklaşım 
51
D. Hukuk Felsefesi 
52
1. Konusu 
52
2. Hukuk Teorisinden Ayrılması 
56
E. Hukuk Sosyolojisi 
59
1. Genel Bakış 
59
2. Konusu 
64
3. Hukuk Teorisinden Ayrılması 
65
F. Hukuk Teorisi 
65
1. Hukuk Teorisinin Gelişimi 
65
2. Analitik Hukuk Teorisi 
68
3. Yeni Yaklaşımlar 
73
a. Riziko Teorisi 
73
b. Hukukun Ekonomik Analizi Teorisi 
73
c. Kültür Teorisi 
74
d. Sistem Teorisi 
75
e. Antropolojik Hukuk Teorisi 
75
4. Türk Hukukundaki Hukuk Teorisinin Gelişimi ve Terim 
78
5. Hukuk Teorisi Kavramı ve Hukuk Teorisinin Fonksiyonu 
78
6. Hukuk Teorisine Pozitif (Biçimci) ve Pozitif Olmayan (Özlü/İşlevsel) Yaklaşımlar 
81
7. Konusu 
83
8. Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi ve Hukukun Uygulanması (Hukuk Metodolojisi) ile İlgisi 
84
a. Genel Olarak 
84
b. Gerekçelendirme (Argümantasyon) Teorisi 
85
III. TEMEL SORULAR 
89
A. Hukuk Bilimi Ne Anlama Gelir? 
89
B. Teori Nedir? 
90
1. Kavram 
90
2. Bilimsel Teori 
91
a. Genel Olarak 
91
aa. Bilgi 
91
aaa. Nesnellik 
92
bbb. Kanıtlanabilirlik 
92
ccc. Doğrulanabilirlik 
92
bb. Konu–Gözlem– Genel İlke– Teori 
94
b. Teorilerin Fonksiyonu 
96
c. Teorinin Temel Yapısı 
96
aa. Teori Çelişkili Olmamalı/Tutarlı Olmalı 
96
bb. Teori Bilgi Vermeli 
97
cc. Teori Bilimsel Olarak Denenmiş Olmalı ve Çürütülebilir veya Yanlışlanabilir Olmalı 
97
aaa. Teori Denenebilir Olmalı 
97
bbb. Teori Çürütülebilir veya Yanlışlanabilir Olmalı 
97
3. Hukuk Biliminin Bilimselliği 
99
a. Hukuk Bilimi, Hukuk Dogmatiği ve Hukuk Doktrini 
99
aa. Genel Olarak 
99
bb. Kavram 
100
cc. Dogmatik Kuralların Normun Geçerliğine Katkısı 
101
b. Genel Olarak Hukuk Bilimin Bilimselliği 
102
c. Doğa Kanunlarından Farklılığı 
104
d. Bilim Disiplinleri Yönünden Hukuk Biliminin Bilimsel Konusu 
105
aa. Genel Olarak 
105
bb. Hukukun Konusu 
107
e. Hukukun Bilimsel Metodu 
108
aa. Ampirik (Görgül) Bilim Olarak Bilimselliği 
109
bb. Davranış Bilimi Olarak Bilimselliği 
109
aaa. Hukukun Normatif Bilim Olması 
110
bbb. Hukukun Tinsel (Ruhsal) Bilim Olması 
111
ccc. Hukuk Biliminin Teknik, Önsel (a priori) – Görgül (Ampirik) Sosyal Bilim Olması 
111
aaaa. Genel Olarak 
111
bbbb. Hukukun Konusu 
112
cccc. Hukukun Metodu 
113
ccc. Hukuk Biliminin Eleştirisel Bilim Olması 
115
ddd. Hukukun Analitik Metin Bilimi (Hermeneutik) Olması 
115
f. Doğa Bilimlerinin Metotlarının Hukuk Biliminde Uygulanabilirliği: Hukuk Teorilerinin Yanlışlanabilirliği 
116
IV. HUKUKUN MUHATAPLARI YÖNÜNDEN DÖRTLÜ İLİŞKİ MODELİ 
118
V. HUKUKUN ÜÇLÜ TEMEL YAPISI 
119
A. Genel Olarak 
119
B. Temel Nitelikleri 
120
1. Deneysel Niteliği 
120
2. Analitik Niteliği 
120
3. Normatif Niteliği 
121
a. Genel Olarak 
121
b. Hukukun Pozitifliği 
122
c. Hukukun Rasyonelliği 
122
aa. Hukukun Formal (Şekli) Rasyonelliği 
123
bb. Hukukun Realist Rasyonelliği 
123
cc. Hukukun Ütopik Rasyonelliği 
124
C. Hukuk Temel Yapısı 
124
1. Genel Olarak 
124
2. Hukukun Ontolojik Sorunu: Normatif Yönü (Normatif Kurallardan Oluşan Mantıksal Sistem, Dilsel Sistem Olması) 
125
a. Genel Olarak 
125
b. Hukuk Kurallarının (Normun) Hukuki Normatif Yapısı 
127
aa. Hukuk Kuralının (Normunun) Hukuki Normatif Yapısını Belirleme 
128
aaa. Genel Olarak Hukuk ve Devlet İlişkisi 
128
bbb. Hukuk Normunun Normatif Yapısı 
129
aaa. Normun Hukuk Sisteminde Hukuksal Geçerliliği 
129
bbb. Normun Hukuk Sisteminde Yürürlükte Olması 
131
ccc. Normun Hukuk Sistemiyle Uyumlu Olması 
131
bb. Hukuk Kuralının (Normunun) Temel Özellikleri 
131
aaa. Genellik, Eşitlik ve Süreklilik 
132
bbb. Bağlayıcılık ve Buyuruculuk (Zorlayıcılık) 
132
c. Hukuk Kuralı ve Yargı Uygulaması İkilemi 
133
3. Hukukun Fenomolojik Sorunu: Sosyal Olgu– Etkinlik Yönü (Toplumsal İlişkileri Düzenlemesi) 
133
a. Genel Olarak 
133
b. Hukuk ile Toplumsal Yaşam ve Ekonomi Arasındaki İlişki 
134
c. Hukuk ve Toplumsal Kültür Arasındaki İlişki 
136
d. Hukuk ile Politik Sistem Arasındaki İlişki 
137
e. Hukuk ve Ekonomik Prensipler Arasındaki İlişki 
139
4. Hukukun Deontolojik Sorunu: Etik Değer Yönü (Adalet) 
140
D. Hukuk Neye Hizmet Eder? (Hukukun Fonksiyonel Yönü) 
141
§ 2. HUKUK NEDİR?
I. GİRİŞ 
143
A. Genel Olarak 
143
B. Hukuku Tanımlama Zorluğu ve Tanım Denemeleri 
145
1. Tanım Zorluğu 
145
2. Hukuku Tanımlama Denemeleri 
147
a. Genel Olarak 
147
b. Tanım Denemeleri 
148
c. Tanım Denememiz 
149
C. Hukukun Üç Anlamı: Tarihi Hukuk–Pozitif Hukuk–İdeal Hukuk (Var Olmuş Hukuk– Var Olan Hukuk– Var Olması Gereken Hukuk) 
150
II. TEMEL YAKLAŞIMLAR 
151
A. Maddi/Özcü Yaklaşım 
151
B. Pozitif (Biçimci/Şekli) Yaklaşım 
152
C. Genel Olarak Hukuk Ekollerinin Yaklaşımı 
152
III. DOĞAL HUKUK TEORİSİNİN HUKUKA YAKLAŞIMI 
154
A. Genel Olarak 
154
B. Antik Dönem Doğal Hukuk Anlayışı 
155
1. Platon’un Görüşleri 
156
2. Aristoteles’in Görüşleri 
158
a. Genel Olarak 
158
b. Hukuka Katkıları 
159
c. Hukuk Mantığına Katkıları 
159
3. Cicero’nun Görüşleri 
160
C. Dini Dönem (Hıristiyanlığın) Doğal Hukuk Anlayışı 
161
1. Genel Olarak 
161
2. Thomas Aquino’nun Hukuk Anlayışı 
163
D. Aydınlanma Dönemi 
165
1. İnsan Aklın veya Varlığının Doğal Hukuka Egemen Olduğu Dönem 
165
2. Hugo de Grotius’un Hukuk Anlayışı 
167
3. Thomas Hobbes’in Hukuk Anlayışı 
167
4. John Locke’nin Hukuk Anlayışı 
169
5. Immanuel Kant’ın Hukuk Anlayışı 
171
6. Serbest Hukuk Okulu 
173
7. Tarihi Hukuk Okulu 
175
a. Genel Olarak 
175
b. Kanunlaştırma Girişimleri 
177
d. Kavram Hukukçuluğu 
179
8. Sınıf İlişkisine Göre Hukuk Anlayışı 
182
a. Sınıf Esasına Dayanan Hukuk Teorisinin Hareket Noktası: Sanayi Devrimi 
182
b. Hegel’in İdeal Maddeciliği 
183
c. Devrimci Sınıf Teorisinin Hukuk Teorisi: Marksist–Leninist Hukuk Teorisi 
184
aa. Marksist–Leninist Teori: Tarihi Maddecilik 
184
aaa. Genel Olarak 
184
bbb. Diyalektif Tarihi Materyalist Felsefe 
185
ccc. Üretim İlişkisi– Üretim Gücü 
186
ddd. Artık Değer Teorisi 
186
eee. Toplumsal Dönüşüm 
187
bb. Marksist Hukuk Teorisi 
188
aaa. Genel Olarak 
188
bbb. Hukukun Sınıfsal Karakteri 
189
ccc. Hukukun Fetişizm Formunun İnkarı 
190
ddd. Hukukun İdeolojik ve Kurumsal Yapıya İlişkin Üst Yapı Kurumu Olması 
191
eee. Sosyalist Hukukun Proletarya Devrimi ile Gerçekleşmesi 
192
fff. Sosyalist Hukukta “Olan”la “Olması Gereken”in Bütünlüğü 
194
ggg. Bireysel Hakları, Özellikle Mülkiyet Hakkını Reddi 
195
hhh. Komünizm Aşamasında Devlet ve Hukukun Sonlanması 
196
cc. Marksist–Leninist Teorinin Gelişimi 
198
d. Evrimci Sınıf Teorisinin Hukuk Teorisi: Lorenz von Stein’nın Teorisi 
200
aa. Genel Olarak 
200
bb. Katmansal (Sınıfsal) Yapının Toplumun Temelini Oluşturması 
200
cc. Proletarya Devrimi Yerine Devletin Reformu 
201
dd. Hukukun Toplumun Ürünü Olması 
202
9. Menfaat Hukukçuluğu Okulu 
203
a. Genel Olarak 
203
b. Rudolf von Jhering: Hukukta Amaç ve Menfaat 
204
c. Philipp Heck: Menfaat Hukukçuluğunu Yeniden Değerlendirilmesi 
206
aa. Genel Olarak 
206
bb. Heck’in Değer Menfaati Hukukçuluğu 
206
aaa. Genel Olarak 
206
bbb. Hukukun Metodu Olması 
207
ccc. Menfaat Kavramı 
208
aaaa. Genel Olarak 
208
bbbb. Menfaat Çeşitleri 
209
cccc. Menfaat Çatışmaları 
210
dddd. Menfaat Nedenselliği İlkesi 
210
ddd. Hukukun İşlevi 
211
eee. Hukuk Normu ve Hukuk Sistemi Anlayışı 
212
aaaa. Hukuk Normu 
212
bbbb. Hukuk Sistemi Anlayışı 
213
fff. Yasama Faaliyetinde Menfaatin İşlevi 
214
ggg. Yargı Uygulamasında Menfaatin İşlevi 
214
aaaa. Genel Olarak 
214
bbbb. Hakimi Kanun Koyucunun Yardımcısı Olduğu Görüşü 
215
cccc. Düşünerek İtaat İlkesi 
216
hhh. Değerlendirilmesi 
217
10. (Amaçsal) Değer Hukukçuluğu 
219
a. Genel Olarak 
219
b. Fenometolojik Hukuk Okulu: Maddi Etik Değer 
220
aa. Fenometolojik Hukuk Okulu 
220
aaa. Genel Olarak 
220
bbb. Max Scheler’in Fenomenolojik Maddi Etik Değerler Görüşü 
221
bb. Paul Nicolai Hartmann’ın Ontolojik Maddi Etik Değerler Görüşü 
221
11. Topik/İlke (Retorik) Hukukçuluğu 
222
12. Çağdaş Doğal Hukukun Yeniden Gelişimi 
224
a. Genel Olarak 
224
b. Hukuki Pozitivizme Doğal Hukukun Temel Eleştirileri 
225
c. John Finnis’in Hukuk Görüşü 
226
d. Helmut Coing’in Hukukun Yüksek Genel İlkeleri Görüşü 
228
13. Eleştirisel Hukuk Teorileri 
229
a. Amerika’da Eleştirisel Hukuk Teorileri 
229
b. Frankfurt Okulu 
231
aa. Genel Olarak 
231
bb. Bilimsel Teori ile Eleştirisel Teori Ayrımı 
233
c. Habermas’ın Eleştirisel Teorisi: İletişimsel Eylem Teorisi 
234
aa. Genel Olarak 
234
bb. Yaşama Alanı ve Sistem 
235
cc. Toplumsal Yaşama Alanı İçinde Ahlaki–Hukuki Değer Alanı 
235
dd. Bilimsel– Teknik Alanı ile Ahlaki– Hukuki Alanının Karşılaştırılması 
236
aaa. Doğa Normları ve Sosyal Normlar 
236
bbb. Habermas’ın İletişimsel Eylem Sistemi ve Amaç–Rasyonel Eylem Sistemleri Karşılaştırması 
237
ee. İletişimsel Eylem Teorisi 
238
aaa. Genel Olarak 
238
bbb. Sosyal Eylem Teorisi 
240
ccc. Ahlaklılık Söylem Kuramı 
241
ff. Hukuk Teorisi 
242
aaa. Hukuk Normlarının Ahlaki Normlarla İlişkisi ve Farkları 
243
bbb. Kanunların Normatifliği ve Meşruiyeti 
244
aaaa. Genel Olarak 
244
bbbb. Kanunların Meşruluğu 
245
gg. Hukuk Kuralının Özellikleri 
246
hh. İletişimsel Söz Eylem 
247
aaa. Genel Olarak 
247
bbb. İletişim Söz Eylem Tipleri 
247
ccc. Geçerlilik Talebi 
248
ddd. Geçerlilik Talepleri ile Hak Talepleri Arasındaki İlişki 
249
aaaa. Genel Olarak 
249
bbbb. Hak Geçerlilik Talebinin Nitelikleri 
249
ıı. Hakimin Uyuşmazlığı Çözmesi: Yargılama Süreci 
250
IV. HUKUKA POZİTİVİST HUKUK EKOLÜNÜN YAKLAŞIMI 
251
A. Pozitivist Hukuk Ekolünün Okulları 
251
1. Genel Olarak 
251
a. Doğal Hukuk Pozitivizmi 
251
b. Bilimsel Pozitivizm 
252
bb. Hukukun Luther’i: Jeremy Bentham 
252
aaa. Genel Olarak 
252
bbb. Hukuk Tanımı 
253
ccc. Egemenin Emri 
253
ddd. Kanun Normlarının Yapısı 
254
c. Kanun Pozitivizmi (Hukuki Bilimsel Pozitivizm) 
254
d. Hakim Pozitivizmi 
255
2. Hukuki (İradeci) Pozitivizm – Sosyolojik Pozitivizm 
256
3. Hukukun Geçerliliği Sorunu 
256
a. Hukuki, Fiili ve Ahlaki Gerçeklik 
257
aa. Hukuki Geçerlilik 
257
bb. Fiili Geçerlilik 
257
cc. Ahlaki Geçerlilik 
257
b. Dışsal Geçerlilik ve İçsel Geçerlilik (:Aksiyon (Deontik) – Sosyal Geçerlilik) 
257
aa. Dışsal Geçerlilik 
258
aaa. Aksiyolojik (Deontik) Geçerlilik Görüşü 
258
bbb. Sosyal Geçerlilik Görüşü 
258
bb. İçsel (Biçimsel ve Sistemsel) Geçerlilik Görüşü 
258
c. Hukuki Geçerliliğe İlişkin Tanım Denemeleri 
259
4. Pozitif Hukuk Ekolünün Ortak Noktaları 
262
a. Ahlakla Hukukun Ayrılması Tezi 
262
b. Hukuki Geçerliliğin Kökü Tezi 
262
c. Takdir Hakkı Tezi 
262
d. Hukukun Açıklanmasına Temel Yaklaşımlar 
262
B. John l. Austin’in Hukuk Görüşü 
263
1. Austin’in Egemenlik (Emredicilik) Teorisi 
263
2. Austin’in Hukuk Anlayışı 
264
a. Kanun Nedir? 
264
b. Hukuk Nedir? 
265
c. Emir Nedir? 
266
aa. Kavram 
266
bb. Egemen Güç Nedir? 
267
aaa. Hukukun Kaynağı 
267
bbb. Nitelikleri 
267
ccc. Emrin Yaptırımı 
268
ddd. Hiyerarşik Emirler Sistemi: Hukuk Düzeni 
268
d. Austin’in Hukuk Teorisinin Kapsamı 
268
e. Austin’in Bentham’la Ortak ve Ayrıldığı Noktalar 
269
e. Austin’in Hukuka Katkısı 
270
C. Hans Kelsen’in Hukuk Görüşü 
271
1. Saf Hukuk Teorisi 
271
2. Hukukun Sistemsel Yeknesaklığı ve Geçerliliği – Hukukun Saflığı– 
274
a. Hukuk Normlarının Sistemsel Hiyerarşik Yapısı Anlayışı 
274
b. Temel Norm 
274
c. Normlar (Hukuk) Sistemi 
276
3. Hukuk Anlayışı 
277
4. Hukuk Kuralı/Normu Anlayışı 
279
5. Saf Hukuk Teorisine Eleştiriler: Raz’ın Birleşme Tezi 
280
6. Kelsen’in Hukuka Katkısı 
281
D. Modern Pozitivist Hukuk Yaklaşımları 
281
1. H. L. A. Hart’ın Hukuk Anlayışı 
281
a. Genel Olarak 
281
b. Hukuk Pozitivizminde Hukukun Anlamı 
284
c. Hukuk Kurallarının Yapısı ve Geçerliliği 
287
aa. Birincil Hukuk Kuralı ve İkincil Hukuk Kuralı Ayrımı 
287
aaa. Birincil Kurallar: Yükümlülük Kuralı 
289
bbb. İkincil Kurallar: Yükümlendirme Kuralı 
289
aaaa. Tanıma Kuralı 
290
bbbb. Değişiklik Kuralları 
291
ccccc. Yargılama Kuralları 
292
bb. Tanıma Kuralının Hukukun Geçerliliğini Belirlemesi 
292
cc. Hukukun Bağlayıcılığının Dışsal ve İçsel Yönü 
294
d. Hukuk ve Ahlak Ayrımı 
298
aa. Hart’ın Görüşleri 
298
bb. Lon L. Fuller’in Görüşleri 
299
aaa. Genel Olarak 
299
bbb. Fuller – Hart Tartışması 
301
e. Hart– Devlin Tartışması 
302
f. Hart’ın Hukuka Katkısı 
302
2. Ronald Dworkin’in Hukuk Görüşü 
303
a. Genel Olarak 
303
b. Hukuk Kuralı ve Hukuk İlkesi ile Siyasalar Arasındaki Fark ve İlişkiler 
307
c. Adaletin Hukuktaki Belirleyici Rolü 
310
d. Hukukta Birlik (Hukukun Bütünlüğü) İlkesi 
312
e. Hakimin Hukuktaki Rolü: Yorum ve Yargısal Takdir Yetkisi 
313
aa. Kurumsal Destek Doktrini ve İlkelerin Geçerliliği Testi 
313
bb. Çetin (Zor) Davalar: Herkül’ün Takdir (Yorum) Yetkisi 
314
f. Tanıma Kuralının İlkesel Dayanağının Olmadığı 
317
g. Hak Kavramı 
317
aa. Genel Olarak 
317
bb. Hak Çeşitleri 
318
h. Dworkin’in Hukuka Katkısı 
319
3. Hukuka Faydacı Hukuk Ekolünün Yaklaşımı 
320
a. Genel Olarak 
320
b. Jeremy Bentham’ın Hukuk Görüşü 
321
aa. Genel Olarak 
321
bb. Bentham’ın Hukuk Görüşü 
323
c. John Stuart Mill’in Hukuk Anlayışı 
324
4. Niklas Luhmann’ın Hukuk Anlayışı 
326
a. Luhmann’ın Sistem Teorisi 
326
b. Yeniden Üreten –Öz– Sistemli Hukuk Teorisi 
329
aa. Genel Olarak 
329
c. Luhmann’ın Hukuk Kavramı 
331
5. Stammer’in Hukuk Anlayışı 
332
6. Gustav Radbruch’un Hukuk Anlayışı 
333
a. Genel Olarak 
333
b. Radbruch’un Hukuk Kavramı 
334
c. Hukukun Üç Yönü 
339
aa. Hukukun Formal (Biçimsel) Yönü: Adalet 
339
bb. Hukukun Relatif Yönü: Amaca Uygunluk 
339
cc. Hukukun Fonksiyonel Yönü: Hukuk Güvenliği 
340
d. Radbruch Formülü 
340
aa. Radbruch Formülü: Kanunun Haksızlığı/Hukuksuzluğu ve Kanun Üstünde Hukuk 
340
bb. Radbruch Formülü: Yadsınamaz Formül ve Dayanılamaz Formül 
344
aaa. Dayanılamaz Formül 
344
bbb. Yadsınamaz Formül 
345
e. Hukuka Katkısı 
345
V. HUKUKUN TANIMINDA ADALETİN YERİ 
346
A. Hukuk ve Adalet İlişkisi 
346
1. Genel Olarak 
346
2. Adalet Kavramının Relatifliği 
348
3. Eşitlik Paradoksu: Eşitlerin Eşitliği – Eşitsizlerin Eşitliği 
349
4. Adalet ve Hakkaniyet İlişkisi 
351
B. Adalet Anlayışı 
352
1. Genel Olarak 
352
2. Eşitlere Eşit (Eşitsizlere Eşitsiz) Davranması İlkesi (Ayrımcılık Yasağı) 
354
C. Adalet Kavramı 
355
1. Genel Olarak 
355
2. Adalet Teorileri 
355
a. Değerlendirme Adaleti Yaklaşımı Teorileri 
356
b. Usulü Adalet Yaklaşımı Teorileri 
357
c. Maddi Adalet Yaklaşımı Teorileri 
357
aa. Faydacı Adalet Teorileri 
357
bb. Sözleşmeyi Temel Alan Adalet Teorileri 
357
cc. Eşitliği Esas Alan Adalet Teorileri 
358
3. Adaletin Fonksiyonları 
358
D. Adaletin Özü: Eşitlik İlkesi (Herkese, Kendine Ait Olanı Verme İlkesi) 
359
1. Eşitlik İlkesi 
359
2. Kanun Önünde Eşitlik İlkesi 
363
E. Adalet Çeşitleri 
365
1. Şekli (Formal) Adalet 
365
2. Maddi Adalet 
366
a. Genel Olarak 
366
b. Maddi Adalet Türleri 
366
aa. Denkleştirici Adalet (Değişim –Takas– Adaleti) (iustitia commutativa) 
366
bb. Dağıtıcı Adalet (Paylaştırıcı Adalet) (iustitia distributiva) 
368
cc. Siyasal (Politik) Adalet 
371
dd. Düzeltici Adalet 
371
ee. Sosyal Adalet 
372
F. Radbruch’un Adalet Anlayışı 
373
1. Genel Olarak 
373
2. Adalet Anlayışı 
374
G. Rawls’ın Adalet Anlayışı 
376
H. Luhmann’ın Adalet Anlayışı 
380
VI. HUKUKUN TANIMININ HUKUK POLİTİKASI VE HUKUK SİSTEMLERİ İLE İLİŞKİSİ 
381
VII. HUKUKUN YÜRÜRLÜKTE OLAN HUKUK KURALLARININ SİSTEMLEŞTİRİLMİŞ TÜMÜ OLMASI 
383
A. Genel Olarak 
383
B. Hukuk ve Kanun Kuralı İlişkisi 
384
1. Kanun Kuralının Asli Kaynak Olması 
384
2. Kanunun Hukukun Tek Kaynağı Olmaması 
384
C. Hukukun Normatif (Yasal) Geçerliliği 
385
1. Genel Olarak 
385
2. Dışsal Bakış Açısıyla Hukuki Geçerlilik 
385
a. Aksiyolojik (Deontik) Geçerlilik Görüşü 
385
b. Sosyal Geçerlilik Görüşü 
386
aa. Genel Olarak 
386
bb. Amerikan ve İskandinav Hukuki Realizm (Gerçekçilik) Okulu 
387
aaa. Amerikan Realist (Gerçekçilik) Okulu 
387
aaaa. Oliver Wendell Holmes’in Görüşleri 
388
bbbb. Karl Llewellyn’in Görüşleri 
389
bbb. İskandinav Realist (Gerçekçilik) Okulu: Psikolojik Hukuk Okulu 
391
aaaa. A. V. Lundstedt’in Görüşleri 
391
bbbb. Karl Olivecrona’nın Görüşleri 
392
cccc. Alf Ross’nun Görüşleri 
392
2. İçsel Bakış Açısı (Biçimsel ve Sistemsel Geçerlilik Görüşü) 
393
a. Biçimsel Geçerlilik 
393
b. Sistemsel Geçerlilik 
393
3. Hukukun Normatif (Yasal) Geçerliliği Konusundaki Görüşler 
394
a. Fiili Uyma Teorisi 
394
b. İrade Teorisi 
394
c. Tanıma Teorisi 
395
d. Geçerlilik Teorisi 
396
D. Hukukun Devlet Tarafından Yürürlüğe Sokulması 
396
1. Genel Olarak 
396
2. Anayasa Kurallarının Uygulanması 
399
E. Devlet Tarafından Hukuka Uyulma Zorunluluğunun Sağlanması 
399
F. Değerlendirme 
400
VIII. HUKUKUN KURUMSAL VE KAVRAMSAL YAPISI: HUKUK VE HAK İLİŞKİSİ 
401
A. Hukuk ve Hak İlişkisi 
401
B. Hukukun Kurumsal ve Kavramsal Yapısı 
402
C. Hak Kavramı 
402
D. Hakkın Fonksiyonu: Kişi Özgürlüğü 
403
E. Hakkın Sınırlandırılması 
404
F. Hakkın Temel Yapısı 
406
1. Temel Unsurları 
406
2. Hak Sahibi 
406
3. Hakkın Muhatabı (Hak Yükümlüsü) 
407
4. Hakkın Konusu 
407
a. Talep 
409
aa. Kavram 
409
bb. Talep Hakkı 
409
cc. Talep Hakkı Çeşitleri 
409
b. Özgürlük 
410
aa. Kavram 
410
bb. Özgürlük Hakkı 
411
cc. Çeşitleri 
411
c. Yetki 
412
d. Bağışıklık 
412
§ 3. HUKUKUN FONKSİYONLARI NELERDİR?
HUKUK NEYE HİZMET EDER?
I. GİRİŞ 
413
A. Sosyal Normların Genel Ödevi ve Fonksiyonu 
413
1. Genel Olarak 
413
2. Sosyal Normların Ödev ve Fonksiyonları 
414
3. Sosyal Normların Fonksiyonlarının Nitelik ve Özellikleri 
415
B. Hukuk Normunun Fonksiyonu 
415
1. Genel Olarak 
415
2. Genel Olarak Hukukun Fonksiyonları 
417
3. Hukukun Fonksiyonlarının Gösterdiği Alanlar 
418
4. Hukukun Farklı Alanlara Göre Fonksiyonları 
418
II. POLİTİK ALANDA 
419
A. Davranışı Düzenleme ve Kontrol Fonksiyonu 
419
1. Şekli (Formal) Düzenleme Fonksiyonu 
420
2. Tasarımlama (Düzenleme) ve Denetim (Kontrol) Fonksiyonu 
421
3. Sosyal Barış ve Huzur Fonksiyonu 
422
B. Organizasyon (Yönetme) ve Egemenliğin (Meşrulaştırılması) Hukuk Kurallarına Uygunluğu Fonksiyonu 
423
1. Maddi Düzenleme (Koruma) Fonksiyonu 
423
2. Bütünleştirme Fonksiyonu 
423
3. Yasallaştırma Fonksiyonu 
424
a. Şekli Yönden Yasallaştırma 
424
b. Maddi Yönden Yasallaştırma 
424
4. Baskı ve Yönlendirme Fonksiyonu 
425
III. TOPLUMSAL ALANDA 
425
A. Beklentileri Güvence Altına Alma Fonksiyonu: Hukuk Güvenliği ve Güvenin Korunması 
425
B. Uyuşmazlıkları Giderme ve Çözme Fonksiyonu 
425
IV. KİŞİLERİ VE KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KORUMA FONKSİYONU 
426
A. Hakkı Garanti Fonksiyonu 
426
B. Birlikte Çalışma ve Örgütlenme Özgürlüğü 
426
§ 4. HUKUK NORMU (KURALI) NEDİR?
I. GENEL OLARAK 
429
A. Giriş 
429
B. Kaynaklarına Göre Hukuk Kuralları 
429
II. NORM VE HUKUK KURALI KAVRAMI 
430
A. Genel Olarak 
430
B. Hukuk Normu ve Hukuk Kuralı Arasındaki İlişki 
432
III. HUKUK NORMU ÇEŞİTLERİ 
433
A. Sosyal Davranış Kuralları: Olması Gereken Normlar ve Doğa Bilimleri Kuralları: Olan Normlar 
433
1. Olan Norm ve Olması Gereken Norm 
433
a. Temel Yaklaşımlar 
433
b. Olan Norm ve Olması Gereken Norm Yaklaşımı 
434
2. Norm ve Doğruluk (Gerçeklik) 
435
B. Sosyal Normlar 
436
1. Sosyal Norm Kavramı ve Yapısı 
436
2. Yaptırım 
438
3. Yaptırım Şekilleri 
438
4. Hukuk Normunun Diğer Sosyal Normlardan Ayırt Edilmesi 
439
a. Genel Olarak 
439
b. Hukuk Normunun Ahlak ve Etik Normlarından Ayırt Edilmesi 
439
aa. Ahlak ve Etik Normu 
439
aaa. Genel Olarak 
439
bbb. Ahlak ve Ahlak–Etik Normların Hukuk Normları İle İlişkisi 
441
aaaa. Ahlakın Hukukun Bir Olgusu Olması 
442
bbbb. Ahlakın Hukukun Hedefi (Amacı) Olması 
442
ccc. Hukuk ve Ahlak Kuralının Nitelik ve Özelliklerinin Benzerliği 
443
c. Hukuk Normunun Ahlak ve Etik Normlardan Ayırt Edilmesi 
444
aa. Genel Olarak 
444
bb. Kant’ın Yaklaşımı 
444
cc. Austin’in Yaklaşımı 
445
dd. Kelsen’in Yaklaşımı 
446
ee. Hukukun Ahlaktan Ayrılması 
447
aaa. Amacı Bakımından 
447
bbb. Konu Bakımından 
447
ccc. Yaptırım ve Örgütlenme Bakımından 
448
ddd. Kuralların Kapsamı Yönünden 
448
eee. Kurallarının Kaynağı 
448
fff. Fonksiyonu Bakımından 
449
ggg. Şekli Bakımından 
449
IV. HUKUK NORMUNUN (KURALININ) YAPISAL UNSURLARI 
449
A. Hukuk Kuralının Koşul Şeması 
449
B. Normun/Hukuk Kuralının Cümle Yapısı İle İlişkisi: Hukuk Cümlesi 
451
1. Genel Olarak 
451
2. Hukuk (Norm) Cümlesinin Temel Yapısı ve Mantıksal Kurgusu 
451
a. Normların Cümle Yapısına Göre Çeşitleri 
451
aa. Tanımlayıcı Cümlesi (Norm) 
452
bb. Analitik (Mantık) Cümlesi (Normu) 
453
b. Metafizik Hukuk Cümleleri 
453
c. Değerlendirme (Değer Yargısı) Cümlesi (Normu) 
454
aa. Tanımlayıcı Değer Yargısı Cümlesi (Normu) 
455
bb. Düzenleyici Değer Yargısı/ Değerlendirme Cümlesi (Normu) 
455
aaa. Genel Olarak 
455
bbb. Emir Cümlesi ve Norm 
456
ddd. Değerlendirme Normunun Mantıksal İfadesi ve Mantıki Uygunluk 
458
aaaa. Değerlendirme Cümlesinin (Normunun) Mantıksal İfadesi 
458
d. Normların Cümle Yapısının Temel Uygulama Çeşitleri 
458
aa. Muhatapları Yönünden 
459
aaa. Bireysel Norm 
459
bbb. Genel Norm 
459
bb. Sonuçlarına Etkisi Yönünden 
459
aaa. Şartsız Norm 
460
bbb. Şartlı Norm 
460
aaaa. Genel Olarak 
460
bbbb. Yapısal Özelliği “Eğer o zaman ” Kaydı 
460
cccc. Görünüm Şekilleri 
461
C. Hukuk Kuralının Nitelikleri 
461
1. Hukuk Kurallarının Belirliliği 
461
2. Hukuk Kuralının Genelliği 
462
a. Genel Nitelikte Hukuk Normları 
462
aa. Şartlı Genel Nitelikteki Hukuk Normları: Kanun Hükümleri 
462
bb. Şartsız Genel Nitelikte Hukuk Normları 
463
b. Bireysel Nitelikte Hukuk Normları 
463
aa. Şartlı Bireysel Nitelikteki Hukuk Normları 
463
bb. Şartsız Bireysel Nitelikteki Hukuk Normu 
463
3. Hukuk Kuralının Objektifliği 
464
4. Hukuk Kuralının Soyutluğu 
464
5. Hukuk Kuralının Sürekliliği 
464
D. Hukuk Kurallarının/Normlarının Temel Yapısı 
464
1. Genel Olarak 
464
2. Hukuk Kuralları (Normları) Çeşitlerinin Temel Yapısı 
465
a. Davranış Kuralları/Normları 
465
3. Yaptırım Kuralları/Normları (Ceza Normları) 
466
a. Emir Normunda 
466
b. Yasak Normunda 
467
4. Ödev Kuralları/Normları (Final Normlar, Amaç Programları) 
467
5. Yetki Kuralları/Normları 
468
6. Kıyas Kuralları/Normları (Takdir Normları, Ölçüm (Değer) Normları) 
468
E. Genel Hukuk Kurallarının ve Hukuk Prensiplerinin Temel Yapısı 
469
F. Tam Hukuk Kuralının (Normunun) Temel Olguları 
470
1. Bentham’ın Hukuk Kuralı Analizi 
470
2. Güriz’in Hukuk Kuralı Analizi 
472
3. Hukuk Kuralının Hukuki Olguları 
473
a. Hukuk Normunun/Kuralının Muhatapları 
473
b. Maddi Olgular 
474
c. Olması Gereken Kuralı 
474
aa. Genel Olarak 
474
bb. Gereklilik Kuralının Temel Görünüş Şekilleri 
475
cc. İzin Kuralının Görünüş Şekli: İzin 
476
d. Hukuki Sonuç: Yaptırım 
476
aa. Genel Olarak 
476
bb. Hukuk Disiplinlerine Göre Yaptırım Çeşitleri 
476
aaa. Özel Hukuk Yaptırımları 
476
bbb. Kamu Hukuku Yaptırımları 
477
cc. Hukuki Sonuçları Yönünden Yaptırım Çeşitleri 
478
aaa. Genel Olarak 
478
bbb. Çeşitleri 
478
aaaa. Şartlı Norm/Kural 
478
aaaaa. Şartlı Norm/Kural 
478
bbbbb. Şartlı Hukuk Normunun Dil Olarak İfadesi: “–Eğer O Zaman –” Formu 
479
bbbb. Sonuç Norm/Kural 
480
cccc. Kurucu Norm/Kural 
480
V. HUKUK NORMUNUN YAPISI: HUKUK KURALI VE ÇEŞİTLERİ 
480
A. Hukuk Normu/Kuralı 
480
B. Hukuk Normu/Kuralı Çeşitleri 
481
1. Tam Hukuk Kuralı–Yardımcı Hukuk Kuralı–Eksik Hukuk Kuralı 
481
a. Genel Olarak 
481
b. Tam Hukuk Kuralı 
482
aa. Talep Esaslı Kurallar 
482
bb. Bağımlı Eksik /Yardımcı Kurallar 
483
aaa. Tanım Kuralları 
484
aaaa. Tanım Cümlesi 
484
bbbb. Kavram 
484
bbb. Tamamlayıcı Hukuk Kuralı 
485
ccc. Yorumlayıcı Hukuk Kuralı 
486
ddd. Atıf (Yollama) Kuralları 
487
eee. İspat Kuralları 
488
aaaa. Özel İspat Kuralları 
489
bbbb. Faraziye (Fiksiyon) Kuralları 
489
cccc. Kanuni Karineler 
490
cc. Sınırlı Hukuki Kurallar 
491
2. Hukuk Kurallarının Farklı Ayrımları 
491
a. Değer Yargısı Kuralları – Kurucu (Yetki) Kuralları 
491
b. Birincil Kurallar– İkincil Kurallar 
492
aa. Genel Olarak 
492
bb. Kelsen’in Ayrımı 
493
cc. Hart’ın Ayrımı 
494
aaa. Genel Olarak 
494
bbb. Ödev Verici Kurallar ve Yetki Verici Kurallar 
495
ccc. Birincil Kurallar – İkincil Kurallar 
496
aaaa. Birincil Kurallar 
496
bbbb. İkincil Kurallar 
497
aaaaa. Tanıma Kuralları 
497
bbbbb. Değiştirici Kurallar 
497
ccccc. Yargılama Kuralları 
498
dd. Burchart’ın Ayrımı 
498
ee. Hohfeld’in Ayrımı 
498
ff. Corbin’in Ayrımı 
499
gg. Bentham’ın Ayrımı 
499
C. Normun/Hukuk Kuralının Amacı 
499
1. Normun/Hukuk Kuralının Amacı 
499
2. Normun/Hukuk Kuralının Amacının Fonksiyonu 
500
§ 5. HUKUK DÜZENİNİ OLUŞTURAN HUKUK KURALLARININ BÜTÜNLÜĞÜ VE YEKNESAKLIĞI: HUKUK SİSTEMİ
I. HUKUK KURALLARININ SİSTEMSEL BÜTÜNLÜĞÜ 
501
A. Genel Olarak 
501
B. Hukuk Sisteminin Gelişimi 
503
1. Hukuk Sistemlerinin Gelişimi 
503
a. Genel Olarak 
503
c. Modern Hukuk Sistemlerinin Ortak Noktaları 
504
d. Kıta Avrupası Hukuk Sistemi ile Anglo–Amerikan Hukuk Sisteminin Karşılaştırılması 
504
2. Hukuk Sistemleri Teorisinin Gelişimi 
505
C. Şekli Sistem 
510
D. Maddi Sistem 
511
II. HUKUK KURALLARININ YEKNESAKLIĞI VE HİYERARŞİSİ 
513
A. Değerler ve Değerlendirme Sisteminin Yeknesaklığı 
513
B. Hukuk Sisteminin Hiyerarşisi: Norm Piramidi 
514
1. Genel Olarak Hukuk Sistemi Kavramının Tarihi Gelişimi 
514
2. Norm Piramidi 
515
C. Hukuk Disiplinlerinin Yeknesaklığı 
515
1. Genel Olarak 
515
2. Anayasal Sistem İçinde Hiyerarşi ve Yeknesaklık 
516
3. Avrupa Birliği Mevzuatı İçinde Hiyerarşi ve Yeknesaklık 
517
§ 6. HUKUK VE DİL
I. GENEL OLARAK 
521
A. Kavram ve Terim 
523
1. Kavram 
523
a. Genel Olarak 
523
b. Kavram Çeşitleri 
524
2. Terim 
525
B. Önerme 
525
1. Genel Olarak 
525
2. Önerme ve Cümle İlişkisi 
526
3. Önerme Çeşitleri 
527
a. Epistomolojik Değerleri Yönünden 
528
b. Yapıları Yönünden 
529
c. Nicelik Yönünden 
529
d. Nitelik Yönünden 
529
e. Kiplik Yönünden 
529
f. Bağlantı Yönünden 
529
g. Mantık Yönünden Önerme Çeşitlerinin Değerlendirilmesi 
530
D. Hukuk Normu Önermesi 
530
II. KULLANILAN DİLDEKİ ÇOK ANLAMLILIK VE ANLAM BELİRSİZLİĞİ 
532
A. Genel Olarak 
532
B. Kanun Metninin (Veya Terimin) Belirsizliği, Yanıltıcılığı ve Anlam Kayması 
533
C. Terimin Kavramsal Anlamı: Semantik Üçlü Tanımlaması 
534
D. Hukukun İlgililerine Göre Anlam Farklılığı 
535
1. Genel Olarak 
535
2. Yorumu Yapan Organa Göre Anlam Farklılığı 
536
a. Yasama Yorumu (Amaç Kuralı) 
536
b. Yargısal Yorum 
538
c. Bilimsel Yorum 
538
III. HUKUK KAYNAĞI OLARAK HUKUK DİLİ (HUKUK CÜMLESİ VE HUKUK TERİMİ) 
538
A. Hukuk Dili (Hukuk Metni ve Hukuk Terimi) 
538
B. Mevzuat Dili 
539
1. Kanun Dili 
539
2. Kanun Dilinin Özellikleri 
540
3. Kanun Koyma Öğretisi 
541
IV. TANIMLATICI TERİM VE NORMATİF/HUKUKİ TERİM 
542
A. Genel Olarak 
542
B. Tanımlayıcı Terimler 
542
C. Normatif/Hukuki Terimler 
542
1. Genel Olarak 
542
2. Takdir Yetkisi Veren Terimler 
543
3. Yollama (Atıf) Yapan Terimler 
543
4. Açık Hukuki Terimler 
544
V. HUKUK MESLEK (BİLİM) DİLİ 
545
A. Genel Olarak 
545
B. Kanun Dilinin Karmaşık Yapısı 
545
1. Genel Olarak 
545
2. Sosyal ve Politik Sistem Bakış Acısıyla Hukuk Kurallarının Karmaşık Yapısı 
546
VI. HUKUK GÖSTERGEBİLİMİ 
546
A. Göstergebilim 
546
1. Kavram 
546
2. Göstergebilim Okulları 
549
B. Hukuk Göstergebilim Okulları 
550
C. Yapısalcı Hukuk Gösterge Bilimi Okulu 
551
1. Genel Olarak 
551
2. Greimas’ın Göstergebilim Görüşü 
554
a. Genel Olarak 
554
b. Greimas’ın Gösterge Bilimsel Dörtgeni 
554
c. Greimas’ın Anlatı Analizi 
555
aa. Genel Olarak 
555
bb. Üretici Yörünge 
555
cc. Anlatı Sözcesinin Yapısı 
556
dd. Anlatım Şeması 
557
d. Hukuk Söyleminin Analizi 
557
3. Semantik Doğal Hukuk Okulu (Moore’nun Kuramı) 
558
D. Mantıkçı Hukuk Gösterge Bilimi Okulu 
559
1. Genel Olarak 
559
2. Pierce’nin Üçlü Gösterge Modeli 
560
3. Searle’nin Söz Edim Kuramı 
562
a. Söz Edim Kuramı 
562
aa. Genel Olarak 
562
bb. Edimsöz Edimlerin Sınıflanması 
563
cc. Bir Sözedim Olarak Yargı Edimi: “Palmer Davası” 
565
§ 7. HUKUK MANTIĞI
I. GENEL OLARAK 
569
A. Giriş 
569
B. Hukuk ve Mantık İlişkisi 
571
1. Hukuk Kurallarının Düzenlenmesinde 
573
2. Hukuk Kurallarının Aksiyomatikliği 
573
C. Kavram 
573
D. Dar Anlamıyla–Geniş Anlamıyla Hukuk Mantığı 
574
1. Formal/Şekli Mantık 
575
2. Maddi/Materyal Mantık 
575
F. Kurucu Mantık ve Kaza Mantığı 
577
II. DEONTİK MANTIK 
577
III. KLASİK (FORMEL) MANTIK 
578
A. Kavram 
578
B. Dedüksiyon 
580
1. Genel Olarak 
580
2. Akıl Yürütmenin Temel Mantık İlkeleri 
581
3. Dedüksiyonun Temel Formu 
582
4. Çeşitleri 
582
a. Genel Olarak 
582
b. Doğrudan (Tasım) ve Dolaylı Dedüksiyon 
583
c. Tasım 
584
aa. Genel Olarak 
584
bb. Çeşitleri 
584
aaa. Basit (Kategorik) – Bileşik (Kategorik Olmayan) Tasım 
584
bbb. Olumlu ve Olumsuz Tasım 
586
5. Dedüksiyon Sorunları 
586
6. Hukuki Dedüksiyonun Temel Formu 
587
7. Hukuki Dedüksiyon Metodları 
588
a. Genel Olarak 
588
b. Çeşitleri 
588
aa. Kesin (Kategorik) Dedüksiyon Metodu 
588
bb. Zincirleme Dedüksiyon Metodu 
589
cc. Eksik Önermeli Dedüksiyon Metodu 
590
C. Endüksiyon 
590
1. Genel Olarak 
590
2. Çeşitleri 
591
a. Tam Endüksiyon 
591
b. Eksik Endüksiyon 
592
3. Temel Formu 
592
IV. SEMBOLİK MANTIK 
593
A. Genel Olarak 
593
1. Kavram 
593
2. Tarihi Gelişimi 
594
3. Mantığa Katkısı 
597
B. Sembolik Mantığın Sembolleri 
597
1. Mantık Hataları 
600
a. Genel Olarak 
600
b. Mantık Hatası Çeşitleri 
601
C. Doğruluk Çizelgeleri ve Denetlenmesi 
602
V. ÖNERMELER MANTIĞI VE NİCELEME/YÜKLEM MANTIĞI 
603
A. Önermeler Mantığı 
603
B. Yüklem/Niceleme Mantığı 
604
VI. NORMUN DÖRTLÜ KARESİNE GÖRE NORMUN GERÇEKLİĞİ 
605
A. Önermenin Dörtlü Standart Karesi İle Analizi 
605
1. Önermenin Dörtlü Standart Karesi Formu 
605
a. Genel Olarak 
605
b. Şematik Olarak 
606
c. Önermelerin Karşılıklı İlişkileri (Aristoteles (Mantık) Karesi) 
606
aa. Karşıtlık (Contrary) 
607
bb. Kapsamak/Altıklık (Subalternation) 
607
cc. Çelişiklik/Tezatlık (Contradictory) 
607
B. Normun Aritoteles’in (Mantık) Karesi ile Analizi 
608
VII. DAVRANIŞ NORMUNUN MANTIKSAL YAPISI 
609
VIII. TEMEL MANTIK İLKELERİNİN HUKUKTA UYGULANMASI 
610
A. Özdeşlik İlkesi 
610
B. Çelişmezlik İlkesi 
611
C. Üçüncü Durumun Olanaksızlığı İlkesi 
613
D. Nedensellik/İsnad İlkesi 
613
IX. MANTIK KURALLARINDAN HUKUK KURALI YARATMA 
614
A. Genel Olarak 
614
B. Kanun Hükümlerinin Kıyası (Kanunun Kıyası) ile Hukuk Kıyası 
614
1. Genel Olarak Kıyas 
614
2. Kanun Kıyası Yöntemleri 
616
a. Kıyasla Kural Yaratma (Kıyasla Sonuç Çıkarma) 
616
b. Karşıt Anlamından Sonuç Çıkarma 
617
c. Büyükten Kıyas (Sonuç Çıkarma) 
617
aa. Küçükten Büyüğe Kıyas 
617
bb. Büyükten Küçüğe Kıyas 
618
3. Hukukun Genel İlkelerinin Kıyası (Hukukun Kıyası) ile Hukuk Kuralı Koyma 
618
a. Kanuni Kıyas 
618
b. Toplu Kıyas 
619
Kaynakça 
621
Kavramlar Dizini 
673