GENEL OLARAK KASKO SİGORTASI VE
KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN AKDİ
§1. KASKO SİGORTASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER
21
I. KASKO SİGORTASININ TANIMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ
21
B. Sigortacılığın ve Kasko Sigortasının Kısa Tarihçesi
24
C. Kasko Sigortalarının Ortaya Çıkış Biçimleri
28
3. Genişletilmiş Kasko
29
D. Kasko Sigortasına Uygulanacak Hükümler
30
II. KASKO SİGORTASININ KAPSAMI
32
B. Aracın Standart Donanımı
33
C. Aracın Aksesuarları
33
1. Aksesuar–Donanım Ayrımı
33
2. Fabrika Çıkışlı Aksesuarlar
34
3. Modifikasyon Sonucu Araca Monte Edilmiş Aksesuarlar
35
D. Sigorta Kapsamında Sayılmayan Kısımlar
35
E. Coğrafi Bakımdan Sigorta Kapsamı
36
F. Kişi Bakımından Sigorta Kapsamı
36
III. KASKO SİGORTASININ SİGORTA TASNİFİ İÇERİSİNDEKİ YERİ
37
A. Mal Sigortaları–Sorumluluk Sigortaları Ayrımı Açısından
37
B. Zarar Sigortaları–Meblağ Sigortaları Ayrımı Açısından
37
C. Zorunluluk–İhtiyarilik Ayrımı Açısından
38
D. Mal Sigortası–Malvarlığı Sigortası Ayrımı Açısından
39
E. Aktifin Sigortası–Pasifin Sigortası Ayrımı Açısından
39
F. Sabit Primli Sigorta–Değişir Primli Sigorta Ayrımı Açısından
40
G. Sosyal Sigorta–Özel Sigorta Ayrımı Açısından
40
IV. KASKO SİGORTASININ FONKSİYONU
41
V. TÜRKİYE’DE KASKO SİGORTASINA DAİR İSTATİSTİKLER
43
D. 2022 Yılı İçin (01.01.2022–30.09.2022 Tarihleri Arasında)
46
VI. DÜNYADA KASKO SİGORTASI TATBİKATI
48
A. Amerika Birleşik Devletleri Uygulaması
48
B. Çin Halk Cumhuriyeti Uygulaması
49
C. Birleşik Krallık Uygulaması
50
§2. KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE İLGİLİLERİ
51
II. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI
51
1. Gerçek veya Tüzel Kişiler
51
a. Paylı Mülkiyet Halinde
52
b. Elbirliğiyle Mülkiyet Halinde
53
3. Sigorta Ettirenin Temsili
53
4. Yabancı Sigorta Şirketleri
56
5. Birden Fazla Sigortacı
56
III. KASKO SİGORTASINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLER
57
C. Kara Aracı Üzerinde Sınırlı Aynî Hak Sahibi Kişi
59
§3. KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN AKDEDİLMESİ SAFHASI
59
I. KASKO SİGORTACISININ CULPA IN CONTRAHENDO SORUMLULUĞUNUN OLUP OLMADIĞI
59
II. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ VE EHLİYET
61
III. KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİ VE İÇERDİĞİ GENEL VE ÖZEL ŞARTLAR
63
B. Kasko Özel Şartlarının Genel Şartlara Aykırı Olup Olamayacağı
64
IV. KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE İCAP
66
V. KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE KABUL
68
A. Sigorta Ettirenin İcap Beyanına Uygun Bir Kabul Beyanı
68
B. Sigorta Ettirenin İcap Beyanına Uygun Olmayan Bir İrade Beyanı
70
VI. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMELERİNİN MEYDANA GELME ŞEKİLLERİ
71
A. Poliçe Gönderme Usulü
71
B. Sözleşme Teklifinde Bulunma Usulü
73
C. Sözleşme İlişkisine Davet Usulü
74
D. Şarta Bağlama Usulü
76
E. Mesafeli Olarak Akdedilecek Kasko Sigortası Sözleşmeleri
76
VII. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN MEYDANA GELMESİNDE POLİÇENİN ROLÜ
77
B. Kasko Sigorta Poliçesinin Sigorta Sözleşmesinden Farklı Hükümler İhtiva Etmesi
78
VIII. KASKO SİGORTALARINDA SİGORTA TEMİNATININ BAŞLANGICI
79
IX. KASKO SİGORTASI SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN SONRADAN DEĞİŞTİRİLMESİ
81
KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARININ
BORÇLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§4. SİGORTA ETTİRENİN BORÇLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
83
I. KASKO SİGORTA PRİMİNİ ÖDEME BORCU
83
A. Kasko Sigorta Primi Kavramı
83
B. Kasko Sigorta Priminin Borçlusu ve Alacaklısı
86
1. Kasko Sigorta Priminin Borçlusu
86
2. Kasko Sigorta Priminin Alacaklısı
87
C. Kasko Sigorta Priminin Ödenmesi
89
2. Ödeme Yeri ve Biçimi
90
a. Kasko Sigorta Priminin Ödenmesi Yeri
90
b. Kasko Sigorta Priminin Ödenmesi Biçimi
90
ii. Diğer Ödeme Biçimleri
90
3. Üçüncü Kişilerin Ödemesi
93
D. Kasko Sigorta Priminin Ödenmemesinin Sonuçları
93
2. Primin Tamamının ya da İlk Taksitinin Ödenmemesi
96
3. Primin Takip Eden Taksitlerinden Birinin Ödenmemesi
96
4. Sigorta Ettirenin Sözleşmeyi Fesih Hakkı
96
E. Kasko Sigorta Priminin İndirilmesi
96
A. Sözleşmenin Yapılmasında Beyan Yükümlülüğü
97
1. Beyan Yükümlülüğünün Temeli
97
2. Beyan Yükümlülüğünün Kapsamı
98
a. Rizikoyu Etkileyen Hususlar Önemlidir
98
b. Sigortacının Sorduğu Sorular
99
c. Sigortacı ve Sigorta Ettiren Arasındaki Fikir Ayrılıkları
101
3. Yükümlülüğe Aykırılığın Yaptırımı
102
a. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önceki Durum
102
b. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonraki Durum
103
4. Sigortacının Sözleşmeden Cayması
104
5. Beyan Yükümlülüğüne Aykırılıkta Kusurun Rolü
105
a. Sigorta Ettirenin Beyan Konusu Olguya Dair Bilgisi Açısından
105
i. Sigorta Ettirenin Bildiği Hususlar
105
ii. Sigorta Ettirenin Bilmesi Gerekli Hususlar
106
b. Rizikonun Gerçekleşmesi Anına Göre
107
i. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce
107
ii. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra
107
B. Sözleşme Süresince Beyan Yükümlülüğü
108
1. Rizikoyu Ağırlaştırmama ve Bildirim Mükellefiyeti
108
a. Sigorta Ettirenin Rizikoyu Ağırlaştırmama Borcu
108
b. Riziko Ağırlaşmışsa Bildirim Yükümlülüğü
109
i. Riziko Ağırlaşması Kavramı
109
ii. Riziko Ağırlaşması, Sözleşmeye Etkisi ve Bildirim
109
2. Süreklilik Arz Etmeyen Riziko Ağırlaşmaları
110
3. Yükümlülüğün İhlâli Halinde Sigortacının Hakları
111
C. Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Beyan Yükümlülüğü
113
1. Sigortacıya Karşı Yükümlülükler
113
2. Teminat Kapsamı Konusunda Yanlış Beyanlar
114
D. Müteakip Kasko Sigorta Dönemleri İçin Beyan Yükümlülüğü
116
E. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesinde Yardımcı Kişi Kullanılması
117
1. Sigorta Acentesinin Kusurunun Beyan Yükümlülüğüne Etkisi
117
2. Sigorta Ettirenin Yardımcı Kişi Kullanması
117
III. BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
118
A. Kanun ve Genel Şartlardaki Düzenleme
118
1. TTK m. 1447 ve GŞ m. B.1.1.5 Hükümleri
118
2. Yükümlülüğün Gerekçesi ve Amacı
118
B. Bilgi Verme Yükümlülüğünün Uygulanması Şartları
119
1. Rizikonun Gerçekleşmiş Olması
119
2. Kasko Sigortası Sözleşmesinde Bir Hüküm veya Sigortacının İsteğinin Bulunması
119
3. İstenen Bilgi ve Belgenin Rizikonun veya Tazminatın Kapsamının Belirlenmesine Elverişli Olması
120
4. İstenen Bilgi ve Belgenin Verilmesinin Sigorta Ettirenden Beklenebilir Olması
120
5. Yükümlülüğün Kabul Edilebilir Bir Zaman Dilimi İçinde Yerine Getirilmesi Gerekliliği
121
C. Yükümlülüğün İhlâli ve İhlâlin Hukukî Sonuçları
121
IV. ARAŞTIRMA YAPILMASINA İZİN VERME VE ÖNLEM ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
122
A. Yükümlülüğün İçeriği
122
B. Yükümlülüğe Aykırılığın Yaptırımı
123
V. ZARARI ÖNLEME, AZALTMA VE SİGORTACININ RÜCU HAKLARINI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
124
A. Yükümlülüğün İçeriği ve Gerekçesi
124
B. Yükümlülüğün Şartları
125
1. Rizikonun Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesi İhtimalinin Yüksek Olması
125
2. Alınacak Önlemin Amaca Uygun Olması
125
3. Alınan Önlemin İmkânlar Dâhilinde Alınabilir Bir Önlem Olması
126
4. Kasko Teminatı Kapsamında Gerçekleşmiş Bir Zarar Olmalıdır
127
C. Giderlerin Ödenmesi ve Avans
127
D. Yükümlülüğe Aykırılığın Yaptırımı
128
VI. DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER VE ÖZELLİKLE TTK m. 1449 HÜKMÜ
128
§5. KASKO SİGORTACISININ BORÇLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
129
I. RİZİKOYU TAŞIMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
129
A. Kasko Sigortacısının Teminat Sağlama Yükümlülüğünün Başlangıç Anı
129
1. Kasko Sigorta Sözleşmesinin Değiştirilmesi
133
2. Kasko Sigorta Sözleşmesinin Yenilenmesi
133
3. Kasko Sigorta Sözleşmesinin Uzaması
134
C. Kasko Sigortasıyla Sigortalı Araçtaki Menfaat Sahibinin Değişmesinin Rizikoyu Üstlenme Borcuna Etkisi
135
1. Devir Borcu Doğuran Hukukî İşlemler Açısından
135
2. Ölüm Halinde Kasko Sigortasının Durumu
136
D. Prim Ödeme Borcunun Bir Kambiyo Senedi Vermek Suretiyle Yerine Getirilmesinin Rizikoyu Üstlenme Borcuna Etkisi
136
2. İleri Tarihli Çek Verilmesi Durumunda
137
E. Geçmişe Etkili Kasko Sigortaları Açısından Rizikoyu Üstlenme Borcu
138
2. Tarafların Rizikonun Gerçek Durumuna İlişkin Bilgisi
138
3. Sigortacının Rizikonun Gerçek Durumuna İlişkin Bilgisizliği
139
F. Prim Ödeme Borcunun Geç İfasının Rizikoyu Üstlenme Borcuna Etkisi
140
1. Gecikmenin Sigortacıdan Kaynaklanması
140
2. Gecikmenin Sigorta Ettirenden Kaynaklanması
141
G. Kasko Sigortasıyla Teminat Altına Alınan Rizikonun Gerçekleşmesinin İmkânsızlaşması
143
II. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
143
A. Aydınlatma Yükümlülüğünün Anlamı
143
B. Aydınlatmanın Şekli
146
C. Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Zamanı, Kapsamı ve Süresi
147
D. Bilgilendirme Yükümlüsü ve Bilgilendirilecek Kişi
150
E. Takip Eden Dönemler İçinde Uzayan Kasko Sigorta Sözleşmelerinde Durum
151
F. Aydınlatma Açıklamasının Yapılmaması ve Sonuçlar
152
II. İNTERNET SİTESİ KURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
154
IV. SİGORTA POLİÇESİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
155
A. Kasko Sigorta Poliçesinin Niteliği
155
2. Kasko Sigorta Poliçesinin İçeriği
157
B. Poliçeyi Verme Yükümlülüğünün Süresi
158
C. Kasko Sigorta Poliçesinin Verildiğinin İspatı
159
D. Kasko Poliçesi Verilmemesi Halinde Sigorta Sözleşmesinin İspatı
159
E. Kasko Sigorta Poliçesinin Kaybedilmesi
160
F. Kasko Sigorta Poliçesinin Geç ve Hiç Verilmemesinin Sonuçları
160
V. GİDERLERİ ÖDEME BORCU
161
A. Giderleri Ödeme Borcunun Gerekçesi
161
B. Giderleri Ödeme Borcunun Kapsamı
163
C. Makul ve Faydasız Giderler Kavramları
164
VI. KASKO SİGORTACISININ HASAR TAZMİNİ BORCU
165
A. Hasar Tazmini Borcuna Genel Bir Bakış
165
B. Kasko Sigortacısının Edimini Onarım Yaptırarak Yerine Getirmesi
165
2. Onarım Sonucu Araçta Meydana Gelen Değer Artışları
167
C. Hasar Tazmin Borcunun Nakden Yerine Getirilmesi
167
1. Aracın Tam Hasara Uğraması Halinde
167
a. Sigorta Tazminatı Ödenme Şartları
167
b. Araçların Hurdaya Çekilme Şartları
168
2. Trafikten Çekilme Durumunda Tazminat Ödenmesi
169
a. Sigorta Tazminatı Ödenme Şartları
169
b. Kara Araçlarının Trafikten Çekilmesinin Şartları
169
3. Sovtaj Uygulaması ve Hasarlı Aracın Sahibine Terk Edilmesi
170
b. Hasarlı Aracın Sahibine Terk Edilmesi Durumunda Tazminat Ödenmesi
171
4. Kasko Tazminatı Hakkının Eksilmesi veya Düşmesi
172
5. Kasko Sigorta Tazminatının Ödenmesi
174
a. Tazminat Ödeme Borcunun Muaccel Olması
174
b. Kasko Sigortacısının Yapacağı Avans Ödemeleri
175
c. Çalınma Rizikosuyla İlgili Özel Durum
175
ii. Çalınan Aracın Bulunması
176
6. Kasko Sigortacısının Hasar Tazmini Borcunun Kapsamı ve Özel Durumlar
176
d. Birden Çok Sigorta
178
7. Hasar Tazmin Borcunu Yerine Getiren Kasko Sigortacısının Halefiyeti
178
VII. SİGORTACININ SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
181
KASKO SİGORTASINDA RİZİKO:
TEMİNAT KAPSAMINDA OLAN VE
TEMİNAT KAPSAMINDA OLMAYAN HALLER
§6. KASKO SİGORTASINDA RİZİKO
183
I. KASKO SİGORASINDA TEMİNAT KAPSAMINDAKİ HALLER
183
B. Aracın Kaza Sonucu Hasara Uğraması (Trafik Kazası)
183
2. Trafik Kazasının Unsurları
184
a. Araca Mekanik Bir Kuvvetin Etki Etmesi
184
b. Araca Etki Eden Kuvvetin Dışarıdan Kaynaklanması
185
c. Zarara Sebep Olan Olayın Aniden Yaşanması
186
d. Zarara Sebep Olan Olayın Dolaysız Olması
187
e. Zarara Sebep Olan Olayın İstenmeyen Bir Olgudan Kaynaklanması
188
C. Üçüncü Kişilerin Fiilleriyle Aracın Hasara Uğraması
188
1. Kötüniyetli ve Şaka Amaçlı Hareketler
188
2. Fiil Ehliyeti Olmayan Kişilerin Verdikleri Zararlar
189
E. Aracın veya Parçalarının Çalınması
191
2. Teminatın Kötüye Kullanılması
194
II. KASKO SİGORTASINDA EK SÖZLEŞMEYLE TEMİNAT ALTINA ALINABİLECEK HALLER
195
B. Kasko Sigortasının Coğrafi Sınırları Dışında Meydana Gelen Zararlar
195
C. Kamu Düzeninin Bozulmasıyla Bağlantılı Zararlar
196
1. Grev, Lokavt, Kargaşalık ve Halk Hareketleri Sonucu Ortaya Çıkan Zararlar
196
2. Terör Eylemleri Sonucu Ortaya Çıkan Zararlar
196
D. Doğa Olayları Sonucu Meydana Gelen Zararlar
196
E. Sigara Benzeri Maddelerin Sebep Olduğu Zararlar
198
F. Aracın Çekilmesiyle Bağlantılı Zararlar
199
G. Kullanım ve Gelir Kaybından Doğan Zararlar
199
H. Tehlikeli Madde Taşınmasından Doğan Zararlar
199
I. İddia ve Yarışlarla Bağlantılı Zararlar
200
J. Araç Anahtarı ile Bağlantılı Zararlar
200
1. Anahtarın Çalınması Sonucu Meydana Gelen Zararlar
200
2. Çalınan Anahtarlar Dolayısıyla Aracın Değişen Kilit Mekanizmasının Sebep Olduğu Zararlar
202
K. Hayvanların Araçlara Verdiği Zararlar
202
L. Araç Bakımındaki Eksikliklerin Sebep Olduğu Zararlar
203
M. Aracın Mekanik, Elektrik ve Elektronik Donanımının Sebep Olduğu Zararlar
203
N. Hasar Nedeniyle Araçta Oluşan Değer Kaybı
204
III. KASKO SİGORTASINDA TEMİNAT DIŞI HALLER
205
B. Ülke Güvenliğini Tehdit Eden Olaylar Sonucu Meydana Gelen Zararlar
206
2. Yetkili Organların Önleyici Müdahaleleri Sonucu Ortaya Çıkan Zararlar
207
C. Nükleer Maddelerin Sebep Olduğu Zararlar
207
D. Araçta Yapılacak Tasarruflar Nedeniyle Meydana Gelen Zararlar
207
E. Sürücü Belgesi Bulunmayan Kişilerin Aracı Kullanması Sonucu Meydana Gelen Zararlar
207
2. Sürücünün Olay Yerinden Ayrılması
208
F. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağlantılı Zararlar
209
2. Sürücünün Olay Yerinden Ayrılması
211
G. Kasten Verilen Zararlar
211
2. Direksiyon Başında Uyuyakalmaya Sebep Olan Ağır İhmalin Değerlendirilmesi
211
3. Aracın Kullanımıyla İlgili Durumların Değerlendirilmesi
212
a. Normal Kullanım Sonucu Meydana Gelen Değişimler
212
b. Aracın Hatalı Kullanımı Sonucu Meydana Gelen Zararlar
212
H. Sigortalının Fiillerinden Sorumlu Olduğu Kişilerin Aracı Kaçırması veya Çalması Sonucu Meydana Gelen Zararlar
212
I. Aracın Taşınması Sırasında Meydana Gelen Zararlar
214
J. Aracın İstiap Haddinin Aşılmasından Dolayı Meydana Gelen Zararlar
214
K. Sürücü Değişikliği Yapılmasının Hasarı Teminat Dışı Bırakıp Bırakmadığı
215
L. Üçüncü Kişilere Ait Hasarlar
216
KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE SONA ERME VE ZAMANAŞIMI
§7. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
219
I. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN DAR ANLAMDA SONA ERMESİ
219
II. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN İRADÎ OLARAK SONA ERMESİ
219
A. Tarafların Anlaşmasıyla
219
B. Kasko Sigorta Sözleşmesinin Feshi
220
1. Genel Olarak Fesih
220
2. Sigortacının Fesih Hakkı
221
a. Sigorta Ettirenin Acze Düşmesi
221
b. Prim Ödeme Borcunda Temerrüde Düşülmesi
221
c. Riziko ile Bağlantılı Hususlar
222
i. Sözleşme Süresi İçinde
222
ii. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra
223
iii. Fesih Sebebinden Sonra Rizikonun Gerçekleşmesi
223
d. Menfaat Sahibinin Değişmesi Durumunda Sigortacının Fesih Hakkı
223
e. Sözleşmede Öngörülebilecek Sair Yükümlülüklerin İhlali Sebebiyle
223
3. Sigorta Ettirenin Fesih Hakkı
224
a. Sigortacının Hukukî Sahasındaki Bazı Gelişmeler Sebebiyle
224
b. Sigorta Priminin Artırılması Sebebiyle
224
c. Sigortacının Acze Düşmesi Sebebiyle
224
4. Her İki Tarafın Birden Fesih Hakkına Sahip Olması
224
6. Feshin Rehinli Araçtaki Etkisi
225
C. Kasko Sigorta Sözleşmesinden Cayma
225
1. Genel Olarak Cayma
225
2. Sigorta Ettirenin Prim Ödemeden Önce Cayması
226
3. Prim Ödeme Borcunun Hiç Yerine Getirilmemesi Durumunda Sigortacının Cayması
226
4. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Sebebiyle Cayma
226
D. Kısmî Fesih ve Cayma
227
III. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN İRADE DIŞI SONA ERMESİ
227
A. Sürenin Sona Ermesi
227
B. Rizikonun Gerçekleşmesi
228
1. Rizikonun Gerçekleşmesi Sonucu Kısmî Hasar Oluşması
228
2. Rizikonun Gerçekleşmesi Sonucu Tam Hasar Oluşması (Pert–Total)
228
C. Sigorta Konunu Kara Aracının Yok Olması ya da El Değiştirmesi
228
D. Sigortacının İflâs Etmesi
229
IV. KASKO SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE ZAMANAŞIMI
229