İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU
Madde 1 – Kapsam ve Nitelik
19
I. İdari Yargının Anayasal Dayanağı
19
II. İdari Yargı Teşkilatı
21
B. Bölge İdare Mahkemeleri
28
C. İdare ve Vergi Mahkemeleri
30
III. İdari Yargının Görev Alanı
32
B. Adli ve İdari Yargı Yerleri Arasındaki Görev ve Hüküm Uyuşmazlığı
38
Madde 2 – İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı
43
1. İptal Davasının Özellikleri
45
2. İptal Davasının Konusu
47
3. İptal Davasının Açılma Koşulu Olarak Menfaat İhlali
58
a. Genel Olarak Ehliyet Kavramı
58
d. Menfaat (Subjektif Ehliyet)
62
i. Menfaatin Meşru Olması
65
ii. Menfaatin Kişisel Olması
65
iii. Menfaatin Güncel Olması
87
4. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
90
a. İdari İşlemin Kesin ve Yürütülebilir Olması Açısından
90
1. Tam Yargı Davasının Özellikleri
98
2. Tam Yargı Davasının Konusu
98
3. Tam Yargı Davasının Koşulu Olarak Hak İhlali
102
a. Kişisel Hakkın İhlal Edilmiş Olması
103
i. Maddi Zararlar Bakımından Değerlendirme
103
ii. Manevi Zararlar Bakımından Değerlendirme
106
iii. Zarar Miktarının Belirlenmesi
108
b. Hakkın Doğrudan İhlal Edilmiş Olması
112
c. Güncel Hak İhlali Olması
114
D. İptal ve Tam Yargı Davalarının Farkları
115
II. İdari Yargı Yetkisinin Sınırı
118
A. Hukuka Uygunluk Denetimi
119
B. Yerindelik Denetimi Yasağı
120
C. Yürütme Görevinin Yerine Getirilmesini Kısıtlayacak ve İdari Eylem ve İşlem Niteliğinde Karar Verme Yasağı
121
D. Takdir Yetkisini Kaldıracak Biçimde Yargı Kararı Verme Yasağı
124
E. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
131
Madde 3 – İdari Davaların Açılması
133
Madde 4 – Dilekçelerin Verileceği Yerler
146
Madde 5 – Aynı Dilekçe ile Dava Açılabilecek Haller
148
I. Birden Fazla İşleme Karşı Bir Dilekçe ile Dava Açılması
148
II. Birden Fazla Şahsın Müşterek Dilekçe ile Dava Açması
153
III. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
154
Madde 6 – Dilekçe Üzerine Uygulanacak İşlem
157
Madde 7 – Dava Açma Süresi
160
II. Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği
161
III. Dava Açma Süresinin Başlaması
162
A. Dava Açma Süresinin Tebliğ ve İlan ile Başlaması
163
1. Birel İşlemler Bakımından
163
2. Düzenleyici İşlemler Bakımından
167
B. Öğrenme ile Dava Açma Süresinin Başlaması
169
1. Birel İşlemler Bakımından
169
2. Düzenleyici İşlemler Bakımından
170
C. Elektronik Tebligat ile Dava Açma Süresinin Başlaması
171
D. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
172
Madde 8 – Sürelerle İlgili Genel Esaslar
177
Madde 9 – Görevli Olmayan Yerlere Başvurma
184
Madde 10 – İdari Makamların Sükutu
188
Madde 11 – Üst Makamlara Başvurma
194
Madde 12 – İptal ve Tam Yargı Davaları
208
I. İdari İşlem Dolayısıyla Tam Yargı Davası
208
II. İdari İşlemin İcra Edilmesi Nedeniyle Tam Yargı Davası
210
Madde 13 – Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması
212
III. Sulh Başvurusu Usulü
218
Madde 14 – Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme
222
Madde 15 – İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar
223
I. Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme
223
B. İlk İnceleme Konuları
225
C. İlk İnceleme Usulü
226
II. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar
226
B. İdari Merci Tecavüzü
227
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem
230
G. Dilekçelerin 3 ve 5. Maddelere Uygun Olup Olmadıkları
235
Madde 16 – Tebligat ve Cevap Verme
238
Madde 18 – Duruşmalara İlişkin Esaslar
258
Madde 19 – Duruşmalı İşlerde Karar Verilmesi
261
Madde 20 – Dosyaların İncelenmesi
262
Madde 20/A – İvedi Yargılama Usulü
274
Madde 20/B – Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü
279
Madde 20/C – Askerî Hizmete İlişkin İdari İşlem ve Eylemlerden Doğan Uyuşmazlıklara Dair Hükümler
282
Madde 20/C – Askerî Hizmete İlişkin İdari İşlem ve Eylemlerden Doğan Uyuşmazlıklara …
282
Madde 21 – Sonradan İbraz Olunan Belgeler
284
Madde 22 – Davaların Karara Bağlanması
286
Madde 23 – Tutanaklar
287
Madde 24 – Kararlarda Bulunacak Hususlar
288
Madde 25 – Kararların Saklanması ve Tebliği
289
Madde 26 – Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik
290
I. Gerçek Kişinin Ölümü veya Herhangi Bir Sebeple Tarafların Kişiliği veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar
290
A. Davanın Tarafının Ölümü
291
2. Tam Yargı Davalarında:
293
B. Davanın Tarafının Kişiliğinde Değişiklik
294
C. Davanın Tarafının Niteliğinde Değişiklik
295
II. Tüzel Kişinin Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar
296
A. Özel Hukuk Tüzel Kişileri Açısından
296
B. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri Açısından
299
III. Usule İlişkin Açıklamalar
300
IV. Adrese Tebligat Yapılamaması Halinde Verilecek Karar
302
Madde 27 – Yürütmenin Durdurulması
306
I. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Hukuki Niteliği
307
II. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar
307
B. Esasa İlişkin Şartlar
308
1. Açıkça Hukuka Aykırılık Şartı
308
2. Telafisi Güç veya İmkânsız Zararların Doğması Şartı
309
3. Usule İlişkin Şartlar ile Karar Vermede Uygulanacak Usul
309
II. Yürütmenin Durdurulması Talebi Üzerine Verilebilecek Kararlar
311
B. Savunma Alınıncaya Kadar Kabul Kararı
311
III. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması
314
IV. Vergi Uyuşmazlıklarında Yürütmenin Durdurulması
316
V. Yürütmenin Durdurulması Kararlarına Karşı İtiraz
318
Madde 28 – Kararların Sonuçları
323
I. Kararların Sonuçları
323
A. İptal Davası Açısından
323
B. Tam Yargı Davas Açısından
335
C. İhalenin İptali Kararları Açısından
335
II. Kararın Yerine Getirilme Zorunluluğu ve Süresi
336
III. Kararın Yerine Getirilmemesinin Doğuracağı Hukuksal Sonuçlar
339
B. Kamu Görevlileri Açısından
342
V. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar
348
Madde 30 – Yanlışlıkların Düzeltilmesi
352
Madde 31 – Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun Uygulanacağı …
353
I. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi
353
B. Hâkimin Yasaklılık Halleri
355
C. Hâkimin Reddi Sebepleri
357
D. Yasaklılık Halinde Takip Edilecek Usul
358
E. Ret veya Çekilme Halinde Takip Edilecek Usul
359
VI. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri
376
A. Bilirkişilik Kavramı ve Bilirkişiye Başvurulması Gereken Haller
386
B. Bilirkişi Görevlendirilmesi
388
C. Bilirkişinin Görevi, Yetkileri ve Yükümlülükleri
392
D. Bilirkişi Raporu ve Rapora İtiraz
394
E. Bilirkişinin Sorumluluğu
396
XI. Delillerin Tespiti
400
XII. Yargılama Giderleri
403
A. Yargılama Giderlerinin Kapsamı
403
B. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk
407
A. Adli Yardımdan Yararlanma Şartları
410
B. Adli Yardımdan Yararlanabilecek Kişiler
411
C. Adli Yardımın Kapsamı
412
D. Adli Yardım Talebinin İncelenmesi
412
E. Adli Yardım Kapsamında Ertelenen Yargılama Giderlerinin Yargılama Sonunda Tahsili
415
XIV. Duruşmanın Düzeni ile Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası
416
XV. Elektronik İşlemler
417
Madde 32 – İdari Davalarda Genel Yetki
419
Madde 33 – Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki
421
Madde 34 – Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki
426
I. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalar
426
II. Mahalli İdarelere İlişkin Davalar
427
Madde 35 – Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki
428
Madde 36 – Tam Yargı Davalarında Yetki
429
Madde 37 – Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki
432
Madde 38 – Bağlantılı Davalar
433
I. Bağlantılı Dava Kavramı
433
II. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilen Koşullar
436
III. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilmeyen Koşullar
438
IV. Bağlantı Kararının Alınması Usulü
439
Madde 39 – Bağlantının Danıştayca İncelenmesi
441
Madde 40 – Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi
442
Madde 41 – Bağlantının Mahkemelerce Kabul Edilmemesi
443
Madde 42 – Bağlantılı Davalarla İlgili Diğer Esaslar
444
Madde 43 – Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem
446
Madde 44 – Merci Tayini
449
Madde 47 – Temyiz Edilemeyecek Kararlar
470
Madde 48 – Temyiz Dilekçesi
470
Madde 49 – Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar
473
Madde 50 – Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem
479
Madde 51 – Kanun Yararına Temyiz
484
Madde 52 – Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması
486
Madde 53 – Yargılamanın Yenilenmesi
489
Madde 54 – Kararın Düzeltilmesi
496
Madde 55 – Yargılamanın Yenilenmesi Usulü
497
Madde 56 – Danıştayda Çekinme ve Ret
498
Madde 57 – Mahkemelerde Çekinme ve Ret
499
Madde 58 – İdari Davalarda Delillerin Tespiti
500
Madde 59 – Yol Giderleri, Tazminat ve Gündelikler
501
Madde 60 – Tebliğ İşleri ve Ücretler
501
Madde 61 – Çalışmaya Ara Verme
501
Madde 62 – Nöbetçi Mahkemenin Görevleri
501
Madde 63 – Kaldırılan Hükümler
502
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ, İDARE MAHKEMELERİ VE VERGİ MAHKEMELERİNİN KURULUŞU VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN
541