1. BÖLÜM: İKTİSAT (EKONOMİ) BİLİMİ
1.2. İKTİSADIN TEMEL İŞLEYİŞİ
22
1.4. İKTİSADIN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ
25
1.5. İKTİSADIN TEMEL SORUNLARI
26
1.6. İKTİSADIN ALT DALLARI
27
1.6.1. Pozitif / Normatif İktisat
27
1.6.2. Mikro / Makro İktisat
28
1.7. İKTİSADIN AMAÇLARI VE ARAÇLARI
28
1.7.1. Mikroekonomik Amaçlar ve Araçlar
29
1.7.2. Makroekonomik Amaçlar ve Araçlar
29
1.8. İKTİSADİ SİSTEMLER
30
1.8.1. Piyasa Ekonomisi / Kapitalist Sistem
30
1.8.2. Kumanda Ekonomisi / Sosyalist Sistem
31
1.8.3. Karma Ekonomik Sistem
31
1.9. İKTİSADİ KONULARIN ANLATIMI
32
1.9.2. Denklemsel / Matematiksel / Cebirsel Anlatım
32
1.9.3. Grafiksel / Şekilsel / Geometrik Anlatım
34
A. Doğru / Pozitif Yönlü İlişki veya Artan İlişki
34
B. Ters / Negatif Yönlü İlişki veya Azalan İlişki
36
2. BÖLÜM: MİKROEKONOMİNİN TEMEL KAVRAMLARI
2.3. İHTİYAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI
42
2.3.1. İhtiyacın, Karşılanma Şekline Göre Sınıflandırılması
42
2.3.2. İhtiyacın, Şiddetine Göre Sınıflandırılması
43
2.4. MALLAR VE HİZMETLER
44
2.4.1. Emek Durumuna Göre Mal Çeşitleri
45
2.4.2. Kullanışlarına Göre Mal Çeşitleri
46
2.4.3. Kullanış Sürelerine Göre Mal Çeşitleri
46
2.4.4. İlişki Derecesine Göre Mal Çeşitleri
46
2.4.5. Üretene (Fayda) Göre Mal Çeşitleri
47
2.5.2. Yer (Mekân) Faydası
48
2.5.4. Mülkiyet Faydası
48
2.6. ÜRETİM VE ÜRETİM FAKTÖRLERİ
49
2.7. FIRSAT MALİYETİ (ALTERNATİF MALİYET)
50
2.7.1. Artan Fırsat Maliyeti
51
2.7.2. Azalan Fırsat Maliyeti
52
2.7.3. Sabit Fırsat Maliyeti
52
2.8. ÜRETİM İMKÂNLARI EĞRİSİ (DÖNÜŞTÜRME EĞRİSİ)
53
3. BÖLÜM: TALEP VE ARZ ANALİZİ
3.1.3. Talep Fonksiyonu
61
3.1.5. Talep Şedülü ve Talep Eğrisi
65
3.1.6. Bireysel Talep ve Piyasa Talebi
67
3.1.7. Talep Edilen Miktarın Değişmesi ve Talebin Değişmesi
68
A. Talep Edilen Miktarın Değişmesi
68
3.1.8. Talep Kanununun İstisnaları
70
3.2.5. Arz Şedülü ve Arz Eğrisi
76
3.2.6. Bireysel Arz ve Piyasa Arzı
78
3.2.7. Arz Edilen Miktarın Değişmesi ve Arzın Değişmesi
79
A. Arz Edilen Miktarın Değişmesi
79
3.2.8. Bolluk Paradoksu (King Kanunu)
82
4. BÖLÜM: PİYASA DENGESİ VE DENGENİN DEĞİŞMESİ
4.3. DENGEYE GELME MEKANİZMALARI
87
4.3.1. Walrasgil Fiyat Uyumu
87
4.3.2. Marshallgil Miktar Uyumu
88
4.3.3. Piyasa Dengesinin Oluşmaması
89
4.4. PİYASA DENGESİNİN DEĞİŞMESİ
90
4.4.1. Arz Sabitken Talebin Değişmesi
91
4.4.2. Talep Sabitken Arzın Değişmesi
91
4.4.3. Arzın ve Talebin Birlikte Değişmesi
92
A. Arzın ve Talebin Aynı Yönlü Değişmesi
92
B. Arzın ve Talebin Ters Yönlü Değişmesi
94
4.5. PİYASAYA MÜDAHALE
95
4.5.3. Sübvansiyonlar / Teşvikler
99
4.5.4. Vergi Uygulamaları
100
4.6. TÜKETİCİ VE ÜRETİCİ RANTI / FAZLASI
102
4.6.1. Tüketici Rantı (Fazlası / Artığı)
103
4.6.2. Üretici Rantı (Fazlası / Artığı)
104
5. BÖLÜM: EĞİM VE ESNEKLİK
5.1. EĞİM VE ESNEKLİĞİN TANIMI
109
5.2. TALEBİN ESNEKLİĞİ
111
5.2.1. Talebin Fiyat Esnekliği
112
5.2.2. Talebin Gelir Esnekliği
117
5.2.3. Talebin Çapraz Esnekliği
119
5.3. ARZIN ESNEKLİĞİ (ARZIN FİYAT ESNEKLİĞİ)
121
5.4. ESNEKLİĞİN ÖNEMİ VE KULLANIM ALANLARI
127
5.4.1. Verginin Yansıması
127
5.4.2. Tüketici Fazlası
128
5.4.3. Esneklik – Toplam Hasılat İlişkisi
129
5.4.4. Örümcek Ağı Teoremi
131
6. BÖLÜM: FAYDA TEORİSİ – TÜKETİCİ DENGESİ
6.1. TÜKETİCİ DENGESİ: FAYDA MAKSİMİZASYONU
135
6.2. KARDİNAL FAYDA TEORİSİ
137
6.2.2. Marjinal Fayda
139
6.2.3. Toplam Fayda ve Marjinal Fayda İlişkisi
141
6.2.4. Azalan Marjinal Fayda Kanunu
142
6.2.5. Tüketici Dengesi: Eş Marjinallik İlkesi
142
6.2.6. Tüketici Dengesinin Değişmesi
144
6.3. ORDİNAL FAYDA TEORİSİ: FARKSIZLIK EĞRİSİ TEORİSİ
145
6.3.1. Farksızlık Eğrisi (Kayıtsızlık / Eş Fayda Eğrisi)
145
6.3.3. Tüketici Dengesi
150
6.3.4. Tüketici Dengesinin Değişmesi
151
6.4. KARDİNAL VE ORDİNAL FAYDA ARASINDAKİ İLİŞKİ
152
7. BÖLÜM: ÜRETİM TEORİSİ – ÜRETİCİ DENGESİ
7.1. ÜRETİCİ DENGESİ: KÂR MAKSİMİZASYONU
155
7.2. KISA DÖNEM ÜRETİCİ TEORİSİ
157
7.2.2. Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün
158
7.2.3. Azalan Verimler Yasası
159
7.2.4. Toplam Ürün, Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün İlişkisi
160
7.2.5. Üretici Dengesi: Üretimin Üç Bölgesi
161
7.3. UZUN DÖNEM ÜRETİCİ TEORİSİ
163
7.3.1. Eş Ürün Eğrisi
163
7.3.2. Eş Maliyet Doğrusu
165
7.3.3. Üretici Dengesi
167
7.3.4. Üretici Dengesinin Değişmesi
169
7.3.5. Ölçeğe Göre Getiri (Ölçeğin Verimi)
169
7.3.6. İkame Esnekliği ve Uzun Dönem Üretim Fonksiyonları Çeşitleri
171
8. BÖLÜM: MALİYET TEORİSİ
8.1. MALİYET KAVRAMLARI
175
8.2. KISA DÖNEM MALİYETLER
176
8.2.1. Toplam Maliyet
177
8.2.2. Ortalama Maliyet
178
8.2.3. Marjinal Maliyet
181
8.2.4. Marjinal Maliyet ve Ortalama Maliyet İlişkisi
181
8.3. UZUN DÖNEM MALİYETLER
183
8.3.1. Toplam Maliyet
183
8.3.2. Ortalama Maliyet
183
8.3.3. Marjinal Maliyet
184
8.3.4. Marjinal Maliyet ve Ortalama Maliyet İlişkisi
185
8.3.5. İçsel ve Dışsal Ekonomiler
185
9.1. PİYASA VE ÇEŞİTLERİ
191
9.2. TAM REKABET PİYASALARI
192
9.3. EKSİK REKABET PİYASALARI
193
9.3.1. Satıcı Sayısı Bakımından Sınıflandırma
193
A. Monopol (Tekel) Piyasa
193
B. Monopolcü (Tekelci) Rekabet Piyasası
195
9.3.2. Alıcı Sayısı Bakımından Sınıflandırma
198
B. Monopsoncu Rekabet Piyasası
198
C. Oligopson Piyasalar
199
10. BÖLÜM: MAKROEKONOMİ, TEMEL KAVRAMLAR VE
10.2. MAKROEKONOMİNİN TEMEL KAVRAMLARI
204
10.2.1. Büyüme ve Kalkınma
204
10.2.2. İşsizlik (Tam İstihdam)
204
10.2.3. Fiyat İstikrarı (Enflasyon)
205
10.2.4. Ödemeler Bilançosu Dengesi
205
10.2.5. Gelir Dağılımı
206
10.3. MAKROEKONOMİK MODELLER (İKTİSADİ AKIMLAR)
207
10.3.1. Merkantilistler
208
10.3.3. Klasik Yaklaşım
209
10.3.4. Keynesyen Yaklaşım
210
10.3.5. Monetarist Yaklaşım
211
10.3.6. Yeni Klasik Yaklaşım
212
10.3.7. Yeni Keynesyen Yaklaşım
212
10.3.8. Post Keynesyen Yaklaşım
213
10.3.9. Arz Yanlı İktisat
214
10.3.10. Reel Konjonktür Teorisi
214
ÇALIŞMA SORULARI – 10
216
11. BÖLÜM: MİLLİ GELİR, EKONOMİK BÜYÜME VE
11.1. KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
219
11.2. MİLLİ GELİR BÜYÜKLÜKLERİ
221
11.2.1. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla
221
11.2.2. Gayrisafi Milli Hasıla
223
11.2.3. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Hesaplama Yöntemleri
224
A. Toplam Harcama Yöntemi
224
B. Toplam Üretim Yöntemi
226
C. Toplam Gelir Yöntemi
227
11.3. MİLLİ GELİRLE İLGİLİ DİĞER BÜYÜKLÜKLER
227
11.3.1. Safi Milli Hasıla (SMH) veya Net Yurtiçi Hasıla
228
11.3.2. Milli Hasıla (MH / MG)
228
11.3.3. Kişisel Gelir (KG)
228
11.3.4. Harcanabilir Kişisel Gelir (HKG)
229
11.4. EKONOMİK BÜYÜME
229
11.4.1. Ortalama Büyüme Hızı
230
11.4.2. Reel GSYİH Trend Değeri
231
11.4.3. Yıllık Büyüme Hızı
231
11.5. İKTİSADİ DALGALANMALAR (DEVRESEL / KONJONKTÜREL DALGALANMALAR)
232
ÇALIŞMA SORULARI – 11
234
12.1. KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
237
12.2. ENFLASYON KAVRAMI
239
12.3. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİ
239
12.3.3. GSYİH Deflatörü
240
12.4. ENFLASYONUN TÜRLERİ
241
12.4.1. Nedenlerine Göre Enflasyon Türleri
241
B. Maliyet / Arz Enflasyonu
242
D. Beklentilerin Neden Olduğu Enflasyon
242
E. Kurumsal Zayıflıktan Kaynaklanan Enflasyon
243
12.4.2. Ölçüm Hızına Göre Enflasyon Türleri
243
A. Ilımlı–Sürünen Enflasyon
243
B. Dörtnala Enflasyon
243
12.4.3. Beklenip Beklenmediğine Göre Enflasyon
244
A. Fiili / Geçekleşen Enflasyon
244
B. Beklenen Enflasyon
244
C. Beklenmeyen Enflasyon
244
12.5. ENFLASYONUN ETKİLERİ (MALİYETİ)
244
12.6. ENFLASYONLA MÜCADELE YOLLARI
245
ÇALIŞMA SORULARI – 12
247
13.1. KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
249
13.2. İŞSİZLİK KAVRAMI
251
13.3. İŞSİZLİĞİN ÖLÇÜLMESİ
252
13.4. İŞSİZLİK TÜRLERİ
253
13.4.1. Friksiyonel İşsizlik
253
13.4.2. Yapısal İşsizlik
253
13.4.3. Konjonktürel İşsizlik (Eksik Talep İşsizliği)
254
13.4.4. Reel Ücret İşsizliği
254
13.4.5. Gizli İşsizlik
254
13.4.6. Mevsimsel İşsizlik
254
13.4.7. Teknolojik İşsizlik
255
13.4.8. Doğal İşsizlik
255
13.5. İŞSİZLİĞİN ETKİLERİ
255
13.6. İŞSİZLİĞİN ÇÖZÜMÜ
256
ÇALIŞMA SORULARI – 13
257
14. BÖLÜM: TÜKETİM, YATIRIM VE TASARRUF
14.1.1. Tüketimin Sınıflandırılması
259
A. Dayanıklı Tüketim–Dayanıksız Tüketim Ayrımı
260
B. Özel Tüketim–Kamu Tüketimi Ayrımı
260
14.1.2. Tüketim Teorileri (Tüketimin Belirleyicileri)
260
A. Mutlak Gelir Hipotezi (Keynesyen Tüketim)
261
B. Nispi Gelir Hipotezi
262
C. Zamanlararası Tüketim
263
D. Ömür Boyu (Yaşam Boyu) Gelir Hipotezi
264
E. Sürekli Gelir Hipotezi
265
F. Rassal Yürüyüş Hipotezi
266
14.2.1. Yatırımların Sınıflandırılması
267
A. Yatırımı Yapan Açısından Sınıflandırma
268
B. Yatırımın Kaynağı Açısından Sınıflandırma
268
C. Verimliliğe Etkisi Açısından Sınıflandırma
269
D. Sermayeye Katkısı Açısından Sınıflandırma
269
14.2.2. Yatırım Teorileri (Yatırımın Belirleyicileri)
269
A. Neo–Klasik Yatırım
270
C. Hızlandıran Modeli
271
14.3.1. Tasarrufun Sınıflandırılması
273
A. Bireysel (Kişisel) Tasarruf
274
D. Yabancı (Yurtdışı) Tasarruf
275
14.3.2. Tasarrufun Belirleyicileri
275
14.3.3. Tasarruf Paradoksu
276
ÇALIŞMA SORULARI – 14
277
15. BÖLÜM: ÖDEMELER BİLANÇOSU
15. 1. KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
279
15.2. ÖDEMELER BİLANÇOSUNUN ÖZELLİKLERİ
280
15.3. ÖDEMELER BİLANÇOSUNUN HESAPLARI
281
15.3.1. Cari İşlemler Hesabı
282
C. Karşılıksız (Tek Yanlı) Transferler
283
15.3.2. Sermaye Hesabı
283
A. Uzun Süreli Sermaye
284
B. Kısa Süreli Sermaye
284
15.3.3. Resmi Rezerv Hesabı
284
15.3.4. İstatistiki Fark (Net Hata / Noksan)
284
15.4. ÖDEMELER BİLANÇOSUNUN YORUMLANMASI
286
15.5. ÖDEMELER BİLANÇOSU AÇIĞINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER
287
15.5.1. Yapısal Nedenler
287
15.5.2. İktisadi Dalgalanmalar
287
15.5.3. Geçici Faktörler
288
15.5.4. İstikrar Bozucu Spekülasyon
288
15.6. ÖDEMELER BİLANÇOSU AÇIĞINI GİDERMEYE YÖNELİK POLİTİKALAR
288
15.6.1. Açıkları Finanse Etmek
288
15.6.2. Açıkları Baskı Altına Almak
288
15.6.3. Açıkları Tedavi Edici Önlemler Almak
289
ÇALIŞMA SORULARI – 15
290
16. BÖLÜM: PARA VE PARA POLİTİKASI
16.1. KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
293
16.2. PARA VE PARA SİSTEMLERİ
294
16.2.1. Para Sistemleri
294
B. Temsili Para Sistemi
295
C. Kâğıt Para (İtibari Para) Sistemi
295
D. Kaydi Para (Banka Parası) Sistemi
295
16.2.2. Para ve Paranın Özelikleri
295
16.2.3. Paranın Fonksiyonları
296
C. Monetaristler (Parasalcılar)
298
16.2.6. Paranın Ekonomiyi Etkileme Mekanizmaları
298
16.3. PARA POLİTİKASI
300
16.3.1. Para Politikasının Amaçları
300
16.3.2. Para Politikasının Araçları
301
A. Para Politikasının Dolaysız Araçları
301
B. Para Politikasının Dolaylı Araçları
302
16.4.1. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Tarihçesi
303
16.4.2. Merkez Bankası’nın Bilançosu
303
16.4.3. Merkez Bankası’nın Görevleri
305
16.4.4. Merkez Bankası’nın Yetkileri
306
16.4.5. Merkez Bankası’nın Bağımsızlığı
306
ÇALIŞMA SORULARI – 16
307
ÇALIŞMA SORULARI CEVAP ANAHTARLARI
309