SERMAYE KAVRAMI, SERMAYE SİSTEMLERİ,
SERMAYE AZALTIMI, NEDENLERİ VE YÖNTEMLERİ
1.2. SERMAYE OLARAK KONULABİLECEK DEĞERLER
30
1.3. SERMAYENİN ÖZELLİKLERİ
32
1.3.1. Nakit Olarak İfade Edilmesi
32
1.3.2. Tutarının Belirli Olması
33
1.3.3. Tamamının Taahhüt Edilmesi
33
1.3.4. Eşit Paylara Bölünmesi
34
1.4. SERMAYE SİSTEMLERİ
35
1.4.1. Esas Sermaye Sistemi
35
1.4.2. Kayıtlı Sermaye Sistemi
36
1.5. SERMAYENİN ÖDENMESİ
40
1.6. SERMAYENİN ÖDENMEMESİ VE HUKUKİ SONUÇLARI
42
1.7.1. Sermaye Azaltımının Nedenleri
49
1.7.1.1. Sermayenin İhtiyaçtan Fazla Olması Dolayısıyla Sermayenin Azaltılması
49
1.7.1.2. TTK’nın 376’ncı Maddesi Kapsamında Sermayenin Azaltılması
50
1.7.1.3. Bilanço Açığının Telafisi İçin Sermayenin Azaltılması
53
1.7.1.4. Ortaklıktan Çıkarma Dolayısıyla Yapılan Sermaye Azaltımı
53
1.7.1.5. Kurucu Ortakların Beyanlarındaki Uyumsuzluktan Dolayı Sermaye Azaltımı
55
1.7.1.6. Anonim Şirketlerin Kendi Paylarını İktisap Etmesi Dolayısıyla Sermaye Azaltımı
56
1.7.1.7. Şirketlerin Kısmi Bölünmesinde Sermaye Azaltımı
59
1.7.1.8. Sermayenin Amortizasyonu (İtfası)
62
1.7.1.9. Vergi Planlaması Amacıyla Sermaye Azaltımı
64
1.7.2. Sermaye Azaltımının Yöntemleri
67
1.7.2.1. Payların Nominal Değerlerinin Düşülmesi Suretiyle Sermaye Azaltımı
68
1.7.2.2. Pay Sayılarının Azaltılması Suretiyle Sermaye Azaltımı
69
1.7.2.3. Payların Bir Kısmının Şirket Tarafından İktisabı
70
1.7.2.4. Kurucu ya da Efektif Azalma
70
1.7.2.5. Açıklayıcı veya Basit Azaltma
71
1.7.2.6. Sermaye Azaltımı ile Eş Zamanlı Sermaye Artırımı
71
1.7.2.7. Kayıtlı Sermaye Sınırı İçerisinde Sermayenin Azaltımı
74
TÜRK TİCARET KANUNU İLE SERMAYE PİYASASI KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE SERMAYE AZALTIMI PROSEDÜRLERİ VE
AVRUPA BİRLİĞİ UYGULAMASI
2.3. SERMAYE ARTIŞINDA KULLANILABİLECEK KAYNAKLAR
80
2.3.2. Gayrimenkul ve Diğer Ayni Sermaye Unsurları
81
2.3.3. Sermaye Avansları
83
2.3.4. Nakit Alacaklar
86
2.3.5. Ticari Alacaklar
88
2.3.6. Genel Kanuni Yedek Akçeler
89
2.3.7. Özel Kanuni Yedek Akçeler
92
2.3.8. İhtiyari Yedek Akçeler
93
2.3.9. Olağanüstü Yedek Akçe
94
2.3.10. Geçmiş Yıl Kârları
95
2.3.11. İstisnalardan Kaynaklı Özel Fonlar
96
2.3.13. Yeniden Değerleme Fonu
99
2.3.14. Maliyet Artış Fonu
102
2.3.15. VUK Geçici 31’inci Madde Uygulaması
103
2.3.16. VUK Geçici 32’nci Madde Uygulaması
106
2.3.17. Enflasyon Düzeltmesi Sermaye Olumlu Farkları
108
2.3.18. “Af Kanunları” Çerçevesinde Yapılan Stok Düzeltmelerinden Kaynaklı Karşılıklar
109
2.3.19. Varlık Barışı Uygulamaları ile Beyan Edilen Varlıklar
111
2.4. TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE SERMAYE AZALTIMI VE İZLENECEK YÖNTEMLER
113
2.4.1. Genel Açıklama
113
2.4.2. Sermayenin Bir Kısmının Pay Sahiplerine İadesi Amacıyla Sermaye Azaltımı
114
2.4.2.1. Ana Sözleşme Taslağının Hazırlanması
114
2.4.2.2. Uzman Raporu Hazırlanması
115
2.4.2.3. Alacaklılara Çağrı
116
2.4.2.4. Yönetim Kurulu Raporu Hazırlanması
117
2.4.2.5. Genel Kurul Kararı Alınması
118
2.4.2.6. Tescil İçin Sunulacak Evraklar
119
2.4.2.7. Tescil Kararının Uygulaması
120
2.4.3. Bilanço Açığının Kapatılması İçin Sermaye Azaltımı
121
2.4.3.1. Genel Açıklama
121
2.4.3.2. Hesaplama Örneği
122
2.4.3.3. İzlenecek Yöntemler ve Sonuçları
124
2.4.4. Sermayenin Azaltım ile Birlikte Eş Zamanlı Olarak Artırılması
126
2.4.4.1. Genel Açıklama
126
2.4.4.2. İzlenecek Yöntemler ve Sonuçları
129
2.4.5. Kayıtlı Sermaye Sisteminde Sermaye Azaltımı
131
2.4.6. Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre Sermaye Azaltımı
132
2.4.6.1. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımı
133
2.4.6.2. HAAO Tarafından İktisap Edilen Kendi Paylarının İtfası İçin Yapılacak Sermaye Azaltımı
134
2.4.6.3. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımlarında Yapılacak İşlemler
137
2.4.7. Avrupa Birliği Yönergeleri Çerçevesinde Sermaye Azaltımı
138
2.4.7.1. Genel Açıklama
138
2.4.7.2. Sermaye Artırımı ve Asgari Sermaye
139
2.4.7.3. Sermayenin Amortizasyonu
140
2.4.7.4. Payların İtfası Yoluyla Azaltım
140
2.4.7.5. Kendi Paylarını İktisap Halinde Sermaye Azaltımı Yoluyla Payların İtfası
141
2.4.7.6. Alacaklıların Korunması
142
2.4.6.7. Genel Kurul Pay Nisapları
143
SERMAYE AZALTIMININ TÜRK VERGİ HUKUKUNDAKİ YERİ,
YURTDIŞI UYGULAMALARI, SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
3.2. NAKİT SERMAYE İNDİRİMİNDE SERMAYE AZALTIMI
146
3.2.1. Nakit Sermaye İndirimi
146
3.2.2. Nakit Sermaye İndiriminde Dikkate Alınmayacak Sermaye Artışları
149
3.2.3. İndirim Hesaplaması
150
3.2.4. Sermaye Azaltımı Halinde Nakdi Sermaye İndirimi Uygulaması
151
3.3. KISMİ BÖLÜNMEDE SERMAYE AZALTIMI
154
3.3.2. Kısmi Bölünmede Sermaye Azaltımında Vergilendirme
157
3.4. ANONİM ORTAKLIKLARIN KENDİ PAYLARINI İKTİSABI HALİNDE SERMAYE AZALTIMI
164
3.4.1. Genel Açıklama
164
3.4.2. Kendi Paylarını İktisap Eden Anonim Şirketlerde Vergi Güvenlik Müessesesi (Kâr Dağıtım Tevkifatı)
165
3.4.2.1. Payların Elden Çıkartılmaması Durumunda Vergilendirme
171
3.4.2.2. Payların Elden Çıkartılması Durumunda Vergilendirme
172
3.4.2.3. Payların Sermaye Azaltımı ile İtfa Edilmesi Durumunda Vergilendirme
174
3.5. FON ÇIKIŞI GEREKTİRMEYEN SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRME
174
3.6. FON ÇIKIŞI GEREKTİREN SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRME
181
3.6.1. Genel Açıklama
181
3.6.2. Kâr Payı Kavramı
183
3.6.3. Kâr Dağıtımının Vergilendirilmesi
187
3.6.3.1. Tam Mükellef Gerçek Kişilere Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi
189
3.6.3.2. Dar Mükellef Gerçek Kişilere Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi
192
3.6.3.3. Tam Mükellef Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi
193
3.6.3.4. Vergiden Muaf Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi
195
3.6.3.5. Dar Mükellef Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi
195
3.6.4. Kâr Payının Vergilendirilmesi
199
3.6.4.1. Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Kar Paylarının Vergilendirilmesi
199
3.6.4.2. Dar Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Kar Paylarının Vergilendirilmesi
201
3.6.4.3. Tam Mükellef Kurumlarca Elde Edilen Kar Paylarının Vergilendirilmesi
202
3.6.4.4. Dar Mükellef Kurumlarca Elde Edilen Kâr Paylarının Vergilendirilmesi
204
3.6.5. Azaltılan Sermayenin Kaynağının Vergilendirmeye Etkisi
206
3.6.5.1. Genel Açıklama
206
3.6.5.2. Nakdi veya Ayni Olarak Konulan Sermayeden Karşılanan Sermaye Azaltımı
208
3.6.5.3. Ortak Alacaklarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
211
3.6.5.4. Geçmiş Yıl Karlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
212
3.6.5.5. Yedek Akçelerden Karşılanan Sermaye Azaltımı
215
3.6.5.6. Emisyon Primlerinden Karşılanan Sermaye Azaltımı
217
3.6.5.7. MDV Yeniden Değerleme ve Maliyet Artış Fonlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
219
3.6.5.8. Yeniden Değerleme Fonundan Sermaye Azaltımı
222
3.6.5.8. Taşınmaz ve İştirak Hissesi Satış Kazançları İstisnası Fonundan Karşılanan Sermaye Azaltımı
223
3.6.5.9. Enflasyon Düzeltmesi Sermaye Olumlu Farklarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
226
3.6.5.10. VUK Geçici 31’inci Madde Kapsamındaki Fondan Karşılanan Sermaye Azaltımı
228
3.6.5.11. Ar–Ge Fonlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
229
3.6.5.12. Stok Düzeltme Karşılıklarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
230
3.6.5.13. Varlık Barışı Fonlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı
232
3.6.6. Sermaye Azaltımında Vergilendirme Zamanı
235
3.6.7. Sermaye Azaltımında Damga Vergisi ve Harç Yükümlülüğü
237
3.7. YURTDIŞI UYGULAMALARI
238
3.7.1. İngiltere Örneği
238
3.7.1.1. Sermaye Azaltım Yöntemleri
238
3.7.1.2. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi
245
3.7.2. Almanya Örneği
250
3.7.2.1. Sermaye Azaltımının Yöntemleri
250
3.7.2.2. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi
254
3.7.3. Hollanda Örneği
258
3.7.3.1. Sermaye Azaltım Yöntemleri
258
3.7.3.2. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi
261
3.8. SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRME SORUNLARI
264
3.8.1. Yasallık Sorunu
264
3.8.2. Hukuki Belirlilik ve Öngörülebilirlik Sorunu
275
3.8.3. Azaltılan Sermayenin Unsurları Arasındaki Sıralama Sorunu
278
3.8.4. Sermaye Azaltımında Süre Sorunu
284
3.8.6. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımında TTK ve Vergi Çatışması
295
3.8.7. Zarar İtfası Dolayısıyla Yapılan Sermaye Azaltımında Pay Sahibi Şirketlerin Gider Yazma Sorunu
299
3.8.8. Anonim Ortaklıkların Kendi Paylarını İktisabıyla İlgili Getirilen Vergi Güvenlik Müessesesine Dair Sorunlar
301
3.9. SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRMEYE DAİR ÖNERİLER
310
3.9.1. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesinin Yasal Dayanağa Kavuşturulması
310
3.9.2. Azaltılan Sermaye Unsurlarında Sıralama Kriterinin Yasa ile Belirlenmesi
313
3.9.3. Sermaye Azaltımlarının Vergilendirilmesinde Süre Sınırı Getirilmesi
315
3.9.4. Yasal Zorunluluktan Doğan Sermaye Azaltımlarında Vergilendirme Yapılmaması
317
3.9.5. Zarar İtfası Dolayısıyla Yapılan Sermaye Azaltımında Pay Sahiplerine Gider Kayıt İmkânı Verilmesi
321
3.9.6. Kendi Paylarını İktisap Eden Anonim Ortaklıklar İçin Getirilen Vergi Güvenlik Müessesesinin Revize Edilmesi
325
3.9.7. Sermaye Azaltımında Vergi Yükümlülüğü Doğurulmadan Sermaye Artışlarının Teşvik Edilmesi
329
3.9.8. Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımı Durumunda Nakdi Sermaye İndiriminden Yararlanılması
331
EK:1 (Bakanlık Temsilcisi Atama Dilekçesi)
343
EK:2 (Yönetim Kurulu Karar Örneği)
344
EK:3 (Bakanlık İzin Dilekçe Örneği)
345
EK:4 (Uzman Raporu Örneği)
346
EK:5 (Alacaklılara Çağrı İlan Metni)
351
EK: 6 (Alacaklılara Çağrı Mektup Örneği)
352
EK:7 (Yönetim Kurulu Rapor Örneği)
353
EK:8 (Genel Kurul Toplantı Tutanağı Örneği)
355
EK:9 (Tescil Başvuru Dilekçe Örneği)
357