Dijital Devlet Yönetişiminin Teorik ve Hukuki Temelleri Prof. Dr. Islambek Rustambekov, Prof. Dr. Said Gulyamov, Prof. Dr. Hayri Bozgeyik, Dr. Hilola Sharipova  - Kitap
1. Baskı, 
Nisan 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
543
Barkod:
9786052646663
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
700,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışma, kamu yönetimi için dijital etkileşimli bir platformun uygulanmasını kolaylaştırmak için gerekli yasal ve düzenleyici çerçevelerin kapsamlı bir incelemesini sunmaktadır. Yapay zekâ, blockchain ve büyük veri analitiği gibi yeni ortaya çıkan teknolojilerden yararlanan bu platform, vatandaşların kamu hizmetleriyle etkileşiminde erişilebilirliği, şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmayı hedeflemektedir.
Taşkent Devlet Hukuk Üniversitesi ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi arasındaki iş birliği aynı zamanda küresel zorlukların üstesinden gelme konusunda uluslararası iş birliğinin önemini de vurgulamaktadır. Çalışmada farklı bakış açıları ve uzmanlığın bir araya gelmesi sayesinde, önerilen çözümlerin yalnızca teknolojik açıdan gelişmiş değil aynı zamanda kültürel açıdan duyarlı ve sosyal açıdan da kapsayıcı olmasına özen gösterilmiştir.
Kamu yönetimini dijitalleştirmenin karmaşıklıkları arasında yol alırken, yenilik ile etik arasında bir denge kurmak çok önemlidir. Bu çalışma, iyi yönetişimin temel hak ve ilkelerini korurken, aynı zamanda yeni gelişen teknolojilerin sorumlu bir şekilde entegrasyonu için kapsamlı bir çerçeve ve yol gösterici bir pusula görevi görmektedir.
Bu çalışmada sunulan bulgu ve tavsiyeler, her iki ülkenin sınırlarını aşan geniş ve kapsamlı sonuçlara sahiptir. Çalışma ile, vatandaşların mahremiyetini, veri güvenliğini ve demokratik değerleri korurken dijital dönüşümü benimseyen bir ortamı teşvik ederek, teknolojinin olumlu değişim için katalizör görevi gördüğü, aynı zamanda hem vatandaşları ve hem de modern yönetişimin temellerinin güçlendiği bir geleceğin yolu açılmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Dijital Yönetişimde Siber Güvenlik Tehditleri ve Veri Gizliliği Kaygıları
.
Dijital Devlet Yönetişiminin Klasik
.
Modern ve Beklenen
.
Kamu Yönetiminin Dijital Etkileşimli Platformuna İlişkin Teoriler
.
Özbekistan'da Yapay Zekaya Dayalı Dijital İnteraktif Kamu Yönetimi Platformunun Geliştirilmesi Konsepti
.
Özbekistan Cumhuriyeti "Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu Hakkında Kanun" Taslağının Kavramı, İlkeleri ve Yapısı
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 
5
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR LİSTESİ 
25
KAVRAMLAR 
27
GİRİŞ 
35
I. Araştırmanın Önemi 
35
II. Araştırmanın Amaç ve Hedefleri 
35
III. Araştırmanın Boşluğu 
36
IV. Sonraki Araştırmalar İçin Fırsatlar 
38
V. Araştırmanın Metodolojisi 
39
A. Veri Toplama ve Sentez 
39
B. Karşılaştırmalı ve Tümevarımsal Yaklaşım 
40
C. Tahmine Dayalı Analiz 
41
D. Literatür Araştırması 
41
BİRİNCİ BÖLÜM
DİJİTAL YÖNETİŞİMDE SİBER GÜVENLİK TEHDİTLERİ
VE VERİ GİZLİLİĞİ KAYGILARI
1.1. Siber Güvenlik Tehditleri ve Veri Gizliliği Endişeleri 
43
1.2. Gelişmekte Olan Ülkelerde Dijital Uçurumlar ve Teknolojiye Erişim Eşitsizliği 
50
1.3. Değişime Direnç ve Dijital Beceri Boşlukları 
58
1.4. Yapay Zeka Sistemlerinin Yönetişimdeki Yasal ve Etik Sonuçları 
65
1.5. Dijital Yönetişimde Sınırlı Kamu Gözetimi ve Vatandaşların Katılımı 
74
Birinci Bölümün Sonuç ve Önerileri 
82
İKİNCİ BÖLÜM
DİJİTAL DEVLET YÖNETİŞİMİNİN KLASİK/MODERN VE BEKLENEN TEORİK YÖNLERİ 
85
2.1. E–Devlet Teorileri ve Modelleri 
85
2.1.1. Klasik Bürokrasi ve Yönetim Teorileri 
86
2.1.2. Yeni Kamu Yönetimi Teorileri 
87
2.1.3. Modernizasyon Teorileri: Teknoloji, Gelişme ve Yayılma 
89
2.1.4. Aşama Modelleri: Doğrusal İlerlemeler ve Sınırlar 
90
2.1.5. Kurumsalcı Teoriler: Yol Bağımlılıkları ve Rutinler 
91
2.1.6. Eleştirel Perspektifler: Güç, Katılım ve Kontrol 
92
2.1.7. Çağdaş Perspektifler: Katılım, Yenilik ve Kamu Değeri 
93
2.1.8. Disiplinlerarası Perspektifler 
94
2.1.9. Küresel Yayılım ve Karşılaştırmalı Değerlendirmeler 
95
2.1.10. Devam Eden Öncelikler ve Yörüngeler 
97
2.2. Dijital Çağ Yönetişiminin İlkeleri: Temeller, Bağlamlar ve Gelişen
Sınırlar 
98
2.3. Blockchain, Yapay Zeka, Büyük Veri Analitiği gibi Gelişen Teknolojiler 
105
2.4. Kamu Sektörünün Dijital Dönüşümüne Yaklaşımlar 
116
2.5. E–Yönetişim Sistemlerine Yönelik Tasarım ve Değerlendirme
Metodolojileri 
132
İkinci Bölümün Sonuç ve Öneriler i 
140
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAMU YÖNETİMİNİN DİJİTAL ETKİLEŞİMLİ PLATFORMUNA İLİŞKİN TEORİLER
3.1. Temel İlke ve Hedefler 
143
3.1.1. Evrensel Erişim ve Katılım 
143
3.1.2. Hak Temelli Yaklaşım 
144
3.1.3. Katılım, Ortak Tasarım ve Kullanıcı Kontrolü 
145
3.1.4. Şeffaflık ve Açıklanabilirlik 
146
3.1.5. Güvenlik, Gizlilik ve Gözetim Kaygıları 
147
3.1.6. Kamusal Değerler ve Etik 
147
3.1.7. Politika, Yasal Çerçeveler ve Kurumsal Gözetim 
148
3.1.8. Sürdürülebilirlik, Dayanıklılık ve Başvuru 
149
3.1.9. Teknolojik Kapasite ve Entegrasyon 
150
3.1.10. Katılımın ve Birlikte Yönetişimin Kurumsallaştırılması 
150
3.2. Önerilen Yapı ve Özellikleri 
151
3.2.1. Birlikte Çalışabilir Mimari 
152
3.2.2. Çekirdek Yapı Taşları 
153
3.2.3. Etkileşimli ve Konuşmaya Dayalı Arayüzler 
155
3.2.4. Akıllı Otomasyon 
156
3.2.5. Uygulamalı Yapay Zeka 
156
3.2.6. Güvenlik ve İzleme 
158
3.2.7. Şeffaflık ve Gözetim 
158
3.2.8. Katılım ve Erişilebilirlik 
159
3.3. Kamu Yönetiminin Dijital İnteraktif Platformu: Yapay Zeka, Blockchain vb. Gelişen Teknolojilerden Yararlanmak 
160
3.3.1. Vatandaş Etkileşimleri için Doğal Dil İşleme 
160
3.3.2. İşlem İzleme için Bilgisayarlı Görme 
161
3.3.3. Konuşmaya Dayalı Yapay Zeka Asistanları ve Sohbet Robotları 
162
3.3.4. Görüntü, Video ve Konuşma ile Multimedya İş Akışları 
163
3.3.5. Bozulmaya Karşı Korumalı Kayıtlar için Dağınık Defterler 
164
3.3.6. Otomatik Uygulama için Akıllı Sözleşmeler 
165
3.3.7. Kamu Yönetimini Geliştirmek İçin Algoritmik Karar Verme 
165
3.3.8. Vatandaş Biyometrik Kimlik Doğrulaması 
166
3.3.9. Nesnelerin interneti Sensör Verilerinden Gerçek Zamanlı Genel Uyarı 
167
3.3.10. Kamu Hizmeti Robotiğinin Riskleri Azaltma Etkisi 
168
3.3.11. Toplu Taşıma ve Teslimat için Otonom Mobilite Pilotları 
169
3.3.12. Kamu İstişareleri için Artırılmış Gerçeklik Simülasyonları 
170
3.3.13. Açık Hükümet Verilerinin Dijital Platformlara Entegrasyonu 
171
3.3.14. Kamu Varlıklarını Takip Etmek İçin Nesnelerin İnterneti 
172
3.3.15. Yönetişim için Yapay Zeka Etik Danışma Konseyleri 
172
3.3.16. Otomatik Kararları Açıklamak için Algoritmik Şeffaflık 
173
3.3.17. Politika Etkilerini Öngörmeye Yönelik Senaryolar ve Tahminler 
174
3.3.18. Gelişen Teknolojileri Güvenle Denemek için Test Ortamları 
175
3.3.19. Katılım ve Destek için Yardımcı Robotik 
176
3.3.20. Gelişmiş Erişilebilirlik için Beyin–Bilgisayar Arayüzleri 
177
3.3.21. Kanıta Dayalı Politika için Nesnelerin İnterneti ve Uydu
Verilerinin Birleştirilmesi 
177
3.3.22. Çevresel İzleme için Drone Araştırmaları 
178
3.3.23. Protez ve Dayanıklı Altyapı için 3D Baskı 
179
3.3.24. Sınırlı Eğitim Veri Kümelerini Genişletmek İçin Sentetik Veriler 
179
3.3.25. Güvenli Veri Paylaşımı için Dağınık Defterler 
180
3.3.26. Yerelleştirilmiş Dijital Hizmetler için Uç Bilgi İşlem 
180
3.3.27. Sesli Kullanıcı Arayüzleri ve Çok Dilli Chatbotlar 
181
3.3.28. Etiği Yazılıma Yerleştirmek için Yapay Zeka Araçları 
182
3.3.29. İnsan–Makine Hibrit Karar Verme 
182
3.3.30. Kamu Çıkarına Yönelik İşbirlikçi Teknoloji Tasarımı 
183
3.4. Kamu Yönetimi için Dijital İnteraktif Platform: Eski Sistemlerle
Entegrasyon ve Uygulama Yöntemleri 
184
3.4.1. Test ve İyileştirme için Aşamalı Modüler Kullanıma Sunma 
185
3.4.2. İş Akışlarını Optimize Etmek İçin Süreç Analizi 
186
3.4.3. Test için Geçici Sunucularda Çoğaltma 
186
3.4.4. Sistemler Arası API Entegrasyonu 
187
3.4.5. Entegrasyonu Kolaylaştıracak Ara Yazılım Araçları 
188
3.4.6. Veri Standardizasyonu ve Temizleme 
189
3.4.7. Sistem Yönetiminde Yönetici Eğitimi 
189
3.4.8. Kesinti Süresini En Aza İndirmek İçin Planlı Değişiklik Aralıkları 
190
3.4.9. Departman Personeli Tarafından Kullanıcı Testi 
191
3.4.10. Seçilmiş Sistemlerle Aşamalı Entegrasyon 
191
3.4.11. Geçiş Sırasında Paralel İşlemler 
192
3.4.12. Taşınabilirlik için Konteynerleştirme Uygulamaları 
192
3.4.13. Geçiş Sırasında Talep Üzerine Teknik Yardım 
193
3.4.14. Fonksiyonlar Arası Entegrasyon Ekipleri 
193
3.4.15. Kurs Ortasında İyileştirmeye İzin Veren Kademeli Uygulama 
194
3.4.16. Eski Sistemlerin Eşzamanlı Modernizasyonu 
195
3.4.17. Hizmet Odaklı Mimari Kullanan Gevşek Bağlı Arayüzler 
195
3.4.18. Güvenilirlik ve Ölçeklenebilirlik için Bulut Altyapısından
Yararlanma 
196
3.4.19. Acil Durum Yönetimi için Geri Dönüş Yetenekleri 
196
3.4.20. Arızalardan Sonra Kararlı Yapılandırmaları Geri Yüklemek için Geri Alma 
197
3.4.21. Uygulama Sonrası Sistem Sağlığının Sürekli Takibi 
197
3.4.22. Acil Durum Kurtarma için Güçlü Mekanizmalar 
198
3.4.23. Lansman Öncesi Simüle Edilen En Yüksek Yüklerde Stres Testi 
199
3.4.24. Kritik İşlevselliğin Sürdürülmesine Yönelik Kademeli Acil Durum Planları 
199
3.4.25. Uygulama Sonrası Tehditlere Karşı Siber Güvenlik Farkındalığı 
200
3.4.26. Günlük Veri Yedekleme, Felaket Kurtarma ve Yük Devretme
Sunucuları 
201
3.4.27. Altyapı Modernizasyonu Maliyet ve Risklerin Dengelenmesi 
201
3.4.28. Uygulama Sonrası Sürekli İyileştirmelerin Kurumsallaşması 
202
3.4.29. Bütçe ve Program Aşımlar, Gecikmeler ve Karmaşıklığın
Değerlendirilmesi 
203
3.4.30. Değişim Yönetimi Paydaşları Dönüşüme Hazırlamak 
203
3.5. Kamu Yönetimi İçin Dijital İnteraktif Platform: Değişim Yönetimi ve Kapasite Geliştirme Stratejileri 
204
3.5.1. Etkilenen Personele Yönelik İletişim Planları ve Eğitim
Programları 
205
3.5.2. Değişimin Faydalarını Vurgulayan Liderlik Vizyonu ve
Motivasyonu 
205
3.5.3. Akran Öğrenimi için Merkezi Olmayan Uygulama Toplulukları 
206
3.5.4. Eğitim İhtiyaç Analizi ve Beceri Eksikliği Değerlendirmesi 
206
3.5.5. Etkililik Konusunda Sürekli Geri Bildirim Veren Aşamalı Eğitim 
207
3.5.6. Puan ve Benimsenmeye Yönelik Tanınma Gibi Oyunlaştırma
Yöntemleri 
207
3.5.6. Eski ve Yeni Sistemlerde Çapraz Beceri Geliştirmeye Yönelik İş Rotasyonları 
208
3.5.7. Bakım ve Yeniliği Dengeleyen Karma Ekipler 
208
3.5.8. Geçiş Sırasında Yardımlar ve Yedeklemeler Gibi Geçici Çözümler 
209
3.5.9. Geçiş Odağı için Geçici İş Yükünün Azaltılması 
209
3.5.10. Geçiş Yeteneği Geliştirme için Dış Uzmanlar 
210
3.5.11. Sürdürülebilir Gelişim için Eğiticilerin Eğitimi Programları 
210
3.5.12. Psikolojik Danışmanlık ve Destek Hizmetleri 
211
İçinde Değişim Temsilcileri 
211
3.5.14. Tasarım Atölyeleri Gibi Personelin Birlikte Oluşturma Katılımı 
212
3.5.15. Personel Fikirlerinden Yeniliklerin Test Edilmesi ve Seçilmesi 
212
3.5.16. İşe Yerleştirme Yardımı Gibi Geçiş Destek Programları 
212
3.5.17. Uygulama Başarısını Kutlamak ve Katkıyı Takdir Etmek 
213
3.5.18. Performansa Bağlı Ücret Gibi Finansal Uyum Teşvikleri 
213
3.5.19. Gerekli Yetkinliklerin İşe Alınmasına Yönelik Yeni Yetenek
Girişimleri 
214
3.5.20. Uzmanlaşmış Değişim Yönetimi Birimleri 
214
3.5.21. Çalışanlarla Sürekli Çok Kanallı Geri Bildirim Döngüleri 
215
3.5.22. Teknoloji Kullanımında Tabandan Yeniliğin Teşvik Edilmesi 
215
3.5.23. Değişim Yönetimi Araştırmalarını Örgütsel Psikoloji, Tasarım ve Ötesine Entegre Etmek 
216
3.5.24. Gelişen Teknolojilere Sürekli Uyum için Kurumsallaşma
Mekanizmaları 
216
3.5.25. Erken Faydaları Göstermeye Yönelik Hızlı Kazanan Prototip
Girişimleri 
217
3.5.26. Sürekli Uzmanlık için Bilgi Transferi Lisanslaması 
217
3.5.27. Dış Deneyimden Yararlanan Kamu–Özel Ortaklıkları 
218
3.5.28. Kamu Görevlileri İçin Tasarım Odaklı Düşünme Gibi
Disiplinlerarası Beceri Geliştirme 
218
Üçüncü Bölümün Sonuç ve Önerileri 
219
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖZBEKİSTAN’DA YAPAY ZEKAYA DAYALI DİJİTAL İNTERAKTİF KAMU YÖNETİMİ PLATFORMUNUN GELİŞTİRİLMESİ KONSEPTİ
4.1. Hazırlık Durumunun ve Zorlukların Değerlendirilmesi 
221
4.1.1. Özbekistan’da E–Yönetişimin Mevcut Durumu 
221
4.1.2. İlgili Hükümet Politikaları ve Kurumsal Kapasite 
223
4.1.3. Dijital Altyapı ve Kamu Erişimi 
224
4.1.4. İşgücü Dijital Becerileri 
226
4.1.5. Tipik Kullanıcı İhtiyaçları ve Sorunlu Noktalar 
226
4.1.6. Bütçe ve Mali Kısıtlamalar 
228
4.1.7. Siber Güvenlik ve Kamuoyu Güveni 
228
4.1.8. Yasal ve Düzenleyici Çerçeveler 
229
4.1.9. Kültürel ve Sosyal Faktörler 
230
4.1.10. Sonuç olarak 
231
4.2. Özbekistan’da Dijital İnteraktif Kamu Yönetimi Platformu: Yapay
Zekaya Dayalı Önerilen Bir Konsept 
231
4.2.1. Vizyon, Hedefler, İlkeler ve Öncelikler 
232
4.2.2. Önerilen Mimari, Yetenekler ve Beklenen Faydalar 
233
4.2.3. Yasal, Düzenleyici ve Kamu Politikası Çerçeveleri 
234
4.2.4. Değişim Yönetimi Yol Haritası ve Aşamalı Kullanıma Sunma 
236
4.2.5. Bütçe Planlama ve Finansman Modelleri 
237
4.2.6. Kurumsal Roller, Koordinasyon ve Sorumluluk Mekanizmaları 
238
4.2.7. Dijital Katılım ve Eşitlik Girişimleri 
238
4.2.8. Gizliliğin Korunması, Etik ve Güvenlik Önlemleri 
239
4.2.9. Birlikte Çalışabilirlik Standartları ve Mimari İlkeleri 
241
4.2.10. Entegre ve Modüler Platform Dağıtım Modelleri 
242
4.2.11. Kullanıcı Geri Bildirim Mekanizmaları ve Demokratik Sorumluluk 
243
4.2.12. Sorumlu Yeni Teknoloji Entegrasyonu İlkeleri 
244
4.2.13. Kontrollü Deneylere Yönelik Pilot Projeler 
245
4.2.14. Etki Değerlendirmeleri, Denetimler ve Risk Yönetimi 
245
4.2.15. Çevik Gelişim ve Sürekli İyileştirmeler 
247
4.2.16. Eski Sistem Entegrasyon Yaklaşımı 
247
4.2.17. Dijital Platform için Bulut ve Şirket İçi Altyapı 
248
4.2.18. Hesap Verebilirliği Desteklemeye Yönelik Şeffaflık Hükümleri 
249
4.2.19. Sürdürülebilirlik Modelleri ve Uzun Vadeli Platform Yönetimi 
250
4.2.20. Elektronik İşlemlerin, Kimliklerin ve Kayıtların Yasal
Geçerliliğinin Tanınması 
250
4.2.21. Politikaları, Süreçleri ve Mevzuatı Vatandaşlarla Birlikte
Oluşturmak 
251
4.2.22. Belirli Otomatik Kararlarda İnsan Takdirinin Korunması 
252
4.2.23. Kitlesel Kaynak Kullanımı Yoluyla Yerel İnovasyonun Teşvik
Edilmesi 
253
4.2.24. Açık Hükümet Veri Entegrasyonu Yoluyla Girişimcilik Fırsatları 
253
4.2.25. Halk Eğitimi ve İşgücü Eğitimi 
254
4.2.26. Değişim Yönetimi, İletişim ve Paydaş Katılımı 
255
4.2.27. Etik Kurullar, Algoritmik Denetimler ve Yapay Zeka Gözetim
Mekanizmaları 
255
4.2.28. Bürokratik ve Kurumsal Direnci Aşmak İçin Değişim Yönetimi 
256
4.2.29. Mevcut ve Gelecekteki Dijitalleşmeye Uygun Hizmet Tipolojisi 
257
4.2.30. Temel Dijital Kamu Altyapı Platformlarına Öncelik Verme 
258
4.2.31. Sonuç olarak 
258
4.3. Platformun Test Edilmesi ve İyileştirilmesine Yönelik Projeler 
259
4.3.1. Bilgi Portalları Gibi Daha Düşük Riskli Uygulamalarla Başlamak 
259
4.3.2. Sınırlı Bölgeleri Kapsayan Coğrafi Pilotlar 
259
4.3.3. Minimum Karmaşıklıkla Düşük Öncelikli Vatandaş Hizmetleri 
260
4.3.4. Lisans Başvuruları Gibi Dijitalleştirilmesi En Kolay Kağıt İşlemleri 
260
4.3.5. Teknoloji Meraklısı Gençler Gibi Benimsenmeye En Açık
Kullanıcı Segmenti 
261
4.3.6. Tam Uygulamaya Kadar Ölçeklenebilirlik Sırasında Tasarım
İyileştirmeleri 
262
4.3.7. Benimseme, Kullanım Kalıpları ve Demografiye İlişkin Veri
Analizi 
262
4.3.8. Geri Alma Gerektiren Arızaların Belirlenmesi İçin Sürekli Risk
İzleme 
263
4.3.9. Hataları En Aza İndirmek İçin Test Sonrası Artımlı Özellik Ekleme 
263
4.3.10. Geçiş Sırasında Paralel Yeni Dijital ve Eski Manuel Süreç
Çalışmaları 
264
4.3.11. Arka Uç İş Akışı Otomasyonunu Entegre Etmeden Önce Ön Uç Arayüzlerle Başlamak 
264
4.3.12. Pilot Ölçek, Amaç ve Sınırlamalara İlişkin Şeffaf Kamusal İletişim 
265
4.3.13. Üçüncü Taraf Yeniliklerine Olanak Sağlayacak Veri Paylaşımı 
265
4.3.14. Pilot Kullanımına Yardımcı Olacak Katılım Destek Mekanizmaları 
266
4.3.15. Altyapının Lansman Öncesi Yük Testi 
266
4.3.16. Güvenlik Açığı Taraması Gibi Sürekli Güvenlik Test
Mekanizmaları 
267
4.3.17. Sınırlı Kapsamlı Pilot İşlemlerin Hukuki Geçerliliğinin
Doğrulanması 
267
4.3.18. Pilotların Teknik Sorunlarla veya Halkın Tepkisiyle Karşılaşması Durumunda Sorun Çözüm Protokolleri 
268
4.3.19. Pilot Bütçenin İstenilen Ölçek ve Süreye Uygunluğu 
268
4.3.20. Paydaş Katılımlı Pilot Gözetim Komiteleri 
269
4.3.21. Bağımsız Uzmanlar Tarafından Pilot Uygulama Sonrası Etki
Değerlendirmeleri 
269
4.3.22. Tedavi ve Kontrol Gruplu Kontrollü Deney Tasarımları 
270
4.3.23. Devletin Dijitalleşme Pilot Uygulamalarına Yönelik Uluslararası Lider Uygulamaların İncelenmesi 
270
4.3.24. Pilot Sistemlerde Zorluk Çeken Kullanıcılara Yönelik Değişim Yönetimi Desteği 
271
4.3.25. Pilot Yeniliklere Katılan Departman Personeline Yönelik
Teşvikler 
271
Organizasyon Kültürünün İncelenmesi 
272
4.3.27. Pilot Süre, Ölçeklendirme ve Kullanıma Sunma Planlarını
Sonuçlara Göre Revize Etme Esnekliğinin Korunması 
272
4.3.28. Pilot Raporların, Verilerin, Öğrenimlerin ve Sonraki Adımların
Kamuyla Paylaşılmasına Yönelik İletişim Planı 
273
4.3.29. Sürekli Teknoloji Testi için Periyodik Pilot Projelerin
Kurumsallaştırılması 
273
4.3.30. Sonuç olarak 
273
4.4. Değişimi Yönetmek ve Özbekistan’da Kamu Yönetimi için Yapay Zekaya Dayalı Dijital İnteraktif Platform Geliştirme Stratejisinin İletişimi 
274
4.4.1. Dijital Devlet Vizyonu ve Liderliği 
274
4.4.2. İşgücünün Eğitimi ve Becerilerinin Artırılması 
276
4.4.3. Süreç Yeniden Yapılanması ve Kullanıcı Odaklı Tasarım 
277
4.4.4. Organizasyon Kültürü Değişimi 
278
4.4.5. İletişim, Paydaş ve Vatandaş Katılımı 
278
4.4.6. Aşamalı ve Pilot Uygulamalar 
279
4.4.7. Uygulama Sonrası İncelemeler ve Uyarlamalar 
280
4.4.8. İnovasyon Laboratuvarları, Ortaklıklar ve Yetenek Yetiştirme 
281
4.4.9. Teşvik, Tanınma ve Değişim Ağları 
282
4.4.10. Çok Paydaşlı İşbirliği ve Katılımcı Yönetişim 
283
4.4.11. Sorumlu Yapay Zeka Uygulamalarının Kurumsallaştırılması 
284
4.4.12. Sonuç olarak 
285
4.5. Özbekistan’da Kamu Yönetimine Yönelik Yapay Zeka Tabanlı Dijital İnteraktif Platform Geliştirilmesine Yönelik Mevzuat ve Düzenleyici Değişiklik Önerileri 
285
4.5.1. Veri Koruma, Gizlilik ve Siber Güvenlik Yasaları 
286
4.5.2. Elektronik İşlemler Kanunları 
287
4.5.3. İdari Yük Azaltma Reformları 
287
4.5.4. Bulut Bilişim Düzenlemeleri 
288
4.5.5. Birlikte Çalışabilirlik ve Açık Standartlar 
289
4.5.6. Yasal Erişim Protokolleri 
290
4.5.7. Dijital Erişilebilirlik Standartları 
291
4.5.8. İnternet Erişim Hakkı 
291
4.5.9. Şeffaflık ve Açıklama Kanunları 
292
4.5.10. Açık Veri Politikaları 
293
4.5.11. Rekabet Politikası Reformları 
294
4.5.12. Yeni Teknolojilerin Mevzuatı 
294
4.5.13. Fikri Mülkiyet Rejimleri 
295
4.5.14. Kamu İhale Reformları 
296
4.5.15. Sorumluluk Rejimleri 
297
4.5.16. Katılımcı Politika Yapımı 
297
4.5.17. Sektör Düzenleyicilerinin Güçlendirilmesi 
298
4.5.18. Kamu Yönetimi Reformu 
299
4.5.19. Yasama veya Uzman Organlar 
300
4.5.20. Otomatik Sistemlere İlişkin İdare Hukuku 
300
4.5.21. Teknolojiye Özel Düzenlemeler 
301
4.5.22. Uluslararası Veri Yönetişim Rejimleri 
302
4.5.23. Kamu Maliyesi Kuralları 
303
4.5.24. Kamusal Değerlere Önem Vermek 
304
4.5.25. Tüketicilerin Korunması 
305
4.5.26. Ceza Adaleti Reformları 
306
4.5.27. Otomatik Kararların Açıklanması Hakkı 
307
4.5.28. Sektörel Kanunlarda Değişiklik Yapılması 
308
4.5.29. Mevzuat İncelemeleri 
308
4.5.30. Sonuç olarak 
309
Dördüncü Bölümün Sonuç ve Önerileri 
310
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ “DEVLET YÖNETİŞİMİNİN DİJİTAL İNTERAKTİF PLATFORMU HAKKINDA KANUN” TASLAĞININ KAVRAMI, İLKELERİ VE YAPISI
5.1. Temel Tanımlar ve Koşullar 
313
5.1.1. Kişiselleştirme ve Özelleştirme 
313
5.1.2. Hizmet Sunum Modelleri 
314
5.1.3. Hayat Hizmetleri 
315
5.1.4. Kapsayıcı Dijital Altyapı 
316
5.1.5. Kamu İhaleleri ve Ortaklıklar 
317
5.1.6. Açık Devlet Verileri 
318
5.1.7. Mevzuat Esasları 
319
5.1.8. İdari ve Yargı Reformları 
320
5.1.9. Birlikte Çalışabilirlik Standartları 
320
5.1.10. Artımlı Geçiş Planları 
321
5.1.11. Kamu İstişareleri 
322
5.1.12. Geçici Hükümler 
323
5.1.13. Düzeltme Mekanizmaları 
324
5.1.14. Gelişen Teknolojilerin Stratejik ve Etik Kullanımı 
325
5.1.15. Teknoloji Sürdürülebilirliğinin Sağlanması 
325
5.1.16. Ulusal Güvenlik ve Kanun Uygulama Korumaları 
326
5.1.17. Çok Paydaşlı Modeller 
327
5.1.18. Benchmarking Süreci 
328
5.1.19. Uluslararası işbirliği 
328
5.1.20. Risk Yönetim Sistemleri 
329
5.1.21. Uyumluluk Altyapıları 
330
5.1.22. Uluslararası İşbirliği 
331
5.1.23. Kapasite Geliştirme 
331
5.1.24. Akıllı Şehir Mimarileri 
332
5.1.25. Kırsal Kalkınma Platformları 
333
5.1.26. Ulusal Kapasite Desteği 
334
5.1.27. Değişim Yönetimi 
334
5.1.28. Uluslararası İşbirliği 
335
5.1.29. Küresel Olarak Karşılaştırmalı, Yerel Olarak Bağlamlandırılmış 
336
5.2. Paydaşların Hakları Görev ve Sorumlulukları 
337
5.2.1 Dijital Yönetişim Platformunda Paydaşların Hak, Görev ve
Sorumlulukları 
337
5.2.2. Vatandaşların Erişim ve Katılım Hakları 
337
5.2.4. Kamu–Özel Ortaklıklarında Hak ve Görevler 
338
5.2.5. Erişim Haklarını Makul Sınırlarla Dengelemek 
339
5.2.6. Platform Geliştiricisinin Güvenlik, Güvenilirlik ve Erişilebilirlik
Görevleri 
339
5.2.7. Kamu Veri Yönetişiminde Denetleyici Sorumluluğu 
339
5.2.8. Uyuşmazlık Çözümü İlkeleri 
340
5.2.9. Algoritmik Sorumluluk ve Şeffaflık 
340
5.2.10. İnsan Gözetimi ve Takdir Hakkı 
340
5.2.11. Organizasyonel Kontroller ve Korumalar 
341
5.2.12. Kamu Görevlilerinin Temel Hak ve İlkeleri 
341
5.2.13. Gönüllü Evlat Edinmeye İlişkin Makul Kısıtlamalar 
342
5.2.14. Kamu–Özel Sorumluluk Paylaşımında Orantılılık 
342
5.2.15. Platformda Geçerli Anayasal Hak ve Görevler 
343
5.2.16. Üçüncü Tarafın Dahil Edilmesine İlişkin Kriterler 
343
5.2.17. Standart Kullanıcı Sözleşmeleri 
343
5.2.18. Mali Kontrol, Denetim ve Bütçeleme 
344
5.2.19. Yasal Soruşturma, Gözetim veya Erişim Reddi Gerekçeleri 
344
5.2.20. Denetlenebilirlik için Kod Şeffaflığı 
345
5.2.21. Hizmet Kalitesi ve Altyapı Standartları 
345
5.2.22. Yasaklanmış Eylemler 
346
5.2.23. Yaşamı Etkileyen Algoritmik Kararlarda İnsan Gözetiminin
Korunması 
346
5.2.24. Verimlilikten ziyade Kamu Değerine Önem Vermek 
347
5.2.25. Deneysel Tasarım İlkeleri 
347
5.2.26. Anayasal ve Yasal Temeller 
347
5.2.27. Sonuç olarak 
348
5.3. Veri Güvenliği Gizlilik ve Etik Korumalar 
348
5.3.1. Sorumlu Veri Kullanımı İçin Güçlü Korumaların Önemi 
348
5.3.2. Anonimleştirme, Toplama ve Şifreleme 
349
5.3.3. Yapay Zeka Sistemleri için Etik İnceleme Kurulları 
350
5.3.4. İstismarcı Mikro Hedeflemeye Karşı Korumalar 
350
5.3.5. Aydınlatılmış Onam Gereksinimleri 
351
5.3.6. Veri Saklama Sınırları 
351
5.3.7. Yapay Zeka Eğitim Verilerinde Şeffaflık 
352
5.3.8. Kişisel Verilere Erişim, Düzeltme ve Silme Hakları 
352
5.3.9. Hassas Verilere İlişkin Kısıtlamalar 
353
5.3.10. Veri Güvenliği Gereksinimleri 
353
5.3.11. Veri İhlallerini Önleme ve Raporlama 
354
5.3.12. Gizlilik Etki Değerlendirmeleri 
354
5.3.13. Savunmasız Gruplara Yönelik Korumalar 
355
5.3.14. Kullanıcı Güveni İçin Şeffaflık 
355
5.3.15. Kaynak Kodu Şeffaflığı 
356
5.3.16. Algoritmik Önyargı Değerlendirmesi 
356
5.3.17. Yüksek Riskli Yapay Zekanın İnsan Gözetimi 
357
5.3.18. Veri Kalitesi Standartları 
357
5.3.20. Şeffaflık İçin Açık Kaynak Yazılım 
359
5.3.21. Üçüncü Taraf Yapay Zeka Güvenlik İncelemeleri 
359
5.3.22. Etik Yapay Zeka Tasarım İlkeleri 
360
5.3.23. Kullanıcı Verilerinin Pazarlamasına İlişkin Kısıtlamalar 
360
5.3.24. Teknik Erişim Kontrolleri ve Faaliyet Denetimleri 
361
5.3.25. Devlet Veri Taleplerine İlişkin Şeffaflık Raporları 
361
5.3.26. Kamu Denetiminin Etkinleştirilmesi 
362
5.3.27. Dağıtım Öncesi Hedefleri, Kullanım Durumlarını ve Metrikleri
Tanımlama 
362
5.3.28. Kritik Yapay Zeka için Minimum Performans Standartları 
363
5.3.29. Kamu Sektörü Yapay Zeka Operatörleri İçin Mesleki Etik 
363
5.4. Sorumluluk ve Şikayet Giderme Mekanizmaları 
364
5.4.1. Sağlam Şikayet ve Çözüm Mekanizmalarına Olan İhtiyaç 
364
5.4.2. Uzmanlaşmış Şikayet Portalları ve Ombudsmanlar 
364
5.4.3. Düzeltme Mekanizmalarında Adil Olma İlkeleri 
364
5.4.4. Şeffaflık Eksikliği Durumunda Sorumluluk 
365
5.4.5. Tazmin Edilebilir Zararlar 
365
5.4.6. İyi Niyetli Şikayetlere İlişkin Yasal Tedbirler 
366
5.4.7. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Düzenlemeleri 
366
5.4.8. Tatmin Edici Olmayan Çözüme Karşı İtiraz Hakkı 
367
5.4.9. Şikayetlerin Ele Alınması İçin Zamanındalık Standartları 
367
5.4.10. Erişilebilir ve Görünür Şikayet Portalları 
367
5.4.11. Hizmet Kesintilerine İlişkin Tazminat Politikası 
368
5.4.12. Toplu Dava ve Grup Davası Şikayetlerinin Etkinleştirilmesi 
368
5.4.13. Geleneksel Sorumluluk Modellerinin Uygulanabilirliği 
369
5.4.14. Algoritmik Sorumluluk için Açıklama Gereksinimleri 
369
5.4.15. Algoritmik Kararlara İtiraz ve İtiraz Hakkı 
370
5.4.16. Tartışmalı Algoritmik Kararlarda İnsan Gözetimi 
370
5.4.17. Çoklu Aktörler için Yeni Sorumluluk Modelleri 
370
5.4.18. Ortaklar için Risk Yönetimi Hükümleri 
371
5.4.19. Devlette Orantılılık ve Üçüncü Tarafın Sorumluluğu 
371
5.4.20. Geliştirici Sorumluluğunun Ölçütü Olarak Eğitim Standartları 
372
5.4.21. Platform Kötüye Kullanımları için Özel Soruşturma Birimleri 
372
5.4.22. Ciddi Olmayan Şikayetlere Karşı Tedbirler 
372
5.4.23. Şikayet Kalıplarına İlişkin Kamu Raporlaması 
373
5.4.24. Düzeltme Sistemi Etkinliğinin İç Denetimi 
373
5.4.25. Güvenilirlik Standartları ve Cezaları 
374
5.4.26. Kullanıcı Geri Bildirimleriyle Bilgilendirilmiş Duyarlı Yeniden
Tasarım 
374
5.4.27. Kapsamlı Durum Gözetiminde Yasal Süreç Sınırları 
374
5.4.28. Elektronik İşlemlerin Sınır Ötesi Tanınması 
375
5.4.29. Dijital Haklar ve Görevlerin Anayasal Temeli 
375
5.5. Dijital Kamu Yönetimine İlişkin Kurumsal Çerçeve ve Prosedürler 
376
5.5.1. Koordineli Kurumsal Mimariye Olan İhtiyaç 
376
5.5.2. Dijital Hizmetlere İlişkin Ulusal Düzenleme Kurumu 
377
5.5.3. Devlet Kurumlarındaki Baş Dijital Yetkililer 
377
5.5.4. Merkezi Teknoloji Altyapısı 
377
5.5.5. Merkezi Dijital Geliştirme Birimleri 
378
5.5.6. Bölümler Arası Koordinasyon Mekanizmaları 
378
5.5.7. Mevzuat ve Politikaya Yön Veren Uzman Komiteler 
379
5.5.8. Kamu Görevlilerinin Dürüstlük Yükümlülükleri 
379
5.5.9. Uzmanlaşmış Gözetim Kuruluşları 
380
5.5.10. Önemli Kararlara İlişkin Şeffaf Prosedürler 
380
5.5.11. Dış Danışma Konseyleri 
380
5.5.12. İstişari Politika Oluşturma 
381
5.5.13. Aşamalı Kullanıma Sunma Prosedürleri 
381
5.5.14. Bütünleşik Strateji, Bütçeler ve Yol Haritaları 
382
5.5.15. İşgücünün Sürekli Yeniden Eğitimi 
382
5.5.16. Etki Değerlendirme Çerçeveleri 
382
5.5.17. Ortaklık Yönetişimi 
383
5.5.18. Özel Çözüm Kurumları 
383
5.5.19. Kontrollü Deney Ortamları 
383
5.5.20. Modüler Mimari Yönetişim 
384
5.5.21. Üretim Sistemleri İçin Erişim Kontrolleri 
384
5.5.22. Şeffaflık Standartları 
385
5.5.23. Açık Standartlar ve Birlikte Çalışabilirlik 
385
5.5.24. İç Bilgi Yönetim Sistemleri 
385
5.5.25. Yasal Gözetim ve Erişim Sınırlaması 
386
5.5.26. Dış Bağımsız Denetimler 
386
5.5.27. Finansal Yönetim Prosedürleri 
387
5.5.28. Uyarlanabilir Politika Oluşturma Süreçleri 
387
5.5.29. Kriz Yönetimi Protokolleri 
387
5.5.30. Standart çalışma prosedürleri 
388
5.5.31. Mevzuat Etki Değerlendirmeleri 
388
5.6. Kapasite Geliştirme ve Farkındalık Programı 
389
5.7. Yol Haritasının Yürütülmesi ve Bütçe Tahsisi 
396
5.8. İzleme Değerlendirme ve Güncelleme Mekanizmaları 
405
5.9. Mevcut Kanunlarda Değişiklik Teklifi 
411
5.10. 1– 4 Arası Bölümler ile Sinerji Analizi 
421
Beşinci Bölümün Sonuç ve Önerileri 
425
Sonuç 
431
KAYNAKLAR 
435
UYGULAMA 1
Özbekistan Cumhuriyeti’nin “Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu
Hakkında Kanun” Teklif Taslağının Yapısı 
483
Uygulama 2
Özbekistan Cumhuriyeti’nin “Devlet Yönetişiminin Dijital İnteraktif Platformu
Hakkında Kanun” Teklifi Taslağı 
491
YAZARLAR HAKKINDA 
531