TASFİYE KAVRAMI, TASFİYE HÂLİNDE ANONİM ORTAKLIĞIN HUKUKÎ DURUMU VE GENEL OLARAK ANONİM ORTAKLIKTA ALACAKLILARI KORUYAN İLKE VE DÜZENLEMELER HAKKINDA
1. Anonim Ortaklığın Tasfiyesine İlişkin Hükümlerin Emredici Nitelikte Olup Olmadığı Hususu
28
2. Tasfiye Sürecinin Bir Sona Erme Sebebinin Gerçekleşmesinin Ardından Başlıyor Olması
31
B. Anonim Ortaklıklarda Sona Erme Hâlleri
32
b. Genel Sona Erme Sebepleri
32
aa. Sürenin Sona Ermesi
32
bb. İşletme Konusunun Gerçekleşmiş Olması veya Gerçekleşmesinin İmkânsız Hâle Gelmesi
33
cc. Esas Sözleşmede Öngörülmüş Bir Sona Erme Sebebinin Gerçekleşmiş Olması
34
dd. Genel Kurul Kararı İle
34
ee. İflâsa Karar Verilmesiyle
35
ff. Kanunlarda Öngörülen Diğer Hâllerde
37
bbb. Kamu Düzenine veya İşletme Konusuna Aykırı Faaliyet ve İşlemlerde Bulunulduğu Gerekçesi ile Bakanlık’ın Fesih Davası Açması
37
ccc. Sermayenin Üçte İkisinin Kaybedilmesine Rağmen Gerekli Önlemlerin Alınmaması Sonucu Sona Erme
39
ddd. Kuruluşta Kanun Hükümlerine Aykırı Hareket Edilmesi Sebebiyle Fesih Davası Açılması
40
eee. SPK’da Yer Alan Sona Erme Hâlleri
40
aaaa. Halka Açık Anonim Ortaklıklar Açısından
40
bbbb. Sermaye Piyasası Kurumları Açısından
41
fff. Bankacılık Kanunu’nda Yer Alan Sona Erme Hâlleri
42
aaaa. Bankaların Faaliyetlerine İradî Olarak Son Vermesi
42
bbbb. Faaliyet İzni Kaldırılan Bankalar ile İlgili Hükümler
43
cccc. TMSF’nin Alacaklarının Tahsiline İlişkin Tasfiye Kararı Alması
43
ggg. Sigortacılık Kanunu’nda Yer Alan Sona Erme Hâlleri
44
hhh. Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de Yer Alan Sona Erme Hâlleri
44
aa. Organların Eksikliği
44
bb. Haklı Sebeplerle Fesih
46
bbb. Haklı Sebep Kavramı
48
C. Anonim Ortaklıklarda Tasfiyesiz Sona Erme Hâlleri
49
d. TTK Geçiçi m. 7 Hükmünde Öngörülen Düzenleme
51
D. Sona Ermenin Tescil ve İlânı
53
§2. TASFİYE HÂLİNDE ANONİM ORTAKLIĞIN HUKUKÎ DURUMU
54
I. Tüzel Kişiliğin Devam Ediyor Oluşu
54
2. Sözleşme İlişkilerine Etkisi
55
3. Ticarî Temsilci ve Ticarî Vekillerin Yetkisine Etkisi
55
II. Ortaklık Amacının Tasfiye ile Sınırlanması
57
2. Organların Yetkilerinin Tasfiye Amacı ile Sınırlandırılması
57
3. Amacın Değişmesinin Ticaret Unvanına Etkisi
58
A. “Tasfiye Hâlinde” Ekini Kullanma Zorunluluğu
58
B. Zorunluluğa Aykırılığın Sonuçları
58
III. Tasfiyenin Pay Sahiplerinin Haklarına Etkisi
60
1. Kâr Payı Hakkına Etkisi
60
2. İdarî Haklara Etkisi
60
IV. Organların Varlığının Devamı
62
B. Tasfiye Sürecine İlişkin Kanunda Özel Olarak Belirtilen Görev ve Yetkileri
63
C. Tasfiyeden Dönme Kararı Alabilmesi
64
D. Esas Sözleşme Değişikliği Yapabilmesi
65
E. Kararlarının Hükümsüzlüğü
66
B. Tasfiye Memurlarının Yetkisine Giren Hususlarda Karar Alması Durumunda
69
C. Görev ve Yetkilerinin Kısıtlanması
69
c. Diğer Görev ve Yetkileri
72
D. Haklarının Kısıtlanması
73
a. Malî Haklarda Kısıtlama
73
b. İdarî Haklarda Kısıtlama ve Borçların Devamı
73
3. Organ Eksikliği Hâlinde Durum
74
B. Genel Kurulun Toplanamaması
74
C. Yönetim Kurulunun Eksikliği
75
V. Halka Açık Ortaklık Statüsüne Etkisi
76
VI. Tasfiye Hâlinde Denetim
77
§ 3. GENEL OLARAK ANONİM ORTAKLIKTA ALACAKLILARI KORUYAN İLKE VE DÜZENLEMELER HAKKINDA
79
II. Emredici Hükümler İlkesi
79
III. Malvarlığının Korunması İlkesi
80
V. Tasfiye Hükümlerinde Alacaklıları Korumaya İlişkin Düzenlemeler
82
§ 1. TTK’YA GÖRE YÜRÜTÜLMESİ
83
A. Yönetim Kurulunun Kanun Gereği Tasfiye Memuru Olarak Atanması
83
B. Esas Sözleşme ile Atanması
84
C. Genel Kurul Kararı ile Atanması
85
b. Esas Sözleşme ile Tasfiye Memuru Belirlenmiş Olmasına Rağmen Genel Kurulun Belirleyip Belirleyemeceği Meselesi
86
c. Esas Sözleşme ile Belirlenen Tasfiye Memurlarının Görevi Kabul Etmemesi Durumunda
86
D. Mahkeme Kararı ile Atanması
87
a. Ortaklığın Sona Ermesine Mahkemenin Karar Verdiği Durumlarda
87
b. Haklı Sebeplerin Varlığı Durumunda Azil ve Başka Tasfiye Memuru Atama Yetkisi
88
c. Temsile Yetkili Tasfiye Memurlarından Hiçbirinin Kanunen Öngörülmüş Niteliklere Sahip Olmaması Durumunda Başka Tasfiye Memuru Atama Yetkisi
88
3. Tasfiye Memuru ile Ortaklık Arasındaki İlişkinin Hukukî Niteliği
89
4. Tescil ve İlân Edilmesi
90
A. Kanun’da Aranan Nitelikler
94
a. Temsile Yetkili Tasfiye Memurlarından En Az Birinin Türk Vatandaşı Olma ve Yerleşim Yerinin Türkiye’de Bulunma Zorunluluğu
94
b. Tam Ehliyetli Olması
95
B. Esas Sözleşme ile Nitelik Öngörülebilmesi
95
C. Tüzel Kişilerin Tasfiye Memuru Olabilmesi
96
8. Görevinin Sona Ermesi
98
B. Azil Yoluyla Sona Ermesi
99
a. Genel Kurul Tarafından Azledilmesi
99
b. Haklı Sebebin Varlığı Durumunda Mahkeme Tarafından Azledilmesi
100
ee. Mahkemenin Yetkisinin Kapsamı
103
ff. Görevli ve Yetkili Mahkeme, Muhakeme Usûlü
104
C. Görev Süresinin Dolması
105
E. Diğer Sona Erme Sebepleri
106
B. Kanunen Tanınmış Yetkilerin Devredilemez Nitelikte Olması
108
b. Temsil Yetkisinin Sadece Belirli Uygulama İşlemleri İçin Devredilebilmesi
108
C. Tasfiye Amacı Dışında Yaptıkları İşlemlerin Geçerliliği Sorunu
109
D. Çift İmza Kuralının Uygulanması
110
E. Haksız Fiillerden Ortaklığın Sorumlu Tutulması
112
II. TASFİYE İŞLEMLERİ
112
1. Vergi İdarelerine Bildirimde Bulunulması
112
2. İlk Envanter ve Bilânçonun Hazırlanması
113
B. Hazırlanma Esasları ve İçeriği
114
C. Genel Kurul Tarafından Onaylanması
117
3. Alacaklıların Çağrılması
119
4. Ortaklık Aktiflerinin Satılması
120
C. Önemli Miktardaki Aktiflerin Toptan Satışı
121
5. Diğer Tasfiye İşleri
123
B. Süregelen İşlemlerin Tamamlanması
123
C. Pay Bedellerinin Henüz Ödenmemiş Kısımlarının Tahsil Edilmesi
124
b. Temerrüt Sebebiyle Oluşan Alacakların Talep Edilmesi
126
c. İkincil Yükümlülüklerin Sonlanması
127
D. Borçların Ödenmesi
127
E. Yeni İşlem Yapılması
128
F. Ortaklık Varlığının Borçları Karşılamaya Yetmemesi Durumunda İflâs İçin Mahkemeye Başvurulması
129
G. Tasfiyenin Uzun Sürmesi Durumunda Her Yıl Sonu İçin Finansal Tabloların ve Tasfiye Sonunda Kesin Bilânçonun Düzenlenmesi
130
a. Her Yıl Sonu İçin Finansal Tabloların Düzenlenmesi
130
b. Kesin Bilânçonun Düzenlenmesi
131
H. Tasfiyenin Mümkün Olan En Kısa Sürede Bitirilmesi Gerekliliği
132
J. Tasfiye Sürecinde Elde Edilen Bedellerin Bankaya Yatırılması
133
K. Pay Sahiplerine Bilgi Verilmesi
134
6. Tasfiye Sonucu Kalan Tutarın Dağıtılması
135
A. Pay Bedellerinin Geri Verilmesi
135
B. Tasfiye Payının Dağıtılması
137
b. Tasfiye Payı Hakkının Niteliği
138
c. Dağıtımın Sermayenin Geri Verilmesi Yasağı Bakımından Değerlendirilmesi
139
d. Dağıtım İçin Genel Kurul Kararının Gerekli Olup Olmadığı Hususu
140
7. Defterlerin Saklanması
141
8. Ortaklığın Ticaret Sicilinden Terkin Edilmesi
143
§ 2. ÖZEL KANUNLARA GÖRE YÜRÜTÜLMESİ
144
I. SPK’da Yer Alan Özel Tasfiye Usûlü: Tedricî Tasfiye
144
2. Tedricî Tasfiye Hâlinde Kanunî Organların Görev ve Yetkilerinin Sona Ermesi
145
3. Tasfiye İşlemlerinin Yapılması
146
A. Tasfiye İşlemlerinde YTM’nin Yetkili Olması
146
B. Tasfiye Bakiyesinin Dağıtılması
147
C. Tasfiyenin Kapatılması
148
II. BankK’da Yer Alan Tasfiyeye İlişkin Hükümler
148
1. Bankaların İradî Tasfiyesi
148
2. Faaliyet İzni Kaldırılan Bankaların Tasfiyesi
149
A. Mevduat ve Katılım Bankaları Bakımından
149
B. Kalkınma ve Yatırım Bankaları Bakımından
150
3. TMSF’nin Alacaklarının Tahsiline İlişkin Yetkisi Kapsamında Bankaların Tasfiyesi
150
TASFİYEDE ALACAKLILARA İLİŞKİN HUKUKȊ SÜREÇ
§ 1. TASFİYEDE ALACAKLILARIN ÇAĞRILMASI
153
II. Alacaklıların Çağrılması
154
1. Çağrının Yapılacağı Alacaklılar
154
5. Çağrıdan Altı Ay Geçmedikçe Malvarlığının Dağıtımına Başlanamayacağı Hususunda
160
§ 2. ALACAKLARIN BİLDİRİLMESİ VE ÖDENMESİ
161
I. Alacakların Bildirilmesi
161
1. Bildirilecek Alacaklar
161
2. Bildirimin İçeriği
162
II. Alacakların Ödenmesi
162
1. Ortaklık Borçlarının Malvarlığını Aşması Durumunda Ödeme Yapma Yasağı
162
2. Ödeme Yaparken İzlenecek Sıra
163
3. Muaccel Borçların Ödenmesi
164
4. Bildirimde Bulunmayan Alacaklıların Durumu
165
A. Ortaklık Tarafından Bilinen Alacaklıların Durumu
165
b. Alacaklının Yerleşim Yerinin Bilinmesi Durumunda
166
c. Para Dışında Başka Bir Edimin Depo İşleminin Nasıl Gerçekleştirileceği Hususunda
167
B. Ortaklık Tarafından Bilinmeyen Alacaklıların Durumu
167
a. Alacağın Varlığının Bilindiği Ancak Alacaklının Bilinmediği Durumlar
167
b. Hem Alacağın Hem Alacaklının Bilinmemesi Durumunda
169
5. Hakkında Uyuşmazlık Bulunan Borçların Durumu
169
B. Uygulanabilecek Tedbir Seçeneklerinin Değerlendirilmesi
170
b. Notere Depo Edilmesi
170
c. Teminat Altına Alınması
172
d. Tasfiye Sonucunda Kalan Tutarın Dağıtımının Bu Borçların Ödenmesi Şartına Bağlanması
173
C. Uygulanabilecek Tedbirler Hususunda Tasfiye Memurlarının Takdir Hakkına Sahip Olması
173
6. Vadesi Gelmemiş Borçların Durumu
174
B. Çelişkili Hükümlerin Değerlendirilmesi
175
7. Malvarlığının Dağıtımı Sırasında ve Dağıtımdan Sonra Bildirilen Alacakların Durumu
177
B. Malvarlığının Dağıtımı Sırasında Bildirilen Alacakların Ödenmesi
177
C. Malvarlığının Dağıtımından Sonra Bildirilen Alacakların Durumu
178
8. Vergi Borçlarının Ödenmesi ve Özellikle Tasfiyenin KVK Açısından Etkisi
179
ALACAKLILARIN EK TASFİYE YOLUNUN
§ 1. EK TASFİYE KURUMUNUN GENEL OLARAK TANITILMASI, TİCARET SİCİLİNDEN TERKİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE BU HUSUSUN EK TASFİYE BAKIMINDAN ÖNEMİ
181
II. Anonim Ortaklığın Ticaret Sicilinden Terkin Edilmesinin Hukukî Niteliği
185
2. Ticaret Sicilinden Terkin İşleminin Açıklayıcı Olduğu Görüşü
185
3. Ticaret Sicilinden Terkin İşleminin Kurucu Olduğu Görüşü
186
4. Çift Unsur Öğretisi Görüşü
186
5. Genişletilmiş Çift Unsur Öğretisi Görüşü
187
§ 2. EK TASFİYE YOLUNA BAŞVURULABİLMESİ İÇİN GEREKEN ŞARTLAR
188
I. Tasfiyenin Tamamlanmış ve Anonim Ortaklığın Ticaret Sicilinden Terkin Edilmiş Olması
188
II. Ek Tasfiye İşlemlerinin Yapılması Zorunluluğunun Oluşması
188
2. Ortaklığın Tasfiye Sürecinde Değerlendirme Dışı Kalan Malvarlığı Unsurlarının Ortaya Çıkmış Olması
189
3. Organlara Karşı Sorumluluk Davası Açılacak Olması
190
4. Ortaklığa Ait Tahsil Edilmemiş Alacakların Söz Konusu Olması
191
5. Anonim Ortaklığın Ödenmemiş Borçlarının Bulunması
192
B. Tasfiyenin Usûlüne Uygun Yürütülmemiş Olması Durumunda
195
b. Haksız Olarak Alınmış Tasfiye Paylarının Geri Verilmesinin Talep Edilmesi
196
bb. Geri Verilme Talebinin Hukukî Dayanağı
197
bbb. Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerine Göre Talep Edilebileceği Görüşü
197
ccc. TTK m. 512 Hükmüne Göre Talep Edilebileceği Görüşü
198
ddd. Haksız Tasfiye Payının İyi Niyetli veya Kötü Niyetli Alınması Ayrımına Dayanan Görüşler
198
eee. Kanun Boşluğu Bulunduğu ve Hâkim Tarafından Doldurulması Gerektiği Görüşü
199
C. Tasfiyenin Usûlüne Uygun Yürütülmüş Olması Durumunda
200
D. Ortaklığın Borcu İçin Teminat Verilmiş Olması Durumunda
201
6. Devam Eden Bir Dava Sırasında Ortaklığın Ticaret Sicilinden Terkin Edilmesi
202
A. Ortaklığa Karşı Açılmış Davanın Olması
202
B. Ortaklık Tarafından Açılmış Davanın Olması
205
7. Malvarlığı ile İlgili Olmayan Konularda Ek Tasfiye Yoluna Başvurulup Başvurulamayacağı Hususunda
206
III. Başvuru Hakkına Sahip Olunması
207
2. Ek Tasfiye Yoluna Başvurabilecek Kişiler
208
A. Ortaklık Alacaklıları
208
B. Diğer Başvurabilecek Kişiler
209
IV. Korunmaya Değer Hukukî Yararın Bulunması
211
2. Ek Tasfiyenin Menfaatin Korunması İçin Tek Yol Olması Gerekip Gerekmediği Hususunda
212
§ 3. EK TASFİYE DAVASI
213
I. Görevli ve Yetkili Mahkeme, Yargılama Usûlü
213
1. Yargıtay’ın Görüşü
215
2. Öğretide İleri Sürülen Görüş
216
III. Yargılama Giderleri
217
2. Yargıtay’ın Görüşü
217
3. Öğretide İleri Sürülen Görüş
218
IV. Ortaklığın Ticaret Siciline Yeniden Tescili
219
§ 4. EK TASFİYE MEMURLARI
219
II. Görevinin Sona Ermesi
221
III. Ortaklıkla Birlikte Ticaret Siciline Tescil Edilmesi
222
V. Hak ve Yükümlülükleri
224
VI. Temsil Yetkisinin Kapsamı
224
1. Sınırlanıp Sınırlamayacağı Sorunu
224
§ 5. EK TASFİYE HÂLİNDE ORTAKLIĞIN HUKUKȊ DURUMU
225
I. Tüzel Kişiliğin Devam Ediyor Oluşu
225
II. Tacir Sıfatının Devam Etmesi
226
III. Organların Varlığının Devamı
227
§ 6. EK TASFİYENİN YÜRÜTÜLMESİ
227
II. Aktiflerin Paraya Çevrilmesi ve Alacakların Tahsil Edilmesi
228
III. Diğer Tasfiye İşlemleri
229
1. Tasfiyenin Mümkün Olan En Kısa Sürede Tamamlanması Gerekliliği
229
2. Yıllık Finansal Tabloların Düzenlenmesi
229
3. Ortaklık Varlığının Borçları Karşılamaya Yetmemesi Durumunda İflâs İçin Mahkemeye Başvurulması
229
4. Borçların Ödenmesi
229
5. Kesin Bilânçonun Düzenlenmesi
230
IV. Tasfiye Payının Dağıtılması
230
V. Ortaklık Defter ve Belgelerinin Saklanması
230
VI. Ticaret Sicilinden Tekrar Terkin Edilmesi
231
ALACAKLILARIN TASFİYE MEMURLARININ
SORUMLULUĞU YOLUYLA KORUNMASI
§ 1. TASFİYE MEMURLARININ TTK’DA DÜZENLENEN SORUMLULUĞU
233
II. Sorumluluk Hâlleri
233
2. Genel Sorumluluk Hâli (TTK m. 553)
235
B. Sorumluluğun Unsurları
235
a. Kanundan ve Esas Sözleşmeden Doğan Bir Yükümlülüğün İhlâl Edilmiş Olması
235
bb. Özen Yükümlülüğünün Kapsamı
238
d. Uygun Nedensellik Bağı
246
C. Sorumluluğun Niteliği
247
D. Görev ve Yetki Devrinin Sorumluluğa Etkisi
250
E. Kontrol Dışında Kalan Hususlarda Sorumluluğun Bulunmaması
251
3. Özel Sorumluluk Hâlleri
252
A. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması
252
B. Taahhüt Edilen Sermaye Ödenmemişken Ödenmiş Gibi Gösterilmesi
253
III. Sorumluluk Davası
253
2. Ortaklık Alacaklılarının ve Pay Sahiplerinin Doğrudan Zararlarının Tazmini İçin Sorumluluk Davası Açılması
254
3. Ortaklığın Zararının Tazmini İçin Sorumluluk Davası Açılması
256
B. Ortaklığın Dava Açma Hakkı
256
C. Pay Sahiplerinin ve Ortaklığın İflâsı Hâlinde Alacaklıların Dava Açma Hakkı
258
a. Dolayısıyla Zarar Kavramı
258
b. Pay Sahiplerinin Dava Açma Hakkı
260
c. İflâs Hâlinde Alacaklıların Dava Açma Hakkı
261
5. Yetkili Mahkeme ve Yargılama Usûlü
263
IV. Sorumluluğun Sona Ermesi
264
B. İbranın Sorumluluk Davalarına Etkisi
267
2. Zamanaşımı Yoluyla
268
§ 2. TASFİYE MEMURLARININ ÖZEL KANUNLARDA DÜZENLENEN SORUMLULUĞU
269
I. Vergi Hukukundan Kaynaklanan Sorumluluk Hâlleri
269
II. SPK’da Öngörülen Düzenlemeler
274
III. BankK’da Öngörülen Düzenlemeler
275