Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Davası Üstün Köprücü  - Kitap

Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Davası

1. Baskı, 
Haziran 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
272
Barkod:
9789750277993
Kapak Türü:
Ciltli
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Yönetim kurulu üyeleri, anonim şirketlerin yönetimde en üst düzeyde yetkili kişilerdir. Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu TTK m. 549 vd. hükümlerde düzenlenmiştir. Bu çalışmada, yönetim kurulu üyelerine ve yöneticilere karşı açılacak sorumluluk davalarındaki usul hukuku problemleri incelenmektedir. Zira sorumluluk sebepleri birçok çalışmada kapsamlı olarak değerlendirilmiştir.
Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde usul hukuku bakımından sonuç doğuran maddi hukuka ilişkin temel meseleler incelenmektedir. Bu bölümde maddi hukuk bakımından temel hususlara değinildikten sonra pay sahiplerinin ve şirket alacaklılarının dava hakkının niteliği tartışılmaktadır.
İkinci bölümde, davanın tarafları incelenmektedir. Öncelikle davacı tarafta kimlerin yer alabileceği belirlenmektedir. Akabinde de davalı tarafta yer alabilecek yönetim kurulu üyeleri ile yöneticiler değerlendirilmektedir.
Üçüncü bölümde dava türleri, dava şartları ve ilk itirazlar ele alınmaktadır. Dava türleri bağlamında özellikle belirsiz alacak davası ve kısmi dava üzerinde durulmaktadır. İkinci olarak, sorumluluk davası bakımından özellik arz eden dava şartları değerlendirilmektedir. Son olarak, ilk itiraz oluşturabilecek hususlar ve bu kapsamda tahkim yargısına ilişkin problemler de incelenmektedir.
Son bölümde ise, medeni usul hukuku bakımından özellik arz eden diğer hususlara değinilmektedir. Bu kapsamda yargılama usulü, feri müdahale ve davanın ihbarı, davaların birleştirilmesi ve sübjektif dava yığılması, ispat ve deliller, davayı sona erdiren işlemler, yargılama giderleri ve kanun yoluna başvurulmasına ilişkin sorunlar değerlendirilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Dava Hakkının Niteliği
.
Davanın Tarafları
.
Dava Türleri, Dava Şartları, İlk İtirazlar
.
Medeni Usul Hukuku Bakımından Özellik Arz Eden Diğer Hususlar
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
17
GİRİŞ 
21
BİRİNCİ BÖLÜM
YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUK SEBEPLERİ,
ZARAR KAVRAMI, PAY SAHİPLERİ VE ALACAKLILARININ
SORUMLULUK DAVASI AÇMA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ
§ 1. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN TANITILMASI 
25
I. GENEL HÜKMÜN TANITILMASI 
25
II. ÖZEL HÜKÜMLERİN TANITILMASI 
26
§ 2. DOĞRUDAN ZARAR İLE ŞİRKET ZARARI KAVRAMI VE BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAĞI 
28
I. ÖN AÇIKLAMALAR 
28
II. ZARAR KAVRAMI 
29
A. Doğrudan Zarar Kavramı 
30
B. Şirket Zararı [Dolayısıyla Zarar] Kavramı 
32
III. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI 
34
A. Ön Açıklamalar 
34
B. Yönetim Kurulu Üyelerinin Anonim Ortaklığa Karşı Sorumluluk Kaynağının Belirlenmesi 
34
C. Yönetim Kurulu Üyelerinin Pay Sahiplerine ve Alacaklılara Karşı Sorumluluk Kaynağının Belirlenmesi 
35
1. Doğrudan Zararın Varlığı Halinde Borcun Kaynağının Belirlenmesi 
36
2. Şirket Zararının [Dolayısıyla Zararın] Varlığı Halinde Borcun Kaynağının Belirlenmesi 
38
§ 3. PAY SAHİPLERİNİN VE ALACAKLILARIN DAVA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 
39
I. ŞİRKET ZARARININ [DOLAYISIYLA ZARAR] VARLIĞI HALİNDE 
39
A. Ön Açıklamalar 
39
B. İflas Öncesinde Pay Sahiplerinin Dava Açma Hakkının Hukuki Niteliği 
40
1. Pay Sahiplerinin Dava Hakkının Şirketin Dava Hakkından Kaynaklandığına Yönelik Görüş 
40
2. Pay Sahiplerinin Maddi Hukuktan Kaynaklanan Bağımsız Dava Hakkına Sahip Olduğuna Yönelik Görüş 
42
3. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 
44
C. İflas Halinde Pay Sahiplerinin ve Alacaklıların Dava Hakkının Hukuki Niteliği 
48
1. İflas İdaresinin Öncelikli Olarak Dava Açma Hakkı 
48
2. İflas İdaresinin Dava Açma Hakkından Vazgeçmesinin Hukuki Niteliği 
49
3. Şirket Alacaklılarının Dava Hakkının Hukuki Niteliği 
51
a. Ön Açıklamalar 
51
b. Alacaklıların Dava Açma Hakkının İki Farklı Hukuki Dayanağı Bulunduğunu İleri Süren Görüş 
51
c. Şirketin Dava Hakkından Kaynaklandığına Yönelik Görüş 
53
d. Alacaklıların Dava Hakkının Alacaklılar Topluluğuna Tanınan Dava Hakkından Kaynaklandığına Yönelik Görüş [Raschein Doktrini] 
53
e. Görüşümüz: Alacaklıların Dava Açma Hakkı Tali Niteliktedir ve İki Farklı Hukuki Dayanağı (doppelte Klagegrundlage) Bulunmaktadır 
54
4. Pay Sahiplerinin Dava Hakkının Hukuki Niteliği 
58
II. DOĞRUDAN ZARARIN VARLIĞI HALİNDE 
59
İKİNCİ BÖLÜM
DAVANIN TARAFLARI
§ 4. DAVACI TARAFIN BELİRLENMESİ 
62
I. ŞİRKET ZARARININ [DOLAYISIYLA ZARARIN] VARLIĞI HALİNDE DAVACI TARAFIN BELİRLENMESİ 
62
A. İflas Hali Dışında 
62
1. Anonim Ortaklık 
62
a. Anonim Ortaklığı Temsilen Yönetim Kurulu ve Temsil Kayyımı 
62
b. Diğer Kişiler 
64
aa. Tasfiye Memurlarının Sorumluluk Davası Açma Yetkisi 
64
bb. Özellikli Bir Durum: Ek Tasfiye İçin Atanan Tasfiye Memuru 
66
cc. Kayyım 
67
aaa. Özel Hukuk Çerçevesinde Atanan Yönetim Kayyımı 
67
bbb. Ceza Muhakemesi Hukuku Kapsamında Atanan Kayyım 
68
c. Yapısal Değişiklik Halinde Anonim Ortaklığın Dava Açma Hakkı 
70
aa. Birleşme 
70
bb. Bölünme 
71
cc. Tür Değiştirme 
74
2. Pay Sahipleri 
76
a. Pay Sahibi Olma Zorunluluğu ve İspatı 
76
aa. Pay Sahibi Olma Zorunluluğu 
76
aaa. Ön Açıklamalar 
76
aaaa. Ön Açıklamalar 
77
bbbb. Sorumluluk Davası Açılmadan Önce Payın Devredilmesi Halinde 
77
aaaaa. Hamiline Yazılı Paylar ve Bağlamsız Nama Yazılı Paylar 
77
bbbbb. Bağlı Nama Yazılı Paylarda 
79
cccc. Sorumluluk Davası Sırasında Payın Devredilmesi Halinde 
81
bb. Pay Sahipliği Sıfatının İspatı 
85
cc. Pay Sahipliği Sıfatının Çekişmeli Olduğu Durumlar 
87
b. Pay Sahiplerinin Dava Açması Bakımından Özellik Arz Eden Haller 
91
aa. Payın Birden Fazla Maliki Olması Halinde Sorumluk Davası Açılması 
91
bb. Pay Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Bulunması Halinde Sorumluluk Davası Açılması 
92
aaa. Pay Üzerinde İntifa Hakkının Varlığı Halinde Sorumluluk Davası Açılması 
92
bbb. Pay Üzerinde Rehin Hakkının Varlığı Halinde Sorumluluk Davası Açılması 
95
ccc. İntifa Senedi Sahiplerinin Sorumluluk Davası Açması 
96
ddd. Katılma İntifa Senedi Sahipleri (Partizipationsschein) ve Oydan Yoksun Pay Sahiplerinin (Stimmrechtslosen Aktie) Sorumluluk Davası Açması 
98
B. İflas Halinde 
99
1. Öncelikli Olarak İflas İdaresinin Davacı Olması 
99
2. Şirket Alacaklıları 
101
a. Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı 
101
b. Şirketten Alacaklı Olma Zorunluluğu 
102
aa. Temel Esas: Alacağın Hangi Hukuki İlişkiden Doğduğunun Bir Öneminin Bulunmaması 
102
bb. Özellik Gösteren Alacaklar 
103
aaa. Vadesi Gelmemiş ve Alacakları Şirkete Ait Taşınmaz Rehniyle Teminat Altına Alınmamış Alacaklar 
103
bbb. Rehinle Teminat Altına Alınmış Alacaklar 
103
ccc. Şarta Bağlı Alacaklar ve Belirsiz Vadeye Bağlı Alacaklar 
104
ddd. Kefalet İlişkisinden Kaynaklanan Alacaklar 
105
c. Şirket Alacaklılığı Sıfatının İspatı ve Çekişmeli Haller 
106
3. Pay Sahipleri 
107
a. Pay Sahiplerinin Dava Hakkı 
107
b. Pay Sahiplerinin Dava Açma Hakkı Bakımından Özellik Gösteren Haller 
108
II. DOĞRUDAN ZARARIN VARLIĞI HALİNDE DAVACI TARAFIN BELİRLENMESİ 
109
A. Pay Sahipleri 
109
1. Doğrudan Zarara Uğrayan Pay Sahibi Olma Zorunluluğu 
109
2. Pay Sahipliği Sıfatının İspatı 
110
3. Pay Sahiplerinin Doğrudan Zarar Sebebiyle Dava Açması Bakımından Özellik Gösteren Haller 
111
a. Payın Birden Fazla Maliki Olması Halinde 
111
b. Pay Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Bulunması Halinde 
111
aa. Pay Üzerinde İntifa Hakkı Bulunması Halinde 
111
bb. Pay Üzerinde Rehin Hakkı Bulunması Halinde 
112
c. İntifa Senedi Sahipleri ve Oydan Yoksun Pay Sahipleri 
113
d. Pay Geçişi Halinde Doğrudan Zarar Sebebiyle Sorumluluk Davası Açma Hakkı 
113
B. Alacaklılar 
114
1. Şirket Alacaklılarının Doğrudan Zarar Sebebiyle Dava Hakkı 
114
2. Şirketten Olan Alacağın Devredilmesi ve Alacaklılık Sıfatının İspatı 
115
§ 5. DAVALI TARAFIN BELİRLENMESİ 
116
I. ÖN AÇIKLAMALAR 
116
II. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ VE ÖZELLİK GÖSTEREN HALLER 
117
A. Yönetim Kurulu Üyeleri 
117
B. Yönetim Kurulu Üyeleri Açısından Özellik Gösteren Haller 
119
1. Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyesi Olması Halinde 
119
a. Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin Yönetim Kurulu Üyesi Olması Halinde 
119
b. Kamu Tüzel Kişilerinin Yönetim Kurulu Üyesi Olması Halinde 
121
2. İnançlı Yönetim Kurulu Üyeleri 
121
3. Belirli Grup Pay veya Pay Sahibi ya da Azınlığın Yönetim Kurulundaki Temsilcileri 
123
III. YÖNETİCİLER 
124
A. Yönetici Kavramı ve Anlamı 
124
B. Yetki Devri Suretiyle Şeklen Atanmış Yöneticiler 
126
1. Yetki Devrinin Amacı 
126
2. Yetki Devrinin Usulü 
126
a. Yönetim Yetkisinin Devri 
126
b. Temsil Yetkisinin Devri 
128
3. Yetki Devrinin Sorumluluğa Etkisi 
129
a. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu 
129
b. Yetki Devri Yapılan Kişilerin Sorumluluğu 
130
4. Tacir Yardımcıları 
131
a. Ticari Temsilci ve Genel Yetkili Ticari Vekil 
131
b. Sınırlı Yetkiye Sahip Ticari Vekil ve Diğer Tacir Yardımcıları 
133
C. Fiili Organ Olarak Yönetime Katılan Kişiler 
135
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SORUMLULUK DAVASINDA DAVA TÜRLERİ,
DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR
§ 6. DAVA TÜRLERİ 
139
I. ÖN AÇIKLAMALAR 
139
II. KISMİ DAVA VE BELİRSİZ ALACAK DAVASI 
139
§ 7. DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR 
143
I. DAVA ŞARTLARI 
143
A. Ön Açıklamalar 
143
B. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Davasında Özellik Arz Eden Dava Şartları 
145
1. Genel Dava Şartları 
145
a. Görev 
145
b. Yetkinin Dava Şartı Olup Olmadığı Sorunu 
146
aa. Ön Açıklamalar 
146
bb. Sorumluluk Davalarında Yetkili Mahkeme ve Yetki Kuralının Niteliği 
146
cc. Yetkili Mahkemeyi Değiştirmek Amacıyla Şirket Merkezinin Taşınması veya Başka Bir Kişinin Davalı Gösterilmesi 
149
dd. Yetki Sözleşmesi 
150
ee. De Lege Feranda: Kesin Yetki Kuralı 
152
c. Dava Takip Yetkisi 
154
aa. Kavram ve Türleri 
154
bb. İflas Öncesinde Pay Sahiplerine Tanınan Dava Takip Yetkisinin Türü 
157
cc. İflas Halinde İflas İdaresine, Pay Sahiplerine ve Alacaklılara Ait Dava Takip Yetkisinin Türü 
158
aaa. İflas İdaresine Ait Dava Takip Yetkisinin Türü 
158
bbbb. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 
160
bbb. Şirket Alacaklılarına ve Pay Sahiplerine Tanınan Dava Takip Yetkisinin Türü 
162
dd. Şirket Zararı Sebebiyle Açılan Sorumluluk Davasında Tazminatın Şirkete Ödenmesi Zorunluluğu 
163
aaa. Sorunun Ortaya Konulması 
163
ccc. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 
165
d. Derdestlik ve Kesin Hüküm 
167
aa. Sorunun Ortaya Koyulması 
167
bb. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Davasında Derdestlik ve Kesin Hüküm Etkisi 
168
2. Özel Dava Şartları 
172
a. Sorumluluk Davası Açılmasına Karar Vermeye Yetkili Makam 
172
aa. Sorunun Ortaya Konulması 
172
bb. Genel Kurulun Yetkili Olduğuna Yönelik Görüş 
173
cc. Yönetim Kurulunun Yetkili Olduğuna Yönelik Görüşü 
176
dd. Görüşümüz: Sorumluluk Davası Açma Yetkisi Kural Olarak Yönetim Kuruluna Aittir 
178
b. Ticari Davalarda Arabulucuya Başvurma Zorunluluğu 
182
aa. Arabulucuya Başvuru ve Bunun Sonuçları 
182
bb. Arabuluculuk Görüşmesinin Sonuçlanması 
184
aaa. Tarafların Anlaşması 
184
aaaa. Ön Açıklamalar 
184
bbbb. Şirket Adına Anlaşmaya Yetkili Makam ve Anlaşmanın Talep Hakkı Yarışan Kişilere Etkisi 
185
bbb. Tarafların Anlaşamaması 
186
II. İLK İTİRAZLAR 
187
A. Ön Açıklamalar 
187
B. Yetki İtirazı 
187
C. Tahkim İtirazı 
188
1. Ön Açıklamalar 
188
2. Sorumluluk Davasının Tahkime Elverişliliği 
189
3. Tahkim Sözleşmesi ve Etkisi 
191
4. Tahkim İtirazının İleri Sürülmesi 
193
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MEDENİ USUL HUKUKU AÇISINDAN
ÖZELLİK ARZ EDEN DİĞER HUSUSLAR
§ 8. YARGILAMA USULÜ 
195
§ 9. FER’İ MÜDAHALE VE DAVANIN İHBARI 
196
I. FER’İ MÜDAHALE 
196
II. DAVANIN İHBARI 
198
§ 10. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE SÜBJEKTİF DAVA YIĞILMASI 
200
I. ÖN AÇIKLAMALAR 
200
II. BİRDEN FAZLA KİŞİNİN BİRLİKTE VEYA AYRI AYRI DAVA AÇMASI 
201
III. BİRDEN FAZLA KİŞİYE KARŞI BİRLİKTE VEYA AYRI AYRI DAVA AÇILMASI 
203
§ 11. İSPAT VE DELİLLER 
205
I. İSPAT YÜKÜ 
205
A. Ön Açıklamalar 
205
B. Sorumluluk Davasında İspat Yükü 
206
1. İspat Faaliyetinin Kapsamı 
206
2. Özellikli Bir Durum: Kusurun İspatı 
206
II. DELİLLER 
210
§ 12. DAVAYI SONA ERDİREN İŞLEMLER 
214
I. SULH VE FERAGAT 
214
II. ŞİRKET ADINA SULH ve FERAGAT KARARI VERMEYE YETKİLİ MAKAM 
216
III. SULH VE FERAGATİN TALEP HAKKI YARIŞAN KİŞİLERE ETKİSİ 
218
A. İflas Hali Dışında Şirketin Davayı Sulh ve Feragat Yoluyla Sona Erdirmesinin Etkisi 
218
2. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 
220
B. İflas Halinde İflas İdaresi Tarafından Yapılan Sulh ve Feragatin Etkisi 
221
C. Pay Sahibi ve Alacaklılar Tarafından Yapılan Sulh ve Feragatin Etkisi 
223
§ 13. YARGILAMA GİDERLERİ 
224
I. ÖN AÇIKLAMALAR 
224
II. DAVA AÇILIRKEN HARÇ VE MASRAFIN YATIRILMASI 
225
III. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK 
226
A. Davacının (veya Davacıların) Haklı Çıkması 
226
B. Davalının (veya Davalıların) Haklı Çıkması 
228
C. Davacının (veya Davacılar) Kısmen Haklı Çıkması 
231
§ 14. KANUN YOLUNA BAŞVURULMASI 
232
SONUÇ 
233
Kaynakça 
249
Kavram Dizini 
271