II. Araştırmanın Amaç ve Hedefleri
35
III. Araştırmanın Boşluğu
36
IV. Sonraki Araştırmalar İçin Fırsatlar
38
V. Araştırmanın Metodolojisi
39
A. Veri Toplama ve Sentez
39
B. Karşılaştırmalı ve Tümevarımsal Yaklaşım
40
C. Tahmine Dayalı Analiz
41
D. Literatür Araştırması
41
DİJİTAL YÖNETİŞİMDE SİBER GÜVENLİK TEHDİTLERİ
VE VERİ GİZLİLİĞİ KAYGILARI
1.1. Siber Güvenlik Tehditleri ve Veri Gizliliği Endişeleri
43
1.2. Gelişmekte Olan Ülkelerde Dijital Uçurumlar ve Teknolojiye Erişim Eşitsizliği
50
1.3. Değişime Direnç ve Dijital Beceri Boşlukları
58
1.4. Yapay Zeka Sistemlerinin Yönetişimdeki Yasal ve Etik Sonuçları
65
1.5. Dijital Yönetişimde Sınırlı Kamu Gözetimi ve Vatandaşların Katılımı
74
Birinci Bölümün Sonuç ve Önerileri
82
DİJİTAL DEVLET YÖNETİŞİMİNİN KLASİK/MODERN VE BEKLENEN TEORİK YÖNLERİ
85
2.1. E–Devlet Teorileri ve Modelleri
85
2.1.1. Klasik Bürokrasi ve Yönetim Teorileri
86
2.1.2. Yeni Kamu Yönetimi Teorileri
87
2.1.3. Modernizasyon Teorileri: Teknoloji, Gelişme ve Yayılma
89
2.1.4. Aşama Modelleri: Doğrusal İlerlemeler ve Sınırlar
90
2.1.5. Kurumsalcı Teoriler: Yol Bağımlılıkları ve Rutinler
91
2.1.6. Eleştirel Perspektifler: Güç, Katılım ve Kontrol
92
2.1.7. Çağdaş Perspektifler: Katılım, Yenilik ve Kamu Değeri
93
2.1.8. Disiplinlerarası Perspektifler
94
2.1.9. Küresel Yayılım ve Karşılaştırmalı Değerlendirmeler
95
2.1.10. Devam Eden Öncelikler ve Yörüngeler
97
2.2. Dijital Çağ Yönetişiminin İlkeleri: Temeller, Bağlamlar ve Gelişen
2.3. Blockchain, Yapay Zeka, Büyük Veri Analitiği gibi Gelişen Teknolojiler
105
2.4. Kamu Sektörünün Dijital Dönüşümüne Yaklaşımlar
116
2.5. E–Yönetişim Sistemlerine Yönelik Tasarım ve Değerlendirme
İkinci Bölümün Sonuç ve Öneriler i
140
KAMU YÖNETİMİNİN DİJİTAL ETKİLEŞİMLİ PLATFORMUNA İLİŞKİN TEORİLER
3.1. Temel İlke ve Hedefler
143
3.1.1. Evrensel Erişim ve Katılım
143
3.1.2. Hak Temelli Yaklaşım
144
3.1.3. Katılım, Ortak Tasarım ve Kullanıcı Kontrolü
145
3.1.4. Şeffaflık ve Açıklanabilirlik
146
3.1.5. Güvenlik, Gizlilik ve Gözetim Kaygıları
147
3.1.6. Kamusal Değerler ve Etik
147
3.1.7. Politika, Yasal Çerçeveler ve Kurumsal Gözetim
148
3.1.8. Sürdürülebilirlik, Dayanıklılık ve Başvuru
149
3.1.9. Teknolojik Kapasite ve Entegrasyon
150
3.1.10. Katılımın ve Birlikte Yönetişimin Kurumsallaştırılması
150
3.2. Önerilen Yapı ve Özellikleri
151
3.2.1. Birlikte Çalışabilir Mimari
152
3.2.2. Çekirdek Yapı Taşları
153
3.2.3. Etkileşimli ve Konuşmaya Dayalı Arayüzler
155
3.2.4. Akıllı Otomasyon
156
3.2.5. Uygulamalı Yapay Zeka
156
3.2.6. Güvenlik ve İzleme
158
3.2.7. Şeffaflık ve Gözetim
158
3.2.8. Katılım ve Erişilebilirlik
159
3.3. Kamu Yönetiminin Dijital İnteraktif Platformu: Yapay Zeka, Blockchain vb. Gelişen Teknolojilerden Yararlanmak
160
3.3.1. Vatandaş Etkileşimleri için Doğal Dil İşleme
160
3.3.2. İşlem İzleme için Bilgisayarlı Görme
161
3.3.3. Konuşmaya Dayalı Yapay Zeka Asistanları ve Sohbet Robotları
162
3.3.4. Görüntü, Video ve Konuşma ile Multimedya İş Akışları
163
3.3.5. Bozulmaya Karşı Korumalı Kayıtlar için Dağınık Defterler
164
3.3.6. Otomatik Uygulama için Akıllı Sözleşmeler
165
3.3.7. Kamu Yönetimini Geliştirmek İçin Algoritmik Karar Verme
165
3.3.8. Vatandaş Biyometrik Kimlik Doğrulaması
166
3.3.9. Nesnelerin interneti Sensör Verilerinden Gerçek Zamanlı Genel Uyarı
167
3.3.10. Kamu Hizmeti Robotiğinin Riskleri Azaltma Etkisi
168
3.3.11. Toplu Taşıma ve Teslimat için Otonom Mobilite Pilotları
169
3.3.12. Kamu İstişareleri için Artırılmış Gerçeklik Simülasyonları
170
3.3.13. Açık Hükümet Verilerinin Dijital Platformlara Entegrasyonu
171
3.3.14. Kamu Varlıklarını Takip Etmek İçin Nesnelerin İnterneti
172
3.3.15. Yönetişim için Yapay Zeka Etik Danışma Konseyleri
172
3.3.16. Otomatik Kararları Açıklamak için Algoritmik Şeffaflık
173
3.3.17. Politika Etkilerini Öngörmeye Yönelik Senaryolar ve Tahminler
174
3.3.18. Gelişen Teknolojileri Güvenle Denemek için Test Ortamları
175
3.3.19. Katılım ve Destek için Yardımcı Robotik
176
3.3.20. Gelişmiş Erişilebilirlik için Beyin–Bilgisayar Arayüzleri
177
3.3.21. Kanıta Dayalı Politika için Nesnelerin İnterneti ve Uydu
Verilerinin Birleştirilmesi
177
3.3.22. Çevresel İzleme için Drone Araştırmaları
178
3.3.23. Protez ve Dayanıklı Altyapı için 3D Baskı
179
3.3.24. Sınırlı Eğitim Veri Kümelerini Genişletmek İçin Sentetik Veriler
179
3.3.25. Güvenli Veri Paylaşımı için Dağınık Defterler
180
3.3.26. Yerelleştirilmiş Dijital Hizmetler için Uç Bilgi İşlem
180
3.3.27. Sesli Kullanıcı Arayüzleri ve Çok Dilli Chatbotlar
181
3.3.28. Etiği Yazılıma Yerleştirmek için Yapay Zeka Araçları
182
3.3.29. İnsan–Makine Hibrit Karar Verme
182
3.3.30. Kamu Çıkarına Yönelik İşbirlikçi Teknoloji Tasarımı
183
3.4. Kamu Yönetimi için Dijital İnteraktif Platform: Eski Sistemlerle
Entegrasyon ve Uygulama Yöntemleri
184
3.4.1. Test ve İyileştirme için Aşamalı Modüler Kullanıma Sunma
185
3.4.2. İş Akışlarını Optimize Etmek İçin Süreç Analizi
186
3.4.3. Test için Geçici Sunucularda Çoğaltma
186
3.4.4. Sistemler Arası API Entegrasyonu
187
3.4.5. Entegrasyonu Kolaylaştıracak Ara Yazılım Araçları
188
3.4.6. Veri Standardizasyonu ve Temizleme
189
3.4.7. Sistem Yönetiminde Yönetici Eğitimi
189
3.4.8. Kesinti Süresini En Aza İndirmek İçin Planlı Değişiklik Aralıkları
190
3.4.9. Departman Personeli Tarafından Kullanıcı Testi
191
3.4.10. Seçilmiş Sistemlerle Aşamalı Entegrasyon
191
3.4.11. Geçiş Sırasında Paralel İşlemler
192
3.4.12. Taşınabilirlik için Konteynerleştirme Uygulamaları
192
3.4.13. Geçiş Sırasında Talep Üzerine Teknik Yardım
193
3.4.14. Fonksiyonlar Arası Entegrasyon Ekipleri
193
3.4.15. Kurs Ortasında İyileştirmeye İzin Veren Kademeli Uygulama
194
3.4.16. Eski Sistemlerin Eşzamanlı Modernizasyonu
195
3.4.17. Hizmet Odaklı Mimari Kullanan Gevşek Bağlı Arayüzler
195
3.4.18. Güvenilirlik ve Ölçeklenebilirlik için Bulut Altyapısından
3.4.19. Acil Durum Yönetimi için Geri Dönüş Yetenekleri
196
3.4.20. Arızalardan Sonra Kararlı Yapılandırmaları Geri Yüklemek için Geri Alma
197
3.4.21. Uygulama Sonrası Sistem Sağlığının Sürekli Takibi
197
3.4.22. Acil Durum Kurtarma için Güçlü Mekanizmalar
198
3.4.23. Lansman Öncesi Simüle Edilen En Yüksek Yüklerde Stres Testi
199
3.4.24. Kritik İşlevselliğin Sürdürülmesine Yönelik Kademeli Acil Durum Planları
199
3.4.25. Uygulama Sonrası Tehditlere Karşı Siber Güvenlik Farkındalığı
200
3.4.26. Günlük Veri Yedekleme, Felaket Kurtarma ve Yük Devretme
3.4.27. Altyapı Modernizasyonu Maliyet ve Risklerin Dengelenmesi
201
3.4.28. Uygulama Sonrası Sürekli İyileştirmelerin Kurumsallaşması
202
3.4.29. Bütçe ve Program Aşımlar, Gecikmeler ve Karmaşıklığın
3.4.30. Değişim Yönetimi Paydaşları Dönüşüme Hazırlamak
203
3.5. Kamu Yönetimi İçin Dijital İnteraktif Platform: Değişim Yönetimi ve Kapasite Geliştirme Stratejileri
204
3.5.1. Etkilenen Personele Yönelik İletişim Planları ve Eğitim
3.5.2. Değişimin Faydalarını Vurgulayan Liderlik Vizyonu ve
3.5.3. Akran Öğrenimi için Merkezi Olmayan Uygulama Toplulukları
206
3.5.4. Eğitim İhtiyaç Analizi ve Beceri Eksikliği Değerlendirmesi
206
3.5.5. Etkililik Konusunda Sürekli Geri Bildirim Veren Aşamalı Eğitim
207
3.5.6. Puan ve Benimsenmeye Yönelik Tanınma Gibi Oyunlaştırma
3.5.6. Eski ve Yeni Sistemlerde Çapraz Beceri Geliştirmeye Yönelik İş Rotasyonları
208
3.5.7. Bakım ve Yeniliği Dengeleyen Karma Ekipler
208
3.5.8. Geçiş Sırasında Yardımlar ve Yedeklemeler Gibi Geçici Çözümler
209
3.5.9. Geçiş Odağı için Geçici İş Yükünün Azaltılması
209
3.5.10. Geçiş Yeteneği Geliştirme için Dış Uzmanlar
210
3.5.11. Sürdürülebilir Gelişim için Eğiticilerin Eğitimi Programları
210
3.5.12. Psikolojik Danışmanlık ve Destek Hizmetleri
211
İçinde Değişim Temsilcileri
211
3.5.14. Tasarım Atölyeleri Gibi Personelin Birlikte Oluşturma Katılımı
212
3.5.15. Personel Fikirlerinden Yeniliklerin Test Edilmesi ve Seçilmesi
212
3.5.16. İşe Yerleştirme Yardımı Gibi Geçiş Destek Programları
212
3.5.17. Uygulama Başarısını Kutlamak ve Katkıyı Takdir Etmek
213
3.5.18. Performansa Bağlı Ücret Gibi Finansal Uyum Teşvikleri
213
3.5.19. Gerekli Yetkinliklerin İşe Alınmasına Yönelik Yeni Yetenek
3.5.20. Uzmanlaşmış Değişim Yönetimi Birimleri
214
3.5.21. Çalışanlarla Sürekli Çok Kanallı Geri Bildirim Döngüleri
215
3.5.22. Teknoloji Kullanımında Tabandan Yeniliğin Teşvik Edilmesi
215
3.5.23. Değişim Yönetimi Araştırmalarını Örgütsel Psikoloji, Tasarım ve Ötesine Entegre Etmek
216
3.5.24. Gelişen Teknolojilere Sürekli Uyum için Kurumsallaşma
3.5.25. Erken Faydaları Göstermeye Yönelik Hızlı Kazanan Prototip
3.5.26. Sürekli Uzmanlık için Bilgi Transferi Lisanslaması
217
3.5.27. Dış Deneyimden Yararlanan Kamu–Özel Ortaklıkları
218
3.5.28. Kamu Görevlileri İçin Tasarım Odaklı Düşünme Gibi
Disiplinlerarası Beceri Geliştirme
218
Üçüncü Bölümün Sonuç ve Önerileri
219
ÖZBEKİSTAN’DA YAPAY ZEKAYA DAYALI DİJİTAL İNTERAKTİF KAMU YÖNETİMİ PLATFORMUNUN GELİŞTİRİLMESİ KONSEPTİ
4.1. Hazırlık Durumunun ve Zorlukların Değerlendirilmesi
221
4.1.1. Özbekistan’da E–Yönetişimin Mevcut Durumu
221
4.1.2. İlgili Hükümet Politikaları ve Kurumsal Kapasite
223
4.1.3. Dijital Altyapı ve Kamu Erişimi
224
4.1.4. İşgücü Dijital Becerileri
226
4.1.5. Tipik Kullanıcı İhtiyaçları ve Sorunlu Noktalar
226
4.1.6. Bütçe ve Mali Kısıtlamalar
228
4.1.7. Siber Güvenlik ve Kamuoyu Güveni
228
4.1.8. Yasal ve Düzenleyici Çerçeveler
229
4.1.9. Kültürel ve Sosyal Faktörler
230
4.2. Özbekistan’da Dijital İnteraktif Kamu Yönetimi Platformu: Yapay
Zekaya Dayalı Önerilen Bir Konsept
231
4.2.1. Vizyon, Hedefler, İlkeler ve Öncelikler
232
4.2.2. Önerilen Mimari, Yetenekler ve Beklenen Faydalar
233
4.2.3. Yasal, Düzenleyici ve Kamu Politikası Çerçeveleri
234
4.2.4. Değişim Yönetimi Yol Haritası ve Aşamalı Kullanıma Sunma
236
4.2.5. Bütçe Planlama ve Finansman Modelleri
237
4.2.6. Kurumsal Roller, Koordinasyon ve Sorumluluk Mekanizmaları
238
4.2.7. Dijital Katılım ve Eşitlik Girişimleri
238
4.2.8. Gizliliğin Korunması, Etik ve Güvenlik Önlemleri
239
4.2.9. Birlikte Çalışabilirlik Standartları ve Mimari İlkeleri
241
4.2.10. Entegre ve Modüler Platform Dağıtım Modelleri
242
4.2.11. Kullanıcı Geri Bildirim Mekanizmaları ve Demokratik Sorumluluk
243
4.2.12. Sorumlu Yeni Teknoloji Entegrasyonu İlkeleri
244
4.2.13. Kontrollü Deneylere Yönelik Pilot Projeler
245
4.2.14. Etki Değerlendirmeleri, Denetimler ve Risk Yönetimi
245
4.2.15. Çevik Gelişim ve Sürekli İyileştirmeler
247
4.2.16. Eski Sistem Entegrasyon Yaklaşımı
247
4.2.17. Dijital Platform için Bulut ve Şirket İçi Altyapı
248
4.2.18. Hesap Verebilirliği Desteklemeye Yönelik Şeffaflık Hükümleri
249
4.2.19. Sürdürülebilirlik Modelleri ve Uzun Vadeli Platform Yönetimi
250
4.2.20. Elektronik İşlemlerin, Kimliklerin ve Kayıtların Yasal
Geçerliliğinin Tanınması
250
4.2.21. Politikaları, Süreçleri ve Mevzuatı Vatandaşlarla Birlikte
4.2.22. Belirli Otomatik Kararlarda İnsan Takdirinin Korunması
252
4.2.23. Kitlesel Kaynak Kullanımı Yoluyla Yerel İnovasyonun Teşvik
4.2.24. Açık Hükümet Veri Entegrasyonu Yoluyla Girişimcilik Fırsatları
253
4.2.25. Halk Eğitimi ve İşgücü Eğitimi
254
4.2.26. Değişim Yönetimi, İletişim ve Paydaş Katılımı
255
4.2.27. Etik Kurullar, Algoritmik Denetimler ve Yapay Zeka Gözetim
4.2.28. Bürokratik ve Kurumsal Direnci Aşmak İçin Değişim Yönetimi
256
4.2.29. Mevcut ve Gelecekteki Dijitalleşmeye Uygun Hizmet Tipolojisi
257
4.2.30. Temel Dijital Kamu Altyapı Platformlarına Öncelik Verme
258
4.3. Platformun Test Edilmesi ve İyileştirilmesine Yönelik Projeler
259
4.3.1. Bilgi Portalları Gibi Daha Düşük Riskli Uygulamalarla Başlamak
259
4.3.2. Sınırlı Bölgeleri Kapsayan Coğrafi Pilotlar
259
4.3.3. Minimum Karmaşıklıkla Düşük Öncelikli Vatandaş Hizmetleri
260
4.3.4. Lisans Başvuruları Gibi Dijitalleştirilmesi En Kolay Kağıt İşlemleri
260
4.3.5. Teknoloji Meraklısı Gençler Gibi Benimsenmeye En Açık
4.3.6. Tam Uygulamaya Kadar Ölçeklenebilirlik Sırasında Tasarım
4.3.7. Benimseme, Kullanım Kalıpları ve Demografiye İlişkin Veri
4.3.8. Geri Alma Gerektiren Arızaların Belirlenmesi İçin Sürekli Risk
4.3.9. Hataları En Aza İndirmek İçin Test Sonrası Artımlı Özellik Ekleme
263
4.3.10. Geçiş Sırasında Paralel Yeni Dijital ve Eski Manuel Süreç
4.3.11. Arka Uç İş Akışı Otomasyonunu Entegre Etmeden Önce Ön Uç Arayüzlerle Başlamak
264
4.3.12. Pilot Ölçek, Amaç ve Sınırlamalara İlişkin Şeffaf Kamusal İletişim
265
4.3.13. Üçüncü Taraf Yeniliklerine Olanak Sağlayacak Veri Paylaşımı
265
4.3.14. Pilot Kullanımına Yardımcı Olacak Katılım Destek Mekanizmaları
266
4.3.15. Altyapının Lansman Öncesi Yük Testi
266
4.3.16. Güvenlik Açığı Taraması Gibi Sürekli Güvenlik Test
4.3.17. Sınırlı Kapsamlı Pilot İşlemlerin Hukuki Geçerliliğinin
4.3.18. Pilotların Teknik Sorunlarla veya Halkın Tepkisiyle Karşılaşması Durumunda Sorun Çözüm Protokolleri
268
4.3.19. Pilot Bütçenin İstenilen Ölçek ve Süreye Uygunluğu
268
4.3.20. Paydaş Katılımlı Pilot Gözetim Komiteleri
269
4.3.21. Bağımsız Uzmanlar Tarafından Pilot Uygulama Sonrası Etki
4.3.22. Tedavi ve Kontrol Gruplu Kontrollü Deney Tasarımları
270
4.3.23. Devletin Dijitalleşme Pilot Uygulamalarına Yönelik Uluslararası Lider Uygulamaların İncelenmesi
270
4.3.24. Pilot Sistemlerde Zorluk Çeken Kullanıcılara Yönelik Değişim Yönetimi Desteği
271
4.3.25. Pilot Yeniliklere Katılan Departman Personeline Yönelik
Organizasyon Kültürünün İncelenmesi
272
4.3.27. Pilot Süre, Ölçeklendirme ve Kullanıma Sunma Planlarını
Sonuçlara Göre Revize Etme Esnekliğinin Korunması
272
4.3.28. Pilot Raporların, Verilerin, Öğrenimlerin ve Sonraki Adımların
Kamuyla Paylaşılmasına Yönelik İletişim Planı
273
4.3.29. Sürekli Teknoloji Testi için Periyodik Pilot Projelerin
4.4. Değişimi Yönetmek ve Özbekistan’da Kamu Yönetimi için Yapay Zekaya Dayalı Dijital İnteraktif Platform Geliştirme Stratejisinin İletişimi
274
4.4.1. Dijital Devlet Vizyonu ve Liderliği
274
4.4.2. İşgücünün Eğitimi ve Becerilerinin Artırılması
276
4.4.3. Süreç Yeniden Yapılanması ve Kullanıcı Odaklı Tasarım
277
4.4.4. Organizasyon Kültürü Değişimi
278
4.4.5. İletişim, Paydaş ve Vatandaş Katılımı
278
4.4.6. Aşamalı ve Pilot Uygulamalar
279
4.4.7. Uygulama Sonrası İncelemeler ve Uyarlamalar
280
4.4.8. İnovasyon Laboratuvarları, Ortaklıklar ve Yetenek Yetiştirme
281
4.4.9. Teşvik, Tanınma ve Değişim Ağları
282
4.4.10. Çok Paydaşlı İşbirliği ve Katılımcı Yönetişim
283
4.4.11. Sorumlu Yapay Zeka Uygulamalarının Kurumsallaştırılması
284
4.5. Özbekistan’da Kamu Yönetimine Yönelik Yapay Zeka Tabanlı Dijital İnteraktif Platform Geliştirilmesine Yönelik Mevzuat ve Düzenleyici Değişiklik Önerileri
285
4.5.1. Veri Koruma, Gizlilik ve Siber Güvenlik Yasaları
286
4.5.2. Elektronik İşlemler Kanunları
287
4.5.3. İdari Yük Azaltma Reformları
287
4.5.4. Bulut Bilişim Düzenlemeleri
288
4.5.5. Birlikte Çalışabilirlik ve Açık Standartlar
289
4.5.6. Yasal Erişim Protokolleri
290
4.5.7. Dijital Erişilebilirlik Standartları
291
4.5.8. İnternet Erişim Hakkı
291
4.5.9. Şeffaflık ve Açıklama Kanunları
292
4.5.10. Açık Veri Politikaları
293
4.5.11. Rekabet Politikası Reformları
294
4.5.12. Yeni Teknolojilerin Mevzuatı
294
4.5.13. Fikri Mülkiyet Rejimleri
295
4.5.14. Kamu İhale Reformları
296
4.5.15. Sorumluluk Rejimleri
297
4.5.16. Katılımcı Politika Yapımı
297
4.5.17. Sektör Düzenleyicilerinin Güçlendirilmesi
298
4.5.18. Kamu Yönetimi Reformu
299
4.5.19. Yasama veya Uzman Organlar
300
4.5.20. Otomatik Sistemlere İlişkin İdare Hukuku
300
4.5.21. Teknolojiye Özel Düzenlemeler
301
4.5.22. Uluslararası Veri Yönetişim Rejimleri
302
4.5.23. Kamu Maliyesi Kuralları
303
4.5.24. Kamusal Değerlere Önem Vermek
304
4.5.25. Tüketicilerin Korunması
305
4.5.26. Ceza Adaleti Reformları
306
4.5.27. Otomatik Kararların Açıklanması Hakkı
307
4.5.28. Sektörel Kanunlarda Değişiklik Yapılması
308
4.5.29. Mevzuat İncelemeleri
308
Dördüncü Bölümün Sonuç ve Önerileri
310
ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ “DEVLET YÖNETİŞİMİNİN DİJİTAL İNTERAKTİF PLATFORMU HAKKINDA KANUN” TASLAĞININ KAVRAMI, İLKELERİ VE YAPISI
5.1. Temel Tanımlar ve Koşullar
313
5.1.1. Kişiselleştirme ve Özelleştirme
313
5.1.2. Hizmet Sunum Modelleri
314
5.1.3. Hayat Hizmetleri
315
5.1.4. Kapsayıcı Dijital Altyapı
316
5.1.5. Kamu İhaleleri ve Ortaklıklar
317
5.1.6. Açık Devlet Verileri
318
5.1.7. Mevzuat Esasları
319
5.1.8. İdari ve Yargı Reformları
320
5.1.9. Birlikte Çalışabilirlik Standartları
320
5.1.10. Artımlı Geçiş Planları
321
5.1.11. Kamu İstişareleri
322
5.1.12. Geçici Hükümler
323
5.1.13. Düzeltme Mekanizmaları
324
5.1.14. Gelişen Teknolojilerin Stratejik ve Etik Kullanımı
325
5.1.15. Teknoloji Sürdürülebilirliğinin Sağlanması
325
5.1.16. Ulusal Güvenlik ve Kanun Uygulama Korumaları
326
5.1.17. Çok Paydaşlı Modeller
327
5.1.18. Benchmarking Süreci
328
5.1.19. Uluslararası işbirliği
328
5.1.20. Risk Yönetim Sistemleri
329
5.1.21. Uyumluluk Altyapıları
330
5.1.22. Uluslararası İşbirliği
331
5.1.23. Kapasite Geliştirme
331
5.1.24. Akıllı Şehir Mimarileri
332
5.1.25. Kırsal Kalkınma Platformları
333
5.1.26. Ulusal Kapasite Desteği
334
5.1.27. Değişim Yönetimi
334
5.1.28. Uluslararası İşbirliği
335
5.1.29. Küresel Olarak Karşılaştırmalı, Yerel Olarak Bağlamlandırılmış
336
5.2. Paydaşların Hakları Görev ve Sorumlulukları
337
5.2.1 Dijital Yönetişim Platformunda Paydaşların Hak, Görev ve
5.2.2. Vatandaşların Erişim ve Katılım Hakları
337
5.2.4. Kamu–Özel Ortaklıklarında Hak ve Görevler
338
5.2.5. Erişim Haklarını Makul Sınırlarla Dengelemek
339
5.2.6. Platform Geliştiricisinin Güvenlik, Güvenilirlik ve Erişilebilirlik
5.2.7. Kamu Veri Yönetişiminde Denetleyici Sorumluluğu
339
5.2.8. Uyuşmazlık Çözümü İlkeleri
340
5.2.9. Algoritmik Sorumluluk ve Şeffaflık
340
5.2.10. İnsan Gözetimi ve Takdir Hakkı
340
5.2.11. Organizasyonel Kontroller ve Korumalar
341
5.2.12. Kamu Görevlilerinin Temel Hak ve İlkeleri
341
5.2.13. Gönüllü Evlat Edinmeye İlişkin Makul Kısıtlamalar
342
5.2.14. Kamu–Özel Sorumluluk Paylaşımında Orantılılık
342
5.2.15. Platformda Geçerli Anayasal Hak ve Görevler
343
5.2.16. Üçüncü Tarafın Dahil Edilmesine İlişkin Kriterler
343
5.2.17. Standart Kullanıcı Sözleşmeleri
343
5.2.18. Mali Kontrol, Denetim ve Bütçeleme
344
5.2.19. Yasal Soruşturma, Gözetim veya Erişim Reddi Gerekçeleri
344
5.2.20. Denetlenebilirlik için Kod Şeffaflığı
345
5.2.21. Hizmet Kalitesi ve Altyapı Standartları
345
5.2.22. Yasaklanmış Eylemler
346
5.2.23. Yaşamı Etkileyen Algoritmik Kararlarda İnsan Gözetiminin
5.2.24. Verimlilikten ziyade Kamu Değerine Önem Vermek
347
5.2.25. Deneysel Tasarım İlkeleri
347
5.2.26. Anayasal ve Yasal Temeller
347
5.3. Veri Güvenliği Gizlilik ve Etik Korumalar
348
5.3.1. Sorumlu Veri Kullanımı İçin Güçlü Korumaların Önemi
348
5.3.2. Anonimleştirme, Toplama ve Şifreleme
349
5.3.3. Yapay Zeka Sistemleri için Etik İnceleme Kurulları
350
5.3.4. İstismarcı Mikro Hedeflemeye Karşı Korumalar
350
5.3.5. Aydınlatılmış Onam Gereksinimleri
351
5.3.6. Veri Saklama Sınırları
351
5.3.7. Yapay Zeka Eğitim Verilerinde Şeffaflık
352
5.3.8. Kişisel Verilere Erişim, Düzeltme ve Silme Hakları
352
5.3.9. Hassas Verilere İlişkin Kısıtlamalar
353
5.3.10. Veri Güvenliği Gereksinimleri
353
5.3.11. Veri İhlallerini Önleme ve Raporlama
354
5.3.12. Gizlilik Etki Değerlendirmeleri
354
5.3.13. Savunmasız Gruplara Yönelik Korumalar
355
5.3.14. Kullanıcı Güveni İçin Şeffaflık
355
5.3.15. Kaynak Kodu Şeffaflığı
356
5.3.16. Algoritmik Önyargı Değerlendirmesi
356
5.3.17. Yüksek Riskli Yapay Zekanın İnsan Gözetimi
357
5.3.18. Veri Kalitesi Standartları
357
5.3.20. Şeffaflık İçin Açık Kaynak Yazılım
359
5.3.21. Üçüncü Taraf Yapay Zeka Güvenlik İncelemeleri
359
5.3.22. Etik Yapay Zeka Tasarım İlkeleri
360
5.3.23. Kullanıcı Verilerinin Pazarlamasına İlişkin Kısıtlamalar
360
5.3.24. Teknik Erişim Kontrolleri ve Faaliyet Denetimleri
361
5.3.25. Devlet Veri Taleplerine İlişkin Şeffaflık Raporları
361
5.3.26. Kamu Denetiminin Etkinleştirilmesi
362
5.3.27. Dağıtım Öncesi Hedefleri, Kullanım Durumlarını ve Metrikleri
5.3.28. Kritik Yapay Zeka için Minimum Performans Standartları
363
5.3.29. Kamu Sektörü Yapay Zeka Operatörleri İçin Mesleki Etik
363
5.4. Sorumluluk ve Şikayet Giderme Mekanizmaları
364
5.4.1. Sağlam Şikayet ve Çözüm Mekanizmalarına Olan İhtiyaç
364
5.4.2. Uzmanlaşmış Şikayet Portalları ve Ombudsmanlar
364
5.4.3. Düzeltme Mekanizmalarında Adil Olma İlkeleri
364
5.4.4. Şeffaflık Eksikliği Durumunda Sorumluluk
365
5.4.5. Tazmin Edilebilir Zararlar
365
5.4.6. İyi Niyetli Şikayetlere İlişkin Yasal Tedbirler
366
5.4.7. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Düzenlemeleri
366
5.4.8. Tatmin Edici Olmayan Çözüme Karşı İtiraz Hakkı
367
5.4.9. Şikayetlerin Ele Alınması İçin Zamanındalık Standartları
367
5.4.10. Erişilebilir ve Görünür Şikayet Portalları
367
5.4.11. Hizmet Kesintilerine İlişkin Tazminat Politikası
368
5.4.12. Toplu Dava ve Grup Davası Şikayetlerinin Etkinleştirilmesi
368
5.4.13. Geleneksel Sorumluluk Modellerinin Uygulanabilirliği
369
5.4.14. Algoritmik Sorumluluk için Açıklama Gereksinimleri
369
5.4.15. Algoritmik Kararlara İtiraz ve İtiraz Hakkı
370
5.4.16. Tartışmalı Algoritmik Kararlarda İnsan Gözetimi
370
5.4.17. Çoklu Aktörler için Yeni Sorumluluk Modelleri
370
5.4.18. Ortaklar için Risk Yönetimi Hükümleri
371
5.4.19. Devlette Orantılılık ve Üçüncü Tarafın Sorumluluğu
371
5.4.20. Geliştirici Sorumluluğunun Ölçütü Olarak Eğitim Standartları
372
5.4.21. Platform Kötüye Kullanımları için Özel Soruşturma Birimleri
372
5.4.22. Ciddi Olmayan Şikayetlere Karşı Tedbirler
372
5.4.23. Şikayet Kalıplarına İlişkin Kamu Raporlaması
373
5.4.24. Düzeltme Sistemi Etkinliğinin İç Denetimi
373
5.4.25. Güvenilirlik Standartları ve Cezaları
374
5.4.26. Kullanıcı Geri Bildirimleriyle Bilgilendirilmiş Duyarlı Yeniden
5.4.27. Kapsamlı Durum Gözetiminde Yasal Süreç Sınırları
374
5.4.28. Elektronik İşlemlerin Sınır Ötesi Tanınması
375
5.4.29. Dijital Haklar ve Görevlerin Anayasal Temeli
375
5.5. Dijital Kamu Yönetimine İlişkin Kurumsal Çerçeve ve Prosedürler
376
5.5.1. Koordineli Kurumsal Mimariye Olan İhtiyaç
376
5.5.2. Dijital Hizmetlere İlişkin Ulusal Düzenleme Kurumu
377
5.5.3. Devlet Kurumlarındaki Baş Dijital Yetkililer
377
5.5.4. Merkezi Teknoloji Altyapısı
377
5.5.5. Merkezi Dijital Geliştirme Birimleri
378
5.5.6. Bölümler Arası Koordinasyon Mekanizmaları
378
5.5.7. Mevzuat ve Politikaya Yön Veren Uzman Komiteler
379
5.5.8. Kamu Görevlilerinin Dürüstlük Yükümlülükleri
379
5.5.9. Uzmanlaşmış Gözetim Kuruluşları
380
5.5.10. Önemli Kararlara İlişkin Şeffaf Prosedürler
380
5.5.11. Dış Danışma Konseyleri
380
5.5.12. İstişari Politika Oluşturma
381
5.5.13. Aşamalı Kullanıma Sunma Prosedürleri
381
5.5.14. Bütünleşik Strateji, Bütçeler ve Yol Haritaları
382
5.5.15. İşgücünün Sürekli Yeniden Eğitimi
382
5.5.16. Etki Değerlendirme Çerçeveleri
382
5.5.17. Ortaklık Yönetişimi
383
5.5.18. Özel Çözüm Kurumları
383
5.5.19. Kontrollü Deney Ortamları
383
5.5.20. Modüler Mimari Yönetişim
384
5.5.21. Üretim Sistemleri İçin Erişim Kontrolleri
384
5.5.22. Şeffaflık Standartları
385
5.5.23. Açık Standartlar ve Birlikte Çalışabilirlik
385
5.5.24. İç Bilgi Yönetim Sistemleri
385
5.5.25. Yasal Gözetim ve Erişim Sınırlaması
386
5.5.26. Dış Bağımsız Denetimler
386
5.5.27. Finansal Yönetim Prosedürleri
387
5.5.28. Uyarlanabilir Politika Oluşturma Süreçleri
387
5.5.29. Kriz Yönetimi Protokolleri
387
5.5.30. Standart çalışma prosedürleri
388
5.5.31. Mevzuat Etki Değerlendirmeleri
388
5.6. Kapasite Geliştirme ve Farkındalık Programı
389
5.7. Yol Haritasının Yürütülmesi ve Bütçe Tahsisi
396
5.8. İzleme Değerlendirme ve Güncelleme Mekanizmaları
405
5.9. Mevcut Kanunlarda Değişiklik Teklifi
411
5.10. 1– 4 Arası Bölümler ile Sinerji Analizi
421
Beşinci Bölümün Sonuç ve Önerileri
425
Özbekistan Cumhuriyeti’nin “Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu
Hakkında Kanun” Teklif Taslağının Yapısı
483
Özbekistan Cumhuriyeti’nin “Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu
Hakkında Kanun” Teklifi Taslağı
491