Birinci BölümSİGORTA KAVRAMI VE GENEL OLARAKSİGORTA SÖZLEŞMESİ
§ 2. GENEL OLARAK SİGORTA SÖZLEŞMESİ
31
I. Sigorta Sözleşmesi Kavramı Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması Karakteristikleri ve Tarafları ile Diğer İlgili Kişiler
31
A. Tanımı Hukuki Niteliği Kurulması Uygulanacak Hükümlere Genel Bakış
31
3. Sigorta Sözleşmesinin Kurulması
36
a. Sigorta Sözleşmesinde Şekil
36
b. Sigorta Poliçesi ve Diğer Sigorta Dokümanları
38
bb. Sigorta Poliçesinin İçeriği
38
aaa. Geçici Sigorta İlmühaberi
41
bbb. Sigorta Sertifikası
42
4. Uygulanacak Hükümlere Genel Bakış
43
B. Sigorta Sözleşmesinin Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması ve Karakteristikleri
44
1. Sigorta Sözleşmesinin Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması
44
b. Sigorta Sözleşmesi ve Garanti Sözleşmesi
45
2. Sigorta Sözleşmesinin Karakteristikleri
46
a. İltihaki (Katılmalı) Bir Sözleşme Olması
46
b. Azami İyiniyete Dayanan Bir Sözleşme Olması
48
c. Sosyal Nitelikli Bir Sözleşme Olması
48
d. Teminat Sözleşmesi Olması
48
e. Tesadüfe Bağlı “Aléatoire” Bir Sözleşme Olması
49
f. Sigorta Sözleşmesinin Kişiye Bağlı Sözleşmelerden olması
49
C. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları ve Diğer İlgili Kişiler
50
2. Diğer İlgili Kişiler
52
a. Zarar Sigortalarında İlgili Üçüncü Kişiler
52
bb. Sigortalı Malı Edinen Kişi
55
cc. Taşınmaz Üzerinde Rehinli Alacaklı
55
dd. Trafik Mâli Sorumluluk Sigortasında Zarara Uğrayan Üçüncü Kişiler
56
b. Hayat Sigortalarında İlgili Üçüncü Kişiler
57
aa. Riziko Taşıyan Kişi (Sigortalı)
57
bb. Sigortadan Faydalanan Üçüncü Kişi (Lehdar)
58
II . Sigorta Sözleşmesinin Unsurları
59
A. Sigortacı (Insurer)
59
B. Sigorta Ettiren ve Sigortalı (Insured, Assured / Insurant)
59
C. Sigorta Menfaati (Insurable Interest)
59
E. Sigorta Bedeli (Amount Issued)
63
III. Genel Olarak Sigortacı ve Sigorta Ettirenin Sözleşmeden Doğan Borç ve Ödevleri ile Sigorta Sözleşmesinin Son Bulması
64
A. Genel Olarak Borç ve Ödev Kavramları
64
B. Sigortacının Borç ve Ödevleri
65
a. Sigorta Himayesi (Riziko Taşıma) Borcu
65
b. Sigorta Poliçesi Tanzim Etme ve Verme Borcu
69
C. Sigorta Ettirenin Borç ve Ödevleri
71
aa. İhbar Ödevlerine İlişkin Ortak Esaslar
71
bb. Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki İhbar Ödevi
72
cc. Sözleşmenin Devamı Sırasındaki İhbar Ödevi
77
bbb. Rizikoyu Ağırlaştırmama Ödevi
77
ccc. Ağırlaşan Rizikoyu İhbar Ödevi
78
ddd. Çifte Sigortayı İhbar Ödevi
82
eee. Sigorta Konusu Menfaatin Devrini İhbar Ödevi
83
dd. Rizikonun Gerçekleşmesi Sonrasındaki İhbar Ödevi
83
b. Koruma ve Tedbir Alma Ödevi
85
c. Muayene Ettirme Ödevi
87
D. Sigorta Sözleşmesinin Son Bulması ve Zamanaşımı
88
1.Sigorta Sözleşmesinin Son Bulması
88
a. Sürenin Sona Ermesi
88
b. Sigorta Konusunun Ortadan Kalkması
89
c. Rizikonun Gerçekleşmesi
89
d. Tarafların Anlaşmaları
90
e. Taraflardan Birinin Fesih Hakkını Kullanması
90
İkinci BölümSİGORTA PRİMİ KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ
§ 1. SİGORTA PRİMİ KAVRAMI KONUSU VE HUKUKİ NİTELİĞİ
93
I. Sigorta Primi Kavramı
93
A. Sigorta Priminin Tanımı
93
§ 2. PRİM KAPSAMINA GİREN VE GİRMEYEN UNSURLAR
97
I. Prim Kapsamına Giren Unsurlar
97
C. Yan Giderler ve Faiz
98
II. Prim Kapsamına Girmeyen Unsurlar
99
II. Net Prim - Brüt Prim Ayrımı
99
III. Tek Prim - Dönemsel Prim Ayrımı
100
IV. İlk Prim - Takip Eden Prim Ayrımı
101
1. Sözleşme Değişikliği ve Yenilenmesine İlişkin Hâller
103
b. Yeni Bir Rizikonun Sigorta Kapsamına Alınması
105
c. Sigorta Bedelinde Değişiklikler
106
d. Sigorta Konusunda Değişiklikler
107
e. Sigorta Sözleşmesi Süresinde Değişiklikler
107
f. Sözleşmenin Taraflarında Değişiklikler
107
g. Prim Miktarının Değişmesi
108
2. Primin Ödenmesinde Ek Süre Tanınması
108
§ 4. PRİME EGEMEN OLAN İLKELER VE PRİM MİKTARININ BELİRLENMESİ
110
I. Primin Rizikoya Uygun Olması İlkesi
110
B. Sigorta Sözleşmesi Öncesinde Primin Rizikoyla Uygunluğu
111
C. Sigorta Sözleşmesi Süresi İçinde Primin Rizikoyla Uygunluğu
112
2. Rizikonun Ağırlaşmasının Prime Etkisi
114
3. Rizikonun Hafiflemesinin Prime Etkisi
114
4. Rizikonun Aynı Anda Ağırlaşması ve Hafiflemesinin Prime Etkisi
117
5. Rizikonun İmkânsızlaşmasının Prime Etkisi
118
b. Rizikonun Başlangıçta İmkânsız Olması
118
c. Rizikonun Sözleşme Sonrası İmkânsızlaşması
119
II. Primin Bölünebilirliği İlkesi
120
B. Hukukumuzdaki Durum
121
C. Yabancı Hukuklardaki Durum
123
3. Common Law Uygulaması
125
a. Kara Sigortalarında
125
bbb. Var Olmayan İptal Edilen Geçersiz Olan veya Geçersiz Sayılabilen Poliçeler
126
ccc. Hukuka Aykırı Poliçeler
127
b. Deniz Sigortalarında
127
III. Primin Belirlenmesine Etkili Olan Diğer İlkeler
129
B. Primin Yeterliliği İlkesi
130
C. Primde Adalet İlkesi
130
D. Primin Ekonomik Ölçülerde Olması İlkesi
130
E. Primin Güvenliği Teşvik İlkesi
130
IV. Prim Miktarının Belirlenmesi
131
B. Hukukumuzdaki Durum
132
C. Alman Hukukundaki Durum
134
§ 5. PRİM ALACAKLISI VE PRİM BORÇLUSU
135
1. Başkası Hesabına Sigorta
139
2. Sigorta Süresi İçinde Menfaat Sahibinin Değişmesi
140
a. Mal Sigortalarındaki Durum
140
bb. Sigortanın Devrinin Primler Açısından Durumu
142
cc. Sigortalı Malın Sahibinin Değişmesinde Sigorta ve Prim Borcunun İntikal Etmediği Hâller
143
b. Hayat Sigortalarındaki Durum
144
C. Üçüncü Kişinin Prim Borcunu Ödemesi Durumu
146
§ 6. PRİMİN ÖDEME ZAMANI
149
I. Hukukumuzdaki Durum
149
2. Sigorta Himayesinin Başlangıcı Bakımından Primin Önemi
149
a. Şekli (Formel) Sigorta Süresi Bakımından Primin Önemi
149
b. Maddi (Material) Sigorta Süresi Bakımından Primin Önemi
150
bb. Maddi Sürenin Başlangıcı
150
bbbb. Sözleşmesel İstisna
151
cc. Sigorta Himayesinin Başlamasından Önceki Durum
152
c. Teknik Sigorta Süresi Bakımından Primin Ödenmesi
153
d. Süreler Arasındaki İlişki
153
B. Takip Eden Primler
153
II. Alman Hukukundaki Durum
156
C. Takip Eden Primler
159
§ 7. PRİMİN İFA YERİ İFA ŞEKLİ VE PRİM ÖDEME BORCUNUN SONA ERMESİ İLE PRİM ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI
159
1. Prim Borcu Karşılığında Senet Verilmesi veya Bir Alacağın Devri
165
2. Diğer Ödeme Şekilleri
170
bb. Banka veya Posta Havalesi
173
cc. Bankaya Otomatik Ödeme Talimatı Verilmesi
174
dd. İnternet Havalesi ile Ödenmesi
175
ee. EFT. ile Ödenmesi
175
c. Elektronik Para (Kaydî Para) ile Ödenmesi
176
III. Primin Yabancı Para ile Ödenmesi
178
§ 8. PRİMİN SİGORTA ETTİRİLMESİ PROBLEMİ
180
Üçüncü BölümPRİM ÖDEME BORCUNDA TEMERRÜT
§ 1. GENEL OLARAK TEMERRÜT KAVRAMI
183
§ 2. SİGORTA PRİMİNİN ÖDENMEMESİ DURUMUNDA TEMERRÜDÜN ŞARTLARI
184
I. Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum
184
A. Alman Hukukundaki Durum
184
a. Primin Zamanında ve İfa Yerinde Ödenmemiş Olması
185
b. İlk Primin Ödenmemesinde Kusurun Etkisi
185
3. Takip Eden Prim Yönünden Temerrüdün Şartları
186
c. Sigorta Ettirene İhtar Yapılması Keyfiyeti
187
bbb. Ek Süre Tanınması
188
ccc. Yasal İmkânların Hatırlatılması
188
ddd. Prim Borcunun Somutlaştırılması
189
ee. İhtarın Yapılma Zamanı
19 0
B. İsviçre Hukukundaki Durum
191
2. Prim Borcunda Temerrüdün Şartları
192
a. Prim Borcunun Muaccel Olması
192
b. Sigorta Ettirene İhtar Çekilmesi
193
ee. İhtarın Yapılma Zamanı
195
c. İhtar Edilen Sürenin Bitimine Kadar Prim Borcunun Ödenmemesi
196
3. Ödenmemeye Rağmen Temerrüdü Durduran Hâller
197
a. Sigorta Ettirenin Kusursuz Olarak Ödemede Gecikmesi
197
b. Sigortacının Kendi Edimini Henüz İfa Etmemiş veya İfayı Teklif Etmemiş Olması
197
II. Türk Hukukundaki Durum
198
B. TTK. m. 1295/f.2 ile m. 1297/f.2’nin Anayasa Mahkemesi’nce İptali ile Sonuçlanan Süreç
199
C. KHK./537 ve Anayasa Mahkemesi’nin TTK. m. 1295/f.2 ve 1297/f.2’yi İptal Etmesinden Önceki Durum
202
1. KHK./537’den Önceki Hukuki Durum
202
2. KHK./537 ile Getirilen Hukuki Durum
203
D. Anayasa Mahkemesi’nin TTK. m. 1295/f.2 ve 1297/f.2’yi İptal Etmesinden Sonraki Durum
206
2. Yargıtay Uygulaması
206
3. Öğretideki Görüşler
212
4. Değerlendirme ve Kanaatimiz
214
E. Güncel Durum Açısından Hukukumuzda Prim Ödeme Borcunda Temerrüdün Koşulları
221
1. Prim Ödeme Borcunun Muacceliyeti
221
b. İlk ya da Tek Prim Açısından Muacceliyet
222
c. Takip Eden Primler Yönünden Muacceliyet
223
a. İlk veya Tek Prim Açısından
223
b. Takip Eden Primler Açısından
223
aa. Bir Yıldan Uzun Süreli Hayat Sigortaları Bakımından
223
bb. Mal (Zarar) Sigortaları Bakımından
225
3. Prim Borcunun Temerrüdünde Kusurun Rolü
227
Dördüncü BölümPRİM ÖDEME BORCUNDA TEMERRÜDÜN SONUÇLARI
§ 1. TAM İKİ TARAFA BORÇ YÜKLEYEN SÖZLEŞMELERDE TEMERRÜDÜN GENEL SONUÇLARI
229
§ 2. ZARAR SİGORTALARINDA PRİM BORCUNDA TEMERRÜDÜN SONUÇLARI
232
I. Karşılaştırmalı Hukuktaki Durum
232
2. Sigortacının Edimini İfada Serbest Kalması
232
b. Edimin İfasında Serbestliğin Başlangıcı ve Sonu
233
aa. İlk (Veya Tek) Prim Yönünden
233
bb. Takip Eden Prim Yönünden
233
3. Temerrüt Hâlinde Sigorta Sözleşmesinin Âkıbeti
235
a. İlk (Veya Tek) Prim Yönünden
235
aa. Sözleşmeden Dönme
235
bbb. Sözleşmeden Açık Bir Beyanla Dönme
235
ccc. Sigortacının Yasal Karine Gereği Sözleşmeden Dönmüş Sayılması
236
bb. Sözleşmeden Dönmenin Etkileri
237
b. Takip Eden Primler Yönünden
238
aa. Sözleşmenin Feshi İhbarı
238
bbb. Feshi İhbarın Şartları
238
aaaa. İhtardan Sonra Feshi İhbarda Bulunulması
23 8
bbbb. İhtarla Birlikte Feshi İhbarda Bulunulması
238
ccc. Feshi İhbarın Etkileri
239
ddd. Sözleşmenin Yeniden Canlanması
239
bb. Takip Eden Primler Yönünden Temerrüdün Sonuçlarının Doğmaması
240
aaa. Sigortacının Sarf-ı Nazar Etmesi
240
bbb. Doğruluk ve Güven İlkesi (Dürüstlük Prensibi)
241
ccc. Ek Süre Tanınması
241
ddd. Sözleşmenin Askıda Kalması
242
B. İsviçre Hukukundaki Durum
242
1. Sigortacının Edimini İfada Serbest Kalması
242
b. Edim İfası Serbestliğinin Başlangıç ve Sonu
242
aa. İlk Prim Yönünden
242
bb. Takip Eden Primler Yönünden
243
c. Sözleşmenin Âkıbeti
244
aa. Sözleşmeden Dönme
244
bb. Dönmenin Hukuki Sonuçları
245
aaa. Sözleşmenin Sona Ermesi
245
d. Sigortacının İfayı Talep İmkânı
246
e. Sözleşmenin Yeniden Canlanması
247
II. Türk Hukukundaki Durum
247
B. Sigortacının Edimini İfada Serbest Kalması
248
2. Takip Eden Primler Yönünden
250
C. Sözleşmenin Âkıbeti
251
§ 3. HAYAT SİGORTALARI BAKIMINDAN PRİM ÖDEME BORCUNDA TEMERRÜDÜN SONUÇLARI
255
II. Prim Borcunun Başlangıçta Ödenmemesi (İlk veya Tek Primin Ödenmemesi)
257
III. Primlerin Ödenmemesi Sebebiyle Sigorta Sözleşmesinin Feshi
257
A. Bir Yıldan Uzun Süreli Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Fesih Şekli
257
B. Bir Yıldan Kısa Süreli Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Fesih Şekli
259
B. Sigorta Ettirenin Serbest Fesih (İştira) Hakkı
259
2. Serbest Fesih Hakkının Kullanılmasının Koşulları
260
a. Sigorta Sözleşmesinin Niteliğine İlişkin Koşul
260
b. Sözleşme Süresine İlişkin Koşul
260
c. Hakkın Kullanılış Tarzına İlişkin Koşul
261
3. Serbest Fesih Hakkının Kullanılmasının Sonuçları
262
a. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi
262
b. Sigorta Ettirene İştira Bedelinin Ödenmesi
262
C. Ücretsiz Sigorta (Sigorta Poliçesinin Tenzili)
263
D. Sigorta Ettirenin Sigortacıdan Borç Para İsteme Hakkı
265
2. Borç Para İsteme Hakkının Koşulları
266
a. Sigorta Sözleşmesinin Niteliğine İlişkin Koşul
266
b. Sözleşme Süresine İlişkin Koşul
267
3. Borç Para Verme İşlemi ve Sonuçları
267
EK (DVVG.)Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu’nun (DVVG.) Sigorta Ettirenin Görevleri ve Primle İlgili Önemli Hükümleri
277