SERMAYE ŞİRKETLERİNDE BİRLEŞME
II. BİRLEŞME ÇEŞİTLERİ
28
A. Ekonomik Açıdan Birleşmeler
28
1. Yatay Birleşmeler (Horizontal Mergers)
28
2. Dikey Birleşmeler (Vertical Mergers)
29
3. Karma Birleşmeler (Conglomerate Mergers)
30
B. Hukuksal Açıdan Birleşme Türleri
30
1. Biçimsel Birleşmeler
30
d. İş Ortaklıkları (Joint Venture)
32
e. Ele Geçirme (Take Over)
33
2. Biçimsel Olmayan Birleşmeler
34
a. Centilmenlik Anlaşmaları
34
III. BİRLEŞME NEDENLERİ
35
C. Ölçek Ekonomilerinden Yararlanma
36
D. Çeşitlendirme İsteği (Diversification)
37
E. Pazar Payının Artırılması
37
F. Vergisel Avantajlar
37
G. Kaldıraçlı Satın Alımlarda (Leveraged Buyout) Finansal Yardım Yasağının Aşılması
38
IV. TİCARET HUKUKUNDA ŞİRKET BİRLEŞMELERİ
38
B. Geçerli Birleşmeler
41
C. Birleşmeye Hâkim Olan İlkeler
43
1. Külli Halefiyet İlkesi
43
2. Pay Sahipliğinin Devamı İlkesi
45
3. Mal Varlığında Devamlılık İlkesi
48
4. Tasfiyesiz Sona Erme İlkesi
48
5. Alacaklıların Korunması İlkesi
49
D. Sermaye Şirketlerinde Birleşme Süreci
50
b. Niyet Mektubunun Gönderilmesi
51
c. Sürece Katılmaya Davet Mektubu
58
2. Birleşme İşlemlerine Başlanması
60
a. Birleşmeye Esas Alınacak Finansal Tabloların Belirlenmesi
61
b. Birleşme Sözleşmesinin Hazırlanması ve İmzalanması
63
c. Birleşme Raporunun Düzenlenmesi
69
3. Malvarlığında Meydana Gelen Değişikliklerin Bildirilmesi
74
4. Birleşme Sözleşmesinin Genel Kurul Onayına Sunularak Birleşme Kararı Alınması
76
5. Birleşme Kararının Tescil ve İlanı
78
6. Devrolunan Şirket Malvarlıklarının Devralan Şirket Adına İlgili Sicillere Tescili
85
E. Birleşmede Özellikli Durumlar
87
2. Sermayenin Kaybı veya Borca Batıklık Halinde Birleşmeye Katılma
88
3. Birleşmede Sağlanan Kolaylıklar
92
a. Sermaye Şirketlerinde Kolaylaştırılmış Birleşme
93
aa. Oy Hakkı Veren Payların Yüzde Yüzüne Sahip Olunması Durumun Birleşme
93
bb. Oy Hakkı Veren Payların En Az Yüzde Doksanına Sahip Olunması Durumun Birleşme
95
b. KOBİ’lerin Taraf Olduğu Birleşmelerde Sağlanan Kolaylıklar
96
4. Birleşmede Ortakların Kişisel Sorumlulukları ve İş İlişkilerinin Geçmesi
97
a. Birleşmede Ortakların Kişisel Sorumlulukları
97
b. Birleşmede İş İlişkilerinin Geçmesi
99
F. Halka Açık Ortaklıklarda Birleşme
101
1. Halka Açık Ortaklıklarda Birleşme Süreci
102
b. Birleşme İşlemlerine Başlanması
102
aa. Birleşmeye Esas Alınacak Finansal Tabloların Belirlenmesi
103
bb. Uzman Kuruluş Görüşünün Alınması
104
cc. Birleşme Sözleşmesinin Hazırlanması
105
dd. Birleşme Raporunun Hazırlanması
111
ee. Duyuru Metninin Onaylanması İçin Sermaye Piyasası Kuruluna Başvuru
115
ff. Diğer Kurumlardan Alınması Gereken İzinler İçin Yapılacak Başvurular
129
aaa. Rekabet Kurulundan İzin Alınması
129
bbb. Enerji Piyasası Denetleme Kurulundan İzin Alınması
131
ccc. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulundan İzin Alınması
132
ddd. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulundan İzin Alınması
132
eee. Ticaret Bakanlığından İzin Alınması
132
c. İmza ve Onay Aşaması
133
d. Kurul Ücretinin Ödenmesi
134
e. Pay Sahiplerinin Bilgilendirilmesi ve Korunması
136
f. Birleşme Sözleşmesinin Genel Kurul Onayına Sunularak Birleşme Kararı Alınması
137
g. Ayrılma Hakkı ve Kullanımı
140
h. Kanun Kapsamına Alınma ve İhraç Belgesi Verilmesi
145
ı. Birleşme Kararının Tescil ve İlanı
146
2. Halka Açık Ortaklıkların Taraf Olduğu Kolaylaştırılmış Birleşmeler
146
3. Birleşme Amaçlı Ortaklık
151
4. Birleşme Yapılamayan Haller
151
5. Birleşmeye İlişkin Özellikli Durumlar
153
G. Birleşmeye Esas Alınacak Şirket Değeri
154
1. Aktif Bazlı Değerleme Yöntemleri
156
a. Defter Değeri (Özvarlık Yöntemi)
157
b. Net Aktif Değer (NAD)
158
e. İşleyen Teşebbüs Değeri
160
2. Piyasa Bazlı Değerleme Yöntemleri
161
a. Fiyat Kazanç Oranı (F/K–P/E Price–Earnings)
161
b. Firma Değeri/FAVÖK (EV/EBITDA)
162
c. Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD–P/BV)
163
d. Piyasa Değeri/Net Aktif Değer Yöntemi
164
3. Gelir Bazlı Değerleme Yöntemleri
165
a. Temettü Değerleme Yöntemi
165
aa. Sabit Temettü Yöntemi
165
bb. Sabit Oranlı Temettü Yöntemi
166
b. İndirgenmiş Nakit Akımları Yöntemi
167
aa. Firmaya Serbest Nakit Akımları
167
bb. Özkaynağa Serbest Nakit Akımları
169
I. Şirket Birleşmelerinde Değişim Oranı
184
V. VERGİ HUKUKUNDA ŞİRKET BİRLEŞMELERİ
189
A. Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Şirket Birleşmeleri
189
a. Vergili Birleşmede Vergilendirme, Beyan ve Ödeme
203
b. Vergili Birleşmede Özellikli Durumlar
209
aa. Birleşme İçin Yapılan Giderler
209
bb. Devralınan Malvarlığının Değerlemesi
210
cc. Devrolunan Şirketin Zararları
211
dd. Devralınan İktisadi Kıymetlerde Amortisman Uygulaması
212
ee. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Ayrılmış Yenileme Fonları
213
ff. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Satış Kazanç İstisnası
213
gg. Serbest Bölgede Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
214
hh. Vergili Birleşmenin Transfer Fiyatlandırması Düzenlemeleri Karşısındaki Durumu
215
ıı. Borsa İstanbul Pay Piyasasında İlk Defa İşlem Görmek Üzere En Az %20 Oranında Halka Arz Edilen Şirketin Vergili Birleşmeye Devrolunan Şirket Olarak Katılması
215
jj. Vergili Birleşmede Devralan Şirket Temsilcilerinin Sorumluluğu
216
2. Vergisiz Birleşme (Devir)
216
a. Devir İşleminde Vergilendirme, Beyan ve Ödeme
231
b. Vergisiz Birleşmede Özellikli Durumlar
239
aa. Birleşme İçin Yapılan Giderler
239
bb. Devrolunan Şirketin Zararları
241
cc. Devralınan İktisadi Kıymetlerde Amortisman Uygulaması
244
dd. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Ayrılmış Yenileme Fonları
245
ee. Vergisiz Birleşme ile İlgili İstisna Düzenlemeleri
247
aaa. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Satış Kazanç İstisnası
247
bbb. Serbest Bölgede Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
248
ccc. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
248
ddd. Sat–Kirala–Geri Al İşlemlerinden Doğan Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
248
eee. Kira Sertifikası İhracı Amacıyla Her Türlü Varlık ve Hakların Satışından Doğan Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
249
ff. Devrolunan Şirket Çalışanlarının Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi
250
gg. Borsa İstanbul Pay Piyasasında İlk Defa İşlem Görmek Üzere En Az %20 Oranında Halka Arz Edilen Şirketin Vergili Birleşmeye Devrolunan Şirket Olarak Katılması
251
gg. Vergiye Uyumlu Mükelleflerde Vergi İndirimi Uygulamasının Devir Karşısındaki Durumu
252
hh. Devir Halinde Devam Etmekte Olan Yıllara Sari İnşaat İşinin Bitim Tarihi
254
ıı. Birleşmede Yeniden Değerleme Uygulaması
255
3. Birleşmede Ödenen Ayrılma Akçesi ve Ayrılma Hakkının Vergisel Durumu
257
B. Gelir Vergisi Açısından Şirket Birleşmeleri
263
C. Katma Değer Vergisi Açısından Şirket Birleşmeleri
263
1. Vergisiz Birleşme İşlemleri
263
2. Vergili Birleşme İşlemleri
265
D. Damga Vergisi Açısından Şirket Birleşmeleri
271
E. Harçlar Açısından Şirket Birleşmeleri
276
F. Gider Vergileri Açısından Şirket Birleşmeleri
279
G. Özel Tüketim Vergileri Açısından Şirket Birleşmeleri
281
H. 6183 Sayılı Kanun Açısından Şirket Birleşmeleri
283
SERMAYE ŞİRKETLERİNDE BÖLÜNME
II. BÖLÜNME ÇEŞİTLERİ
287
A. Malvarlığı Devrine Göre Bölünmeler
287
B. Payların Dağıtımına Göre Bölünmeler
291
1. Pay Oranlarının Korunduğu Bölünmeler (Simetrik Bölünme)
292
2. Pay Oranlarının Korunmadığı Bölünmeler (Asimetrik Bölünme)
293
C. Malvarlığını Devralacak Şirketler Açısından Bölünmeler
294
1. Devralma Şeklinde Bölünme
294
2. Yeni Kuruluş Şeklinde Bölünme
295
III. BÖLÜNME NEDENLERİ
295
A. Şirket Yapısının Sadeleştirilmek İstenmesi
296
B. Karar Alma Süreçlerinde Hız ve Esnekliğin Talep Edilmesi
297
C. Faaliyet Kollarına İlişkin Finansal Verilerin Kendi Bütünlüğü İçinde Takip Edilmek İstenmesi
297
D. Şirket Ortakları veya Mirasçılar Arasında Ortaya Çıkan Anlaşmazlıkların Çözülemediği Durumlar
297
E. Holding Sistemine Geçme Niyeti
298
F. Vergisel Avantajlar
298
IV. TİCARET HUKUKUNDA ŞİRKET BÖLÜNMELERİ
299
B. Geçerli Bölünmeler
300
C. Bölünmeye Hakim Olan İlkeler
301
1. Kısmi Külli Halefiyet İlkesi
301
2. Pay Sahipliğinin Devamı İlkesi
303
3. Mal Varlığında Devamlılık İlkesi
305
4. Tasfiyesiz Sona Erme İlkesi
305
5. Alacaklıların Korunması İlkesi
306
D. Sermaye Şirketlerinde Bölünme Süreci
307
2. Bölünme İşlemlerine Başlanması
308
a. Bölünmeye Esas Alınacak Finansal Tabloların Belirlenmesi
310
b. Bölünme Sözleşmesinin/Bölünme Planının Hazırlanması ve İmzalanması
312
c. Bölünme Raporunun Düzenlenmesi
320
3. Malvarlığında Meydana Gelen Değişikliklerin Bildirilmesi
325
4. Bölünme Sözleşmesinin/Bölünme Planının Genel Kurul Onayına Sunularak Bölünme Kararı Alınması
327
5. Bölünme Kararının Tescil ve İlanı
334
6. Bölünen Şirket Malvarlıklarının Devralan Şirketler Adına İlgili Sicillere Tescili
342
7. Bölünmede Ortakların Kişisel Sorumlulukları ve İş İlişkilerinin Geçmesi
343
a. Bölünmede Ortakların Kişisel Sorumlulukları
343
b. Bölünmede İş İlişkilerinin Geçmesi
345
E. Halka Açık Ortaklıklarda Bölünme
346
1. Halka Açık Ortaklıklarda Bölünme Süreci
347
b. Bölünme İşlemlerine Başlanması
347
aa. Bölünme Esas Alınacak Finansal Tabloların Belirlenmesi
347
bb. Uzman Kuruluş Görüşünün Alınması
349
cc. Bölünme Sözleşmesinin/Bölünme Planının Hazırlanması
349
dd. Bölünme Raporunun Hazırlanması
356
ee. Duyuru Metninin Onaylanması İçin Sermaye Piyasası Kuruluna Başvuru
360
ff. Diğer Kurumlardan Alınması Gereken İzinler İçin Yapılacak Başvurular
374
aaa. Rekabet Kurulundan İzin Alınması
374
bbb. Enerji Piyasası Denetleme Kurulundan İzin Alınması
376
ccc. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulundan İzin Alınması
377
ddd. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulundan İzin Alınması
377
eee. Ticaret Bakanlığından İzin Alınması
378
c. İmza ve Onay Aşaması
378
d. Kurul Ücretinin Ödenmesi
380
e. Pay Sahiplerinin Bilgilendirilmesi ve Korunması
380
f. Bölünme Sözleşmesinin/Bölünme Planının Genel Kurul Onayına Sunularak Bölünme Kararı Alınması
382
g. Ayrılma Hakkı ve Kullanımı
385
h. Kanun Kapsamına Alınma ve İhraç Belgesi Verilmesi
389
ı. Bölünme Kararının Tescil ve İlanı
390
2. Halka Açık Ortaklıkların Taraf Olduğu Kolaylaştırılmış Bölünmeler
391
F. Bölünmeye Esas Alınacak Malvarlığı/Şirket Değeri
395
1. Sermaye Azaltımıyla İlgili Genel Açıklamalar
397
2. Kısmi Bölünmede Sermaye Azaltımı
399
I. Şirket Bölünmelerinde Değişim Oranı
413
V. VERGİ HUKUKUNDA ŞİRKET BÖLÜNMELERİ
417
A. Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Şirket Bölünmeleri
417
a. Tam Bölünmenin Tarafları
418
b. Devre Konu Olan Malvarlığı
419
c. Denkleştirme Ödemesi
436
d. Tam Bölünmede Vergilendirme, Beyan ve Ödeme
437
a. Kısmi Bölünmenin Tarafları
447
b. Devre Konu Olan Malvarlığı
448
bb. İştirak Hisseleri
458
cc. Üretim ve Hizmet İşletmeleri
463
c. İştirak Hisselerinin Ortaklara Verilmesi
478
d. Kısmi Bölünmede Vergilendirme, Beyan ve Ödeme
499
3. Pay Oranlarının Korunduğu (Simetrik) Bölünme
501
4. Pay Oranlarının Korunmadığı (Asimetrik) Bölünme
509
5. Bölünmede Özellikli Durumlar
514
a. Bölünme İçin Yapılan Giderler
514
b. Bölünen Şirketin Devre Konu Zararları
516
c. Devralınan İktisadi Kıymetlerde Amortisman Uygulaması
521
d. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Ayrılmış Yenileme Fonları
521
e. Bölünen Şirket Çalışanlarının Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi
522
f. Bölünme ile İlgili İstisna Düzenlemeleri
523
aa. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Satış Kazanç İstisnası
523
bb. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
525
cc. Sat–Kirala–Geri Al İşlemlerinden Doğan Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
526
dd. Kira Sertifikası İhracı Amacıyla Her Türlü Varlık ve Hakların Satışından Doğan Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
527
g. Borsa İstanbul Pay Piyasasında İlk Defa İşlem Görmek Üzere En Az %20 Oranında Halka Arz Edilen Şirketin Tam Bölünme İşlemine Bölünen Şirket Olarak Katılması
528
h. Bölünmede Yeniden Değerleme Uygulaması
529
aa. 213 Sayılı Kanunun Mükerrer 298'inci Maddesine Eklenen (Ç) Fıkrası Kapsamında Yapılan Yeniden Değerleme
529
bb. 213 Sayılı Kanun’un Geçici 32’nci Maddesi Kapsamında Yapılan Yeniden Değerleme
531
I. Bölünmede Ödenen Ayrılma Akçesi ve Ayrılma Hakkının Vergisel Durumu
533
B. Katma Değer Vergisi Açısından Şirket Bölünmeleri
534
C. Damga Vergisi Açısından Şirket Bölünmeleri
536
D. Harçlar Açısından Şirket Bölünmeleri
540
E. Gider Vergileri Açısından Şirket Bölünmeleri
541
F. Özel Tüketim Vergileri Açısından Şirket Bölünmeleri
542
G. 6183 Sayılı Kanun Açısından Şirket Bölünmeleri
544
SERMAYE ŞİRKETLERİNDE TÜR DEĞİŞTİRME
I. TÜR DEĞİŞTİRME KAVRAMI
547
II. TÜR DEĞİŞTİRME ÇEŞİTLERİ
548
A. Devredici Tür Değiştirme
548
B. Şekil Değiştirici Tür Değiştirme
549
III. TÜR DEĞİŞTİRME NEDENLERİ
550
A. Gerçekleştirilecek Faaliyetin Şirket Türünün Değiştirilmesini Zorunlu Kılması
550
B. Kişisel Sorumluluğun Azaltılmak İstenmesi
551
C. Şirkete Finansman Olanakları Yaratmak
551
D. Pay Devrinin Daha Hızlı ve Kolay Hale Getirilmek İstenmesi
552
E. Holding Sistemine Geçme Niyeti
552
F. Vergisel Avantajlar
553
G. Kamu Borçlarına Yönelik Olan Sorumluluğun Azaltılmak İstenmesi
553
IV. TİCARET HUKUKUNDA TÜR DEĞİŞTİRME
554
B. Geçerli Tür Değiştirmeler
555
C. Tür Değiştirmeye Hakim Olan İlkeler
557
1. Tür Değiştirme Serbestisi İlkesi
557
2. Tüzel Kişiliğin Tekliği ilkesi
558
3. Pay ve Ortaklık Haklarının Korunması İlkesi
558
4. Eşit Değerlilik İlkesi
559
D. Sermaye Şirketlerinde Tür Değiştirme Süreci
560
1. Tür Değiştirme İşlemlerine Başlanması
560
a. Tür Değiştirmeye Esas Alınacak Finansal Tabloların Belirlenmesi
561
b. Yeni Tür Şirket Ana Sözleşmesinin Hazırlanması
563
c. Tür Değiştirme Planının Hazırlanması
565
d. Tür Değiştirme Raporunun Düzenlenmesi
570
f. Kurumlardan Alınması Gereken İzinler İçin Yapılacak Başvurular
575
2. Tür Değiştirme Planının Genel Kurul Onayına Sunularak Tür Değiştirme Kararı Alınması
578
3. Tür Değiştirme Kararının Tescil ve İlanı
582
4. Şirket Malvarlıklarının İlgili Sicillere Tescili
584
5. Tür Değiştirmede Ortakların Kişisel Sorumlulukları ve İş İlişkilerinin Geçmesi
585
a. Tür Değiştirmede Ortakların Kişisel Sorumlulukları
585
b. Tür Değiştirmede İş İlişkilerinin Geçmesi
586
E. Halka Açık Ortaklıklarda Tür Değiştirme Süreci
588
1. Tür Değiştirme Süreci
588
2. Ayrılma Hakkı ve Kullanım Süreci
590
F. Tür Değiştirmeye Esas Alınacak Şirket Değeri
593
V. VERGİ HUKUKUNDA TÜR DEĞİŞTİRME
595
A. Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Şirket Tür Değiştirmesi
595
1. Tür Değiştirmede Vergilendirme, Beyan ve Ödeme
608
2. Tür Değiştirmede Özellikli Durumlar
612
a. Limited Şirketten Anonim Şirkete Dönüşülmesi Durumunda Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi
612
b. Tür Değiştirme İçin Yapılan Giderler
614
c. Tür Değiştiren Şirketin Zararları
614
d. Devralınan İktisadi Kıymetlerde Amortisman Uygulaması
618
e. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Ayrılmış Yenileme Fonları
619
f. Tür Değiştirme ile İlgili İstisna Düzenlemeleri
619
aa. Devralınan İktisadi Kıymetlerle İlgili Satış Kazanç İstisnası
619
bb. Serbest Bölgede Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
620
cc. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
620
dd. Sat–Kirala–Geri Al İşlemlerinden Doğan Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
621
ee. Kira Sertifikası İhracı Amacıyla Her Türlü Varlık ve Hakların Satışından Doğan Kazançlara Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
621
g. Devrolunan Şirket Çalışanlarının Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi
622
h. Tür Değişikliği Halinde Devam Etmekte Olan Yıllara Sari İnşaat İşinin Bitim Tarihi
623
ı. Tür Değiştirmede Yeniden Değerleme Uygulaması
624
j. Tür Değiştirme Sürecinde Düzenlenen Belgeler
625
B. Gelir Vergisi Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
626
C. Katma Değer Vergisi Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
626
D. Damga Vergisi Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
629
E. Harçlar Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
632
F. Gider Vergileri Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
632
G. Özel Tüketim Vergileri Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
633
H. 6183 Sayılı Kanun Açısından Şirket Tür Değiştirmeleri
634