GİRİŞ VE KONUNUN KAPSAMI
19
BİRİNCİ BÖLÜMGENEL OLARAK İNŞAAT SÖZLEŞMESİ VEİNŞAATIN TESLİMİ KAVRAMI
§ 1. GENEL OLARAK İNŞAAT SÖZLEŞMESİ
23
A. Yüklenicinin, Taşınmaz Bir Yapının İnşasını ve Bunun Teslimini Taahhüt Etmesi
24
III. Sözleşmenin Şekli
32
IV. Tarafların Yükümlülükleri
33
B. Yüklenicinin Yükümlülükleri
34
C. İş Sahibinin Yükümlülükleri
36
B. Sürekli veya Âni Edimli Borç İlişkisi Ayrımı Bakımından
41
2. Doktrinde İleri Sürülen Görüşler
42
a. Sürekli Edimli Borç İlişkisi Görüşü
42
b. Âni Edimli Borç İlişkisi Görüşü
43
3. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Sonuç
45
§ 2. İNŞAATIN TESLİMİ VE BUNUN HUKUKÎ SONUÇLARI
49
I. Genel Olarak Teslim Kavramı
49
II. İnşaat Sözleşmesinde Teslim
51
A. Teslimin Gerçekleşmesi
51
B. İş Sahibinin İnşaatı Teslim Almaktan Kaçınma Hakkı
54
C. Teslim İçin, Yüklenicinin Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerini Eksiksiz Olarak İfaEtmesinin Gerekip Gerekmediği Sorunu
60
2. Doktrinde İleri Sürülen Görüşler
62
3. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Sonuç
65
a. Eksikliğin Önemi Bakımından
65
aa. Önemsiz Eksikliklerde
66
bb. Önemli Eksikliklerde
67
cc. Orta Derecede Önemli Eksikliklerde
68
b. Yapının Kısım Kısım Teslim Edilmesi Bakımından
71
aa. Sözleşme Gereğince Kısmî Teslim
71
bb. İş Sahibinin İradesiyle Kısmî Teslim
72
D. Eksikliğe Rağmen Teslimin Gerçekleşebileceği Durumlarda, Bu Eksikliklerin Hangi Hükümlere Tâbi Olacağı Sorunu
73
1. Doğrudan Ayıp Hükümlerinin Uygulanması Gerektiğine Yönelik Görüşler
74
2. Eksikliklerin Genel Hükümlere Göre Talep Edilebilmesine Yönelik Görüşler
75
3. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Sonuç
76
b. Aynen İfa ve İnşaatın Eksik Teslim Edilmiş Olmasından Doğan Zararın Giderilmesini İsteme Hakkı
77
c. Bedelden İndirim ve İnşaatın Eksik Teslim Edilmiş Olmasından Doğan Zararın Giderilmesini İsteme Hakkı
78
F. Teslimin Taraflarca Ek Koşullara Bağlanması
82
III. Teslimin Hukukî Sonuçları
83
B. Bedel Borcunun Muaccel Olması
86
İKİNCİ BÖLÜMGENEL OLARAK BORÇLUNUN VE İNŞAAT SÖZLEŞMESİNDE YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜ KAVRAMLARI İLE YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜNÜN KOŞULLARI
§ 3. GENEL OLARAK BORÇLUNUN VE İNŞAAT SÖZLEŞMESİNDEYÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜ KAVRAMLARI
91
I. Genel Olarak Borçlunun Temerrüdü Kavramı
91
II. İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdü Kavramı
92
§ 4. YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜNÜN KOŞULLARI
94
I. İnşaatı Teslim Borcu Muaccel Olmalıdır
94
1. Teslim Borcunun Muaccel Olacağı Ânın Sözleşmede Kararlaştırılmış Olması
95
2. Teslim Borcunun Muaccel Olacağı Ânın Sözleşmede Kararlaştırılmamış Olması
100
b. Yüklenicinin İnşaata Başlaması Gereken Zamanın Belirlenmesi
101
c. İnşaatın Tamamlanması İçin Gereken Sürenin Belirlenmesi
101
B. İnşaat Süresinin Uzaması
103
aa. İnşaat Süresi İşlemeye Başlamış Olmalıdır
110
bb. İnşaat Olağan Sürede Tamamlanarak Teslim Edilememiş Olmalıdır
111
cc. İnşaatın Olağan Sürede Tamamlanarak Teslim Edilememiş Olması, İş Sahibinin Hâkimiyet Alanından veya Mücbir Sebeplerden Kaynaklanmış Olmalıdır
112
bbb. İş Sahibinin Hâkimiyet Alanından Doğan Sebepler
114
ccc. İş Sahibinin Ara Ödemeleri Zamanında Yapmaması
118
ddd. İş Değişikliği veya Ek İşler Yapılması
122
eee. İş Sahibinin Hâkimiyet Alanına Dâhil Edilemeyen ve Zorunlu Olarak İnşaatın Durmasına / Yavaşlamasına Sebep Etkenlerin İnşaat Süresine Etkisi
126
dd. Yüklenici İnşaatın Olağan Sürede Tamamlanarak Teslim Edilememe TehlikesiniGecikmeksizin İş Sahibine Bildirmiş Olmalıdır
133
aa. Yüklenicinin Çalışma Temposunu Arttırarak, İnşaatı Olağan Teslim Süresinde Tamamlama Yükümlülüğü Bulunmamalıdır
139
bbb. İnşaatın Hızlandırılması Kavramı
139
ccc. Yüklenicinin İnşaatı Hızlandırma Yükümlülüğünün Bulunduğu Hâller
140
ddd. Yüklenicinin İnşaatı Hızlandırarak, Olağan Sürede Tamamlama Yükümlülüğü Bulunmasının Sonuçları
144
bb. Yüklenici Bazı Davranışlarıyla Gecikme Tehlikesini Üstlenmiş Sayılmamalıdır
144
C. İnşaatın Uzama Süresi
145
2. İnşaatın Tamamen Durması Hâlinde
147
3. İnşaatın Yavaşlaması Hâlinde
150
D. Teslim Borcunun Muaccel Olacağı Ânın Uzaması Konuşunda Sözleşmede Yapılan Düzenlemeler
151
2. Yasal Riziko Dağılımının Yüklenici Yararına Değiştirilmesi
152
3. Yasal Riziko Dağılımının İş Sahibi Yararına Değiştirilmesi
153
II. İnşaat Teslim Edilmemiş Olmalıdır
154
III. İnşaatın Tamamlanmasında Objektif İmkânsızlık Olmamalıdır
155
A. İmkânsızlık Kavramının İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdü BakımındanÖnemi
155
B. Yeniden İnşası Mümkün Olan Bir İnşaatın Hasara Uğraması veya Yok Olması
159
C. Yüklenicinin, İnşaatı Tamamlamama Niyetini Açıkça Ortaya Koymasının İmkânsızlık Bakımından Etkisi
159
IV. İş Sahibi, Kural Olarak Yükleniciye İhtarda Bulunmuş Olmalıdır
160
B. İhtara Gerek Olmayan Durumlar
162
1. Belirli veya Kesin Vadenin Bulunması
162
2. Teslim Tarihinin, Sözleşmeyle İş Sahibine Tanınmış Bulunan Muacceliyet İhbarıyla Belirlenmesi
167
3. Yüklenicinin Borcunu İfa Etmeyeceğini Ciddi ve Kesin Biçimde Ortaya Koyması
167
V. İnşaatın Teslim Edilmemesi Hukuka Aykırı Olmalıdır
168
ÜÇÜNCÜ BÖLÜMYÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜNÜN SONUÇLARI
I. Aynen İfa Yükümlülüğünün Varlığını Sürdürmesi
172
B. İnşaatın Başkasına Tamamlatılarak, Masraflar ile Diğer Zararların Giderilmesininİstenmesi
174
2. Borçlar Kanununun 97. Maddesinin Uygulanmasının Koşulları
175
a. Yüklenici Temerrüde Düşmüş Olmalıdır
176
b. Aynen İfayı İsteme Koşulları Bulunmalıdır
177
3. Hükmün Uygulanması ve Bunun Sonuçları
179
II. Yüklenicinin Gecikmeden Doğan Zararlardan Sorumlu Olması
183
A. Genel Olarak Gecikmeden Doğan Zararlardan Sorumluluk
183
B. Gecikmeden Doğan Zarar Türleri
187
2. Yoksun Kalınan Kazanç
187
C. Gecikme Tazminatının İstenebileceği Dönem
188
III. Yüklenicinin Cezaî Şarttan Sorumlu Olması
193
B. Yüklenicinin Cezaî Şarttan Sorumlu Olmasının Koşulları
197
IV. Yüklenicinin Beklenmedik Hâlden Sorumlu Olması
207
§ 6. İŞ SAHİBİNİN, BORÇLUNUN TEMERRÜDÜNDEN DOĞAN SEÇİMLİK HAKLARI
209
II. Seçimlik Hakların Kullanılabilmesinin Koşulları
215
A. Kural Olarak Yükleniciye Uygun Bir Ek Süre Verilmiş Olmalıdır
215
2. Ek Süre Verilmesi Gerekmeyen Durumlar
219
a. Yüklenicinin Davranışlarından Ek Sürenin Yararsız Olacağının Anlaşılması
219
b. Edimin Temerrüt Nedeniyle Alacaklı Bakımından Yararsız Hâle Gelmesi
221
c. Kesin Vadenin Kararlaştırılmış Olması
221
d. Dürüstlük Kuralları Gereğince İş Sahibinden Ek Süre Vermesinin Beklenememesi
223
B. Ek Süre Verilmesini Gerektirmeyen Bir Durum Bulunmalı veya Ek Süre SonuçsuzKalmalıdır
224
C. Seçimlik Haklar Derhâl Kullanılmış Olmalıdır
224
2. Ek Süre Verilen Hâllerde
225
3. Ek Süre Verilmesi Zorunlu Olmayan Hâllerde
226
§ 7. İŞ SAHİBİNİN AYNEN İFADAN VAZGEÇEREK MÜSPET TAZMİNAT İSTEMESİ
228
I. Aynen İfadan Vazgeçme
228
B. Aynen İfadan Vazgeçmenin Kapsamı
229
II. İş Sahibinin Müspet Zararının Hesaplaması
233
B. Mübadele Teorisine Göre
236
1. Yüklenicinin Hukukî Durumu
236
2. İş Sahibinin Hukukî Durumu
237
a. İnşaatın Tamamlanabilmesi İçin Gereken Masrafların İstenmesi
237
b. Gecikmeden Doğan Zararların Giderilmesinin İstenmesi
240
c. Cezaî Şartın İstenmesi
242
C. Fark Teorisine Göre
243
2. Bedelin Para Olarak Ödeneceği İnşaat Sözleşmelerinde
244
a. Yüklenicinin Kısmî Bedel Alacağı
244
aa. Bedelin Belirlenmediği veya Yaklaşık Olarak Belirlendiği İnşaat Sözleşmelerinde
244
bb. Götürü Bedelli İnşaat Sözleşmelerinde
244
b. İş Sahibinin Müspet Zararının Giderilmesi İstemi
246
3. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde
247
§ 8. İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEDEN DÖNMESİ
252
II. Dönmenin Hukukî Sonuçları
254
A. İfa Edilmemiş Edimlerin Ortadan Kalkması
254
B. İfa Edilmiş Edimlerin Geri Verilmesi
255
1. İş Sahibinin Geri Verme Borcu
257
b. Bedelin Belirlenmediği veya Yaklaşık Olarak Belirlendiği İnşaat Sözleşmelerinde
260
c. Götürü Bedelli İnşaat Sözleşmelerinde
262
d. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde
265
2. Yüklenicinin Geri Verme Borcu
266
a. Bedelin Para Olarak Ödeneceği İnşaat Sözleşmelerinde
266
b. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde
266
aa. Dönmenin Etkisi Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler
266
bb. Yargıtay’ın Görüşü
269
cc. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Sonuç
269
dd. Yüklenicinin, Alacağını Arsa Payı Olarak İsteyip İsteyemeyeceği Sorunu
274
3. Geri Verme Borçlarında Karşılıklılık İlişkisi
277
C. Menfi Tazminat İstenmesi
278
1. Genel Olarak Menfi Zarar Kavramı
278
b. Kaçırılan Fırsatlar
279
III. İnşaat Sözleşmesinden Kısmî Dönme
281
A. Kısmî İfa ve Kısmi Dönme Kavramları
281
B. Kısmî Dönmenin Koşulları
282
C. Kısmî Dönmenin Hukukî Sonuçları
286
IV. Doktrinde, İş Sahibinin Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinden Dönmesi Konusunda İleri Sürülen Görüşler
287
B. Dönmenin Feshe Tahvil Edilemeyeceği Görüşü
287
C. İnşaat Seviyesinin İlerlemiş Olması Durumunda, Dönmenin Feshe Tahvili GerektiğiGörüşü
288
V. Yargıtay’ın, İş Sahibinin Arsa Payı Karşılığı İnşaat SözleşmesindenDönmesi Konusundaki Uygulaması
290
VI. Yargıtay Uygulamasının Değerlendirilmesi
293
§ 9. YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜYLE İLGİLİ BAZI ÖZEL SORUNLAR
295
I. Temerrüdün Koşulları Oluşmadığı Hâlde, İş Sahibinin Temerrütten DoğanHaklarını Kullanması ve Bunun Hukukî Sonuçları
295
II. İş Sahibinin, Arsayı Kısmen veya Tamamen Bir Üçüncü Kişiye Devretmesi
299
III. Yüklenicinin, İş Sahibinden Olan Alacağını Bir Üçüncü Kişiye Devretmesi
301
B. Arsa Payının Yüklenici Adına Tescil Edilmiş Olması Hâlinde
304
C. Arsa Payının Yüklenici Adına Tescil Edilmemiş Olması Hâlinde
305
IV. İş Sahibinin Taleplerinin Bağlı Olduğu Zamanaşımı Süreleri
313
V. Yüklenicinin Temerrüdünden Doğan Davalarda Görevli ve Yetkili Mahkeme
316
DÖRDÜNCÜ BÖLÜMİŞ SAHİBİNİN TEMERRÜT HÜKÜMLERİNDEN,İNŞAATI TESLİM BORCUNUN MUACCEL OLMASINDAN ÖNCE YARARLANMASI
§ 10. GENEL OLARAK İŞ SAHİBİNİN TEMERRÜT HÜKÜMLERİNDEN,İNŞAATI TESLİM BORCUNUN MUACCEL OLMASINDAN ÖNCE YARARLANMASINA İLİŞKİN BORÇLAR KANUNUNUN 358.MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASINDAKİ DÜZENLEME
323
§ 11. BORÇLAR KANUNUNUN 358. MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ UYGULANMASININ KOŞULLARI
328
I. İnşaat Seviyesi, Olması Gerekenden Düşük Bulunmalıdır
329
B. Sözleşmede, İnşaatın Teslim Edilmesi Gereken Tarihin Belirlenmiş Olması Hâlinde
332
1. Sadece Tamamlanma / Teslim Tarihi Belirlenmişse
332
b. İnşaat Seviyesinin, İnşaatın, Belirlenen Tarihte Tamamlanamayacak Ölçüde Düşük Kalması
334
2. Başlama ve Bitiş Tarihleri Belirlenmişse
340
a. İnşaata Başlamada Gecikme
340
b. Başlanmış İnşaatın Yürütülmesinde Gecikme
345
aa. Başlama ve Bitiş Tarihleri Belli Olan İşlerde, Ara Vadelerin de Kararlaştırılmış Olması Hâlinde
345
bb. Başlama ve Bitiş Tarihleri Belli Olan İşlerde, Ara Vadelerin Kararlaştırılmamış Olması Hâlinde
347
C. Sözleşmede, İnşaatın Teslim Edilmesi Gereken Tarihin Belirlenmemiş Olması Hâlinde
349
1. İnşaata Başlamada Gecikme
349
2. Başlanmış İnşaatın Yürütülmesinde Gecikme
351
II. İnşaat Seviyesinin Olması Gereken Düşük Bulunması, İş Sahibinin Riziko Alanından Kaynaklanmamalıdır
353
§ 12. BORÇLAR KANUNUNUN 358. MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ UYGULANMASININ HUKUKÎ SONUÇLARI
355
II. İş Sahibinin Aynen İfadan Vazgeçerek Müspet Tazminat İstemesi
357
III. İş Sahibinin Sözleşmeden Dönmesi
358