Türk İş Hukukunda Alt İşveren (Taşeron) İlişkisi ve
Muvazaa Sorunu Prof. Dr. İbrahim Aydınlı  - Kitap
Türk İş Hukukunda

Alt İşveren (Taşeron) İlişkisi ve Muvazaa Sorunu

5. Baskı, 
Şubat 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1104
Barkod:
9789750266140
Kapak Türü:
Ciltli
Kitabın Fiyatı:
1.550,00
İndirimli (%50):
780,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Türk çalışma hayatında özellikle 2000 yılından itibaren günden güne artan alt işveren ilişkileri, Türk yargısını muvazaa uyuşmazlıklarıyla yoğun bir şekilde meşgul etmeye devam etmektedir. 2006 yılında İş Kanununun 2. maddesine eklenen 8. ve 9. fıkralar ile alt işverenlik ilişkileri bakımından kamu kurum ve kuruluşları ayrıcalıklı bir konuma getirilmiş idi. 2014 yılında 6552 sayılı kanunla İş Kanununun 112. maddesinde yapılan değişiklikle 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62. maddesinin e bendine eklenen hükümlerle söz konusu eşitliğe aykırı bu durum giderilmiştir.
Konuya ilişkin yapılan bu düzenlemelerin ardından, 2017 yılında kamu kurum ve kuruluşlarıyla il özel idareleri ve belediyelerde 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri gereğince personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 4.12.2017 tarihi itibari ile çalıştırılmakta olanlara, Kanunda belirtilen koşullar çerçevesinde anılan kuruluşların kadrolarına geçiş hakkı tanınmıştır.
Bunların yanı sıra, 2019 yılında 7166 sayılı Kanun ile kıdem tazminatı ödeyen kamu idareleri ile ilgili kamu kurumları arasındaki kıdem tazminatı ödenmesine ilişkin olarak doğan rücu ve tahsil ilişkisinin düzenlendiği İş Kanununun 112. maddesinde değişiklik yapılmıştır. Yapılan bu değişiklikle, kamu kurumlarının alt işveren işçileri için ödemiş olduğu kıdem tazminatı miktarının alt işverene rücu edileceğine dair alt işverenlik sözleşmesinde açık bir hükme yer verilmemişse rücunun mümkün olmadığı düzenlenmesi getirilmiştir. Ne var ki anılan hüküm, Anayasa Mahkemesi'nin 19.9.2019 tarihli, 2019/42 E. ve 2019/73 K. sayılı kararı ile kamu ile özel işverenler arasında eşitlik ilkesine aykırı bir düzenleme getirildiği gerekçesiyle iptal edilmiştir.
Yukarıda kısaca bahsedilen tüm düzenlemelere göre çalışma hayatında ortaya çıkan değişik hukuki ve sosyal gelişmeler, çalışmamızın ilgili kısımlarında değerlendirilerek işlenmiştir. Kitabın mevzuat kısmında da gerekli değişiklikler yapılmış olup, ayrıca uygulamacıların yararlanması açısından Yargıtay'ın 7. 9. 21. ve 22. Hukuk Dairelerinin alt işverenliğe ilişkin güncel ve önemli kararları eklenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sözleşme Hukukunda Muvazaa ve Benzer Kurumların Karşılaştırılması
.
Türk Çalışma Hayatında Alt İşverenliğin İş Kanunlarındaki Gelişimi
.
3008, 931, 1475 ve 4857 Sayılı İş Kanunları Döneminde Alt İşverenliğe Doktrin ve Yargının Bakışı
.
Türk ve Yabancı Hukuk Sistemlerinde (Fransa, İtalya, İsviçre ve Almanya Örneği) Alt İşverenlikte Müteselsil Sorumluluk Uygulamaları
.
Alt İşverenlik İlişkisinin Hukuki Düzenlemelerden Doğan Sınırları ve Kanuni Muvazaa Kriterleri
.
Alt İşverenlik İlişkisinin Yargı İçtihatlarında Getirilen Sınırları ve Yargısal Muvazaa Kriterleri
.
İlgili Mevzuat (Anayasa, İş Kanunu, Alt İşverenlik Yönetmeliği, Borçlar Kanunu, İhale Mevzuatı ve Alt İşverenliğe Başvurma Yetkisi Veren Önemli Kurum Kanunları)
.
İlgili Yargıtay Kararları (2005–2020)
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Beşinci Baskıya Önsöz 
7
Dördüncü Baskıya Önsöz 
9
Üçüncü Baskıya Önsöz 
11
İkinci Baskıya Önsöz 
13
Önsöz 
17
Kısaltmalar 
31
Konunun Takdimi ve Sınırlandırılması 
35
Birinci Bölüm
MUVAZAA KURUMUNUN ETİMOLOJİSİ,
TARİHÇESİ, TANIMI, UNSURLARI, TÜRLERİ VE
BENZER KAVRAMLARDAN AYRILMASI SORUNU
I. MUVAZAA KAVRAMININ ETİMOLOJİSİ 
39
II. MUVAZAA KURUMUNUN TARİHÇESİ 
40
III. MUVAZAA KAVRAMININ TANIMI 
42
A. Doktrinde 
42
B. Uygulamada 
43
IV. MUVAZAANIN UNSURLARI 
44
A. Görünürdeki İşlem (Scheingeschäft, Simuliertesgeschäft) 
44
B. Muvazaa Anlaşması (Similationsabrede) 
46
C. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı (Täuschungsabsicht) 
49
D. Gizli İşlem (Verdecktesgeschäft, Dissimuliertesgeschäft) 
54
V. MUVAZAANIN TÜRLERİ 
56
A. Adi Muvazaa (Reine Simulation) 
57
1. Genel Olarak 
57
2. Adi Muvazaanın Unsurları 
58
B. Nitelikli Muvazaa 
58
1. Genel Olarak 
58
2. Nitelikli Muvazaanın Unsurları 
60
3. Nitelikli Muvazaanın Türleri 
60
a. Sözleşmenin Adına Yönelik Nitelikli Muvazaa 
61
b. Sözleşmenin Konusunda (veya Şartlarında) Muvazaa 
63
c. Sözleşmenin Tarafında Muvazaa (Şahısta Muvazaa) 
65
VI. MUVAZAANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 
70
A. Görünürdeki Hukuki İşlemin Hükümsüzlüğü 
70
1. Muvazaalı İşlemin Hükümsüzlüğünün Nitelendirilmesi ve Sonuçları 
70
2. Muvazaa İddiasının İleri Sürülmesi ve İspatı 
77
a. Muvazaa İddiasının İleri Sürülmesi 
77
b. Muvazaa İddiasının İleri Sürülemeyeceği Haller 
80
c. Muvazaa İddiasının İspatı 
84
aa. Muvazaalı İşlemin Tarafları (ve Külli halefleri–Ardılları) Bakımından 
84
bb. Üçüncü Kişiler Bakımından 
87
B. Gizli İşlemin Hüküm ve Sonuçları 
88
1. Genel Olarak 
88
2. Gizli İşlemin Yokluk Nedeniyle Kurulmamış Sayılmaması 
89
3. Gizli İşlemin Konusunun Baştan İtibaren İmkânsız Olmaması, İçeriğinin Hukuka, Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırı Olmaması 
90
4. Gizli İşlemin Şekil Kuralına Uygun Olması 
91
5. Gizli İşlemin İptal Nedenleri ile Geçersiz Olmaması 
95
VII. MUVAZAANIN ORTAYA ÇIKTIĞI TEK TARAFLI İŞLEMLER VE MUVAZAANIN MÜMKÜN OLMADIĞI HUKUKİ İŞLEMLER 
96
A. Tek Taraflı Hukuki İşlemlerde Muvazaa 
96
B. Muvazaanın Mümkün Olmadığı Hukuki İşlemler 
98
1. Muvazaanın Mümkün Olmadığı Tek Taraflı Hukuki İşlemler 
98
2. Muvazaanın Mümkün Olmadığı İki Taraflı Hukuki İşlemler (Sözleşmeler) 
99
VIII. MUVAZAANIN BENZER İŞLEMLERDEN FARKI 
101
A. İnançlı İşlem ve İnançlı İşlemin Muvazaa ile Benzerlikleri ve Farklılıkları 
101
1. Genel Olarak İnançlı İşlem (das Fiduziarisches Rechtgeschäft–Treuhandgeschäft) 
101
2. İnançlı İşlemin Unsurları 
103
a. İnanç Anlaşması (Pactum Fiduciae) 
103
aa. İnanç Anlaşmasının Tanımı ve İçeriği 
103
bb. İnanç Anlaşmasının Şekli 
104
cc. İnanç Anlaşmasının Hukuki Niteliği 
104
b. Temlik (Devir) İşlemi (Kazandırıcı İşlem) 
105
3. İnançlı İşlemin Hüküm ve Sonuçları 
106
4. İnançlı İşlemin Muvazaa ile Benzer Yönleri 
107
a. Dış Görünüş Meydana Getirme Bakımından 
107
b. Asıl Malik Olarak Risk Taşıması Bakımından 
107
c. Dış ve İç İlişkinin Varlığı Bakımından 
108
5. İnançlı İşlemle Muvazaalı İşlem Arasındaki Farklar 
108
a. İrade ile Beyan Arasındaki Uyum Sorunu Bakımından 
108
c. İşlemlerin Bütünlük ve Zıtlık İçermesi Bakımından 
111
d. Dava Zamanaşımı Bakımından 
111
e. Uygulama Alanı Bakımından 
111
B. Namı Müstear (İğreti Ad (isim)) ve Namı Müstearın Muvazaa ile Benzerlikleri ve Farklılıkları 
112
1. Genel Olarak Namı Müstear (Takma Ad– İğreti Ad, Araya Sokulan Kişi–Kukla Adam (per interpositam personam– strohmann) (das angenommener Name–Deckname– Künstlername) 
112
2. Namı Müstearın Hüküm ve Sonuçları 
114
a. Muvazaa Görüşü 
114
b. İnançlı İşlem Görüşü 
115
c. Dolaylı Temsil –Vekalet Görüşü 
116
3. Namı Müstearın İspatı 
117
4. Namı Müstearın Muvazaa ve İnançlı İşlemle Benzerlik ve Farklılıkları 
117
a. Muvazaa ile Karşılaştırılması 
117
b. İnançlı İşlem ile Karşılaştırılması 
119
C. Kanuna Karşı Hile ve Kanuna Karşı Hilenin Muvazaa ile Benzerlikleri ve Farklılıkları 
119
1. Genel Olarak Kanuna Karşı Hile Kavramı (“in Fraudem Legis Agere”– Gesetzesumgehung (Kanundan Kaçınmak –Kanunu Bertaraf Etmek) 
120
a. Kanuna Karşı Hile ve Hile–i Şeriye 
122
b. Kanuna Karşı Hile ve İrade Fesadı Hali Olan Aldatma (Hile) 
122
2. Kanuna Karşı Hile Kavramının Tanımı 
125
3. Kanuna Karşı Hile Kavramının Unsurları 
132
a. Emredici Bir Hukuk Kuralı ile Doğrudan veya Dolaylı Olarak Ekonomik ya da Hukuki Bir Sonucun Yasaklanmış Olması 
132
aa. Kanuna Karşı Hilede İhlal Edilen Hukuki Düzenlemenin Niteliği 
132
bb. Kendisine Karşı Hile Yapılan Hukuki Düzenlemenin Niteliğine İlişkin Görüşler 
137
aaa. Ahlaki Ödev Görüşü 
137
bbb. Belirli Bir Amacı Yasaklama Görüşü 
138
ccc. Amaçsal Yorum Görüşü 
139
ddd. Emredici Hüküm Görüşü 
139
eee. Kanunlar İhtilafı Görüşü 
140
fff. Amaca Yönelik Yasak Görüşü 
140
ggg. Görüşümüz 
141
b. Yasaklanan Hukuki ya da Ekonomik Amaca Doğrudan veya Dolaylı Olarak Ulaştırmaya Elverişli Bir Hukuki İşlemin Yapılmış Olması 
143
c. Kanuna Karşı Hile Yapan Kişi ya da Tarafların Hile Kasıtlarının Olup Olmaması 
146
4. Kanuna Karşı Hilenin Hüküm ve Sonuçları 
148
5. Kanuna Karşı Hilenin Muvazaa Kurumu ile Benzerlik ve Farklılıkları 
151
a. Benzerlikleri 
151
aa. Görünürde İşlem Yaratma Bakımından 
151
bb. Genel Anlamda Yaptırım Bakımından 
152
b. Farklılıkları 
152
aa. Görünürdeki İşlemin Sonuçlarının Doğmasının Ciddi Anlamda İstenip İstenmediği Bakımından 
152
bb. Görünürde İşlem Yaratma Metodundaki Farklılık Bakımından 
152
cc. Amaç Bakımından 
152
dd. Uygulama Alanı Bakımından 
153
ee. Aldatma Kastının Olup Olmaması Bakımından 
153
ff. İspat Bakımından 
153
gg. Özel Durumlarda Yaptırım Bakımından 
154
6. Kanuna Karşı Hilenin İnançlı İşlemle Olan Benzerlik ve Farklılıkları 
154
a. Görünürdeki İşlemden Menfaat Elde Etme Bakımından Benzerlik 
154
b. Görünürdeki İşlemin Geçerli Olup Olmaması ve Uygulama Alanı Bakımından Farklılıklar 
154
7. Kanuna Karşı Hilenin Hakkın Kötüye Kullanılması ile Benzerlik ve Farklılıkları 
155
a. Genel Olarak Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı 
155
b. Hakkın Kötüye Kullanma Yasağının Şartları 
159
aa. Hukuk Düzenince Tanınmış Bir Hakkın Varlığı 
159
bb. Hakkın Açıkça Dürüstlük Kuralına Aykırı Kullanılması 
159
cc. Hakkın Kullanımından Başkalarının Zarar Görmesi veya Zarar Görme İhtimalinin Olması 
160
c. Hakkın Kötüye Kullanım Halleri 
160
d. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı ile Kanuna Karşı Hile Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar 
162
aa. Benzerlikler 
162
aaa. Dış Görünüşün Öz İtibariyle Hukuka Uygun Olmaması Bakımından 
162
bbb. Hüküm ve Sonuçlarının Ciddi Anlamda İstenildiği İşlem Bakımından 
162
ccc. Yapılan Davranışın Altında Yatan Neden Bakımından 
163
ddd. İspatın Delil Serbestisine Dayanması 
163
eee. Yaptırımların Kanunda Düzenlenip Düzenlenmediği Bakımından 
163
bb. Farklılıklar 
163
aaa. Sosyal Amacı Dışında Kullanılan Konunun Farklılığı Bakımından 
164
bbb. Failin Menfaat Elde Etme Farkı Bakımından 
164
ccc. Yüklenilen Fonksiyon Farklılığı Bakımından 
164
ddd. İspatlanacak Olgunun Farklılığı Bakımından 
166
eee. Yaptırımların Farklılığı Bakımından 
166
GENEL DEĞERLENDİRME 
167
İkinci Bölüm
TÜRK İŞ HUKUKUNDA ALT İŞVEREN KURUMUNUN
ETİMOLOJİSİ, TARİHÇESİ, TANIMI, UNSURLARI VE
DOĞURDUĞU SORUMLULUK
I. ALT İŞVEREN KAVRAMININ ETİMOLOJİSİ, KULLANILAN TERİMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TARİHİ GELİŞİMİ 
171
A. Kavramın Etimolojisi ve Kullanılan Terimlerin Değerlendirilmesi 
171
B. Tarihi Gelişimi 
175
II. ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN TANIMI VE UNSURLARI 
180
A. Genel Olarak 
180
B. Alt İşverenin Tanımı 
184
C. Unsurları 
187
1. Alt İşveren İlişkisinin Taraflarının İşveren Olması ve İşin Bir Başka İşverenden Alınmış Olması 
187
2. Alt İşverenin Aldığı İşin Asıl İşverenin Yürüttüğü Asıl İşin Bir Bölümü veya Yardımcı İşlerine İlişkin Olması 
192
a. Alt İşverene Verilen Asıl İşin Bir Bölümünün İşletmenin ve İşin Gereği ile Teknolojik Uzmanlık Gerektiren Bir İş Olma Şartı 
195
aa. Ekonomik Görüş 
198
bb. Uzmanlık Görüşü 
201
cc. Görüşümüz 
204
b. İşverenin Mal ve Hizmet Üretimine İlişkin Asıl İşe İlişkin Yardımcı İşler 
208
3. Alt İşverenin Asıl İşverenden Aldığı İşi Asıl İşverenin İşyerinde Yapması 
215
4. Alt İşverenin Asıl İşverenden Aldığı İşte Sadece Görevlendirdiği İşçileri Çalıştırması 
218
III. ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN DOĞURDUĞU MÜTESELSİL SORUMLULUK 
221
A. Genel Olarak 
221
B. Müteselsil Sorumluluğun Niteliği ve Kapsamı 
224
1. Niteliği 
224
2. Kapsamı 
229
a. Ferdi İşçilik Hakları Bakımından Sorumluluğun Kapsamı 
229
aa. Genel Olarak 
229
bb. 6552 Sayılı Kanunla Ferdi İşçi Haklarında Yapılan Değişik Düzenlemeler 
231
aaa. Asıl İşverenlerin Hakedişten Kesme Yetkisinin Genişletilmesine İlişkin Değişiklik 
231
bbb. Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma ve Uygulanmasına İlişkin Alt İşveren İşçilerine Getirilen İstisnai Düzenleme 
233
ccc. Kamu İşyerlerinde Alt İşveren İşçilerinin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesine İlişkin Yeni Düzenleme 
234
aaaa. Genel Olarak 
234
bbbb. Kamu Kurumlarınca Kıdem Tazminatı Ödenmesi Gereken Alt İşveren İlişkilerinin Kapsamı 
236
cccc. Kamu İdarelerinde Farklı Alt İşveren İlişkileri 
239
aaaaa. Farklı ya da Aynı Alt İşverenin işçisi olarak Aynı Kamu İdaresinde Sürekli Olarak Çalışan Alt İşveren İşçilerinin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi 
239
bbbbb. Aynı Alt İşverenle ve Aynı İş Sözleşmesi ile Farklı Kamu İdarelerinde Çalışan Alt İşveren İşçilerinin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi 
240
ccccc. 4734 Sayılı Kanun Kapsamında Bulunan İdarelere Ait İşyerleri Dışında Çalışan İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi 
240
dddd. Kıdem Tazminatını Ödeyen Kamu İdarelerinin Durumu 
242
eeee. Kıdem Tazminatı Ödeme Usulü ve Ödemeye Esas Alınacak Olan Belgeler 
243
aaaaa. İşçinin ya da Kanuni Mirasçılarının Başvurusu 
243
bbbbb. Kıdem Tazminatının Hesaplanması 
243
ccccc. Ödeme Usulü 
244
ddddd. Yönetmelik Hükümlerinin Uygulanması 
244
ddd. Kamu İdarelerinde Hizmet Satın Alma Süresinin En Az 3 Yıl Olmasına İlişkin Değişiklik 
245
b. Toplu İş Hukuku Bakımından Sorumluluğun Kapsamı 
246
aa. Sendikal Tazminat Açısından 
246
bb. Toplu İş Sözleşmesi Açısından 
247
aaa. 6552 Sayılı Kanun Öncesi Durum 
247
cc. 6552 Sayılı Kanunla Alt İşveren İşçilerinin Sendikal Örgütlenme ve TİS Yapma Hakkına ilişkin Değişiklik 
250
aaa. Genel Sorun 
250
bbb. 6552 Sayılı Kanunla Getirilen Çözüm 
251
aaaa. Toplu Sözleşme hakkı 
251
bbbb. Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve yürütülmesi 
254
c. Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Sorumluluğun Kapsamı 
257
d. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Bakımından Sorumluluğun Kapsamı 
262
aa. Çalışanların/İşçilerin Bilgilendirilmesi ve Bundan Doğan Sorumluluk 
263
bb. Çalışanların/İşçilerin Eğitimi ve Bundan Doğan Sorumluluk 
264
cc. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kurma ve Bundan Doğan Sorumluluk 
264
dd. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu ve Bundan Doğan Sorumluluk 
265
ee. Risk Değerlendirilmesinde Koordinasyonu Sağlama ve Bundan Doğan Sorumluluk 
266
ff. İş Sağlığı ve Güvenliğinden Doğan Hukuki Sorumluluğun Hukuki Niteliği 
267
C. Müteselsil Sorumluluğun Doğurduğu Rücu İlişkisi 
269
1. Genel Olarak 
269
2. Rücu Hakkının İki Yönden Değerlendirilmesi 
269
a. Hukuka Uygun Alt İşveren İlişkisinde Rücu 
270
b. Hukuka Aykırı Alt İşveren İlişkisinde Rücu 
270
IV. YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDE ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ VE ASIL İŞVERENİN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU 
274
A. Fransız Hukukunda 
274
1. Genel Olarak Alt İşveren İlişkisi 
274
2. Asıl İşverenin Sorumluluğu 
275
B. İtalyan Hukukunda 
276
1. Genel Olarak Alt İşveren İlişkisi 
276
2. Asıl İşverenin Sorumluluğu 
277
C. İsviçre Hukukunda 
277
1. Genel Olarak Alt İşveren İlişkisi 
277
2. Asıl İşverenin Sorumluluğu 
277
D. Alman Hukukunda 
278
1. Genel Olarak Alt İşveren İlişkisi 
278
2. Asıl İşverenin Sorumluluğu 
278
Üçüncü Bölüm
ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN SINIRLANDIRILMASI,
DOKTRİN VE UYGULAMADA MUVAZAA ÖLÇÜTLERİ VE
MUVAZAA NİTELEMESİNİN HUKUKİ YERİNDELİĞİ
I. ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN SINIRLANDIRILMASI 
281
A. Genel Olarak Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması 
281
B. Kanunda Getirilen Sınırlandırmalar 
283
1. Genel Olarak 
283
2. Kanuni Sınırlandırmaların Niteliğine İlişkin Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 
284
a. Görüşler 
284
aa. Nisbi Yasak Görüşü 
284
bb. Mutlak Yasak Görüşü 
286
b. Görüşlerin Genel Değerlendirilmesi 
288
c. Görüşümüz 
289
3. Kanuni Sınırlandırmaların Türleri ve Sınırlandırmaların Değerlendirilmesine İlişkin Görüşler 
293
a. Asıl İşveren İşçilerinin Alt İşveren Tarafından Çalıştırılmasının Sınırlandırılması 
293
aa. Yasağın Genel Anlamda Dar Yorumlanması Görüşü 
293
bb. Karşılaştırılan İşçilik Haklarına İlişkin Görüş 
297
cc. Ferdi Değerlendirme Görüşü 
297
dd. Alt İşveren ile İşyeri Devrine İlişkin Çelişme Görüşü 
300
b. Asıl İşverenin Daha Önceki İşçisi ile Alt İşveren İlişkisi Kurmasının Sınırlandırılması 
301
aa. Mutlak Yasak Görüşü 
302
bb. Nisbi Yasak Görüşü 
302
cc. “Çalışan” Kavramına Yönelik Görüşler 
304
dd. İş Alınan İşyerinin Niteliğine İlişkin Görüş 
305
ee. Sınırlamaların Nisbi Emrediciliği Üzerine Görüşümüz 
305
aaa. Genel Olarak 
305
bbb. Görüşümüz 
306
C. Alt İşverenlik Yönetmeliğinde Getirilen Sınırlandırmalar 
308
1. Genel Olarak 
308
2. Yönetmelikle Benimsenen Muvazaa Ölçütleri 
309
a. İşe Uygun Personel Bulundurmama 
309
b. İşe Uygun Yeterli Ekipman Olmaması 
310
3. Alt İşveren Yönetmeliğine İlişkin Genel Değerlendirme 
311
II. DOKTRİN VE UYGULAMADA MUVAZAA ÖLÇÜTLERİ 
312
A. Doktrinde Kanunda Öngörülmeyen Muvazaa Ölçütleri 
312
1. Genel Olarak 
312
2. Muvazaa Ölçütleri 
313
a. Alt İşverenin Aldığı İşte İşçi Çalıştırmadan İşi Bir Başka İşverene Vermesi 
313
b. Asıl İşveren Sıfatının Bulunmaması 
314
c. Alt İşverenin Asıl İşverenden Aldığı İşte Sadece Görevlendirdiği İşçilerini Çalıştırmaması 
316
d. Asıl İşverenin Alt İşveren İşçileri Üzerinde Yönetim Hakkını Doğrudan Kullanması 
316
e. Asıl İşverenin İşçilerinin Sayısını Düşürmek İçin Alt İşverene İş Vermesi 
318
f. İşyerinde Çalışan İşçilerin Görünürde Alt İşverenlere Bağlanmış Olması 
320
g. Muvazaanın Tespitinde Yardımcı Kriterler 
320
B. Yargı İçtihatlarında Kanunda Öngörülmeyen Muvazaa Ölçütleri 
321
1. İşin Düzenlenmesine İlişkin Yönetim Hakkının Hangi İşverence Kullanıldığı, Alet ve Malzemelerin Kime Ait Olduğu, Bordro (Paravan) Şirketleri ve İşçi Temini 
321
a. 1475 sayılı Kanun Döneminde Yargıtay’ın Önemli Kararları 
321
b. 4857 Sayılı Kanun Döneminde Yargıtay’ın Önemli Kararları 
325
2. Alt İşverenin Asıl İşverenden Aldığı İş Bakımından Uzmanlık Alanı Ölçütü 
331
a. 1475 Sayılı Kanun Döneminde Yargıtay Kararları 
331
b. 4857 Sayılı Kanun Döneminde Yargıtay Kararları 
332
3. Asıl İş – Yardımcı İş Ayrımı ve Muvazaa Ölçütü 
333
4. Asıl İşverenin Kamu Kurumu Olup Olmadığı Ayrımına İlişkin Muvazaa Ölçütü 
335
C. Doktrin Görüşleri ve Yargıtay Kararlarına İlişkin Genel Değerlendirme 
340
III. HUKUKA AYKIRI ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN YAPTIRIMI 
342
A. Genel Olarak 
342
B. Kanuni Düzenlemede Kullanılan “Aksi halde ve genel olarak” İfadelerinin Anlamlandırılması 
343
C. Yasal Düzenlemenin Sistematiğine İlişkin Değerlendirme 
345
D. Alt İşveren İlişkisinde Muvazaa İddiasının İspatı 
346
1. İspat Yükü 
346
2. İspat Şekli 
348
3. Alt İşveren İlişkisinin Bildirimi ve Muvazaa Sonucunun İlgili Davalara Etkisi 
349
a. 15.05.2008 tarihli 5763 Sayılı Kanunla Yapılan Değişikliğin Değerlendirilmesi ve Sonuçları 
349
b. 16.9.2014 Tarihli 6552 Sayılı Kanunla Yapılan Değişikliğin Değerlendirilmesi ve Sonuçları 
351
E. Muvazaaya Uygulanan Yaptırım–Kesin Hükümsüzlük (Butlan) 
355
1. Genel Olarak 
355
2. Muvazaalı Alt İşveren İlişkisinde Kesin Hükümsüzlük (Butlan) Uygulanmasının Kapsamı 
355
a. Genel Olarak 
355
b. İşçi Sayısı 
356
c. Ferdi ve Toplu İşçilik Hakları ile Sosyal Güvenlik ve Vergi Hukukundan Doğan Alacaklar 
357
aa. Ferdi ve Toplu İşçi Alacakları 
357
bb. Sosyal Güvenlik ve Vergi Hukukundan Doğan Alacaklar 
360
d. Usul Hukuku Bakımından Husumet(davaya taraf olma) 
360
aa. Genel Olarak 
360
bb. İşe İade Davaları ve İlgili İşçilik Haklarına Yönelik Husumet 
361
2. Alt İşveren İlişkisinde Geçersizliğin Etkisi 
363
a. Genel Olarak 
363
b. Geçersizliğin Etkisine İlişkin Görüşler 
364
c. Geçersizliğin Etkisine İlişkin Görüşümüz 
366
F. Alman İş Hukukunda Hukuka Aykırı Alt İşveren İlişkisinin Yaptırımı 
367
IV. ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE MUVAZAA KURUMUNUN YERİNDELİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE SONUÇLARI 
369
A. Genel Olarak 
369
B. Alt İşveren İlişkisinin Geçersizlik Sebebinin Niteliğine İlişkin Görüşler ve Eleştirileri 
372
1. Muvazaa Görüşü 
372
a. Görüşün Açıklanması 
372
b. Görüşün Eleştirisi 
374
aa. Alt İşverenin Unsurlarının Ele Alınması Şekline Yönelik Eleştirilerimiz 
374
bb. Muvazaa Anlaşmasının Amacı ile İşverenlerin Amacının Çatışmasına Yönelik Eleştirilerimiz 
375
cc. Gizli İşlemin Varlığına İlişkin Eleştirilerimiz 
376
dd. Yargıtay’ın Hukuk Daireleri Arasında Muvazaa Kurumuna Yaklaşım Farkına İlişkin Eleştirilerimiz 
377
2. Kendine Özgü Muvazaa Görüşü 
377
a. Görüşün Açıklanması 
377
b. Görüşün Eleştirisi 
378
aa. Genel Eleştirimiz 
378
bb. Kamu Kurum ve Kuruluşları İçin Muvazaaya Yönelik Ayrımcılık Getiren Ek Fıkralar Bakımından Eleştirilerimiz 
382
cc. 6552 Sayılı Kanunla Kamu İdarelerinde Muvazaalı Alt İşveren İlişkisinin Yasaklanmasına İlişkin Hukuki ve Cezai Yaptırımlar 
387
3. Kanuna Karşı Hile Görüşü 
389
a. Görüşün Açıklanması 
389
b. Görüşün Eleştirilmesi 
391
4. Dolaylı Temsil Görüşü 
391
a. Görüşün Açıklanması 
391
b. Görüşün Eleştirilmesi 
392
5. Görüşümüz 
393
a. Genel Olarak 
393
b. Muvazaa Bakımından 
394
c. İnançlı İşleme Bakımından 
396
d. Namı Müstear Bakımından 
396
e. Hakkın Kötüye Kullanılması Bakımından 
397
f. Kanuna Karşı Hile Bakımından 
400
aa. Genel Olarak 
400
bb. Kanuna Karşı Hilenin Tanımı ve Unsurları Bakımından Hukuka Aykırı Alt İşveren İlişkisine Yönelik Görüşümüz 
401
cc. Alt İşveren İlişkisi Düzenlemesinin İhlalinin Kanuna Aykırılık Olarak Nitelendirilmesine Yönelik Görüşümüz 
406
dd. Kanuna Karşı Hilenin Hüküm ve Sonuçlarının Uygunluğuna İlişkin Görüşümüz 
408
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 
409
İLGİLİ MEVZUAT KISMI 
417
I. 94 NO.LU ILO SÖZLEŞMESİ 
417
II. 1982 ANAYASASININ İLGİLİ MADDELERİ 
423
III. MÜLGA 818 SAYILI BORÇLAR KANUNU’NUN İLGİLİ MADDELERİ 
424
IV. 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA İLGİLİ MADDELERİ 
425
V. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNDA İLGİLİ MADDELERİ 
425
VI. 4857 SAYILI İŞ KANUNU’NUN İLGİLİ MADDELERİ 
426
VII. 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU’NUN İLGİLİ MADDELERİ 
432
VIII. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUN İLGİLİ MADDELERİ 
443
IX. ALT İŞVERENLİK YÖNETMELİĞİ 
449
X. KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE EDİLEN PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARI KAPSAMINDA İSTİHDAM EDİLEN İŞÇİLERİN KIDEM TAZMİNATLARININ ÖDENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK 
454
XI. PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARINDA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN FİYAT FARKININ ÖDENMESİNE DAİR YÖNETMELİK 
458
XI. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRME YÖNETMELİĞİ’NDE İLGİLİ MADDELER 
463
XI. 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU’NUN İLGİLİ MADDELERİ 
464
XII. 4735 SAYILI KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU’NUN İLGİLİ MADDELERİ 
474
XIII. BAZI KAMU KURUMLARINA DIŞARIDAN HİZMET SATIN ALMA YETKİSİ VEREN İLGİLİ MEVZUAT MADDELERİ 
478
A. 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun İlgili Maddeleri 
478
B. 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun İlgili Maddeleri 
478
D. 5584 Sayılı Posta Kanunu’nun İlgili Maddesi 
482
E. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) Ana Statüsünün İlgili Maddeleri 
482
F. 3213 Sayılı Maden Kanunu’nun İlgili Maddesi 
484
H. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda İlgili Madde 
486
İLGİLİ İÇTİHAT KISMI 
489
I. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI 
489
II. YARGITAY KARARLARI 
493
A. 2005 ve 2006 Yılı Kararları 
493
B. 2007 Yılı Kararları 
498
C. 2008 Yılı Kararları 
505
D. 2009 Yılı Karaları 
518
E. 2010 Yılı Kararları 
529
F. 2011 Yılı Kararları 
577
G. 2012 Yılı Kararları 
609
Ğ. 2013 Yılı Kararları 
672
H. 2014 Yılı Kararları 
810
I. 2015 Yılı Kararları 
960
İ. 2016 Yılı Kararları 
981
J. 2017 Yılı Kararları 
1008
K. 2018 Yılı Kararları 
1026
L. 2019 Yılı Kararları 
1053
M. 2020 Yılı Kararları 
1068
Kaynakça 
1083
Kavramlar Dizini 
1101