Ondördüncü Baskıya Önsöz
5
TOPLUM DÜZENİ VE TOPLUM DÜZENİNİ SAĞLAYAN KURALLAR
II. TOPLUM HAYATINI DÜZENLEYEN KURALLAR
32
2. Hukuk Kuralları ile Toplum Hayatını Düzenleyen Diğer Kurallar Arasındaki Farklılıklar ve İlişkiler
35
a. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
36
b. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
37
c. Görgü (Nezaket) Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
39
3. Hukuk Kuralının Unsurları
40
c. Yaptırım (Müeyyide)
41
4. Hukuk Kuralının Özellikleri
52
5. Hukuk Kurallarının Niteliklerine Göre Ayrımı
54
a. Emredici Hukuk Kuralları
54
b. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
55
c. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
56
ç. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
57
III. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI
58
A. Pozitif (Müspet) Hukuk
58
C. Tabi (Doğal, İdeal) Hukuk
58
Ç. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk
60
D. Maddî Hukuk – Usul Hukuku
60
H. Karşılaştırmalı Hukuk
62
A. Dirlik ve Düzeni Sağlama
64
B. Hukuki Güvenliği Sağlama
65
Ç. Yeniliklere ve Değişimlere Uyum Sağlayacak Tedbirleri Alma
68
D. İhtiyaçların Giderilmesi
69
V. HUKUK KURALLARININ OLUŞUMUNA TEORİK YAKLAŞIM: HUKUK OKULLARI
69
B. Sosyolojik Hukuk Okulu
71
C. Tarihçi Hukuk Okulu
72
Ç. Pozitivist Hukuk Okulu
72
D. Marksist Hukuk Okulu
74
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
a. Maddi–Şekli Anlamda Anayasa
79
b. Yazılı Anayasa – Geleneksel Anayasa
80
c. Monarşik–Demokratik Anayasalar
80
ç. Yumuşak/Katı Anayasalar
82
a. Maddi/Şekli Anlamda Kanun
83
b. Kanunların Özellikleri
84
c. Kanunların Yapılışı
85
d. Cumhurbaşkanı’nca Onaylanma ve Resmî Gazete’de Yayımlanma Aşaması
86
3. Uluslararası Anlaşmalar
87
4. Kanun Gücünde Olan Diğer Kaynaklar
89
5. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
91
a. Olağan Kararnameler
91
b. Olağanüstü Kararnameler
91
6. Yönetmelikler (=Talimatnameler)
92
1. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları
93
2. Örf ve Âdetin Türleri
94
3. Örf ve Âdetin Tespiti
95
4. Örf ve Adetin Fonksiyonları
95
5. Örf ve Âdetin Önemi
96
II. YARDIMCI KAYNAKLAR
98
A. Yargı (Mahkeme) Kararları (Yargısal İçtihatlar)
98
B. Bilimsel Görüşler (Doktrin=Öğreti)
99
III. HÂKİMİN HUKUK YARATMASI
101
A. Hâkimin Hukuk Yaratması Kavramı
101
B. Hukuk Yaratma Yetkisinin Kullanım Alanı: Hukukta Boşluk
103
C. Hukukta Boşlukların Giderilmesi
106
IV. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ
107
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI
1. Lafzî (Deyimsel, Söze Göre) Yorum Metodu
114
2. Kavramcı Yorum Metodu
115
3. Tarihi Yorum Metodu
116
4. Objektif Amaca Göre Yorum Metodu
117
5. Menfaatler İçtihadı Metodu
117
6. Değer İçtihadı Metodu
118
7. İdeal Bir Muhatabın Araştırılması Metodu
118
8. Sistematik Yorum Metodu
118
C. Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Mantık Kuralları
119
2. Sık Başvurulan Mantık Araçları
121
b. Evleviyet (Öncelik)
123
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi
125
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması
126
1. Kanunların Yürürlükten Kalkması
126
2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürürlükten Kalkması
127
3. Yönetmeliklerin Yürürlükten Kalkması
127
C. Hukuk Kurallarının Çatışması
127
Ç. Kanunların Geçmişe Yürümesi
129
1. Kural: Kanunlar Geçmişe Yürümez
129
2. Kanunların Geçmişe Yürümemesi Kuralının İstisnaları
130
a. Özel Hukuk Alanında
130
b. Kamu Hukuku Alanında
131
A. Mülkîlik (Yersellik, Ülkesellik) İlkesi
132
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi
133
II. KANUNLAŞTIRMANIN AMACI VE SEBEPLERİ
136
III. KANUNLAŞTIRMA METODLARI
137
B. Soyut Kural Metodu
138
IV. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ
138
1. Osmanlı Devleti Döneminde
139
2. Cumhuriyet Döneminde
142
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ
147
II. ANGLO–SAKSON SİSTEMİ
149
B. Kara Avrupası Sisteminden Farklı Yönleri
150
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ
150
IV. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ
152
HUKUK KURALLARININ SINIFLANDIRILMASI
I. SINIFLANDIRMANIN ÖNEMİ
155
II. KAMU HUKUKU–ÖZEL HUKUK AYRIMI
155
B. Ayrımı Reddeden Görüşler
158
C. Uygulamada Kamu Hukuku–Özel Hukuk Ayrımı
159
III. HUKUKUN SINIFLANDIRILMASI
159
4. Milletlerarası Hukuk (Devletler Genel Hukuku)
165
6. Sosyal Güvenlik Hukuku
168
10. Yargılama Usulü Hukuku
172
4. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku
179
1. Medeni Yargılama Hukuku
181
6. Sermaye Piyasası Hukuku
184
9. Devletler Özel Hukuku
185
HUKUKUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
II. İNSAN HAKLARI (HUMAN RIGHTS)
194
A. Kavram, Tanım ve Nitelikleri
194
B. İnsan Haklarının Türleri
196
1. Kişi Hakları ve Ödevleri
196
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Ödevler
197
3. Siyasi Hak ve Ödevler
197
C. İnsan Haklarının Düzenlenmesi
197
Ç. İnsan Haklarının Sınırlanması, Kötüye Kullanılmaması ve
Kullanılmasının Durdurulması
199
1. İnsan Haklarının Sınırlanması
199
2. İnsan Haklarının Kötüye Kullanılmaması
199
3. İnsan Haklarının Kullanılmasının Durdurulması
199
D. İnsan Haklarının Korunması
200
2. Uluslararası Düzeyde
201
a. Birleşmiş Milletler Düzeyinde
202
A. Niteliklerine Göre
208
C. Devredilip Devredilememelerine Göre
219
1. Yenilik Doğuran Haklar
220
D. Bağımsız veya Başka Bir Hakka Bağlı Olmalarına Göre
222
IV. HAKLARIN KAZANILMASI
222
B. Devren Kazanılması
223
C. Hakların Tesisen Kazanılması
224
Ç. Hakların Kazanılmasında İyiniyet
224
1. Kavram ve Şartları
224
2. İyiniyetin Korunması
227
5. İyiniyetin Korunduğu Başlıca Haller
228
V. HAKLARIN KAYBEDİLMESİ
233
A. Hukukî Olaylarla Kaybı
233
B. Hakkın Hukuki Fiillerle Kaybı
235
C. Hukuki İşlemlerle Kaybı
235
VI. DÜRÜST DAVRANMA İLKESİ VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
236
A. Dürüstlük Kuralının Uygulama Alanı
237
1. Kanundan veya Sözleşmeden Doğan Hakların Kullanılması Ve Borçların Yerine Getirilmesinde
237
2. Kanunların Yorumlanmasında ve Tamamlanmasında
238
4. Davranışa Hukuki Sonuç Bağlayarak Tamamlama
242
B. Hakkın Kötüye Kullanılması
243
1. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Şartları
244
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Uygulama Alanı
245
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları
248
VII. HAKLARIN KORUNMASI
248
A. Devlet Eli ile Korunması
248
c. Dâvaya Karşı Savunma Yolları
256
ç. Cebrî İcra Yolu (İcra ve İflas Hukuku)
260
3. Tahkim Yargılaması Yolu
260
B. Hakkın Hak Sahibi Tarafından Korunması
266
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
266
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma
268
HUKUKİ OLAY, FİİL VE İŞLEMLER
A. Hukuki Fiil Kavramı
270
B. Hukuki Fiil Türleri
270
1. Hukuka Aykırı Fiiller
270
2. Hukuka Uygun Fiiller
271
A. Hukuki İşlem Kavramı ve Unsurları
272
2. Geçerlik Unsurları
275
3. Etkinlik Unsurları (Tamamlayıcı Unsurlar)
276
B. Hukuki İşlemin Sakatlığı ve Çeşitleri
276
1. İrade ile Açıklanması Arasındaki Kasıtlı Uygunsuzluk
276
2. İrade ile Açıklanması Arasında Kasıtlı Olmayan Uygunsuzluk
279
c. Tehdit – İkrah (Korkutma)
281
ç. Hata (Yanılma), Hile (Aldatma) ve Tehdidin (Korkutmanın) Hükmü
281
C. Hukuki İşlemlerin Türleri
282
1. Tarafların Sayısı Bakımından
282
a. Tek Taraflı Hukukî İşlemler (Unilateral Transactions)
282
b. İki ve Çok Taraflı Hukukî İşlemler
282
2. Hüküm ve Sonuçlarını Doğurdukları Ana Göre
290
3. İvazlı ve İvazsız İşlemler
290
4. Malvarlığına Yaptıkları Etkilere Göre
290
5. Sebebe Bağlı Olan ve Olmayan İşlemler
292
a. Sebebe Bağlı İşlemler
292
b. Sebebe Bağlı Olmayan İşlemler
293
6. Kamu Hukuku İşlemleri
294
I. GERÇEK KİŞİLER (REAL PERSONS)
299
A. Kişiliğin Başlangıcı
300
B. Kişiliğin Sona Ermesi
301
C. Kişilerin Ehliyetleri
303
a. Fiil Ehliyetinin Şartları
305
b. Fiil Ehliyetinin Kapsamı
307
c. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişiler
308
A. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı
314
1. Serbest Kuruluş Sistemi
314
2. İzin (Müsaade) Sistemi
315
B. Tüzel Kişilerin Türleri
316
2. Tabi Oldukları Hukuka Göre
317
a. Kamu Tüzel Kişileri
317
b. Özel Hukuk Tüzel Kişileri
319
3. Amaçları Bakımından
319
4. Kuruluş Tarzları ve Faaliyet Konuları Bakımından
320
C. Tüzel Kişiliğin Ehliyetleri
320
Ç. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi
322
1. Sona Erme Şekilleri
322
2. Sona Eren Tüzel Kişiliğin Mallarının Durumu
323
D. Dernekler ve Vakıflar
323
III. KİŞİLERİN HISIMLARI
329
A. Kan Bağına Dayanan Hısımlık
329
1. Altsoy – Üstsoy Hısımlığı
329
3. Kan Hısımlığının Derecesi
329
B. Kan Bağına Dayanmayan Hısımlık
330
2. Evlatlık İlişkisinden Doğan Hısımlık
330
C. Hısımlık İlişkisinin Hukuki Sonuçları
331
IV. KİŞİLERİN ADLARI (İSİMLERİ) VE KORUNMASI
331
3. Zorunlu Olmayan Diğer Adlar
334
6. Tüzel Kişilerin Adları
336
7. İnternette Kullanılan Adlar
336
B. Adın Değiştirilmesi
337
V. KİŞİLERİN YERLEŞİM YERİ
338
A. Yerleşim Yerinin Tabi Olduğu İlkeler
339
B. Gerçek Kişilerin Yerleşim Yeri
340
C. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri
341
A. Evliliğin Şartları
348
1. Esasa ilişkin Şartlar
348
2. Şekle ilişkin Şartlar
350
a. Evlenme İradesinin Bizzat Açıklanması
350
B. Evliliğin Genel Hükümleri
351
C. Evlilik Birliğinin Korunması
354
Ç. Eşlerin Mallarının Yönetimi
355
D. Evliliğin Sona Ermesi
359
2. Evlenmenin Geçersizliği
359
3. Evlenmenin Butlanı
360
a. Boşanmanın Sebepleri
363
b. Boşanmanın Hukukî Sonuçları
365
A. Tanım ve Çeşitleri
368
B. Çocuk ile Ana Arasında Soybağının Kurulması
368
C. Çocuk ile Baba Arasında Soybağının Kurulması
369
3. Babalık Davası ile
372
D. Soybağının Hükümleri
376
1. Soybağının Velayet Hakkına Bağlı Olmayan Hükümleri
376
2. Soybağının Velayet Hakkına Bağlı Olan Hükümleri
378
B. İradî (Mansup) Mirasçılık
399
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
403
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
409
V. MİRASIN GEÇİŞİNDE MİRASÇILARIN KARARI
411
VI. MİRAS ORTAKLIĞI VE MİRASIN PAYLAŞIMI
413
VII. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI
417
I. EŞYA KAVRAMI VE UNSURLARI
419
B. Tapu Siciline Egemen Olan İlkeler
422
C. Tapu Sicilinin Unsurları
424
Ç. Tapu Sicili İşlemleri
425
D. Elektronik Tapu Sicili
429
A. Zilyetliğin Unsurları
432
B. Zilyetliğin konusu
433
C. Zilyetliğin Türleri
433
Ç. Zilyetliğin Kazanılması
434
D. Zilyetliğin Korunması
436
2. Zilyetliği Koruyan Davalar
437
3. Zilyetliğin İdari Yoldan Korunması
438
4. Zilyetliğin Hak Karinesi Olarak Korunması (Taşınır Davası)
438
E. İade ile Yükümlü Zilyedin Sorumluluğu
439
A. Malikin Mülkiyet Hakkından Doğan Yetki ve Ödevleri
440
3. Mülkiyetin Türleri
444
4. Taşınmaz Mülkiyeti
447
IV. SINIRLI AYNİ HAKLAR
452
c. İpotekli Borç Senedi
459
a. Teslime Bağlı Rehin
460
A. Medeni ve Borçlar Hukukunda
463
1. Kaynakları Bakımından
463
b. Hukukî İşlemlerden Kaynaklanan Sorumluluk
464
c. Haksız Fiil Sorumluluğu
464
aa. Kusura Dayanan Sorumluluk
465
bb. Kusursuz Sorumluluk
468
2. Hukukî Sonuçları Bakımından
470
a. Kişilik Varlığı ile Sorumluluk
470
b. Malvarlığı ile Sorumluluk
470
aa. Sınırsız Sorumluluk
471
bb. Sınırlı Sorumluluk
471
1. İdarenin Kusura Dayanan Sorumluluğu
472
b. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller
474
c. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı
474
2. Kusursuz Sorumluluk
475
B. Cezai Sorumluluğun Şartları
477
III. CUMHURBAŞKANI’NIN, CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARININ VE BAKANLARIN SORUMLULUĞU
478
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu
478
1. Siyasi sorumluluğu
478
3. Hukuki Sorumluluğu
479
B. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının ve Bakanların Sorumluluğu
480
1. Cumhurbaşkanına Karşı Sorumluluğu
480
I. YARGI FONKSİYONU VE YETKİSİ
483
A. Yargı Birliği Sistemi
484
B. İdari Yargı Sistemi
484
1. Soyut Norm Denetimi
485
2. Somut Norm Denetimi (Def’i Yolu)
486
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği
486
4. Yüce Divan Denetimi
486
5. Bireysel Başvuru Yolu
487
B. Disiplin Mahkemeleri
488
1. İlk Derece Mahkemeleri
489
a. Ceza Yargısı ve Ceza Mahkemeleri
489
b. Medeni Yargılama ve Hukuk Mahkemeleri
490
2. Bölge Adliye Mahkemeleri
492
1. Temyiz Yeri: Danıştay
495
2. Bölge İdare Mahkemeleri
496
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri
497
D. Seçim Yargısı ve Yüksek Seçim Kurulu
498
E. Hesap Yargısı ve Sayıştay
499
F. Uyuşmazlık Mahkemesi
499