İKTİSAT TEORİSİ, GELİŞİMİ VE KAMU MALİYESİ
I. İKTİSAT TEORİSİNİN GELİŞİMİ VE TEMEL ARGÜMANLARI
23
1. İktisadi Faaliyetlerin Özellikleri ve Amaçları
23
2. Toplumsal Üretim Sistemleri ve Ekonomik Kesimler
25
a. Kapitalist Ekonomik Sistem
26
b. Sosyalist Ekonomik Sistem
27
c. Karma Ekonomik Sistem
27
II. KAMU MALİYESİ KAVRAMI VE DÜŞÜNSEL GELİŞİMİ
28
A. Kamu Maliyesi Kavramının Gelişimi
28
1. Kamu Maliyesi Teorisine Hukuki Yaklaşım
30
2. Kamu Maliyesi Teorisine İktisadi Yaklaşım
31
3. Kamu Maliyesi Teorisine Siyasi Yaklaşım: Kamu Tercihi Teorisi
34
Değerlendirme Soruları
38
KAMU EKONOMİK FAALİYETLERİ VE KAMU MALİYESİ İLİŞKİSİ
I. KAMU EKONOMİSİN TANIMI VE ALANI
39
A. Kamu Ekonomisinin Tanımı
39
B. Kamu Ekonomisinin Alanı
40
II. KAMU EKONOMİSİNDE MAL VE HİZMET ÜRETİMİ
42
A. Kamu Mal ve Hizmet Kavramı ve Özellikleri
43
B. Kamu Mal ve Hizmetlerinin Yapısı ve Özellikleri
44
1. Tam (Pür) Kamusal Mallar ve Özellikleri
44
2. Yarı–Kamusal Mal ve Hizmetler ve Özellikleri
46
3. Erdemli ve Erdemsiz Mallar ve Özellikleri
47
4. Kulüp Mallar ve Özellikleri
48
5. Doğal Tekel – Mali Tekel Malları ve Özellikleri
49
6. Serbest ve Ekonomik Mallar ve Özellikleri
50
III. KAMU EKONOMİSİNDE ÜRETİLECEK MAL VE HİZMETLERİN SEÇİMİNDE SİYASAL SÜREÇ VE OYLAMA YÖNTEMLERİ
51
A. Siyasal Karar Alma Süreci
52
C. Kamu Hizmetlerinin Arzı
55
D. Kamu Hizmetlerinin Talebi
56
IV. KAMU MAL VE HİZMET ÜRETİMİNİN EN ÖNEMLİ GEREKÇESİ: DIŞSALLIKLAR
57
1. Pozitif Dışsallıklar
59
2. Negatif Dışsallıklar
60
3. Üretim Dışsallıkları
61
4. Tüketim Dışsallıkları
62
5. Parasal ve Teknolojik Dışsallıklar
64
6. Ağ (Network) Dışsallıkları
64
C. Dışsallıkların Tazmininde Kamusal ve Özel Çözümler
66
1. Dışsallıkların Tazmininde Kamusal Çözümler
67
a. Dışsal Faydanın Varlığı Halinde Kamusal Çözümler: Sübvansiyonlar
67
b. Dışsal Maliyetin Varlığı Halinde Kamusal Çözümler: Vergiler
70
ba. Pigou Tipi Vergiler
70
bb. Ürün ve Atık Miktarı Üzerinden Vergi Alınması
72
bc. Farklı (Diferansiyel) Vergileme
73
c. Diğer Kamusal Önlemler
73
ca. Kirlilik İzni (Pazarlanabilir Kirlilik Hakkı)
74
cb. Doğrudan Kontroller (Standartlar)
75
cc. Para Cezaları (Sınırlayıcı Düzenlemeler)
76
2. Dışsallıkların Tazmininde Özel Çözümler
76
a. Hicks–Kaldor Ölçütü: Tazminat Çözümü
77
c. Scitovsky Yaklaşımı
79
d. Bedavacılar (Free Rider) Problemi
80
Değerlendirme Soruları
82
KAMU MAL VE HİZMETLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ
I. KAMU MALI ÜRETİMİNDE PİGOUVİAN YAKLAŞIM
85
II. KISMİ VE GENEL DENGE ANALİZİ
86
A. Kamu Malının Etkin Tedariki: Kısmi Denge Analizi
86
B. Kamu Malının Optimal Tedariki: Genel Denge Analizi
91
C. Kamu Malı Tedarikinde Wicksell ve Lindahl Modeli
96
III. KARMA MALLAR VE YAPISI
98
IV. PÜR OLMAYAN KAMU MALI VE KULÜP MALLAR TEORİSİ
99
Değerlendirme Soruları
103
KAMU HARCAMALARI VE KAPSAMI
I. KAMU HARCAMALARI KAVRAMI
105
II. KAMU HARCAMALARI İLE İLGİLİ KLASİK VE MODERN YAKLAŞIM
107
1. Keynesyen İktisat Görüşü
109
2. Arza Dayalı İktisat Görüşü
110
III. KAMU HARCAMALARININ EKONOMİK ANALİZİ İLE İLGİLİ BAŞLICA TEORİK YAKLAŞIMLAR
112
1. Kamu Harcamalarının Artış Yasası: Wagner Hipotezi
114
2. Kamu Harcamalarının Talep Yönlü Analizi: Gelir Esnekliği Yaklaşımı
116
3. Kamu Harcamalarının Arz Yönlü Analizi
117
a. Nispi Fiyat Etkisi Yaklaşımı
117
b. Kamu Harcamaları Üzerinde Bir Gelir Kısıtlaması Olup Olmadığı Sorunu: Colin Clark Hipotezi
118
c. Sıçrama Etkisi Yaklaşımı: Peacock Wiseman Hipotezi
119
IV. KAMU HARCAMALARININ SINIFLANDIRILMASI
120
A. İdari ve Fonksiyonel Sınıflandırma
120
B. Ekonomik Sınıflandırma
121
1. Reel Harcamalar – Transfer Harcamaları
121
2. Cari Harcamalar – Yatırım Harcamaları
123
C. Üretken (Verimli) Harcamalar – Üretken Olmayan (Verimsiz) Harcamalar
124
V. KAMU HARCAMALARININ ETKİLERİ
124
F. Kamu Harcamalarının Makro İktisadi Etkileri: Çarpan ve Hızlandıran Etkisi
129
1. Dışa Açık ve Dışa Kapalı Ekonomi Modelinde Çarpan
129
a. Dışa Kapalı Ekonomide Çarpanlar
130
b. Dışa Açık Ekonomide Çarpanlar
132
2. Ekonomide Vergilerin Durumuna Göre Çarpanlar
132
Değerlendirme Soruları
135
I. KAMUSAL FİNANSMAN VE ÖZELLİKLERİ
137
II. KAMUSAL FİNANSMANI OLUŞTURAN GELİRLER
139
A. Devletin Egemenlik Gücüne Dayanarak Elde Ettiği Gelirler
139
7. Parafiskal Gelirler
144
9. Para ve Vergi Cezaları
146
B. Devletin Egemenlik Gücüne Dayanmaksızın Elde Ettiği Gelirler
146
1. Emlak ve Teşebbüs Gelirleri
146
2. Zorunlu Olmayan Borçlar
146
3. Devletlerarası Yardımlar
147
Değerlendirme Soruları
148
VERGİLEME: KAVRAM, İLKELER VE KAPSAM
I. VERGİLEME KAVRAMI VE GELİŞİMİ
151
1. Vergilemenin Gelişimi
154
a. Vergilemenin Uygulama Alanındaki Gelişimi
154
b. Vergilemenin Teorik Açıdan Gelişimi
156
B. Vergileme İlkeleri
159
II. VERGİLEMENİN FONKSİYONLARI
163
B. Mali Olmayan Fonksiyon
165
1. Ekonomik Fonksiyon
165
III. VERGİLERİN AYRIMI
167
A. Konuları Bakımından Ayrım: Gelir, Gider ve Servet Vergileri
167
B. Dolaylı ve Dolaysız Vergi Ayrımı
169
IV. VERGİLEMENİN ETKİLERİ
170
V. VERGİLEME KAPASİTESİ VE OPTİMAL VERGİLEME
183
A. Vergileme Kapasitesi: Kavramlar
183
B. Optimal Vergileme Kapasitesinin Belirlenmesi
184
1. Vergilendirilebilir Kapasitenin Hukuki Sınırı
184
2. Vergilendirilebilir Kapasitenin Siyasi Sınırı
185
3. Vergilenebilir Kapasitenin Ekonomik Sınırı
185
4. Vergilendirilebilir Kapasitenin Mali Sınırı
188
5. Vergilemenin Mali Sınırını Belirlemeye Yönelik Bir Model Önerisi: Laffer Eğrisi
189
Değerlendirme Soruları
192
I. BÜTÇE KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ
195
1. Geleneksel Bütçe Açığı
198
2. Konsolide Bütçe Açığı
198
4. Sosyal Güvenlik Açığı
198
8. Nakit Açığı – Tahakkuk Açığı
199
9. Nominal Bütçe Açığı – Reel Bütçe Açığı
199
II. BÜTÇENİN FONKSİYONLARI
200
A. Bütçenin Klasik Fonksiyonları
200
1. İktisadi ve Mali Fonksiyonu
200
4. Denetim Fonksiyonu
202
B. Bütçenin Modern Fonksiyonları
202
1. Konjonktür Fonksiyonu
202
2. Kalkınma Fonksiyonu
203
3. Kaynak Tahsisi Fonksiyonu
203
4. Gelir Dağıtıcı Fonksiyonu
203
5. İstikrar Sağlayıcı Fonksiyonu
204
F. Mali Yıla Girmeden Kanunlaşması İlkesi
206
G. Giderlerin Bölümler İtibariyle Onanması İlkesi
206
H. Yıllık Olma İlkesi
207
A. Klasik (Geleneksel) Bütçe Teorisi
208
B. Modern Bütçe Teorileri
210
1. Devri (Konjonktürel) Bütçe Teorisi
210
2. Telafi Edici Bütçe Teorisi
211
A. Geleneksel (Klasik) Bütçe Sistemi
212
B. Performans Bütçe Sistemi
213
C. Program Bütçe Sistemi
214
D. Planlama–Programlama–Bütçeleme Sistemi (PPBS)
214
E. Sıfır Esaslı Bütçeleme (SEB) Sistemi
215
F. Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
216
Değerlendirme Soruları
218
I. DEVLET BORÇLARI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
221
A. Kamu Gelirleri İçerisinde Devlet Borçlarının Yeri ve Önemi
221
B. Devlet Borçları ile Özel Borçlar Arasındaki Farklar
223
C. Devletin Borçlanma Nedenleri
224
II. DEVLET BORÇLARININ SINIFLANDIRILMASI
225
A. Gönüllü Olup Olmamaları Açısından Sınıflandırma
225
B. Vadeleri Açısından Sınıflandırma
226
1. Kısa Vadeli (Dalgalı) Borçlar
226
2. Uzun Vadeli (Konsolide) Borçlar
227
C. Sağlandıkları Kaynaklar Açısından Sınıflandırma
228
III. DEVLET BORÇLARININ YÖNETİMİ
230
A. Kavramsal Açıdan Borç Yönetimi ve Amaçları
230
B. Borç Yönetim Faktörleri
232
1. Olağan Borç Yönetimi
233
2. Olağanüstü Borç Yönetimi
233
a. Konsolidasyon (Tahkim)
234
aa. Konsolidasyon Çeşitleri
234
ab. Konsolidasyonun Başarı Koşulları ve Ekonomik Sonuçlarının Değerlendirilmesi
235
b. Konversiyon (Borçların Değiştirilmesi)
235
ba. Konversiyon Çeşitleri
236
bb. Konversiyonun Başarı Koşulları ve Ekonomik Sonuçlarının Değerlendirilmesi
237
IV. DEVLET BORÇLARININ SONA ERMESİ
239
A. Ödeme Yapılmadan Sona Erme
239
B. Ödeme Yapılarak Sona Erme
240
Değerlendirme Soruları
241
I. MALİYE POLİTİKASININ TANIMI VE GELİŞİMİ
243
A. Maliye Politikasının Konusu
244
B. Maliye Politikasının Amaçları, Araçları ve Uyum Sorunu
245
1. Maliye Politikasının Amaçları
245
a. Ekonomik İstikrarı Sağlama
245
b. Ekonomik Kalkınma ve Büyümeyi Gerçekleştirme
247
c. Gelir ve Kaynak Dağılımında Adaleti Sağlama
248
2. Maliye Politikasının Araçları
249
3. Maliye Politikasının Amaç–Araç Uyum Sorunu
250
a. Maliye Politikasının Amaçları Arasındaki Uyumsuzluk
251
aa. Belirli Bir Tüketim Düzeyine Ulaşma ile İktisadi Kalkınma Arasındaki Uyumsuzluk
251
ab. Fiyat İstikrarı ile Tam İstihdam Arasındaki Uyumsuzluk
252
ac. Ekonomik ve Sosyal Haklarla Maliye Politikası Arasındaki Uyumsuzluk
252
b. Maliye Politikasının Amaçları ile Araçları Arasındaki Uyumsuzluk
252
II. EKONOMİK KONJONKTÜR VE MALİYE POLİTİKASI UYGULAMALARI
253
A. Ekonomik İstikrar Kavramı ve Türleri
253
B. Konjonktür Kavramı ve Anti–Konjonktürel Maliye Politikası Uygulamaları
254
1. Enflasyon ve Maliye Politikası
255
a. Enflasyonla Mücadelede Harcama Politikası
256
b. Enflasyonla Mücadelede Vergi Politikası
257
c. Enflasyonla Mücadelede Borçlanma Politikası
257
d. Enflasyonla Mücadelede Bütçe Politikası
258
2. Durgunluk ve Maliye Politikası
258
a. Durgunlukla Mücadelede Harcama Politikası
259
b. Durgunlukla Mücadelede Vergi Politikası
260
c. Durgunlukla Mücadelede Borçlanma Politikası
262
d. Durgunlukla Mücadelede Bütçe Politikası
262
3. Stagflâsyon ve Maliye Politikası
262
a. Stagflâsyonla Mücadelede Harcama Politikası
264
b. Stagflâsyonla Mücadelede Vergi Politikası
265
c. Stagflâsyonla Mücadelede Borçlanma Politikası
266
Değerlendirme Soruları
267
Değerlendirme Testleri Cevap Anahtarı
269
Yararlanılan Kaynaklar
271