Ceza Hukuku Genel Hükümler Temel Bilgiler
8. Baskı,
Mart 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa Sayısı:
525
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Bu baskıda 2/3/2024 tarih ve 7499 sayılı Kanun ile TCK m. 52, 63 ve 75'te değişiklikler yapılmıştır. Kitaba bu değişikliler işlenmiştir.
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
SEKİZİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ
5
İÇİNDEKİLER
7
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNDA KAVRAMLAR, CEZA HUKUKUNUN AMACI,
GÖREVİ, KAYNAKLARI, YORUM
I. TANIMLAR
47
A. Ceza Hukuku Teriminin Tanımı
47
B. Suç Teriminin Tanımı
48
C. Ceza Normu (Ceza Kuralı)
48
1. Bağımsız – Bağımlı Ceza Normları
48
2. Tam Ceza Normu – Eksik Ceza Normu – Açık Ceza
Normu
49
D. Davranış Normları (Davranış Kuralları)
49
E. Ceza Teriminin Tanımı
50
II. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ (İŞLEVİ) VE AMACI
51
III. TÜRK CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
51
A. Genel Olarak
51
1. Osmanlı Devleti Dönemi
52
2. Cumhuriyet Dönemi
52
IV. CEZA HUKUKUNDA KAYNAKLAR
53
A. Asli Kaynaklar
53
1. Anayasa
53
2. Kanun
53
3. Uluslar arası Sözleşmeler
53
B. Ceza Hukukunun Tamamlayıcı Kaynakları
54
1. Gelenek (Örf ve Adet) Kuralları
54
2. Ahlak Kuralları
55
3. Din Kuralları
55
4. Mahkeme İçtihatları
55
5. Öğreti
56
6. Hukukun Genel İlkeleri
56
V. CEZA HUKUKU KAYNAKLARININ YORUMU
56
A. Yorum Yöntemleri
56
1. Lâfzî Yorum / Sözel Yorum / Gramatik Yorum Yöntemi
57
2. Mantıki Yorum Yöntemi
57
3. Sistematik Yorum Yöntemi
57
4. Kanun Hükmünün Konulma Nedenini Belirleme
Yöntemi
58
5. Amaçsal Yorum Yöntemi
58
a) Kanunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü
(Objektif)
58
b) Kanun Koyucunun Amacının Esas Alınması Gerektiği
Görüşü (Sübjektif):
58
c) Birleştirici Görüş:
58
6. Tarihsel Yorum Yöntemi
59
7. Hukukun Genel İlkeleri
59
8. Karşılaştırmalı Hukuk
59
B. Yorum Çeşitleri
60
1. Yapana Göre Yorum Çeşitleri
60
a) Yasama Yorumu
60
b) Yargı Yorumu
60
c) Öğreti Yorumu
60
2. Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri
61
a) Daraltıcı Yorum
61
b) Genişletici Yorum
61
c) İlerletici Yorum
63
d) Düzeltici Yorum
63
VI. CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ
63
A. Anayasa Hukuku
63
B. Devletler Hukuku
64
C. Ceza Muhakemesi Hukuku
64
D. İnfaz Hukuku
64
E. Kriminoloji
65
F. İdare Hukuku
65
G. Ticaret Hukuku
65
H. Disiplin Hukuku
65
İKİNCİ BÖLÜM
TEMEL İLKELER VE CEZAİ SORUMLULUK
VII. CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ VE SORUMLULUĞUN ESASI
69
A. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri
69
1. Hukuk Devleti İlkesi
69
2. İnsanilik İlkesi
69
3. Kusur İlkesi
69
4. Kanunilik İlkesi (Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi
/Ceza Hukukunun Güvence İşlevi)
71
a) İlkenin Anlamı
71
b) İlkenin Tarihçesi
73
c) Kanunilik İlkesinin Sonuçları
73
(1) Suç ve Cezaların Kanun ile Konulması
73
(2) Kıyas Yasağı
74
(3) Aleyhte Kanunun Geçmişe Etkili
Olmaması/Geçmişe Yürüme Yasağı (Lex Pravia)
75
(4) Lehe Hükmün geçmişe yürümesi ilkesi
76
(5) Suçta ve Cezada Belirlilik İlkesi (Lex Certa)
76
(6) Örf ve Adet Kuralları İle Suç ve Ceza
Oluşturulamaması
77
(7) Kanunilik İlkesi ve İdarenin Düzenleyici
İşlemleriyle Suç Oluşturması
79
d) Orantılılık İlkesi
79
e) Kanun Önünde Eşitlik İlkesi
79
f) Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi
80
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI
VIII. CEZA KANUNLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
81
A. Genel Olarak
81
B. Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması
81
C. Yürürlülük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları
83
D. Ceza Kanununun Zaman Bakımından Uygulanması
83
1. Zaman Bakımından Uygulanmaya İlişkin İlkeler
83
a) Derhal Uygulanma (Hemen Uygulanma) İlkesi
83
b) Aleyhe Hükmün Geriye Yürümemesi İlkesi
85
c) Lehe Hükmün Geriye Yürümesi İlkesi
86
d) İnfaz Hükümleri ve Lehe Kanun Uygulaması
88
e) Güvenlik Tedbirleri ve Lehe Kanun Uygulaması
89
2. Kanunların İleriye Yürümesi
89
3. Suçun İşlendiği Zaman
90
a) Hareket Görüşü
91
b) Netice Görüşü
91
c) Karma Görüş
91
4. Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi Bakımından Suç
Türleri
92
a) Ani Suçlar
92
b) Sırf Hareket Suçları
92
c) Neticeli Suçlar
92
d) İhmali Suçlar
93
e) Kesintisiz Suçlar
93
f) Zincirleme Suçlar
93
g) İtiyadi Suçlar
94
h) Teşebbüs Aşamasında Kalan Hareketler
94
i) İştirak Halinde İşlenen Suçlar
94
IX. CEZA KANUNLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI
95
A. Suçun İşlendiği Yerin Tespitine İlişki Görüşler
95
1. Hareket Görüşü
96
2. Netice Görüşü
97
3. Karma Görüş
97
4. Türk Hukukunda Kabul Edilen Görüş
98
B. Suç Türleri Bakımından Suçun İşlendiği Yer
98
1. Ani Suçlar
98
2. Mesafeli/Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlarda
Suçun İşlendiği Yer
99
3. Kesintisiz Suç
99
4. İtiyadi Suç
99
5. İştirak Halinde İşlenen Suçlar
99
6. Zincirleme Suç
100
7. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç
100
8. Sınır Aşan (Transit) Suç
100
9. Bilişim Suçları
100
10. Objektif Cezalandırılma Koşulu Olan Suç
101
11. Seçimlik Hareketli Suç
101
C. TCK’nın Suçun İşlendiği Yere İlişkin Kabul Ettiği İlkeler
101
1. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi (TCK m. 8, 9).
102
2. Şahsilik (Kişisellik) İlkesi
104
a) Faile Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 10, 11)
105
(1) Türkiye Cumhuriyeti Adına Belirli Görevlere
Sahip Türk Vatandaşlarının Yurt Dışındaki
İşledikleri Suçlar (Görev Suçları)
105
(a) Bu Fıkranın Uygulama Koşulları
105
(b) TCK m. 11’da Düzenlenen Faile Göre
Şahsilik İlkesinin Koşulları
106
(i) TCK m. 11/1’in Uygulama Koşulları
107
(ii) (TCK m. 11/2’in Uygulama Koşulları
107
b) Mağdura Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 12/1–2)
108
3. Koruma (Gerçeklik) İlkesi (TCK m. 13/1–b)
110
4. Evrensellik (Adalet) İlkesi (TCK m. 12/3 / TCK m. 13/1–a
/ TCK m. 13/1–c,d,e,f,g,ı)
111
a) TCK m. 12/3’e Göre Evrensellik İlkesi
112
(1) TCK m. 12/3’e Göre Evrensellik İlkesinin
Uygulanma Koşulları
112
b) TCK m. 13/1–a’ya Göre Evrensellik İlkesi
113
(1) TCK m. 13/1–a’ya Göre Evrensellik İlkesinin
Uygulanma Koşulları
113
c) TCK m. 13/1–c,d,e,f,g,h,ı’ya Göre Evrensellik İlkesi
114
(1) TCK m. 13/1 – c,d,e,f,g,ı’ya Göre Evrensellik
İlkesinin Uygulanma Koşulları
114
D. Faile ve Mağdura Göre Şahsilik İlkesi Kapsamında Suçların
Seçimlik Ceza Gerektirmesi Durumunda Soruşturma
115
E. Yabancı Ülkede İşlenen Suçların Türkiye’de Yargılanması
İçin Soruşturma Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması
115
F. Yabancı Ülkede Geçirilen Hürriyetten Yoksunluk Hallerinin
Türkiye’deki Yargılama Sonucu Verilen Mahkûmiyet
Hükmünden Mahsup Edilmesi
115
G. Yabancı Ülkede Verilen Mahkeme Kararlarının TCK’daki Hak
Yoksunluklarına Etkisi
115
X. SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ
117
A. Genel Olarak
117
B. Geri Vermenin Sınır Dışı Etmeden Farkları
118
C. Geri Verme Kurumunun Kaynakları
119
D. Geri Vermeye Neden Olan Suçların Belirlenmesi
Bakımından Kabul Edilen Sistemler
120
E. Geri Vermenin Koşulları
120
1. 6706 sayılı Kanuna Göre Geri Vermenin Koşulları
120
a) Yabancı Bir Ülkede Yabancı Ülke Vatandaşı Hakkında
Ceza Soruşturması veya Kovuşturması Başlatılmış ya
da Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olmalıdır
120
b) Geri Vermeye Konu Suçun Cezasının Üst Sınırı, Bir
Yıl veya Daha Fazla Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı
Gerektirmeli
121
c) Mahkûmiyetin İnfazı Bakımından Hükmolunan
Cezanın En Az Dört Ay Hürriyeti Bağlayıcı Ceza
Olmalıdır
121
d) Geri Vermeye Konu Fiilin Her İki Devletin (Talep
Eden Devlet ile Türkiye’nin) Kanunlarına Göre De
Suç Olmalıdır
121
2. 6706 Sayılı Kanuna Göre Geri Vermemenin Koşulları
122
a) Yabancı Bir Ülkede İşlenen Suçun Düşünce Suçu,
Siyasî Suç veya Siyasî Suçla Bağlantılı Bir Suç
Niteliğinde Olması
122
(1) Düşünce Suçu
123
(2) Siyasi Suç
123
(a) Siyasi Suçu Tanımlayan Kuramlar
123
aa) Nesnel (Objektif) Kuram
123
bb) Öznel (Sübjektif) Kuram
124
cc) Üstünlük Kuramı
124
(b) Siyasi Suçun İstisnaları
124
aa) Belçika Kuralı
124
bb) Terör Suçu
125
cc) Uluslararası Suçlar
125
(c) Siyasi Suç Çeşitleri
125
aa) Tam siyasi suç
125
bb) Nisbi siyasi suç
126
b) Sırf Askerî Suç Niteliğinde Olması
127
c) Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye
Devletinin veya Bir Türk Vatandaşının Ya Da Türk
Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel Kişinin
Zararına İşlenmesi
128
d) Türkiye’nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olması
128
e) Zamanaşımına veya Affa Uğramış Olması
128
f) İadesi Talep Edilen Kişinin Türk Vatandaşı Olması
130
g) İadesi Talep Edilen Kişinin Kanunda Belirtilen
Nedenlere Dayalı Olarak Soruşturma Veya
Kovuşturmaya Maruz Bırakılacağına Veya
Cezalandırılacağına ya da İşkence veya Kötü
Muameleye Maruz Kalacağına Dair Kuvvetli Şüphe
Sebeplerinin Bulunması
130
h) İadesi Talep Edilen Kişi Hakkında, Talebe Konu Fiil
Nedeniyle Daha Önce Türkiye’de Beraat veya
Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olması
131
i) İade Talebinin, Ölüm Cezası veya İnsan Onuru ile
Bağdaşmayan Bir Ceza Gerektiren Suçlara İlişkin
Olması
132
(1) 6706 sayılı Kanunda Açıkça Düzenlenmeyen ve
Fakat Geri Vermeme Kapsamı Dışında Tutulan
Diğer Suçlar (Geri Vermeye Tabi Suçlar)
132
(a) Uçak Kaçırma Suçları
132
(b) Diplomatlara ve Uluslararası Korunan
Kişilere Karşı İşlenen Suçlar
132
(c) Terörün Finansmanı
132
(d) Mali Suçlar
133
3. Geri Vermenin Takdire Bağlı Olduğu Durum
133
F. Geri Vermede Özellik Kuralı = İadede Hususilik İlkesi
133
1. Geri Vermede Özellik İlkesinin İstisnaları
135
G. Geri Vermede Görev ve Yetki (Usul)
135
H. Aynı Kişi Hakkında Birden Fazla Devlet Tarafından İade
Talebinde Bulunulmasında Usul
136
İ. Geri Verme Sürecinde Tutuklama İşlemleri
137
J. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (Yabancı
Ülke Ceza Kanunun Değeri)
137
XI. CEZA KANUNUNUN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI
139
A. Genel Olarak
139
B. Türk Ceza Kanunu’nun İç Hukuk Bakımından
Uygulanmasında İstisnalar
139
1. Cumhurbaşkanının Sorumsuzluğu
139
a) Cumhurbaşkanının Kişisel Suçlarından Dolayı
Sorumluluğu
140
b) Cumhurbaşkanının Görevi ile İlgili İşlediği Suçlardan
Sorumluluğu
140
2. Yasama Sorumsuzluğu
142
a) Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık)
142
(1) Anayasa m. 83/1’e Göre Sorumsuzluğun
Koşulları
143
(2) Yasama Sorumsuzluğunun Sonuçları
143
b) Geçici Dokunulmazlık (Kovuşturma Yasağı)
144
(1) Kovuşturma Yasağının İstisnaları
145
(2) Sorumsuzluk İle Dokunulmazlık Arasındaki
Farklar
146
(3) Dokunulmazlık Kapsamındaki Suçlarda
Zamanaşımı Sorunu
146
C. Ceza Kanunun Devletler Hukuku Bakımından
Uygulanmasında İstisnalar
146
1. Diplomatlar
146
a) Dokunulmazlığın Kabul Edildiği Durumlar
147
b) Diplomat Dokunulmazlığı ile Konsolosların
Dokunulmazlığı Farklıdır
147
2. Yabancı Askerler
148
a) Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler
148
b) Yargı Yetkisi
149
(1) Mutlak (Kesin) Yargı Yetkisi
149
(2) Öncelikli Yargı Yetkisi
149
c) Gönderen Devletin Yargı Yetkisi
149
(1) Gönderen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi
149
(2) Gönderen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi
149
d) Gönderilen (Kabul eden) Devletin Yargı Yetkisi
150
(1) Gönderilen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi
150
(2) Gönderilen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi
150
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN UNSURLARI
XII. SUÇ KURAMI
151
XIII. SUÇUN UNSURLARI
151
A. Genel Olarak
151
B. Tipiklik (Suçun Yasallık Unsuru)
152
1. Tipiklik ve Hukuka Aykırılık
154
2. Tipiklik ve Hukuki Hata
154
3. Tipiklik ve Hayal (Mefruz/Varsayılan/Sözde) Suç
155
4. Tipiklik ve Kuruntu Suç
155
5. Tipiklik ve İşlenemez Suç
156
C. Tipiklikte Yer Alan Unsurlar
156
1. Tipikliğin Maddi Unsurları
157
a) Hareket
159
(1) Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılmayan
Durumlar
161
(2) Hareketin Sayısına Göre Suçların Sınıflandırılması
163
(a) Tek Hareketli Suçlar
163
(b) Birden Çok Hareketli Suçlar
163
aa) Birleşmiş Hareketli Suçlar
163
bb) Bölünebilen veya Kesintili
Suçlar/Amaç Suç–Araç Suç
164
cc) Seçimlik Hareketli Suçlar
164
dd) İtiyadi Suçlar
165
(c) Geçitli Suçlar
166
(3) Hareketin Şekline Göre Suçların Sınıflandırılması
166
(a) İcrai (Etken Hareketle İşlenen) Suçlar
166
(b) İhmali (Edilgen hareketle işlenen suçlar) Suçlar
167
(4) Hareketin Önemine Göre Suçlar
172
(a) Serbest Hareketli Suçlar
172
(b) Bağlı Hareketli Suçlar
172
(5) Hareketin Devamının Gerekip Gerekmediğine
Göre Suçların Sınıflandırılması
173
(a) Ani Suç
173
(b) Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar
174
(6) Hareketin Aşamasına Göre Suçların
Sınıflandırılması
177
(a) Kalkışma Suçları
177
2. Netice
177
a) Neticeye Göre Suçların Tasnifi
178
(1) Neticesi harekete bitişik suçlar (Neticesiz
suçlar, Şekli suçlar, Sırf Hareket Suçları) –
Neticeli suçlar (Maddi neticeli suçlar)
178
(a) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz
Suçlar/Sırf Hareket Suçları/Soyut Neticeli
Suçlar)
178
(b) Neticeli Suçlar (Maddi neticeli suçlar)
179
(c) Seçimlik Neticeli Suçlar – Tek Neticeli Suçlar
181
3. Nedensellik Bağı
181
a) Koşul Kuramı (Şart Teorisi) = Tabii Nedensellik
Düşüncesi = Eşdeğerlik Kuramı = Koşulların Eşitliği
182
b) Uygun Sebep Kuramı
182
c) Etkin Sebep Kuramı
183
d) En Etkin Sebep Kuramı
183
e) Son Koşul Kuramı (Son Şart Teorisi)
184
f) Beşeri Nedensellik Kuramı
184
g) Objektif Yüklenebilirlilik (İsnadiyet) Kuramı
184
h) Bazı Nedensellik Durumları
185
(1) Normal Nedensellik (Tek Hareket, Tek Netice)
185
(2) Çifte Nedensellik (Birden Çok Hareket, Tek
Netice)
185
(3) Tamamlayan (Atipik/Toplam) Nedensellik
187
(4) Hareketten Önce Var Olan Nedenin Eklenmesi
187
(5) Hareketten Sonra Meydana Gelen Bir Nedenin
Eklenmesi
188
(6) Hareketten Sonra Meydana Gelen ve
Mağdurun Kusuru İle Bir Nedenin Eklenmesi
189
(7) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Durumlar
189
(8) Sollayan Nedensellik (Öne Geçen Nedensellik/
Nedensellik Bağının Kesilmesi)
190
(9) Varsayılan Nedensellik
190
(10) Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması
191
(11) Neticenin Kişinin Egemenlik Alanı Dışında
Olması
191
(12) Sosyal Nedensellik
191
(13) Risk Azalması
192
(14) Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması
192
(15) Rücu Yasağı
192
(16) Kişinin Üzerine Düşen Dikkat ve Özen
Yükümlülüğüne Uymasına Rağmen Neticenin
Gerçekleşmesi
194
(17) İhmali Hareketle İşlenen Suçlarda Nedensellik
194
4. Fail
195
a) Özgü Suç
195
b) Tüzel Kişilerin Suçun Faili Olup Olamayacağı Sorunu
197
(1) Tüzel Kişilik Kavramı
197
(2) Tüzel Kişiliğin Esasını Açıklayan Kuramlar
198
(a) Farazilik Kuramı
198
(b) Gerçeklik Kuramı
198
(c) Karma Kuram
198
(3) TCK Açısından Tüzel Kişilerin Cezai
Sorumluluğu ve Faillik Durumu
198
(4) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırım
198
5. Mağdur
199
6. Suçun Konusu
202
a) Suçun Maddi Konusu
202
b) Suçun Hukuki Konusu
203
c) Suçun Konusuna Göre Suçların Sınıflandırılması
203
(1) Zarar Suçu – Tehlike Suçu Ayrımı
203
(a) Zarar Suçu
204
(b) Tehlike Suçu
204
(i) Somut Tehlike Suçu
205
(ii) Soyut Tehlike Suçu
206
D. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları
207
1. Genel Olarak
207
a) Suçun Manevi Unsuru, Kusurluluk ve Kusur
Kavramları Arasındaki İlişki
207
b) Hareket Yeteneği İle Kusur Yeteneği Kavramları
Arasındaki İlişki
207
c) Suçun Manevi Unsuru İle Kast ve Taksir Kelimeleri
208
2. Kast
208
a) Kastı Açıklayan Kuramlar
209
(1) Tasavvur Kuramı
209
(2) Bilinç ve İrade Kuramı
209
b) Kastın Unsurları
209
(1) Kastın Bilme Unsuru
209
(2) Kastın İsteme Unsuru
212
(a) Doğrudan Kast (Birinci Dereceden Kast)
212
(b) Doğrudan Kast (İkinci Dereceden Kast)
212
(c) Olası Kast
213
(i) Olası Kastı Belirlemek İçin Ortaya
Atılan Kuramlar
214
(ii) Olası Kastta Kusurluluğun Derecesi
veya Yoğunluğu
214
(iii) Olası Kastta Sorumluluk
215
(3) Kastın Aranacağı Zaman
216
(a) Başlangıç kastı
216
(b) Eş zamanlı Kast
216
(c) Eklenen Kast
216
(4) Kastın Türleri
217
(a) Genel Kast (Doğrudan Kast/Dolus
Directus)
217
(b) Doğrudan Kast (Dolus Directus)
217
(c) Olası Kast (Dolus Eventualis)
217
(d) Özel Kast
217
(e) Ani Kast
218
(f) Tasarlama (Taammüt) Kastı
218
3. Taksir
219
a) Genel Olarak
219
b) Taksirin Unsurları
220
(1) Hareketin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması
220
(2) Hareketin İradiliği
221
(3) Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık
221
(4) Neticenin Öngörülebilir Olması
222
(5) Neticenin İstenmemiş Olması
223
(6) Hareket İle Netice Arasında Nedensellik
Bağının Bulunması
224
C) Taksirli Suçlarda Kişilerin Cezai Sorumluluğu
224
(1) Üçüncü Kişinin Hareketi
224
(a) Üçüncü kişinin hareketi kusursuzdur.
224
(b) Üçüncü kişinin hareketi kusurludur
224
(i) Üçüncü kişi kasten kusurludur
224
(ii) Üçüncü Kişi Taksirle Kusurludur
225
(c) Üçüncü Kişi Tamamen Kusurludur.
225
(2) Mağdurun Hareketi
225
(a) Mağdurun Hareketi Kusurlu Değildir
225
(b) Mağdurun Hareketi Normal Değil Ancak
Kusurlu ve Hukuka Aykırı da Değildir
226
(c) Mağdurun Hareketi Kusurludur.
226
(i) Meydana Gelen Netice Tamamen
Mağdurun Kusurlu Hareketinden
Meydana Gelmiştir.
226
(ii) Meydana Gelen Netice Bakımından
Hem Fail Hem de Mağdur Kusurludur.
226
d) Taksirin Gerçekleştirilme Şekilleri (Taksir Kalıpları/
Taksirin Görünüş şekilleri)
227
(1) Dikkatsizlik
227
(2) Özensizlik (Tedbirsizlik)
227
e) Taksirin Derecelendirilmesi
227
f) Taksir Türleri (Çeşitleri)
228
(1) Bilinçsiz Taksir (Basit Taksir/Tam Taksir)=Niteliksiz
Taksir
228
(2) Bilinçli Taksir (Öngörülü/Şuurlu
Taksir)=Nitelikli Taksir
228
(3) Bilinçsiz Taksir – Bilinçli Taksir Ayrımı
229
(4) Bilinçsiz Taksir – Bilinçli Taksir Ayrımının Hukuki
Sonuçları
229
g) Olası Kast/ Bilinçli Taksir Ayrımı
230
h) Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi Olarak ve
Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep
231
i) Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi
231
j) Taksir ve Teşebbüs
231
k) Taksir ve İştirak
232
l) Taksir ve Hata
232
m) Taksir ve Kabahat
232
n) Taksir ve Kusur
232
o) Taksir ve Kusursuz Sorumluluk
233
4. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç
233
(1) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçun Oluşum
Şekilleri
234
(2) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç Şekilleri
234
(a) Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç
235
(b) Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice
Sebebiyle Ağırlaşan Suç
235
(3) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda
Kast/Taksir Bileşimi (Kombinasyonu)
236
(4) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Teşebbüs
237
(5) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak
238
(6) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç ve Kusursuz
Sorumluluk
238
E. Hukuka Aykırılığın Bulunması/Hukuka Uygunluk
Nedenlerinin Bulunmaması
238
F. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Ortak Özellikleri
241
G. Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin
Sınıflandırılması Sorunu
243
H. Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri
243
1. Kanun Hükmünü Yerine Getirme/Görevi İfa
243
a) Kanun Teriminin Anlamı
244
b) Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi
245
(1) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinin Kapsamı
246
(2) Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları
246
(a) İhtar
246
(b) Bedeni Kuvvet Kullanma
246
(c) Maddi Güç Kullanma
246
(d) Silah Kullanma
246
(3) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinde Orantılılık
İlkesi
248
(4) Zor Kullanma Yetkisinde Takdir Yetkisi
248
c) Müdafilik Görevinin Yerine Getirilmesi
249
2. Meşru Savunma
249
a) Meşru Savunmanın Hukuki Niteliği
249
b) Meşru Savunmanın Koşulları
250
(1) Saldırıya İlişkin Koşullar
250
(a) Bir Saldırı Olmalıdır
250
(b) Bu Saldırı Haksız Olmalıdır
251
(c) Bu Saldırı Gerçekleşmiş veya Gerçekleşmesi
veya Tekrarı Muhakkak Olmalıdır
252
(d) Saldırı Herhangi Bir Hakka Yönelmiş
Olmalıdır
253
(e) Saldırı, Meşru Savunmada Bulunana Karşı
Olabileceği Gibi, Üçüncü Bir Kişiye De
Yönelebilir
254
(f) Saldırı Mutlaka Bir İnsandan
Kaynaklanmalıdır
254
(2) Savunmaya İlişkin Koşullar
255
(a) Savunmada Zorunluluk Olmalıdır
255
(b) Savunma İle Haksız Saldırı Arasında Oran
Bulunmalıdır
255
(i) Konu Bakımından Orantı/Haklar
Arasında Orantı
256
(ii) Araç Bakımından Orantı
256
(c) Savunma, Mutlaka Haksız Saldırıda
Bulunan Kişiye Karşı Yapılmalıdır
257
c) Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma
257
d) Haksız Saldırı Başlamadan Önce Alınan ve
Kendiliğinden Harekete Geçen Önlem/Offendicula
258
e) Meşru Savunmada Sınırın Aşılması
258
(1) Meşru Savunmada Sınırın Aşılması Mazur
Görülebilecek Bir Heyecan, Korku veya Telaş
ile Aşılması
259
(2) Meşru savunmada Oranın/Sınırın Kast
Olmaksızın Aşılması (Taksir ile Aşılması)
259
(3) Meşru Savunmada Sınırın Kast (Doğrudan veya
Olası Kast) ile Aşılması
259
(4) Meşru Savunmada Sınırın Kusursuz Olarak
Aşılması
260
f) Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar
Görmesi
260
g) Meşru Savunma – Haksız Tahrik ilişkisi
260
3. Hakkın Kullanılması
260
a) Hakların Çatışması ve Neminem Laedere İlkesi
261
b) Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Bazı Önemli Hakkın
Kullanılması Durumları
261
(1) Hekimlik Mesleğinin İcrası/Tıbbi Müdahale
262
(a) Hekimlik Mesleğini İcra Edecek Kişinin
Yetkili Kişi Olması Gerekir
263
(b) Hastanın Tıbbi Müdahalenin İçeriği ve
Muhtemel Sonuçları Bakımından
Aydınlatılmış Olması Gerekir
263
(c) Hastanın Rızasının
Bulunması/Aydınlatılmış veya
Bilgilendirilmiş Onam–Hastanın Hukuken
Geçerli Rızası
264
(d) Tıbbi Müdahalenin Zorunluluğu
(Endikasyon)
265
(e) Hekimlik Mesleğinin Mesleğin Gereklerine
Uygun İcra Edilmiş Olması/Hekimlik
Mesleğinin (Tıbbi Müdahalenin) Kanunda
Öngörülen Usullere Uygun Bir şekilde İcra
Edilmiş Olunması Gerekir
265
(f) Tıbbi Müdahalenin Teşhis ve Tedavi Amacı
İle Yapılmış Olması
266
(2) Düşünce Özgürlüğü ve Eleştiri Hakkı
266
(3) Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilimin İcrası
266
(4) Ticari ve Sınaî Faaliyetlerin İcrası
267
(5) Haber Verme ve Haberleşme Hakkının
İcrası/Gazetecilik Mesleğinin İcrası
267
(6) İddia ve Savunma Hakkının Kullanılması
267
(7) Spor Faaliyetleri
268
(8) Tedip Hakkı
268
(9) İhbar ve Şikâyet Hakkı
268
(10) Organ ve Doku Nakli
269
4. İlgilinin Rızası
270
(1) Tipikliği Kaldıran Rıza
271
(2) Hukuka Aykırılığı Kaldıran Rıza
271
b) Rızanın Hukuki Esası
272
c) Rızanın Hukuka Uygunluk Nedeni Sayılabilmesi İçin
Gereken Koşullar
273
(1) Kişinin Üzerinde Mutlak Surette Tasarrufta
Bulunabileceği Bir Hakkın Bulunması
273
(a) Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 80 – 169)
273
(i) Hayata Karşı Suçlar (TCK m. 81 – 85)
274
(ii) Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar
(TCK m. 86 – 96)
274
(iii) Çocuk Düşürtme, Düşürme veya
Kısırlaştırma (TCK m. 99 – 101)
275
(iv) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar
(TCK m. 102 – 105)
275
(v) Hürriyete Karşı Suçlar (TCK m. 106 –
124)
275
(vi) Şerefe Karşı Suçlar (TCK m. 115 – 131)
275
(vii) Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına
Karşı Suçlar (TCK m. 131 – 140)
276
(viii)Malvarlığına Karşı Suçlar (TCK m. 141
– 169)
276
(2) Rızaya Ehliyet
276
(3) Rıza Açıklaması
277
5. TCK’da Yer Almayan Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak
Yükümlülüklerin Çatışması
278
a) Yükümlülüklerin Çatışmasının Gerçekleşebileceği
Şekiller
278
(1) İki Eşit Değerin Korunması Aşamasında
Yükümlülüklerin Çatışması
279
b) Eşit Olmayan İki Değerin Korunması Aşamasında
Yükümlülüklerin Çatışması
279
İ. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması
279
1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kasten Aşılması
280
2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Taksir ile
Aşılması
280
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Korku, Panik
veya Heyecan ile Aşılması
281
4. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kusursuz Olarak
Aşılması
281
XIV. KUSURLULUK
282
A. Haksızlık ve Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki
282
B. Kusurluluk ile Kusur Kavramları Arasındaki İlişki
283
C. Kusurluluğu Açıklayan Kuramlar
283
1. Psikolojik Kuram
283
2. Normatif Kuram
284
D. Kusurluluğun Kapsamı
284
1. Fiil Kusuru
284
2. Fail Kusuru
284
E. Kusurluluk ile Kast ve Taksir Kavramları Arasındaki İlişki
285
F. Taksir ile Kusursuz Sorumluluk Kavramları Arasındaki İlişki
285
G. Kusurluluğun Unsurları
285
1. Kusur Yeteneğine Sahip Olmak
285
a) Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman
286
Kavramları Arasındaki İlişki
287
2. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerden Birinin
Bulunmaması
287
a) Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller
288
(1) Yaş Küçüklüğü
288
(a) 0 – 12 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK
m. 31/1)
288
(b) 13 – 15 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK
m. 31/2)
289
(c) 16 – 18 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m.
31/3)
289
(d) Kusur Yeteneği Bulunmayan Çocuklara
Uygulanacak Hükümler
290
(e) Kusur Yeteneği Bulunan Yaş Sınıfında Olan
Çocuklara İlişkin TCK ve CMK’da
Öngörülen Özel Düzenlemeler
290
(2) Sağır – Dilsizlik=(TCK m. 33)
292
(3) Akıl Hastalığı=(TCK m. 32)
292
(a) Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi
Bakımından Kabul Gören Sistemler
292
(i) Biyolojik Sistem
292
(ii) Psikolojik Sistem
292
(iii) Karma Sistem
292
(b) Akıl Hastalığının Kişinin Kusur Yeteneğine
Etki Eden Durumları
293
(4) Geçici (Arızi) Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu
Madde Etkisinde Olma (TCK m. 34)
294
(a) Geçici Nedenler
294
(b) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma
295
(i) İstemeyerek (İrade Dışı) Alkol veya
Uyuşturucu Madde Alma
295
(ii) İsteyerek (İrade İle) Alkol veya
Uyuşturucu Madde Alma
296
H. Kusurluluğu Kaldıran Haller (Nedenler)
298
1. Yetkili Amirin Emrini İfa
298
a) Yetkili Amirin Emrini İfasının Uygulanma Koşulları
299
(1) Bir Emir Bulunmalıdır
299
(2) Emir Hukuka Uygun (Meşru) Olmalıdır
299
(a) Şekli Anlamda Hukuka Uygunluk
299
(i) Emri Verenin Hukuken Emir Vermeye
Yetkili Olması
299
(ii) Emri Yerine Getirenin Hukuken Emri
Yerine Getirme Yükümlülüğü İçinde
Olması
300
(iii) Emrin Kanunun Öngördüğü Bütün
Şekil Kurallarına Uygun Olması
300
(b) Maddi Anlamda Hukuka Uygunluk
300
(i) Emrin Konusu Hukuka Uygundur
300
(ii) Emrin Konusu Hukuka Aykırıdır
301
(iii) Emrin Konusu Suçtur
302
(3) Emri Veren Emri Vermeye Yetkili Olmalıdır
302
(4) Emrin Yerine Getirilmesi Zorunlu Olmalıdır
(Emir Bağlayıcı Olmalıdır)
303
2. Zorunluluk Hali
303
a) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği
303
(1) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği Açıklayan
Kuramlar
303
(a) Koruma İçgüdüsü Kuramı
303
(b) Manevi Cebir Kuramı
303
(c) Saiklerin Sosyalliği Kuramı
304
(d) Amaç Kuramı
304
(e) Hakların Çatışması Kuramı
304
(2) Zorunluluk Halinin Sınıflandırılmasına İlişkin
Kuramlar
304
(a) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk
Sebebi Olduğu Kuramı
304
(b) Zorunluluk Halinin Mazeret Sebebi
(Kusurluluğu Kaldıran) Olduğu Kuramı
305
(c) Fark Gözetme Kuramı
305
(3) TCK Bakımından Zorunluluk Halinin Hukuki
Niteliği
306
(4) Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Bir
Neden Olması Nedeniyle Hukuka Uygunluk
Sebebi ile Kusurluluğu Kaldıran Sebep
Arasındaki Farklar
306
b) Zorunluluk Halinin Koşulları
307
(1) Tehlikeye İlişkin Koşullar
307
(a) Bir Tehlike Bulunmalıdır
307
(b) Bu Tehlike Ağır ve Muhakkak Olmalıdır
307
(c) Tehlike Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır
308
(d) Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemiş
Olunmalıdır
308
(2) Korunmaya İlişkin Koşullar
309
(a) Tehlikeden Başka Türlü Korunma
İmkânının Bulunmaması
309
(b) Tehlike İle Korunmaya Yönelik
Gerçekleştirilen Hareket Arasında
Nedensellik Bağının Bulunması
310
(c) Tehlike İle Korunmaya Yönelik
Gerçekleştirilen Hareket Arasında Orantı
Bulunması
310
(d) Tehlikeye Karşı Koyma Yükümlülüğünün
Bulunmaması
311
c) Zorunluluk Hali İle Meşru Savunmanın
Karşılaştırılması
312
3. Cebir ve Şiddet
313
4. Korkutma veya Tehdit
314
5. Hata (Yanılma)
316
a) Hata Kavramı
316
b) Suçun Maddi Unsurlarında Hata: (Fiili/Maddi
Hata/Unsur Yanılgısı)
317
(1) Suçun Konusunda Hata
319
(2) Şahısta Hata (Mağdurda Hata)
320
(3) Nedensellik Bağında Hata
322
(4) Hedefte Sapma
322
c) Suçun Nitelikli Unsurlarında/Hallerinde Hata
324
(1) Cezayı Artıran Nitelikli Unsurlarda Hata
324
(2) Cezayı Azaltan Nitelikli Unsurlarda Hata
325
(3) Şahsa, Fiile ve Mağdurun Sıfatına Bağlı Nitelikli
Haller ve Bu Hallerde Hata
326
(a) Failin Şahsına Bağlı (Failin Şahsından
Kaynaklanan) Nitelikli Haller
326
(b) Fiilin İşlenişine Bağlı Nitelikli Haller
327
(c) Mağdurun Sıfatına Bağlı Nitelikli Haller
327
d) Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere
Ait Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hata
328
(1) Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata
328
(2) Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde
Hata
328
e) Hukuki Hata (Haksızlık Bilincinde Hata, Yasaklık
Hatası, Tipiklik Hatası)
330
6. Kaza ve Tesadüf (Öngörememe/Beklenememe)
332
7. Mücbir Sebep (Kaçınamama/Karşı koyamama)
333
İ. Kusurluluğu Azaltan Haller
334
1. Haksız Tahrik
334
a) Genel Olarak
335
b) Haksız Tahrik Durumlarında Daha Az Ceza
Verilmesinin Hukuki Sebebi / Haksız Tahrik
Kurumunun Hukuki Niteliği
335
(1) Öznel (Sübjektif) Görüş
335
(2) Nesnel (Objektif) Görüş
336
(3) Karma Görüş
336
c) Haksız Tahrik Kurumunun Düzenlenişi Bakımından
ETCK ile TCK Arasındaki Farklar
336
d) Haksız Tahrikin Koşulları
336
(1) Tahrik Oluşturan Bir Hareket Bulunmalıdır
336
(2) Hareket Haksız Olmalıdır
338
(3) Haksız Hareket Sonucunda Failde Sinirlenme,
Acı Duyma, Öfkelenme (Hiddet veya Şiddetli
Elem) Meydana Gelmelidir
338
(4) Suç, Haksız Hareketin Doğurduğu Sinirlenme,
Acı Duyma, Öfkelenmenin Etkisiyle İşlenmelidir
(Nedensellik Bağı)
339
(5) Karşı Hareket Mutlaka Haksız Hareketin
Kaynağına Yönelmiş Olmalıdır
339
e) Haksız Tahrik İle Bazı Ceza Hukuku Kurumları
Arasındaki İlişki
340
(1) Haksız Tahrik İle Tasarlama Arasındaki İlişki
340
(2) Haksız Tahrik İle Taksirli Suç Arasındaki ilişki
340
(3) Haksız Tahrik İle Kan Gütme Saiki/Özel Kast
Arasındaki İlişki
341
(4) Haksız Tahrik İle Meşru Savunma Arasındaki
ilişki
341
(5) Haksız Tahrik İle Hata Arasındaki İlişki
341
Arasındaki İlişki
342
(7) Haksız Tahrik İle İştirak Arasındaki ilişki
342
XV. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ
343
A. Nitelikli Hallerin Sınıflandırılması
343
1. Cezayı Artıran ve Azaltan Nitelikli Haller
343
2. Şahsa, Fiile ve Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller
344
a) Şahsa Bağlı Nitelikli Haller
344
(1) Failin Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller
344
(2) Mağdurun Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller
344
(3) Fail İle Mağdur Arasındaki İlişki Bakımından
Nitelikli Haller
344
(4) Failin Amaç ve Saiki Bakımından Nitelikli Haller
344
b) Fiile Bağlı Nitelikli Haller
345
(1) Fiilin İşleniş Şekline Göre Nitelikli Haller
345
(2) Fiilin İşlendiği Yer ve Zaman Bakımından
Nitelikli Haller
345
c) Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller
345
XVI. SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR
346
A. Nesnel (Objektif) Cezalandırılma Koşulları
346
B. Ön Koşullar
348
C. Ceza Muhakemesi Koşulları
349
D. Şahsi Cezasızlık Sebepleri
350
1. TCK’daki Şahsi Cezasızlık Sebepleri:
351
2. TCK’daki Cezada Şahsi İndirim Nedenleri:
352
3. TCK’daki Hem Şahsi Cezasızlık Hem De Cezada Şahsi
İndirim Nedenleri
352
E. Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler/Cezayı Azaltan veya Kaldıran
Şahsi Sebep Olarak Etkin Pişmanlık
352
BEŞİNCİ BÖLÜM
SUÇUN ÖZEL ŞEKİLLERİ
XVII. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
353
A. TEŞEBBÜS
353
1. Kavram
353
2. ETCK İle TCK’nın Karşılaştırılması
353
3. Teşebbüsün Cezalandırılma Sebebi
354
a) Öznel (Sübjektif) Görüş
354
b) Nesnel (Objektif) Görüş
354
c) Etki Görüşü
355
d) Karma Görüş
355
4. Teşebbüsün Hukuki Niteliği
355
5. Teşebbüsün Koşulları/Unsurları
356
a) Suç İşleme Kastının Varlığı Bulunmalıdır
356
b) İşlenmek İstenen Suç Ancak Kasten İşlenebilen Bir
Suç Olmalıdır
357
c) Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan
Doğruya Başlamak
358
(1) Elverişli Hareketin Anlamı
358
(2) Doğrudan Doğruya İcraya Başlama
359
d) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra
Hareketinin Tamamlanamaması veya Neticenin
Gerçekleştirilememesi
361
(1) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra
Hareketinin Tamamlanamaması
361
(2) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Neticenin
Gerçekleştirilememesi
362
6. Gönüllü Vazgeçme
362
a) Gönüllü Vazgeçmenin Hukuki Niteliği
363
b) Gönüllü Vazgeçmenin Uygulanma Aşamaları
363
c) Gönüllü Vazgeçmenin Tespiti
364
d) İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme
ve Şeriklere Etkisi
365
e) Gönüllü Vazgeçme ile Teşebbüs Arasındaki İlişki
366
7. Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık
367
8. İşlenemez Suç/Elverişsiz Teşebbüs
368
9. Teşebbüs Bakımından Bazı Özel Durumlar
369
a) Ceza Hukukunda Bazı Suçlarda Teşebbüsün
Mümkün Olup Olmadığı Tartışmalıdır. Bu Nedenle,
Teşebbüs Bu Suçlarda Özellik Göstermektedir.
Burada, Bu Durumlara Değinilecektir.
369
10. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi
371
XVIII. İŞTİRAK
372
A. Genel Olarak
372
B. İştirakın Hukuki Esası
374
C. İştirake Suç Sayısı
374
1. Suç Birliği Görüşü
374
2. Suç Ayrılığı Görüşü
375
D. İştirakın Hukuki Niteliği
375
E. İştirakte Suça Katılanların Cezai Sorumluluğu Konusunda
Kabul Edilen Sistemler
375
1. Eşitlik (Teklik) Sistemi
375
2. İkilik Sistemi
376
3. Cezanın Faile Göre Belirlenmesi Sistemi
376
F. İştirak Şekilleri/Türleri
376
1. Faillik
377
a) Müstakil (Tek Başına Faillik/Doğrudan Faillik)
378
b) Müşterek Faillik
378
(1) Müşterek Failliğin Unsurları
378
(a) Suçun İşlenişi Üzerinde Müşterek
Hâkimiyet Kurma/Hareketin Birlikte İcra
Edilmesi
378
(b) Birlikte Suç İşleme Kararının Bulunması
380
(2) Özgü Suçlarda Müşterek Faillik
381
(3) İhmali Suçlarda Müşterek Faillik
381
(4) Taksirli Suçlarda Müşterek Faillik
381
(5) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Müşterek
Faillik
382
c) Dolaylı Faillik
382
2. Şeriklik (Suç Ortaklığı/Suça İştirak Şekilleri)
387
3. Suça İştirakın (Suç Ortaklığı/İştirak/Şerikliğin) Koşulları
387
a) Birden Çok Failin Birden Çok Hareketinin Bulunması
387
b) Her Bir Failin Suça Katılma (İştirak İradesi) Kastının
Bulunması
388
c) İşlenmek İstenen Ortak Suçun En Azından Teşebbüs
Aşamasına Varmış Olması (İcra Hareketlerine
Başlanmış Olunması)
390
d) İşlenen Suçun Bütün Şerikler İçin Aynı Olması
391
e) Hareketlerin Nedensel Değerinin Bulunması
393
4. Şeriklik Şekilleri
394
a) Müşterek Faillik
394
b) Azmettirme
394
c) Yardım etme
398
(1) Yardım Etme Şekilleri
399
5. Cezayı Artıran veya Azaltan Nedenlerin Şeriklere
Yansıması (Sirayeti)
401
a) Cezayı Artıran Nedenlerin Şeriklere Yansıması
401
(1) Cezayı Artıran Şahsi Nedenler
401
(2) Cezayı Artıran Fiili Nedenler
401
b) Cezayı Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması
402
c) Cezayı Kaldıran Nedenlerin Şeriklere Uygulanması
402
6. Gönüllü Vazgeçme
402
XIX. SUÇLARIN İÇTİMAI
406
A. Genel Olarak
406
B. Bileşik Suç
407
1. Genel Olarak
407
2. Bileşik Suçun Oluşum Şekilleri
407
a) Tam (Gerçek) Bileşik Suç
407
b) Görünüşte (Şekli/Eksik) Bileşik Suç
407
3. Bileşik Suçta Manevi Unsur
408
4. Bileşik Suçta Zamanaşımı
408
5. Bileşik Suçta İştirak
408
6. Bileşik Suçta Uzlaştırma
408
7. Bileşik Suçta Teşebbüs
409
8. Bileşik Suçta Gönüllü Vazgeçme
409
9. Bileşik Suçun Bölünmezliği İlkesi
410
C. Zincirleme Suç (Müteselsil Suç)
410
1. Genel Olarak
410
2. Zincirleme Suçun Hukuki Esasını/Niteliğini Açıklayan
Görüşler
411
a) Tek Suçun Varlığı Görüşü
411
b) Çok Suçun Varlığı Görüşü
411
3. Zincirleme Suçun Koşulları
411
a) Suç İşleme Kararında Birlik
412
b) Aynı Olan Birden Çok Suçun İşlenmesi
413
c) Suçların Farklı Zamanlarda İşlenmesi
416
d) Mağdurun Aynı Olması
417
4. Zincirleme Suçta Yaptırım
417
D. Fikri İçtima
418
1. Fikri İçtimanın Hukuki Esasını Açıklayan Görüşler
419
a) Suç Tekliği Görüşü
419
b) Suç Çokluğu Görüşü
420
2. Fikri İçtimanın Koşulları
420
a) Tek Fiilin Bulunması
420
(1) Fiil Kelimesinden Hareket Anlayan Görüş
420
(2) Fiil Kelimesinden Netice Anlayan Görüş
421
b) Birden Fazla Farklı Suçun İşlenmesi
422
3. Fikri İçtimada Uygulanacak Cezanın Belirlenmesi
422
4. Fikri İçtima İle İlgili Bazı Özel Durumlar
423
a) Maddi Unsur
423
b) Manevi Unsur
423
c) Teşebbüs
423
d) İştirak
424
e) Zamanaşımı, Af, Şikâyet, Uzlaşma, Dava ve Ceza
İlişkisini Düşüren Nedenler
424
f) Non Bis İn İdem İlkesi ve Fikri İçtima
424
XXX. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI/YASALARIN
TEKLİĞİ)
425
A. Normların Görünüşte İçtimaı Şekilleri ve Bu Durumlarda
Tek Bir Normun Uygulanmasının Gerekçeleri
425
1. Özel Norm – Genel Norm İlişkisi
425
2. Asli Norm – Tali (İkincil) Norm İlişkisi / Asli Normun
Önceliği – Yardımcı Normun Sonralığı İlkesi
426
3. Tüketen Norm – Tüketilen Norm İlişkisi
427
ALTINCI BÖLÜM
CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIM VE TÜRLERİ
XXXI. YAPTIRIM KURAMI
429
A. Genel Olarak
429
B. TCK’da Öngörülen Yaptırım Şekilleri
429
1. Ceza
429
a) Cezanın Amaçları
429
(1) Mutlak Görüşler
430
aa) Cezanın Ödetme/Kefaret Amacı
430
bb) Cezanın Adalet Amacı
430
(2) Nisbi Görüşler
430
aa) Özel Önleme
431
bb) Genel Önleme
431
(3) Karma/Uzlaştırıcı/Birleştirici Görüş
431
2. Cezanın Özellikleri/Nitelikleri
432
3. Cezanın Türleri
433
a) Hapis Cezası
433
(1) Müebbet Hapis Cezası
433
(2) Süreli Hapis Cezası
433
b) Süreli Hapis Cezalarına İlişkin Öngörülen Seçenek
İmkânlar
434
(1) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
434
(a) Hukuki Nitelik
434
(b) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek
Yaptırımların Uygulanma Koşulları
434
aa) Nesnel (Objektif) Koşullar
434
bb) Öznel (Sübjektif) Koşul:
435
(c) TCK m. 50/1’de Öngörülen Seçenek
Yaptırımlar
435
(d) Suç Tanımında Hapis Cezası İle Adlî Para
Cezasının Seçenek Olarak Öngörüldüğü
Hâllerde, Hapis Cezasına Hükmedilmişse;
Bu Ceza Artık Adlî Para Cezasına
Çevrilmez. (TCK m. 50/2)
437
(e) Daha Önce Hapis Cezasına Mahkûm
Edilmemiş Olmak Koşuluyla, Mahkûm
Olunan Otuz Gün ve Daha Az Süreli Hapis
Cezası ile Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz
Yaşını Doldurmamış veya Altmışbeş Yaşını
Bitirmiş Bulunanların Mahkûm Edildiği Bir
Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası,
Birinci Fıkrada Yazılı Seçenek
Yaptırımlardan Birine Çevrilir. (TCK m.
50/3).
438
(f) Taksirli Suçlardan Dolayı Hükmolunan
Hapis Cezası Uzun Süreli De Olsa; Bu Ceza,
Diğer Koşulların Varlığı Hâlinde, Birinci
Fıkranın (A) Bendine Göre Adlî Para
Cezasına Çevrilebilir. Ancak, Bu Hüküm,
Bilinçli Taksir Hâlinde Uygulanmaz. (TCK
m. 50/4).
439
(g) Uygulamada Asıl Mahkûmiyet, Bu Madde
Hükümlerine Göre Çevrilen Adlî Para
Cezası veya Tedbirdir. (TCK m. 50/5)
439
(h) Hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet
savcılığınca yapılan tebligata rağmen otuz
gün içinde seçenek tedbirin gereklerinin
yerine getirilmesine başlanmaması veya
başlanıp da devam edilmemesi halinde,
infaz hâkimliği (14/4/2020 tarihli ve 7242
sayılı Kanun) kısa süreli hapis cezasının
tamamen veya kısmen infazına karar verir
ve bu karar derhal infaz edilir. Bu
durumda, beşinci fıkra hükmü
uygulanmaz. (TCK m. 50/6).
440
(i) Hükmedilen Seçenek Tedbirin
Hükümlünün Elinde Olmayan Nedenlerle
Yerine Getirilememesi Durumunda,
Hükmü Veren infaz hâkimliğince Tedbir
Değiştirilir
440
(2) Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi
440
(a) Genel Olarak
440
(b) Ertelemenin Hukuki Niteliği
441
(c) Ertelemenin Koşulları
441
aa) Nesnel/Objektif) Koşul (TCK m. 51/1)
441
bb) Öznel/Sübjektif Koşul (TCK m. 51/1–b)
Mahkûmun Suçu İşledikten Sonra
Yargılama Sürecinde Gösterdiği
Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç
İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede
Bir Kanaatin Oluşması
444
cc) Erteleme kararı verilebilmesi için ek
seçimlik koşullar Erteleme Kararının
Mağdurun veya Kamunun Uğradığı
Zararların Giderilmesi Koşuluna
Bağlanması (TCK m. 51/2)
445
(d) Erteleme Kararı
446
(e) Denetim Süresi (TCK m. 51/3).
446
(f) Erteleme Süresi İçinde Mahkûmun
Yükümlülükleri
446
(g) Denetim Süresi İçinde Hükümlünün
Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi
447
(h) Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmesi,
Kasıtlı Bir Suç İşlenmemesi veya
Yükümlülüklere Uyulması
448
c) Adli Para Cezası
448
(1) Adli Para Cezasının Belirlenmesi Bakımından
Kabul Edilen Sistemler
449
(a) Klasik Sistem
449
(b) Gün Para Cezası Sistemi
449
(c) TCK m. 52’de Öngörülen Adli Para Cezası
Sistemi
450
(i) Gün Para Cezasının Belirlenmesi
450
(ii) Belirlenen Adli Para Cezasının
Uygulanması
452
(iii) Belirlenen Adli Para Cezasının Yerine
Getirilmemesi
452
(iv) Adli Para Cezasında Erteleme,
Zamanaşımı
453
4. Güvenlik Tedbirleri
453
a) Genel Olarak
453
b) Güvenlik Tedbirinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli
Olan Koşullar
453
c) Güvenlik Tedbirinin Hukuki Niteliği
454
d) Güvenlik Tedbirinin Amacı
454
e) Güvenlik Tedbiri İle Ceza Yaptırımı Arasındaki
Farklar
454
f) Güvenlik Tedbiri İle Ceza Yaptırımı Arasındaki Ortak
Noktalar
455
g) TCK’da Öngörülen Güvenlik Tedbiri Türleri
456
(1) Belli Haklardan Yoksun Bırakılma
456
(a) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma
Güvenlik Tedbirinin Uygulanma Koşulları
456
(b) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma
Güvenlik Tedbirinin Uygulanma Süresi
457
(c) Hak Yoksunluğunun İnfaz Süresinden
Sonra Belirli Bir Süre Devam Edeceği
Durum
458
(d) TCK m. 53/1’de Yer Alan Hak Yoksunlukları
458
(e) TCK m. 53/6’da Yer Alan Hak Yoksunlukları
459
(2) Müsadere
459
(a) Genel Olarak
459
(b) Müsaderenin Hukuki Niteliği
459
(c) Müsadere Türleri
460
i) Eşya Müsaderesi
460
ii) Kazanç Müsaderesi
463
(3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri
465
(4) Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri
465
Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri
466
(6) Sınır Dışı Etme Güvenlik Tedbiri
466
(7) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik
Tedbirleri
466
(a) TCK m. 60’ta Yer Alan Güvenlik
Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları
467
(i) Bir Kamu Kurumunun Verdiği İzne
Dayalı Olarak Faaliyette Bulunan Bir
Özel Hukuk Tüzel Kişisi Bulunmalıdır
467
(ii) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Organ veya
Temsilcilerinin İştirakiyle ve Bu İznin
Verdiği Yetkinin Kötüye Kullanılması
Suretiyle Kasten Bir Suç İşlenmelidir.
467
(iii) Kasten İşlenen Bu Suç Özel Hukuk
Tüzel Kişisinin Yararına İşlenmelidir
467
(iv) Kanunda İlgili Suç Tipine İlişkin Olarak
Güvenlik Tedbirinin Uygulanacağına
Yönelik Açık Hüküm Bulunmalıdır
468
(b) Hâkim veya Mahkemenin Takdir
Yetkisi/Orantılılık İlkesi
468
(c) Uygulanacak Tedbirler
468
(i) İznin iptali, 2) Müsadere
468
XXXII. SUÇ İŞLEMEDE TEKERRÜR
469
A. Genel Olarak
469
B. Tekerrürün Hukuki Niteliği
469
C. Tekerrür Türleri
470
D. Tekerrüre İlişkin Hükümlerin Uygulanma Koşulları
472
1. Daha Önce Bir Suç İşlenmiş ve Bu Suçtan Dolayı Verilen
Mahkûmiyet Kararı Kesinleşmiş Olmalı
472
2. Yeni Bir Suçun İşlenmesi
473
3. Tekerrür Süresi
474
E. Tekerrür yasakları
475
F. Tekerrürün Sonuçları
475
YEDİNCİ BÖLÜM
CEZANIN BELİRLENMESİ, MAHSUP, SANIĞIN VE
HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ, AF, ZAMANAŞIMI, ŞİKÂYET, ÖNÖDEME
XXXIII. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
477
A. Genel Olarak
477
B. Temel Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirleme Yapılırken Esas
Alınan Ölçütler
478
C. Suçun Olası Kast veya Bilinçli Taksirle İşlenmesi
479
D. Mükerrer (Çifte) Değerlendirme Yasağı
479
E. Suçun Nitelikli Unsurlarının Cezanın Belirlenmesinde
Uygulanması
480
1. Cezayı Artıran Nitelikli Haller
480
2. Cezayı Azaltan Nitelikli Haller
481
F. Sonuç Cezanın Belirlenmesi ve Bu belirlemede Uyulacak
Usuller
481
1. Takdiri İndirim Nedenleri
482
a) TCK’da Öngörülen Takdir İndirim Nedenleri
482
b) TCK m. 62/2’de Öngörülen Takdiri İndirim Nedenleri
484
G. Cezanın hesaplanması
484
1. Hapis Cezasının Hesaplanması
484
2. Adli Para Cezasının Hesaplanması
484
3. Cezaların İçtimaı
486
H. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırının Aşılmaması
486
İ. Mahsup
487
1. Mahsubun Uygulanma Koşulları
487
a) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Mahkûm Olmalıdır
487
b) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Dolayı Hüküm
Kesinleşmeden Önce Hürriyetinden Yoksun Kalmış
Olmalıdır
488
c) Mahsup İçin Hükümlünün Talebi Gerekmemektedir
488
d) Mahsup Kararını Yargılamayı Yapan Mahkeme
Vermelidir
488
SEKİZİNCİ BÖLÜM
DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ SONA ERDİREN NEDENLER
XXXIV. GENEL OLARAK
489
XXXV. SANIĞIN ÖLÜMÜ
489
XXXVI. HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ
490
XXXVII. AF
491
A. Genel Olarak
491
B. Affın Türleri
491
1. Genel Af
491
2. Özel Af
492
XXXVIII. ZAMANAŞIMI
494
A. Genel Olarak
494
B. Dava Zamanaşımı
494
1. Dava Zamanaşımı ile Benzerlik Gösteren Kurumlar
494
2. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar
496
3. Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar
496
a) Dava Zamanaşımının Kabul Edildiği Suçlarda Süre
496
(1) Yaş Küçüklüğü İçinde Olanlar Bakımından Dava
Zamanaşımı Süresi
496
b) Dava Zamanaşımı Sürelerinin Özel Hukuktaki Etkisi
497
c) Dava Zamanaşımının Süresinin Belirlenmesinde Esas
Alınacak Ceza
497
(1) Seçimlik Cezayı Gerektiren Suçlarda Dava
Zamanaşımının Belirlenmesi
497
d) Dava Zamanaşımında Sürenin İşlemeye Başladığı
Anın Tespiti
498
(1) Aynı Fiilden Dolayı Tekrar Yargılamayı
Gerektiren Haller Bakımından
498
(2) Bazı Suç Türleri, Suçun Özel Görünüş Şekilleri
ve Mağdurun Yaşı Bakımından
498
(a) Tamamlanmış Suç
498
(b) Teşebbüs Halinde Kalan Suç
498
(c) Kesintisiz Suç
499
(d) Zincirleme Suç
499
(e) Çocuklara Karşı İşlenen Suç
499
(f) İştirak Halinde İşlenen Suç
499
e) Dava Zamanaşımın Durması ve Kesilmesi
499
(1) Dava Zamanaşımın Durması
499
(a) İzin
500
(b) Karar
500
(c) Bekletici Meselenin Çözümü
501
(d) Kaçak Kararı
501
(2) Dava Zamanaşımın Kesilmesi
502
(a) Dava zamanaşımının kesilme nedenleri:
502
(i) Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı
Huzurunda İfadesinin Alınması veya
Sorguya Çekilmesi
502
(ii) Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında
Tutuklama Kararının Verilmesi
503
(iii) Suçla İlgili Olarak İddianame
Düzenlenmesi
504
(iv) Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da
Olsa, Mahkûmiyet Kararı Verilmesi
504
(b) Dava Zamanaşımının Kesilmesi Üzerine
Dava Zamanaşımının Uzaması
505
C. Ceza Zamanaşımı
505
1. Ceza Zamanaşımında Öngörülen Süreler
505
a) Yaş Küçükleri Bakımından Sürenin Kısaltılması
506
2. Ceza Zamanaşımında Sürenin Başlama Anı
506
3. Ceza Zamanaşımının Durması
507
a) Ceza Zamanaşımının Kesilmesi
507
4. Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Etkisi
508
5. Ceza Zamanaşımının Sonuçları
509
6. Ceza Zamanaşımının Hak Yoksunluklarına (Güvenlik
Tedbirlerine) Etkisi
509
7. Müsaderede Zamanaşımı
509
8. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması
509
XXXIX. ŞİKÂYET
510
A. Tanım
510
B. Şikâyet Kurumunun Hukuki Niteliği
510
C. Şikâyetin Koşulları
510
1. Şikâyete Tabi Bir Suçun İşlenmiş Olması Gerekir
510
2. Şikâyet Hakkına Sahip Olan Kişi veya Kişilerin Şikâyet
Hakkını Kullanması Gerekir
511
3. Şikâyet hakkının Kanunda Öngörülen Süre İçinde
Yapılmış Olması Gerekir
511
4. Şikâyet Hakkının İlgili Mercilere Yapılması Gerekir
511
5. Şikâyet Yazılı veya Sözlü Olarak Yapılması Gerekir
512
D. Şikâyet İle İlgili Bazı Özel Durumlar
512
1. Şikâyet Hakkının Kullanılmasından Feragat (Vazgeçme)
512
2. Yapılan Şikâyetin Geri Alınması
512
3. Şikâyette Sirayet
513
a) Şikâyetin Hakkının Kullanılmasında Sirayet
513
b) Şikâyetin Geri Alınmasında Sirayet
513
XL. ÖNÖDEME
515
A. Koşulları
515
1. Önödeme Kapsamına Giren Bir Suç İşlenmiş Olmalıdır
515
a) Hapis Cezası İle Adli Para Cezası Seçimlik Olarak
Öngörülmüş Olabilir
515
b) Hapis Cezası İle Adli Para Cezası Birlikte Öngörülmüş
Olabilir.
516
2. Belli Bir Miktar Paranın Devlet Hazinesine Ödenmesi
516
a) Ödenmesi Gereken Miktar Adli Para Cezasıdır
516
b) Ödenmesi Gereken Miktar Hapis Cezasıdır
516
c) Ödenmesi Gereken Hapis ve Adli Para Cezasıdır
516
3. Önödeme Usulü ve Sonuçları
517
a) Soruşturma Evresi Bakımından
517
b) Kovuşturma Evresi Bakımından
517
4. Önödeme Kabul Edilmeyen Suçlar
518
5. Önödemenin Sonuçları
518
6. Önödemenin Etkileri
518
KAYNAKÇA
521
Baskısı tükenmiştir.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Ceza Hukuku Genel Hükümler
Doğan Soyaslan
Ceza Hukuku Genel Hükümler
Mehmet Emin Artuk, Ahmet Gökcen, M. Emin Alşahin,
Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmalar Kitabı
Hasan Çataklı, Ozancan Belci
Ceza Hukuku Genel Hükümler Temel Bilgiler
Hakan Hakeri
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
2023 Kaynakça Dokümanı|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İade Politikası|
İletişim